آغاز جیره‌بندی آب در صورت عدم صرفه‌جویی

وی افزود: طرح انتقال پساب شهر همدان به نیروگاه شهید مفتح و اضافه شدن یک برجِ تر به این نیروگاه از جمله شاخصترین طرحهایی بود که در هفته دولت به بهره برداری رسید که با این طرحها هفتصد مگاوات به ظرفیت تولید این نیروگاه اضافه شد و به ظرفیت اسمی هزار مگاواتی خود رسید.

وزیر نیرو با بیان " اضافه شدن یک برجِ تر به این نیروگاه نشان می دهد که مسئله آب در کشور آنقدر حاد است که وزارت نیرو که خود متولی آب کشور است برای صرفه جویی در مصرف آن اقدام کرده است"، گفت: این اقدام وزارت نیرو برای صرفه جویی در مصرف آب باید به سرعت در دیگر بخشها نیز تسری یابد.

وی ادامه داد: افتتاح نیروگاه سیاه بیشه در مسیر تهران ـ‌ چالوس از دیگر طرحهای مهم به بهره برداری رسیده در هفته دولت بود که این نیروگاه نخستین نیروگاه از نوع تلمبه ذخیره ای در کشور و خاورمیانه است.

چیت چیان از فعال بودن همزمان هفتصد نیروگاه در سراسر کشور خبر داد و گفت: اگر یکی از این واحدها به هر دلیل از مدار خارج شود نوسانی در شبکه ایجاد می کند که در صورتی که کنترل نشود منجر به قطع برق سراسری خواهد شد.

وی افزود: با بهره برداری از نیروگاه سیاه بیشه، در این شرایط اضطراری این نیروگاه ظرف 30 ثانیه وارد مدار می شود.

وزیر نیرو ظرفیت نیروگاه سیاه بیشه را 1040 مگاوات اعلام کرد و گفت: این ظرفیت بیش از ظرفیت نیروگاه هسته ای بوشهر و حتی بیش از بزرگترین واحد نیروگاهی کشور است.

وی افزود: نیروگاه سیاه بیشه از پیچیده ترین نیروگاههای کشور است که تنها دو شرکت در دنیا توانایی طراحی و اجرای آنرا دارند که این دو شرکت هم به هیچ وجه حاضر به انتقال تجربیات خود به ایران نبودند و وزارت نیرو با همکاری دانشگاه صنعتی شریف طراحی خاصی برای ساخت تونل مورد نیاز این نیروگاه را به اجرا درآورد.

چیت چیان با بیان "یک واحد از واحدهای نیروگاه سیاه بیشه در ابتدای سال 92 به بهره برداری رسیده بود"، گفت: در دو سال گذشته به تدریج سه واحد دیگر در مدار قرار گرفت که نقش بسیار مهمی در پایداری شبکه برق کشور دارد.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: صنایع آب و برق جزء صنایع پویای کشور است که فن آوریهای جدید بطور مرتب در آن ابداع می شود، به طوری که پارسال 17 فن آوری جدید در حوزه های آب و فاضلاب و برق با تلاش متخصصان داخلی در وزارت نیرو مورد استفاده قرار گرفت و هم اکنون 26 فناوری نوین دیگر را در دست اجرا داریم.

وی ادامه داد: در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید برق در ایران به 74 هزار مگاوات رسیده و رتبه چهاردهم جهان را در ظرفیت نیروگاهی داریم؛ همچنین ایران در زمینه تولید تجهیزات نیروگاهی هم جزء هشت کشور برتر جهان است.

این عضو کابینه دولت یازدهم با بیان "تاکنون فناوری های تولید تجهیزات نیروگاهی را به چند کشور دیگر صادر کردیم و در تلاشیم نسل جدید نیروگاههای گازی را در کشورمان بسازیم"، گفت: بیش از 95 درصد فناوری مورد نیاز بخش آب و بیش از 90 درصد فناوری مورد نیاز بخش برق کشور در داخل تولید می شود.

