سخنان وزیریان از پشت پرده اکران ها توسط حوزه هنری

 همچنین حسن عباسی و نادر طالب زاده درباره چشم انداز سینمای انقلاب اسلامی صحبت کردند. میزگرد برنامه نیز به مهندسی سینما با حضور اکبر نبوی و شهرام جعفری نژاد اختصاص داشت.

پخش تصاویری از زنده یاد قاسم انصاری، کارگردان فیلم های کوتاه و نویسنده فیلمنامه که به تازگی به دلیل بیماری سرطان دار فانی را وداع گفته است و همچنین آمار فروش فیلم های روی پرده، بخش های ابتدایی برنامه شب گذشته بود.

در بخش رویدادها نیز گزارشی از اختتامیه تجلی اراده ملی که هفته گذشته برگزار شد، پخش گردید.

حسن عباسی و نادر طالب زاده که هفته گذشته در دیدار دست اندر کاران جشنواره مردمی فیلم عمار با رهبر معظم انقلاب حضور داشتند، مهمان برنامه بودند و درباره چشم انداز سینمای انقلابی به بحث و تبادل نظر پرداختند.

طالب زاده در ابتدای این بحث گفت: یکی از سوالاتی که در این دیدار از رهبر معظم انقلاب پرسیده شد، چشم انداز رسانه ای در سینمای ایران بود؛ چون نیاز به تغییر استراتژی برای مقابله با وضع جدیدی که در سینما بوجود آمده، کاملاً احساس می شود. رهبر معظم انقلاب نیز در این باره فرمودند که ما باید به فکر طراحی و برنامه ریزی سینمای انقلابی باشیم؛ فکر می کنم این مسئله مهمترین نتیجه این دیدار بود.

حسن عباسی نیز در این باره بیان کرد: بحث پیوند سینما با رسانه و تاکید رهبری بر چشم اندازی دور و با برنامه ریزی، از مباحث مطرح شده در این دیدار بود؛ ایشان فرمودند ما در زمینه پیوند سینما و رسانه غفلت کرده ایم. محور دوم بحث ایشان به ضعف ما در حوزه فیلمنامه ارتباط داشت که البته ضعف اصلی ما در حوزه رمان است؛ در اینجا پیوند سینما و ادبیات نیز مطرح می شود و ایشان فرمودند که این چرخه معیوب است.

وی ادامه داد: سومین محور صحبت های مقام معظم رهبری نگاه به مقوله سینما و بررسی فرم بود، سپس به سراغ مضامین و محتوا هم رفته و نکات کلیدی را مطرح کردیم؛ دولتی بودن و سیاسی بودن سینمای هالیوود که از جمله این شاخصه ها ساختن فیلم هایی مثل «آرگو» است نیز مطرح شد که ایشان فرمودند ما نباید نگران این باشیم که چرا آنها آرگو می سازند، بلکه باید به این نکته توجه کنیم که چرا مسائلی مثل دفاع مقدس، کلیت تاریخ و انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و مسئله فلسطین کمتر در سینمای ایران مطرح شده است.

عباسی درباره فرمایشات رهبری افزود: ایشان فرمودند که حوزه علمیه باید مواد و متریال مناسب را در اختیار هنرمندان قرار دهد؛ همچنین حوزه علمیه در حوزه علوم انسانی نیز باید به سینماگران مواد مشخص و علمی را ارائه و پیشنهاد کند.

طالب زاده در ادامه این بحث بیان کرد: نگاه ما به آینده است و نیازمند نیروی تازه نفس هستیم؛ جشنواره ای مثل عمار می تواند استعدادهایی را که دغدغه انقلاب اسلامی دارند، تربیت کند. آثار قابل توجهی در طول 30 سال گذشته ساخته شده است، اما ما احتیاج به نیروهای تازه و با استعداد بالقوه قوی داریم؛ همچنین باید افرادی را به کار بگیریم که دغدغه انقلاب اسلامی را داشته باشند.

