شرایط اردوگاههای مسلمانان‌میانمار دربنگلادش فقط در حد زنده ماندن است/ در بدنه اجتماعی ایران، حمایت های مردمی از مظلومان دنیا چندان قوی نیست

زمانی تازه مسلمانانی که اولین لبیک گویان به دعوت پیامبر اسلام(ص) بودند زیر آفتاب سوزان حجاز و توسط مشرکان مکه مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند و زمانی، در قرن بیست‌و‌یکم که آوازه حقوق بشر گوش فلک را کر کرده، پیروان آیین حق در میانمار، بدترین شکنجه‌ها را تحمل می‌کنند، همه تنها به یک دلیل، یعنی پذیرش آیین اسلام.

برنامه تلویزیونی «جهان‌آرا» یکشنبه شب 19 شهریورماه به همین مسئله، یعنی کشتار مسلمانان میانمار اختصاص داشت؛ علیرضا کمیلی دبیر اتحادیه بین‌المللی امت واحده و مهدی عیوض‌زاده از مستندسازان کشورمان، مهمانان این برنامه بودند و با محمدحسین بدری، مجری و کارشناس جهان‌آرا به بحث پیرامون ابعاد و چرایی این موضوع دردناک می نشینند.

ارتباط تصویری و تلفنی با دکتر عزمی از مالزی، مسعود شجره از لندن و  استاد امجد حسین از بنگلادش از دیگر بخش‌های برنامه شب گذشته جهان‌آرا بود.

 عیوض‌زاده در ابتدای گفت‌وگو در باره شرایط مسلمانان در منطقه مرزی میان میانمار و بنگلادش با تأکید بر این نکته که شرایط از سال 2012 بدتر شده است گفت: در سال 2012 با اخراج مسلمانان از میانمار پلیس مرزبانی بنگلادش هم اجازه حضور آنها را نمی‌داد. اگر شانس می‌آوردند از چنگ پلیس بنگلادش فرار می‌کردند، وگرنه توسط پلیس دیپورت می‌شدند. در این میان خیلی افراد سوار بر قایق‌های فرسوده روی آب هفته‌ها سرگردان می‌ماندند و از دنیا می‌رفتند.

عبدالحمید عزمی فعال حقوق بشر از مالزی نیز در تماس تلفنی در باره وضعیت آوارگان روهینگیایی در پنج سال گذشته تصریح کرد: شرایط برای آوارگان بسیار نامطلوب است. از اکتبر 2016 این حملات مجدد علیه مردم آراکان شروع شده است. هزاران نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شدند و صدها نفر هم کشته شدند. دو باره این حملات از آگوست 2017 آغاز شد و رسماً بیش از دو هزار روستا مورد حمله واقع شده که مسلمان‌ها در آن زندگی می‌کنند.

وی ادامه داد: مهاجرت به بنگلادش یک اتفاق اجباری است، ولی در این مسیر و در بنگلادش مشکلات شدید دارویی و تغذیه‌ای دارند. خیلی‌ها در این مسیر که یک رودخانه است غرق شدند. زنان و کودکان مجبور هستند که مسیرهای طولانی را برای رسیدن به بنگلادش طی کنند و بعد از رسیدن به مرز این کشور هم توسط نظامیان تیراندازی صورت می‌گیرد.

این فعال حقوق بشر با بیان اینکه گزارش‌هایی داریم که صدهاهزار نفر مجبور به ترک خانه‌های‌شان شده‌اند و در شرایط حال 20هزار نفر به‌صورت روزانه به‌سمت بنگلادش حرکت می‌کنند، این حرکت دولت میانمار را جنایت رسمی و قتل عام عمومی اعلام کرد و اظهار داشت: در روزهای اخیر مدارس بسیاری را آتش زدند و علمای بزرگ آن منطقه را به قتل رسانده‌اند. تنها راه نجات مردم این منطقه این است که به بنگلادش برای کمک کردن فشار بیاوریم و اجازه دهد فعالین حقوق بشری و بنیادهای خیریه در سراسر جهان به این کشور بیایند و به آوارگان لباس و دارو بدهند.

