هیئات مذهبی؛ سدی بزرگ در مقابل توسعه فرهنگی غرب/ گفتمان انقلاب اسلامی باید در هیئات به مطالبه عمومی تبدیل گردد

به گزارش سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، متن زیر قطعاتی از سخنان ایت الله میرباقری  از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم و رئیس دفتر فرهنگستان علوم اسلامی در موضوع هیئت و نقش بی بدیل آن در جامعه اسلامی است. این قطعات از سخنرانی های مختلف ایشان گزینش و در نظم ذیل گردآوری شده است.

هیات؛ سدی بزرگ در مقابل توسعه فرهنگی غرب

در اين درگيري اي كه بين حق و باطل است و الآن هم نقطه ي اوج جريان باطل در جهان است، همه مفاهيم بر مدار باطل مي چرخد، تعاريف جهاني به نفع باطل تغيير كرده، اين درگيري يك جنگ نرم فراگير همه جانبه است خطراتی که مومنین و جامعه ایمانی را تهدید می کند، در همه دوره های بعد از صدر اسلام بوده است اما الان بسیار سنگین تر از دوران گذشته است. نقشه ها بسیار پیچیده تر شده و نفوذ دشمن تا عمق خانه های ما واقع شده است. بعضي از نفوذها را ما بعد متوجه می شویم و شاید بعضي ها را هم هيچ وقت متوجه نشویم.

در واقع، هم فضا فضای ظلمانی است و هم فتنه ها، فتنه هایی سنگین هستند. همان چیزی که خدای متعال در آیه ظلمات از آن پرده برداشته است و دستگاه شیطان و اولیاء طاغوت و فراعنه تاریخ و جبهه مقابل نبی اکرم (ص) را این گونه به تصویر کشیده است که «أَوْ كَظُلُماتٍ في  بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحابٌ ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ إِذا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَراها وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُور»(نور/40) آیه می فرماید: مثل دستگاه کفار و شیاطین و دشمنان نبی اکرم (ص) و اهل بیتشان(ع)، مثل دریای عمیق مواجی است که موج ها بر فراز یکدیگر می غلطند و بر فراز این دریا، یک ابر تیره غلیظ است.

این فضای ظلمانی که اولیاء طاغوت ایجاد کردند که «یخرجونهم من النور الی الظلمات» (بقره/257) همه زندگی را می پوشاند، فضای تاریکی است که گاه حق و باطل در آن مبهم می شود در اين جنگ هم عنايت كنيد كه وقتي درگيري از يك طرف فراگير شد از طرف ديگر با نقشه هاي خُرد نمي شود مقابله كنيد. اگر دشمن نقشه ي فراگير و همه جانبه مي كشد، شما هم بايد نگاه ماهواره اي كنيد و نقشه ي همه جانبه بكشيد.

 تحت عنوان پیشرفت، توسعه، گسترش عدالت يا هر چيز ديگر یک مدنیت مادی درست کرده اند که «ظلمات بعضها فوق بعض» هیچ نقطه روشنی در آن نیست. بگذرید از کسانی که فریفته این تمدن شده اند و در زمانی که تشت این تمدن از بام افتاده و خود غربی ها کوس رسوایی این تمدن را زدند هنوز هم از آن دفاع می کنند، ولی واقعا پیچیده ترین ظلمت شیطان است. یکی از عظیم ترین حجاب های ولایت، حجاب مدرنیته و تجدد است. به اسم توسعه و پیشرفت، همه چیز را تغییر می دهند.