وی ادامه داد: آینده نگری نیز یکی از ارکان رسیدن به این نوع سینماست. باید دید خروجی های دانشگاه های ما چه کسانی هستند؟ پس مسئله آموزش نیز مورد اهمیت است، لذا نشستی که با رهبر معظم انقلاب پیش آمد و در آن علاوه بر پیشکسوتان و خبره ها، جوانان هم حضور داشتند، بسیار مثمر ثمر بود و ما توانستیم مسائل و دغدغه هایمان را مطرح کنیم.

طالب زاده با اشاره به اینکه دامنه گفتمان انقلاب اسلامی باید به مقوله هنر و سینما نیز کشیده شود، گفت: ترس از اسلام و ایران در غرب یک مسئله جدی است، پس در تربیت و آموزش نیرو باید فکر اساسی کرد؛ آمریکا نگران شکاف و جنگ داخلی است. امسال نیز 3 فیلم «آرگو»، «لینکلن» و «30 دقیقه بعد از نیمه شب» با همین رویکرد ساخته شده و توجه مقام معظم رهبری نسبت به این فیلم ها، مخصوصا فیلم «لینکن» بسیار جلب شده است؛ همچنین محور خاصی در این دیدار برای تغییر زمان و استراتژی برای آینده شکل گرفت و متن سخنان امام و سوالاتی که مطرح شد، به دلیل آموزنده بودن باید در اختیار مردم نیز قرار گیرد.

حسن عباسی در ادامه این بحث، با اشاره به اینکه هنر را نباید مانند علم تدریس کرد، گفت: در هنر باید حس انتقال یابد؛ باید در ایران هم آکادمی هایی داشته باشیم تا هنرجویان در کنار هنرمندان با برگزاری ورک شاپ ها و کلاس های آموزشی، بتوانند در واقع فوت کوزه گری را یاد بگیرند. مقام معظم رهبری از ائمه جمعه نیز خواستند که در کنار انتقاد از برخی آثار سینمایی، فیلم های معنوی را به مردم معرفی کنند تا سینماگران ما نیز با خیال آسوده تر به تولید آثارشان بپردازند.

عباسی مطرح کرد: در  5 - 4 سال گذشته از 100 فیلمی که هالیوود ساخته، تنها یکی از آنها شاخص بوده است؛ این تحقیق را یکی از دانشجویان به درستی انجام داده بود، پس اگر سینمای ما نیز 90 فیلم در سال بسازد و یکی از آنها شاخص باشد، ما استاندارد را رعایت کرده ایم؛ چون همه فیلمسازان از نظر استعداد، امکانات و بودجه در یک سطح نیستند، بنابراین این فشار را باید از سینما برداریم که همه فیلم های ما باید در حد شاخص استانداردهای غرب باشد. در دیدار با مقام معظم رهبری دامنه وسیع برای رسیدن به سینمای انقلابی از جانب ایشان مطرح شد که باید مورد توجه قرار گیرد.

گزارشی از وضعیت اکران نوروزی و گمانه زنی ها برای انتخاب فیلم های عید، بخش بعدی برنامه بود.

حبیب کاوش، سخنگوی شورای صنفی نمایش نیز در همین زمینه پشت خط آمد و درباره آخرین خبرهای اکران نوروزی گفت: بعد از رایزنی های مستمر، 15 فیلم برای اکران نوروزی در نظر گرفته شده که از میان آنها پنج فیلم قطعاً به نمایش در خواهد آمد؛ آرزوی ما این بود که فیلم های شاد در این ایام اکران شود، اما این آرزو آن چنان که می خواستیم محقق نشد.

وی ادامه داد: بنابراین فیلم های «تهران 1500»،  «رسوایی»، «رژیم طلایی»، «قاعده تصادف» و «حوض نقاشی» پنج فیلم اصلی هستند که نمایش داده می شوند و در صورت آماده نبودن هر کدام از این فیلم ها، برای هر گروه سینمایی دو گزینه دیگر نیز در اختیار داریم؛ من به خاطر اکران نشدن فیلم های «پل چوبی» و «برف روی کاج ها» تاسف می خورم؛ چون هنوز پس لرزه های اکران امسال برای این دو فیلم وجود دارد و این آثار نتوانسته اند جزو انتخاب های ما باشند.