وی در باره فعالیت‌هایی که در بحران به‌وجود آمده می‌توان انجام داد اشاره کرد و با بیان اینکه می‌توان از کشورهای اسلامی دارای مبادله تجاری با میانمار خواست که روابط خود را با این کشور قطع کند افزود: این آوارگان هیچ چیز ندارند و فقط جان خود را برداشتند و به بنگلادش فرار کرده‌اند. به نظر می‌رسد در حال حاضر باید به تشکیل کمپین‌های بزرگی روی آورد تا به‌نوعی بتوان جلوی این جنایت بزرگ را گرفت.

عزمی در باره نقش اسرائیل و امریکا و سلطه‌گران در این جنایت بزرگ توضیح داد: میانمار محل سرمایه‌گذاری کشورهایی مثل چین است و این کشور همیشه از دولت میانمار حمایت کرده است. هند هم سرمایه‌گذاری‌های سنگینی انجام داده است. اسرائیلی‌ها هم مشغول فروش سلاح هستند و به‌خاطر اهمیت ژئوپلتیک میانمار در آنجا حضور پیدا می‌کنند. امریکا نیز هم می‌خواهد فرصت سرمایه‌گذاری ایجاد کند و هم با حضور خودشان جلوی تحرک چین را بگیرند. همه این دولت‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم دولت میانمار را در این کشتار حمایت می‌کنند. ما باید از دولت‌های دیگر، سازمان ملل و سازمان همکاری‌های اسلامی بخواهیم که برای جلوگیری از این نسل‌کشی تلاش کنند.

عیوض‌زاده در پاسخ به این سئوال که چه دولت‌هایی در میانمار به‌دنبال منافع خود هستند تشریح کرد: باتوجه به اینکه چین با میانمار مرز مشترک دارد بزرگ‌ترین منافع ژئوپلتیک را دارد. میانمار منابع نفت و گاز فراوانی در همین منطقه آراکان دارد. در دهه‌های اخیر نیز منابع نفتی و گازی عظیمی در این منطقه کشف شده است. از قبل از سال 2002 نیز چین از منطقه آراکان شروع به تأسیس خط لوله گاز و نفت کرده است که به منطقه شمال شرق میانمار و سپس وارد استان یوآن چین می‌شود.

وی تنگه مالاگا را به‌عنوان دومین تنگه بزرگ انرژی دنیا معرفی و با بیان اینکه روزانه 12 میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور داده می‌شود بیان کرد: این تنگه نزدیک میانمار است و اقیانوس هند را به اقیانوس آرام متصل می‌کند و برای چین بسیار مهم است و چون راه دیگری برای تسلط بر آبها به‌دلیل حضور ناوگان دریایی امریکا ندارد، این تنگه اهمیت بالایی برای چین پیدا می‌کند که از طریق راه زمینی میانمار می‌تواند به آن دسترسی پیدا کند.

این مستندساز با تأکید بر اینکه آرام بودن منطقه محل درگیری بین نظامیان میانماری و مسلمانان باب میل چین است گفت: چین به‌دنبال آرامش در این منطقه است تا سرمایه‌گذاری‌هایی که در این کشور انجام داده است به‌خطر نیفتد، ولی از طرف دیگر امریکا، باتوجه به اینکه قدرت اول اقتصادی دنیا است، آشوب و ناامنی در این منطقه را جزو اهداف خود برمی‌شمارد تا اینکه هم دست چین را از تسلط بر منطقه کوتاه کند و دوم اینکه خودش بتواند بر منابع هیدروکربنی میانمار تسلط پیدا کند.

کمیلی نیز اذهان را به تاریخ این منطقه توجه داد و با بیان اینکه یکی از شیوه‌های استعمار انگلیس از بدو حضور در هندوستان بزرگ، درگیری‌های قومی و مذهبی بود اضافه کرد: تفرقه‌انداختن میان ادیان در یک کشور و میان مذاهب در ادیان مختلف از شیوه‌های کاری انگلیس است که الان هم در بین کشورهای منطقه این را مشاهده می‌کنیم. اتفاقاٌ این موضوع را در مرزکشی‌ها نیز رعایت کرده‌اند، یعنی سال 1947 که استقلال هند اعلام می‌شود، مرز بنگلادش با برمه را طوری طراحی می‌کنند که بخشی از منطقه مسلمان‌نشین بنگلادش در کشور برمه می‌افتد تا خیال‌شان راحت شود تا 100 آینده منشأ اختلاف باشد تا آن را به بحران تبدیل کنند و بار دیگر حضور خود را در آن منطقه تثبیت کنند.