يكي از اموري كه انسان را زمين گير مي كند و او را نگه مي دارد همين است كه انسان گمان كند خيري در اين دستگاه ظلماني است در حالي كه هيچ خيري در آن نيست. «عدونا اصل كل شر و من فروعهم كل قبيح و فاحشه» آحاد افرادي كه در اين تمدن زندگي مي كنند و يا ارائه يك تقسيم جغرافيايي براي تقسيم اقوام، مقصود نيست. بلكه سخن از تمدني است كه بر «گريز از خدا» و «عقلانيت مادي» بنا شده است. اين جريان كه البته بسيار پيچيده است توانسته اخلاق، تفكر، رفتار و سبك زندگي ايجاد كند؛ دستگاههاي فلسفي پيچيده اي را طراحي كند و انقلاب علمي و صنعتي وسيعي را رقم بزند ولي همه اين تمدن با همه آن پيچيدگي هايش امتداد جريان بني اميه و همان امپراطوري اموي است كه در اروپا و آخرين مدل آن در آمريكا بازسازي شده و در همه عالم منتشر گرديده است.

آن چه جاي تأسف دارد «وابستگي به اين تمدن» است و اين كه انسان گمان كند در اين دستگاه خيري براي مؤمنين و بشريت وجود دارد و با اين تصور غلط تلاش كند تا از اين خير، عقب نماند. اين دلبستگي خيلي خطرناك است. البته در دوره «گذار و اضطرار» كه كلمه غيب الهي در حجاب است همه ما به نسبتي گرفتار حجاب هاي اولياي طاغوت هستيم. اما اين نگاه، خيلي متفاوت است با اين كه انسان تلاش كند تا عقلانيت و ادبياتي را كه آن ها به عنوان «علم و آگاهي» و «توسعه و پيشرفت» در جهان حاكم كرده اند و براي تحقير و توهين به ملت ها، آن را منتشر نموده اند، به رسميت بشناسد. اين كار بسيار خطرناك است.

پیچیدگی دستگاه شیطان در دوره جدید به حدی است که برای همه زوایای زندگی نقشه کشیده است. همه جا هم با الگوهای پیچیده اداره می کند. دیگر برنامه های سابق را نمی بینیم. سبک زندگی را در الگوی توسعه منحل می کند. و هیچ کجای زندگی شما را خالی نمی گذارد. از قبل از تولدتان برنامه می دهد، تا زایمان مادرها، تا مهد کودکش تا دانشگاهش تا اشتغالش و حتی تا خانه سالمندان و اتاق ایزوله و مرگش. همه 60 سال عمر را پرکرده است. همه اش هم پر از ظلم و جور است. هیچ کجایش عدل نیست. آنجایی هم که بوی عدل می دهد ظلم است.

من گاهي مثال زدم گفتم آنها برنامه ريزي مي كنند كه مفهوم خانواده را تغيير بدهند، مفهوم ارتباط زن و مرد را تغيير بدهند، مفهوم رحم و عشيره و فاميل را عوض مي كنند،  خانواده ي عشيره اي را تبديل مي كنند به خانواده ي سلولي، در خانواده ي سلولي هم مفهوم خانواده را عوض مي كنند و ديگر آن مفهومي كه ما مي گوئيم نيست! نوع ارتباط اقشار را با هم عوض مي كنند، جزء فرهنگشان مي شود باشگاه هاي شبانه و كارناوال ها و سوئيچ پارتي ها، بعد اين تفكر را دارند جهاني مي كنند و ما مي گوييم وام ازدواج بدهيد، مشكل جوان ها حل مي شود، آيا حل مي شود؟  بعد هم متأسفانه گاهي متناقض عمل مي كنيم و از اين طرف هم مي گوئيم كنترل نرخ جمعيت، سن ازدواج را بالا ببريد، هم كنترل نرخ جمعيت مي كنيم و سن ازدواج را بالا مي بريم كه مي شود روي 30 سال و هم فرهنگ زندگي غرب دارد گسترش پيدا مي كند و بعد مي گوئيد وام ازدواج بدهيم حل مي شود، اينها براي ازدواج  كرده هاي ما دارند بحران درست مي كنند، نمي گويم اين كارها را نكنيم ولي مقابل نقشه ي كلان آنها بايد نقشه ي كلان كشيد! يك جنگ همه جانبه است كه يك بُعد جنگ هاي نرمي است كه مرز خاصي ندارد، عمده ترين هدف اين جنگ هم ارزشها و فرهنگ اجتماعي است.