در همین زمینه مهدی کرم پور، کارگردان «پل چوبی» روی خط آمد و گفت: طبق آیین نامه شورای صنفی نمایش، هر فیلمی که پروانه نمایش داشته و توانسته باشد توافق پخش کننده، سینمادار و شورای صنفی را بدست بیاورد، شورای صنفی و نمایش باید آن فیلم را ثبت کند، اما متاسفانه این اتفاق برای فیلم من نیفتاد و طی مصاحبه ای هم که رئیس شورای صنفی نمایش کرده بود، اعلام شد که برای اکران نوروز، فیلم هایی را که از سال گذشته مانده حذف کرده اند که این صحبت ها محلی از اعراب ندارد؛ چون فیلم «تهران 1500» هم از تولیدات سال قبل بود؛ معتقدم که شورای صنفی باید کاری کند که تصدی گری دولت در اکران کم شود و اکران طبق قانون اساسی به خود سینماگران واگذار گردد.

حبیب کاوش در این زمینه توضیح داد که من حق را به کرم پور می دهم و متاسفم که این اتفاق افتاده، اما تا جایی که می دانم این مسئله ربطی به شورای صنفی نمایش ندارد؛ این موضوع به وزارت ارشاد اسلامی مربوط است و پرونده این فیلم را آنها باید ببندند، این جدول نیز ربطی به دولتی بودن یا نبودن ندارد، این انتخاب ها به این دلیل بوده که اگر فیلم اول نتوانسته اکران بگیرد، فیلم های جایگزین وجود داشته باشند.

بخش چهره ها که به معرفی فعالیت های نیکی کریمی، بهروز شعیبی، حمید فرخ نژاد، اکبر عبدی، اصغر فرهادی، طناز طباطبایی و امین حیایی می پرداخت بخش بعدی برنامه شب گذشته بود.

نقد فیلم سینمایی «یک سطر واقعیت» با حضور سید علی وزیریان، کارگردان فیلم و رضا درستکار، منتقد برنامه پخش شد.

وزیریان در ابتدای صحبت هایش با انتقاد از برخورد سخنگوی حوزه هنری درباره نامه ای که وی به حجت الاسلام خاموشی نوشته است، بیان کرد: متاسفانه فرد نادان، حقیر و بی عزتی به من تهمت زد که نامه هایی را که به حوزه هنری نوشته ام، به خاطر جذب مخاطب برای فیلمم بوده است؛ نامه ای را که برای حوزه هنری نوشتم، در اختیار بسیاری از خبرگزاری ها البته بجز خبرگزاری مهر که متعلق به خود حوزه است، قرار دادم. چند روز بعد از این اتفاق خبرنگاری از خبرگزاری فارس به من زنگ زد و گفت که شنیده است این فیلم مسئله دارد و به همین خاطر آن رسانه نیز نامه ای را به حجت الاسلام خاموشی نوشته بودم، منتشر نکرده است، اما بعد از سه روز پیامکی برای من آمد که در آن عنوان شده بود مشکل فیلم حل شده و تهیه کننده هم در جریان است.

وی ادامه داد: پس از آن پخش کننده فیلم به من گفت که حوزه هنری به وی اعلام کرده که اگر حرف های من را تکذیب کند، به او سینماهای حوزه هنری را اختصاص می دهد، من چون مدیریت جدید حوزه هنری را قابل صلاحیت نمی دانستم، از حجت الاسلام خاموشی خواستم به دلیل نفوذی که در شهرداری دارد، این فیلمنامه را برای حمایت به آنجا ارجاع دهد، اما خاموشی فیلمنامه را به حوزه هنری داد که من از این اتفاق ناراحت شدم، بنابراین طی جلسه ای که با مسئولان حوزه داشتم به من گفتند در صورتی از ساخت این فیلم حمایت می کنند که فیلم را به فتنه 88 ربط دهند؛ این اختلافات تاوان نپذیرفتن این سفارش بود.

وزیریان افزود: ای کاش این دوستان به حرف هایی که می زدند، اعتقاد داشتند؛ به من گفتند اگر حاضر نیستی فیلمت را به فتنه 88 ربط دهی بیا و فیلمنامه های دیگری را که ما در حوزه داریم، بساز. حتی چندی پیش احمد مرادپور که قرار بود فیلم سینمایی «شنام» را بسازد به من گفت که به او گفته اند فیلمنامه جنگی ات را به فتنه 88 ربط بده تا آن را تولید کنیم.