دبیر اتحادیه بین المللی امت واحده تمسک به شعار نه‌ غربی، نه شرقی توسط جمهوری اسلامی را مهم توصیف کرد و توضیح داد: تمسک به این شعار باعث می‌شود که اگر در مسئله‌ای، کشوری هم‌پیمان با ما نیز اشتباهی مرتکب شد آن را یادآور شویم و جلوی آن را بگیریم، کمااینکه در میانمار دو ابرقدرت چین و امریکا یک بازی را طراحی کردند و به‌دنبال منافع خود هستند و در این میان گوشت قربانی، مردم مظلوم مسلمان میانمار هستند.

در ادامه عیوض‌زاده در باره حضور خود در یکی از اردوگاه‌های آوارگان روهینگیایی در بنگلادش با بیان اینکه فقط مجوز حضور در این اردوگاه یک‌ماه با محدودیت‌های فراوان به طول انجامید گفت: در سال 91 که وارد مرز میان میانمار و بنگلادش شدم مردم در شرایط بسیار بدی زندگی و فقط برای زنده ماندن تلاش می‌کردند. به‌جز اردوگاه‌های رسمی که متعلق به سازمان ملل بود که آن‌هم بعد از سال 2012 که بنگلادش حضور آوارگان را غیرقانونی تلقی می‌کرد گسترش پیدا نکرد، آوارگان به اردوگاه‌های غیررسمی پناه می‌بردند که شرایط بسیار بد بهداشتی و تغذیه‌ای داشت.

ارتباط تصویری با مسعود شجره مدیر مؤسسه حقوق بشر اسلامی لندن بخش دیگر برنامه شب گذشته بود.

شجره با بیان اینکه از 18 سال گذشته تا به‌حال مسلمانان این منطقه تحت یورش نظامیان دولت مرکزی قرار داشتند با ابراز تأسف از اینکه جمعیت مسلمانان میانمار روز به‌روز در حال کاهش است و جامعه بین‌المللی هم ساکت است تصریح کرد: شاید اگر مردم این منطقه حیوان بودند دنیا ساکت نمی‌ماند و کاری می‌کرد. شاید تنها کشورهایی که برای این مردم قدمی برداشته است در وهله اول ایران و بعد مالزی و ترکیه باشند، ولی بقیه کشورهای اسلامی و غیراسلامی هیچ قدمی برنداشته‌اند.

وی در باره واکنش رسانه‌های انگلیسی نسبت به این موضوع خاطرنشان کرد: سال‌های سال است که ساکت هستند، ولی در یک ماه گذشته وضعیت این‌قدر فجیع شده است نمی‌توانند ساکت باشند و بعضاً خبرگزاری‌ها هرچند کمرنگ آن را گزارش می‌دهند. متأسفانه دولت‌ها هیچ کاری نمی‌کنند و حتی از اسلحه‌فروشی به اینها دست نمی‌کشند. دولت اسرائیل که رسماً اسلحه می‌فروشد و دولت انگلیس هم تا چندی پیش این کار را انجام می‌داد و الان هم به‌هیچ وجه حاضر نیست کلمه‌ای علیه سوچی و میانمار سخن بگوید.

مدیر مؤسسه حقوق بشر اسلامی لندن در باره رفتارهای دوگانه سازمان‌های حقوق بشری در دنیا، ادعای کشتار مسلمانان به بهانه جنایت‌های داعش را کاملاً بی‌اساس دانست و تأکید کرد: اینها اگر از دین دیگری غیر از اسلام بودند و یا در مرحله‌ای دیگر، حیوان و چهارپا بودند این‌طور کشتار در حق‌شان صورت نمی‌گرفت. اینکه می‌گویند این منطقه برای کمک‌رسانی دور است هم ادعای بی‌اساسی است، بوسنی در قلب اروپا بود و با پرواز فقط دو ساعت تا لندن فاصله داشت، ولی هیچ‌کس هیچ کاری نکرد.