تردید نکنید کسانی که امروز به دنبال توسعه فرهنگی هستند، هدفشان جز همان چیزی که قبلا به آن نوسازی می گفتند نیست و منظور هم همان جهانی سازی سرمایه داری است. ولی اسمش را توسعه فرهنگی می گذارند. تعامل با فرهنگ ها می گذارند. تردید نکنید که می خواهند فرهنگ های بومی و سنتی را در فرهنگ تجدد منحل کنند. و به صراحت هم می گویند، می خواهند ایدئولوژی امریکایی را بر جهان حاکم کنند.

برای عاشورا که سد بزرگ و پولادینی در مقابل توسعه فرهنگی غرب است، می اندیشند و اتاق فکر می گذارند. برنامه ریزی می کنند که چگونه از این سد عبور کنند. اگرچه توان این کار را ندارند. ظرفیت آنها ظرفیت مقابله با عاشورا نیست ولی توانشان را به کار می گیرند. و لذا تردید نکنید که تلاش و برنامه ریزی می کنند تا دستگاه توسل به سیدالشهداء(ع) را تحریف کنند.

در اين جنگ فرهنگي همينطوري كه آنها نقشه كلان مي كشند من هم بايد بكشم و در اين جنگ كلان تحليل حقير اين است كه اگر بخواهيم جنگ كلان را طراحي كنيم، رهبري بزرگوار نظام كه در موقف هدايت استراتژيك نظام هستند نگاه ماهواره اي به اين جنگ همه جانبه  فرهنگي مي كنند، سياست هايي را مي گويند، هيئات مذهبي و مساجد در اين نگاه حلقه ي اتصال رهبري جامعه به بدنه ي جامعه هستند، بايد بتوانند آن سياست ها را تبديل به يك گفتمان و عقلانيت و منطق قالب كنند و اين شدني است.

مأموریتهای بزرگ

در یک جمله تأکید می کنم در مقابل هجوم سنگین تجدد و حجاب تجدد، مهمترین سنگر، هیئت است. هیئت باید انسان منتظر و مستشهد تربیت کند.

موضوع كار هيئات عبارت است از ايجاد ارتباط بين جامعه و عاشورا و نیز برنامه ريزي براي اينكه اين ارتباط به شكل صحيح برقرار شود.

نقش هيئات اين است كه آن ميدان هاي جنگ نرم را كه يك ميدان هاي فراگيري هستند، آن حوزه هايي است كه مربوط به تفكرهاي كلان و بينش هاي اجتماعي مي شود، آنها را برنامه ريزي كنند و اين تبديل شود به يك گفتمان غالب.

این وظیفه شما عزیزان است که مراقب باشید. یکی از مهمترین موانع توسعه غربی حقوق بشر، حق شهروندي و عدالتي که آنها تعریف می کنند عاشوراست. تردید نکنید. خودشان هم این را به خوبی می فهمند. بزرگترین مانع جهانی آنها، عاشورا و فرهنگ عاشورایی است که هرروز هم امواجش در جهان بیش از پیش منتشر می شود. و این مأموریت شما عزیزان است. شما باید هیئات را به گونه ای اداره کنید که صد پولادینی در مقابل امواج تمدن غرب باشد. بهترين يا مهمترين سنگری که الان وجود دارد، سنگر هیأت هاست. باید برنامه ریزی کرد تا هیأت تبدیل به کانونی برای مقابله با آثار تجدد شود و ما باید روی این سرمایه گذاری کنیم.

غیر از این که باید هیئت ها به گونه اي برنامه ریزی کنند که پناهگاه همه، به ویژه نسل جوان در مقابل این جنگ عظیم فرهنگی و هجوم فرهنگ تمدن مادی باشند، باید مواظب باشند که یکی از کانون هایی که دشمن به شدت تلاش می کند که آن را خنثی کند هیأت است.