وی ادامه داد: تجهیزات و خدمات فنی مهندسی صنعت آب و برق را به 40 کشور دنیا صادر کرده ایم و همه اینها را شرکت های خصوصی انجام داده اند.

وزیر نیرو با بیان "این ظرفیتهای موجود نیازمند بازارهای بزرگ است زیرا بسیاری از طرحها در حوزه آب و برق کشور به اشباع رسیده است"، گفت: وزارت نیرو از شرکتهای خصوصی برای اجرای طرحهای بزرگ آب و برق در خارج از کشور حمایت می کند؛ اگر بازارمان محدود باشد امکان تحقیق و توسعه هم برایمان محدود خواهد بود در صورتیکه اگر بازار بزرگی داشته باشیم هزینه های تحقیق و توسعه مان بسیار کم خواهد شد و قابلیت رقابتمان با دنیا افزایش خواهد یافت.

وی افزود: اگر خواهان رونق اقتصادی هستیم، یکی از بهترین راهها یافتن بازارهای بزرگ در خارج از کشور است.

چیت چیان تصریح کرد: صادرات خدمات فنی ـ‌ مهندسی از 1.3 میلیارد دلار در سال 92 به 2.5 میلیارد دلار در سال 93 رسید و صنعت آب و برق سهم بسیار بالایی در این صادرات داشت.

وزیر نیرو با بیان "در دو سال اخیر حدود هشت هزار چاه غیرمجاز را بستیم و از این محل 750 میلیون مترمکعب از بیلان منفی موجود کاهش پیدا کرد"، گفت: در سالهای پرآب گذشته میزان متوسط بارش سالانه ایران 250 میلی متر بود، در حالی که متوسط بارش جهانی 750 میلی متر بود؛ اکنون که کشور ما 15 سال دچار خشکسالی مستمر است در 46 سال گذشته بطور متوسط 250 میلی متر بارش داشتیم که بارش ما در شش سال گذشته بطور متوسط 205 میلی متر بوده است.

وی ادامه داد: از مهر سال گذشته تا امروز بطور میانگین  فقط 192 میلی متر بارش داشتیم و این در مقایسه متوسط سال گذشته 21 درصد و در مقایسه با سال گذشته 13 درصد کاهش نشان می دهد.

وزیر نیرو با بیان "درجه حرارت متوسط کشور هم در مقایسه با سالهای گذشته 1.1 درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده و منجر به تبخیر بیشتر آب و کاهش منابع در دسترس ما شده است"، گفت: میزان آب رودخانه های ما در ایستگاههای اندازه گیری جریان‌ آب بیش از 50 درصد کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: ما در سال 5.7 میلیارد مترمکعب بیلان منفی در منابع آب زیرزمینی داریم یعنی میزان آبی که در سال از چاهها و چشمه ها و قناتها برداشت می شود از آن میزان آبی که در اثر بارش وارد سفره های آب زیرزمینی می شود بسیار بیشتر است.

این عضو کابینه دولت یازدهم تصریح کرد: 609 دشت در کشور داریم که 330 دشت آن دچار بیلان منفی است و آن وضعی که برای دریاچه بختگان ، هامون و ارومیه رخ داد برای سفره های آب زیرزمینی ما هم رخ داده است.

وی ادامه داد: با وجود این همه خشکی و خشکسالی و تغییرات اقلیمی اگر مصرف آب را درست مدیریت کنیم بر مشکلات غلبه خواهیم پیدا کرد.

وزیر نیرو در خصوص میزان مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: 92 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود؛ این در حالی است که در بخش کشاورزی راههای زیادی برای کاهش مصرف آب وجود دارد؛ مثلاً اگر به جای کاشت هندوانه محصولات راهبردی مانند گندم بکاریم، مصرف آب بسیار کاهش می یابد.

چیت چیان از تبدیل شیوه های سنتی کشاورزی به کشاورزی صنعتی یا کشت گلخانه ای به عنوان راهکار مناسبی برای کاهش مصرف آب نام برد و گفت: چندی پیش وزیر جهاد کشاورزی به موردی اشاره کرد که در نتیجه تبدیل کشاورزی سنتی به گلخانه ای 94 درصد مصرف آب کاهش یافته بود.