رضا درستکار نیز در بخش دیگری از این بحث گفت: متاسفانه دود گرد و خاکی که در میان این اختلاف ها بلند می شود، به چشم افرادی مثل وزیریان می رود که در هیچ طیف خاصی جای ندارد؛ جریانی در سینمای ایران وجود دارد که چالش اصلی سینمای ماست؛ آثاری که، هم می خواهند مخاطب عام را جذب کنند و هم دستور زبان سینما را به درستی رعایت نمایند؛ باید دید در این مسیر فیلم «یک سطح واقعیت» چقدر موفق بوده است که البته به نظرم موفق نیست؛ چون در این فیلم استراکچر هنری در حد انتظاری که از علی وزیریان داریم، رعایت نمی شود.

وی ادامه داد: شخصیت اصلی فیلم سمپاتیک نیست و حتی به نظر می رسد بازیگر هم این کاراکتر را باور ندارد، پس مخاطب هم مشکلاتی را که برای وی بوجود می آید و کلاً نوع شخصیتش را باور نمی کند و مسئله اش مسئله تماشاگر نمی شود؛ اگر منطق روایی اثری درست از کار درآید، بقیه مسائل نیز درست معرفی می شود؛ اگر این فرد داعیه فرهنگی بودن دارد و مثلاً مجله فرهنگ فاخر را منتشر می کند، پس چرا به خاطر یک مسئله زرد به دادگاه فراخوانده می شود.

درستکار ادامه داد: متاسفانه هیچ کدام از مسئله هایی که در فیلم مطرح می شود، به درستی بازگو نمی شود؛ نه مسئله کلاهبرداری، نه مهاجرت و نه دیگر مشکلات این زوج بدرستی در فیلم بیان نمی شود.

وزیریان در این زمینه گفت: در مرحله تصویر، من با فیلمبردارم مشکلاتی داشتم و با یکدیگر اصلاً تفاهم نداشتیم؛ این مسئله خیلی تاثیرگذار بود و باعث شد که فیلم از زیبایی بصری دور شود؛ همچنین مسئله زرد بودن برخی خبرهای یک مجله فرهنگی و شکایتی که از آنها می شود، کاملاً صحت دارد و همین اتفاق باعث شد که من به سراغ این موضوع بروم. همه می دانیم که سایت خبرآنلاین، سایت زرد و بی محتوایی نیست، اما این مسائل در این سایت مطرح شد.

وی ادامه داد: سال 85، منوچهر متکی، وزیر سابق خارجه جلسه ای با سینماگران برگزار کرد که در آن جلسه یکی از خبرنگاران مسائلی را مطرح کرد و گفت که ما در جریانات سیاسی با غربی ها نیستیم، اما در واقع با شما هم نیستیم، پس تکلیف ما در این مملکت چیست؟ طرح این سوال جرقه اصلی ساخت این اثر برای من بود. «یک سطرح واقعیت» قصه زندگی افرادی است که جزو هیچ گرایشی نیستند، اما اجازه فعالیت هم نمی یابند؛ من تلاش کردم قصه این فیلم را در قالب درستی روایت کنم.

میزگرد هفته به بررسی مهندسی سینما و توجه به جایگاه صنعت در سینمای ایران با حضور اکبر نبوی و شهرام جعفری نژاد، منتقد و سردبیر مجله صنعت سینما اختصاص داشت.

جعفری نژاد در ابتدای صحبت هایش بیان کرد: ضعف بنیادین زیرساخت های صنعتی یکی از مهمترین معضلات تاریخ سینمای ایران است؛ تمام بحران هایی که امروزه سینمای ما با آن دست به گریبان است به مسئله صنعت و جدی نگرفتن آن در سینما باز می گردد؛ رسیدن به صنعت در سینما لازمه برخورداری از تمام ارکان سینما و رشد متوازن این زنجیره که شامل سالن های سینما، بودجه، امکانات، تولید، عرضه و تقاضا و غیره می شود، است.