هیئات باید مطالبات فرهنگی مقام معظم رهبری را با ادبیات هیأت، از حاکمیت مطالبه کنند. این نقش هیئات است. یعنی حداقل کار یک حزب را باید بکنند. البته هیأت در حزب نمی گنجد و خیلی فراتر از آن است (هرچند حزب هم نیاز به تعریف دارد) ولی حداقل هیئات باید حلقه اتصال جامعه به فرهنگ مذهب باشند و مطالبات فرهنگی رهبری، در هیأت گفتمان سازی و تبدیل به مطالبه از حاکمیت شود. فرض کنید اگر مقام معظم رهبری در ارتباط با آمریکا یک نظری دارند، این نظر باید در هیئات فرهنگ سازی شود. و از طریق هیئات به مطالبه عمومی تبدیل گردد.

هم بايد شبكه هيئات قابل توجه باشند و هم مقياس برنامه ريزي بايد مقياس مقابله با دستگاه هاي جهاني باشد؛ يعني الآن هيئت يكي از نقاط كانوني جنگ فرهنگي است، همين جا بايد بايستيم و بايد به شكلي برنامه ريزي كنيم كه آن جنگ فرهنگي از داخلش در بيايد.

 نمي شود بدون عاشورا در مقابل اين امواج فتنه ي سنگين مقاومت کرد و اگر جامعه را هم بخواهيم در مقابل اين امواج بيمه كنيم، همين جاست و همين جا بايد ايستاد؛ آستان منيع سيد الشهداء آستاني است كه دست شيطان به هيچ وجه به آن نمي رسد، هر كسي وارد اين آستان شد دست شيطان به او نمي رسد؛ هيئات ما نقطه هاي جوشش عواطف عاشورايي است و مي خواهيم مردم را به عاشورا گره بزنيم و از متن اين گره زدن، آن بصيرت ها و صف بندي ها و موضع گيري ها بايد حاصل شود. عاشورا بايد نقطه جوشش همه اين حقايق باشد؛ يعني انتهاي آن بايد به قتال و خونخواهي در ركاب امام زمان(ارواحنا فداه) و به «اَنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ­مَنْصُورٍ» ختم بشود. بر این اساس هيئت نبايد تبديل بشود به جايي كه آن تولي و تبري ناديده گرفته شود و يا فقط در مقياس تولي و تبري تاريخي بماند، بلکه آن تولي و تبري از وُلات تاريخي بايد نازل بشود.

در هیأت اول بايد ببينيم كه نقطه كانوني اتصال ما به وجود مقدّس سيد الشهداء و عاشورا و شبكه ي ارتباط ما با عاشورا چيست؟ مأموريت هیأت هم اين است كه همه آن تجربيات عاشورا را بتواند در جامعه مؤمنين جاري و ساري كند و برای تحقق این هدف بايد چند قدم برداريم.

حتماً بايد حلقه هاي فكري گسترده اي روي زواياي مختلف و ارتقاء سطح هيئات از سطح كنوني به سطحي كه بتواند يك خطوط فراگيرتر نسبت به حوزه هاي مختلف زندگي داشته باشد و بشود حتي سبك زندگي را تحت تأثير هيئت سازماندهي كنيم و جامعه را از سبك زندگي غربي نجات بدهيم. اينها نياز به يك كارهاي گسترده دارد.

هيأتي که نتواند صف آرايي امروز اميرالمؤمنين وسقيفه، صف آرايي امروز سيدالشهدا و بني اميه را نشان دهد اين هيأت در مأموريت خودش بسيار کوتاه آمده است. فشارها و کاستي ها موجب نشود انسان از اين جريان دست بردارد هيئات بايد نقطه روشنگري و بصيرت براي اهل هيأت باشد و آن صف آرايي امروز حق و باطل را به وضوح نشان دهد.

