بزرگترين عيب

اكبر العيب أن تعجب ما فيك مثله.؛ بزرگترين عيب آن است كه: عيبى را كه خود نيز داراى، در ديگران، عيب بشمارى.


كسانى هستند كه عيب و ايرادى را كه در اعمال و رفتار خودشان وجود دارد، نمى‏ بينند و به حساب نمى‏ آورند، اما همينكه آن عيب را، در شخص ديگرى ببينند، زبان به عيبجويى و انتقاد باز مى ‏كنند، و همه جا و پيش همه كس، از عيب آن شخص سخن مى‏ گويند.

براى مثال: گاهى كسى را مى‏ بينم، كه براى حقوق انسانى ديگران، ارزش قائل نيست، حق مردم را پايمال ميكند، دستمزد كارى را كه ديگران برايش انجام داده‏ اند نمى‏ دهد، يا كم و با تأخير ميدهند، قول و قرارهاى خود را به هم ميزند، و وعده‏ هايى را كه به مردم داده است انجام نمى‏ دهد.

 

اما همين شخص، به محض آنكه ديگرى، كمترين حق او را پايمال كند، يا دستمزدش را يك ريال كمتر يا يك روز ديرتر بدهد، يا با او مختصرى بد قولى كند، يا وعده‏ ايى را كه به وى داده است انجام ندهد، فريادش به آسمان ميرود، و همه جا، از آن شخص، عيبجوئى و انتقاد ميكند. شاعرى، در همين معنى گفته است:

ببرى مال مسلمان و چو مالت ببرند      داد و فرياد بر آرى كه: مسلمانى نيست!

اميرالمومنين عليه‏ السلام مى‏ فرمايد: اين خود، بزرگترين عيب است كه تو، عيبى را در مردم ببينى و آن را زشت و ناپسند بشمارى و زبان به انتقادش بگشايى، در حاليكه خودت نيز، شبيه همان عيب را داشته باشى، ولى به آن توجه نكنى.

البته، منظور امام اين نيست كه وقتى در ديگران عيبى را ديدى كه خودت نيز شبيه آن عيب را دارى، همين كافى است كه عيب ديگران را به زبان نياورى، و در عوض، عيب خودت نيز، سر جايش باقى بماند. بلكه، منظور اين است كه وقتى، عيب ديگران، باعث ناراحتى ما شد، هوشيار باشيم و فورا به خود آئيم و ببينيم كه آيا خود ما نيز، آن عيب را داريم يا نه؟ و اگر ديديم كه خودمان نيز، داراى همان عيب هستيم، در صدد بر طرف كردن آن بر آئيم، زيرا آن عيب، همانطور كه در وجود ديگران، ما را ناراحت كرده است، در وجود ما نيز باعث ناراحتى ديگران خواهد شد.