وزیر نیرو در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا با توجه به بحران آب اینگونه اقدامات، جدی تر و سریعتر انجام نمی شود، گفت: یکی از این دلایل نبود اطلاعات کافی کشاورزان و همچنین مقاومت آنها در تغییر روشهای سنتی کشاورزی است.

وی افزود: البته تغییر روشهای سنتی هزینه های زیادی برای کشاورزان دارد که دولت 85 درصد هزینه کشاورزانی را که روشهای آبیاری سنتی را به تحت فشار تبدیل کنند، بلاعوض پرداخت می کند.

وزیر نیرو با بیان "امسال نمی توانیم همه دشتهای کشور را تحت برنامه مورد نظرمان قرار دهیم"، گفت: 100 دشت را بطور آزمایشی انتخاب کردیم و بنا داریم چاههای غیرمجاز را در این بخشها تعیین تکلیف کنیم.

وی ادامه داد: ما علاوه بر خشکی و خشکسالی با مشکل دیگری شامل برداشتهای بی رویه ، غیرمجاز و غیرقانونی از منابع آب مواجه ایم و به همین جهت در دو سال اخیر حدود 8 هزار چاه غیرمجاز را بستیم.

چیت چیان خاطرنشان کرد: برخی چاهها پروانه دارند اما بیش از حد پروانه، آب برداشت می کنند که در این موارد نیز مقرر شد همه چاهها به کنتورهای هوشمند مجهز شوند تا از این طریق بتوانیم آب برداشت شده از چاه را کنترل کنیم.

وزیر نیرو با بیان "آبخوانداری نیز از اقدامات دیگر ماست که بر اساس آن آب به داخل سفره های آب زیرزمینی تزریق می شود"، گفت: در بخش مدیریت مصرف آب 15 طرح در دست اجرا داریم که 11 طرح در وزارت نیرو، سه طرح را وزارت جهاد کشاورزی و یک طرح را سازمان زمین شناسی اجرا خواهد کرد.

وی افزود: با این برنامه ها امیدواریم بتوانیم طی پنج سال آینده بیلان منفی سفره های زیرزمینی را به صفر برسانیم و در 15 سال بعد از این پنج سال هم امیدواریم بتوانیم با کاهش برداشت از آبهای زیرزمینی وضع سفره ها را به وضع 25 سال قبل برسانیم.

چیت چیان با بیان "برای اولین بار است که در مدیریت آب کشور میزان آب قابل برداشت از سفره های زیرزمینی 609 دشت کشور را مشخص کرده ایم که بر اساس آن سهم آب برداشتی در بخش شرب، کشاورزی و صنعت مشخص شده است"، گفت: اکنون تابلوی روشنی از میزان آب موجود و میزان برداشتها پیش روی ماست و امیدواریم بتوانیم تالابهای خشک شده را نیز در این بخش احیا کنیم.

وزیر نیرو با بیان "مدیریت منابع آب باید با مشارکت چندین وزارتخانه و دستگاه صورت گیرد"، گفت: در دو سال گذشته 13 جلسه شورای عالی آب برگزار شد، در حالیکه در طول سه دولت قبلی فقط این شورا هفت بار جلسه تشکیل داده است.

چیت چیان در پاسخ به "چرا با توجه به 92 درصد مصرف آب در بخش کشاورزی اینقدر به بحث صرفه جویی در آب شرب تأکید می شود"، گفت: کیفیت آب شرب با کیفیت آب کشاورزی متفاوت است و از همه منابع آب نمی توان برای آب شرب استفاده کرد و برای آب شرب نیازمند هزینه های قابل توجه هستیم.

وی افزود: مثلاً‌ آب شرب یزد از حدود 400 کیلومتری آن تهیه می شود که تصفیه و کیفیت این آب بسیار هزینه بر است و هزینه آب شرب 10 برابر هزینه آب کشاورزی است.