وی افزود: مثلاً در صنعت تولید خودرو انواع خودروها با قیمت های مختلف و با توجه به سلایق متفاوت تولید می شود که اگر این زنجیره به درستی رعایت شود، این صنعت به راهش ادامه می دهد، پس هر فیلمی که در سینمای ما تولید می شود با هر کیفیتی جزو تولید صنعتی ما به حساب می آید، بنابراین اگر مسئله عرضه و تقاضا را بتوانیم در سینما شکل دهیم، می توانیم این وجه صنعتی را به درستی پیش ببریم.

اکبر نبوی نیز در این باره گفت: در ذات علم مهندسی نکات مهمی چون سنجش پدیده ها وجود دارد، پس روند سنجش پدیده ها و کنار هم نشستن درست این مجموعه بسیار موثر است؛ شاید رشد عمده مشکلات ما به این دلیل است که اصلاً مهندسی در عرصه سینما وجود ندارد و نسبت نیاز ما به آنچه که در حوزه نرم افزار وجود دارد، در نظر گرفته نشده؛ منظور از نرم افزار مثلاً خروجی دانشکده های سینمایی و هنری ما و تولید نگارش فیلمنامه است.

جعفری نژاد در ادامه بحث با اشاره به تاریخچه ورود صنعت سینما از زمان ناصرالدین شاه به ایران بیان کرد: سینمای ایران روند بسیار کندی را در مقایسه با سینمای غرب برای رسیدن به تولید و تکامل طی کرده است؛ در واقع ما 50 سال از سینمای غرب عقب بوده ایم و هنوز هم بعد از گذشت این همه سال سینما نزد خیلی از افراد جامعه شان و جایگاه اخلاقی ندارد و این مسئله که خود سینما به ذات مشکلی ندارد، مورد توجه بسیاری قرار نمی گیرد.

وی ادامه داد: از همان ابتدا توسعه زیرساخت های سینما به عنوان یک صنعت مورد توجه قرار نگرفته است؛ در سال 1327 کاملاً به صورت خودجوش عده ای علاقه مند که پیشینه فرهنگی داشتند، وارد سینما شدند و بدون بضاعت فنی لازم استودیوهایی را برای زیرساخت صنعتی سینما تشکیل دادند، اما عده ای سودجو هم وارد سینما شدند که در دهه 40 منجر به تولید فیلم های موسوم به «کلاه مخملی شدند. بنابراین هیچ برنامه ریزی از ابتدا تا امروز برای صنعتی شدن سینما صورت نگرفته است، حتی موج نو سینمای ما نیز به صورت خودجوش شکل گرفته است.

نبوی در ادامه بحث گفت: شاید یکی از دلایل این رشد کند و عقب ماندگی مقاومت توده مردم با نقش و نگار و تصویر باشد، حتی سنت درام نویسی و نمایش در غرب قدمت بسیار بیشتری نسبت به ما دارد؛ از 2500 سال قبل در یونان باستان فن نمایشنامه نویسی و درام وجود داشته، بنابراین در کشور ما نیروهای بالقوه دیرتر به استعدادهای بالفعل دست یافته اند؛ ما همیشه به پدیده سینما به عنوان یک شی و ابزار نگاه کرده ایم، نه عنصری که قرار است در سرگرمی سازی موثر واقع شود.
وی در پایان صحبت هایش گفت: نقش دولت در سینما باید مشخص شود؛ چون هنوز تکلیف دولت در سینمای ایران مشخص نیست و به جای نظارت عالیه به تصدی گری روی آورده است و همین امر باعث می شود به مسائلی که به صنعت سینما مربوط می شود، توجهی نکند.

پخش پشت صحنه فیلم «چهارباندی» به کارگردانی محمدجعفر باقری نیا بخش پایانی برنامه شب گذشته بود.

 نظرسنجی برنامه شب گذشته به طرح این سوال پرداخت که به نظر شما کدام گزینه در استقبال از فیلم های نوروزی اهمیت بیشتری دارد که در پایان برنامه از میان گزینه های قصه جذاب، تنوع مضمون، بازیگران مطرح و شهرت کارگردان گزینه یک بیشترین رای را از آن خود کرد.