شجره با بیان اینکه کشتار مسلمانان میانماری هیچ دلیلی ندارد غیر از اینکه افرادی با قومیت‌های غالب را دور یکدیگر جمع کنند و اقلیت‌ها را اخراج کنند یا از بین ببرند تشریح کرد: وقتی مسلمانان را در گوشه‌ای از دنیا می‌کشند، حتی صدای دیگر مسلمانان هم در نمی‌آید. عربستان سعودی از یک‌طرف این همه اسلحه می‌خرد و مردم بی‌گناه را می‌کشد، ولی حاضر نیست یک قدم برای برای محکوم کردن دولت میانمار انجام نمی‌دهد و این باعث شده اینها خیلی راحت بگویند کشتار مسلمان‌ها چه در آنجا و چه در جای دیگر رایج است.

عیوض‌زاده در ادامه صحبت‌های خود داستان کشتار مردم قوم روهینگیا در منطقه آراکان میانمار را به ریشه‌های قومیتی آن ارتباط داد و اذعان کرد: مردم این قوم حق تحصیل ندارند، حق ازدواج ندارند مگر با اجازه دولت که باید مالیات هم بدهند، حق داشتن بیش از دو فرزند را ندارند، حق اینکه مسجد یا مدرسه‌ای بسازند و یا مساجد و مدارس خود بازسازی کنند ندارند و اصلاً نمی‌توانند به شهرهای دیگر بروند و باید برای تردد میان شهرهای دیگر مجوز داشته باشند، به‌همین دلیل 80 درصد از مردم روهینگیا بی‌سواد هستند. جالب است اگر بخواهند مغازه‌ای هم داشته باشند باید با یک شهروند میانماری که غالباً بودایی هستند شریک باشند که آن شهروند هم نیازی ندارد که سرمایه‌ای وارد کند و صرفاً نام او به‌عنوان شریک باید باشد.

وی با بیان اینکه داستان کشتار و اخراج مسلمانان روهینگیایی از منطقه آراکان در دو دهه اخیر همیشگی بوده است اضافه کرد: کشتار اخیر در سه هفته اخیر از همه شدیدتر بوده و حدود 200 هزار نفر از مسلمانان فقط به بنگلادش فرار کرده‌اند. دوستان بنگلادشی که آنجا بودند می‌گفتند پیش‌بینی ما این است که اگر این فرارها با همین روند ادامه پیدا کند شاید به یک‌ماه نرسد که منطقه از مسلمان خالی شود.

کمیلی هم در باره راه‌حل دست‌یافتنی برای کمک به مردم آواره روهینگیا با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی شاید تنها نظامی باشد که برای حمایت از مظلوم هیچ ابایی ندارد و این را به‌صورت قول و عمل به اثبات رسانده است گفت: متأسفانه با این وجود در بدنه اجتماعی ایران، حمایت‌های مردمی از مظلومان دنیا چندان قوی نیست و در کارهای حقوق بشری و حمایت از مظلومانی همچون مسلمانان میانمار ضعیف هستیم، اما به هر صورت در صورت مساعد بودن زمینه، به دنبال اعزام پزشکان ایرانی به بنگلادش و کمک به آوارگان میانماری هستیم.

وی با بیان اینکه شرایط طوری نیست که به‌راحتی برای کشوری که مستقل است نسخه نظامی بپیچیم یادآور شد: فاجعه‌بارترین کشتار انسانی در میانمار در حال رخ دادن است و زمینه شکل‌گیری نیروهای شبه نظامی مسلح در میان مسلمانان روهینگیا به‌طور طبیعی وجود دارد. به‌نظر می‌رسد دخالت نظامی در این کشور بهانه‌ای به دست امریکایی‌ها می‌دهد که مثلاً در میانمار داعش وجود دارد و داستان‌هایی که در ادامه آن رخ می‌دهد.