چطور در مساجد و هيئات مسئله ي فقهي ميگويند و همه هم ياد مي گيرند،  اكثر جامعه ما مسائل شرعي شان را در همين هيئات ياد گرفتند، پاي روضه امام حسين عليه السلام ياد گرفتند، اگر اين سياست ها تبديل شود به يك گفتمان هاي فرهنگي در هيئات و برنامه ريزي بشود، من گمان مي كنم مي شود اين جنگ نرم را به يك نسبت زيادي پيش برد و آن بصيرت اجتماعي را در اين جنگ از طريق هيئات ايجاد كرد. هيئات ظرفيت تأمين احساس اجتماعي و عقلانيت را در اين جنگ دارد، حلقه ي اتصال جامعه به عاشوراست، لذا اگر اين هيئات با سياست هاي بزرگ نظام مرتبط شوند، قاعدتاً مي توانند شبكه اي شوند كه اين قسمت عمده ي بحث جدي از اين جنگ را كه در حوزه ي بينش اجتماعي است هدايت و سرپرستي كنند، و اين جنگ را به يك ساماني برسانند، يعني كسي كه به هيئت مي آيد هم احساسش سرشار شود و هم بينشش، هر دو با هم تأمين بشوند و بيرون برود و برسد به نقطه ي اوج احساس، ميل و نفرت و غضب و سلام و لعنش شكوه و عظمت پيدا كند و هم آن درك از عظمت ها را بتواند در مصاديق جاري كند، الآن واقعاً اين كاري كه ما بايد انجام بدهيم، اين است. جبهة باطل همه جوره دنبال محو اسلام است، دنبال محو قصه ي سيد الشهداست.
 
روحانیت و هیئات در کنار هم نه روبروی هم

برخی با بزرگ نمايي ها، «روحانيت» را در مقابل «هيئات» قرار مي دهند. بسياري از خبرسازي هايي كه عليه هيئات مذهبي صورت می گيرد، دروغ و بزرگ نمايي است و واقعيت امر در هيئات مذهبي چيز ديگري است. اتفاق اصلی که در هيئات جاري مي شود، روح عزاداري و روح توجه به سيد الشهداء (ع) است؛ البته متناسب با دوره گذار. هم چنان که در اقتصاد دوره گذار بعضی معاملات را امضاء مي كنيم و سعی می کنيم به سمت اسلامي تر شدن برويم، در عزاداري هم همين طور است. بايد مواظب باشيم اين بزرگنمايي هاي، اين خبرسازي ها و اين دروغ گويي های دشمن، روحانيت شيعه و صف عزاداران و هيئات را در مقابل هم قرار ندهد. روحانيت شيعه بايد مسؤوليت سرپرستي اين امر را با تمام توان بايد بر عهده بگيرند و مراكز تخصصي حوزه هم بايد پژوهش تخصصي نسبت به امر عزاداري انجام دهند.

هيئات مذهبي هم بايد توجه كنند که اين امر عظيم، بدون تكيه به فقاهت به سامان نمي رسد. مداحان بايد بدانند كه نبايد دستگاه امام حسين (ع) از دستگاه امام صادق (ع) جدا شود. اگر شيطان بتواند در اينجا رخنه كند، و بين هيئات عزاداران با روحانيت شكاف بياندازد موفق شده است و همین جاست كه مي تواند عزاداري را تحريف كند و عزاداري سيد الشهداء (ع) كه كانون جوشش محبت و كانون جوشش تبري نسبت به دشمن در طول تاريخ بوده است را به يك مجالس صوفيانه به شكل غلط، كه فقط مجالس حال است، تبديل كند؛ در حالي كه حال، موضوعيت ندارد و آن چه موضوعيت دارد تولي و تبري و حركت در مسير اسلام است.

اخلاص عامل اصلی در کار مدیریت هیئات

در اين كار مهمترین ويژگي اخلاص خود شماست، اگر شما عزیزان که سفیران فرهنگی امام حسین (ع) هستید و قلوب را بر محور امام حسین(ع) جلا می دهید، خالص باشید یا خالص تر بشوید، همه مکرهای دشمن خنثی می شود. و اگر خدایی نکرده ما از خلوص فاصله بگیریم جای نگرانی است. اگر ما از عمق معارف اهل بیت در اداره هیئات فاصله بگیریم این جای نگرانی است.