وزیر نیرو با بیان "گاهی اوقات ما منبع جدیدی برای آب شرب نداریم و اگر صرفه جویی نشود برخی شهرها و روستاها با جیره بندی آب مواجه خواهند شد"، گفت: با روشهای بسیار ساده قادریم 25 تا 30 درصد آب را در هر منزل صرفه جویی کنیم و شهر و روستاهای زیادی را از خطر کم آبی برهانیم.

این عضو کابینه دولت یازدهم با اشاره به بازنگری های صورت گرفته در طرح های سدسازی در دو سال فعالیت دولت یازدهم، گفت: احداث برخی سدها باید متوقف شود که برای مثال سدهایی که در حوزه دریاچه ارومیه بوده هیچ نتیجه مثبتی نداشته است.

وی افزود: شرایط آبی کشور تغییر کرده است مثلاً 15 سال قبل مطالعه ای برای احداث سد صورت گرفت که آن موقع احداث سد توجیه داشت اما با توجه به خشکسالیها و مصارف آب در بالادستی دیگر، سد توجیهی ندارد؛ مثلاً‌ سدهایی داریم که قرار بود 150 میلیون مترمکعب پشت آن آب ذخیره شود که 30 میلیون مترمکعب بیشتر آب ندارد.

وزیر نیرو با بیان "ما مشخصات برخی سدها را تغییر دادیم و مثلاً‌ ارتفاع برخی از این سدها را کاهش دادیم اما برخی سدها هم با همان مشخصات قبلی به فعالیت خود ادامه می دهند"، گفت: بسیاری از شبکه های آب بیش از 30 سال پیش احداث شده است که لوله ها هم عمر خاص خود را دارند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم یک درصد از هدر رفت آب را در شبکه ها پایین بیاوریم هزار میلیارد تومان سرمایه می خواهیم که کاری پرهزینه است.

چیت چیان با بیان "در همه کشورهای دنیا برخی از آب شبکه ها هدر می رود"، گفت: ما در این بخش، مدیریت فشار در شبکه های آب شهری را دنبال کرده ایم.

وی افزود: برای مثال شبها که مصرف آب به حداقل می رسد فشار شبکه ها بالاتر می رود و وقتی فشار بالا می آید احتمال پرت آب بیشتر می شود و اکنون در شبکه های آب، شیرهای تنظیم فشاری تعبیه کرده ایم که فشار را در ساعات روز تنظیم می کند.

وزیر نیرو تصریح کرد: البته در برخی جاها نیز هیچ چاره ای جز تعویض لوله ها نداریم که این کار هم انجام می شود و در دو سال اخیر 1.3 واحد درصد از هدر رفت آب را کاهش داده ایم و در بخش برق هم از 2.5 درصد پرت شبکه های برق جلوگیری کرده ایم.

وی ادامه داد: نفوذ دادن آب به داخل زمین، تبدیل جریان آب از کانالها به لوله ها و همچنین تبدیل آبیاری غرق آبی به آبیاری قطره ای از راهکارهای جلوگیری از تبخیر آب است.

وزیر نیرو با بیان "اخیراً‌ چند نفر از اساتید دانشگاه تحقیقاتی کرده اند که اگر موادی در سدها ریخته شود لایه نازکی روی سطح آب ایجاد می کند که تبخیر را کاهش می دهد"، گفت: البته ما هنوز از اثرات زیست محیطی این روش اطمینان کامل نداریم و اگر سازمان حفاظت محیط زیست تأیید کند این روش را به کار خواهیم برد.

وی افزود: روشی دیگر در آمریکا اجرا شده است که بر اساس آن گویهایی را روی آب در پشت سدها پخش می کنند و این گویها موجب کاهش تبخیر می شود؛ البته این روشی بسیار پرهزینه است و در همه جای آمریکا هم از آن استفاده نمی شود و در کالیفرنیا که شرایط خشکسالی سختی دارد از این روش استفاده شده است و ما هم این موضوع را تحت بررسی قرار داده ایم.