چرا مردم نرخ تورم اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی را حس نمی‌کنند؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از الف، بانک مرکزی نرخ تورم در دوازده ماه منتهی به اردیبهشت‌ماه امسال نسبت به دوازده ماه منتهی به اردیبهشت‌ماه 96 معادل 9.1 درصد اعلام کرد و این عدد نسبت به فروردین‌ماه 1.6 درصد افزایش‌یافته است و نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل 9.7 درصد افزایش را نشان می‌دهد؛ اما  این عدد در حالی اعلام‌شده که در چند ماه گذشته شاهد نوسانات نرخ ارز بودیم و دلار 3500 تومان امروز 4200 تومان است؛ همچنین در شرایطی که این آمار از کاهش فاحش تورم به کمترین رقم در سال‌های اخیر حکایت دارد، شه افزایش قیمت‌ها در بازار هستند و موج گرانی در بازار مواد غذایی، مسکن و اجاره‌بها در دو ماه اول امسال، فشار مضاعفی به مردم وارد کرده است.

درحالی‌که دولت نرخ تورم تک‌رقمی را برای خود دستاورد عنوان می‌کند و برنامه از برنامه‌هایش کنترل قیمت‌ها است، اما قیمت گوشت، لبنیات، روغن، مرغ، چای و تخم‌مرغ، سردمدار گرانی در دو ماه گذشته رشد داشته است و از سوی دیگر، قیمت مسکن نیز بر اساس گزارش بانک مرکزی  34 درصد و اجاره‌بها هم بیش از 11 درصد (البته هنوز وارد  فصل اجاره نشدیم) داشته اما نرخ تورم حدود 9 درصد است و  مردم این  نرخ را حس نمی‌کنند و شائبه‌هایی درباره آمار تورم وجود دارد.

هفته گذشته در دیدار مسئولان نظام با رهبر معظم انقلاب، رئیس‌جمهور از تداوم تورم تک‌رقمی در دو ماه اول امسال سخن گفت، اما رهبر انقلاب در بیانات خود از فشار گرانی‌ها بر مردم گلایه کردند: «واقعیت این است که وضع اقتصادی کشور تعریفی ندارد؛ وضع اقتصادی با همه این تلاش‌هایی که انجام می‌گیرد، مطلوب نیست؛ مردمِ زیادی هم ازلحاظ اقتصادی در فشار هستند. مسئله گرانی‌ها و این چیزها را کم‌وبیش شماها می‌دانید و بسیاری از مردم آن را با همه وجودشان لمس می‌کنند؛ این‌یک مشکل اساسی کشور است.»

محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفتگویی، آخرین تغییر قیمت‌ها را در بازار برنج، روغن، شکر و کنسرو جات تشریح کرد و گفت: با توجه به این‌که ارز مواد غذایی قاچاق از بازار آزاد تامین می‌شود، قیمت این کالاها با توجه به نوسانات نرخ ارز در دو ماه اخیر، بیشترین افزایش را داشته است.

وی با بیان اینکه تولیدکنندگان روغن، مجوز افزایش 9 درصدی را برای قیمت محصولات خود دریافت کرده‌اند، گفت: اکنون روغن در بازار با محاسبه همین میزان افزایش قیمت، عرضه می‌شود و قیمت کالاهای ساخته‌شده مانند
تن ماهی، رب گوجه‌فرنگی و انواع کنسرو جات به دلیل افزایش قیمت قوطی فلزی، حدود 5 درصد افزایش‌یافته است. انواع شوینده‌ها نیز در ماه‌های اخیر 15 درصد افزایش داشته است.

آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران، در گفتگو با خبرنگار الف در مورد اینکه چرا مردم نرخ تورم اعلامی را حس نمی‌کنند، گفت: وقتی قیمت کالاها به‌تناسب نرخ تورم تغییر نکند، واقعیت‌ها پنهان می‌شود یعنی نرخ تورم که  میانگین رشد قیمت‌ها است و افزایش قیمت برخی کالاها را پنهان می‌کند، مثلاً مواد آشامیدنی و خوراکی‌ها 30 درصد افزایش قیمت داشته، ولی بلیت اتوبوس و یا قیمت برق تغییر نکرده است و قیمت تمامی این کالاها باهم جمع و عدد میانگین آن گرفته می‌شود و باید سهم هرکدام از این موارد را بررسی کرد که چه میزان نقش دارند، مثلاً وزن برق، خوراکی‌ها و  یا سفرهای خارجی و قیمت تلویزیون چه میزان است.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی 330 الی 340 قلم کالا با یک وزن‌های مشخصی در تعیین نرخ تورم محاسبه می‌کند، گفت: اکنون قیمت‌ها رشد کرده و  ممکن است در تعیین نرخ رشد تورم،  قیمت‌های مصوب دولتی را مدنظر قرار  گفته باشد و نه قیمت نهایی که به دست مصرف کنند می‌رسد.

 این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین ممکن است میانگین قیمت برخی کالاها هنوز رشد نکرده باشد یا قیمت آن ثابت بوده که این موضوع هم نرخ رشد تورم را پایین می‌آورد و مردم نرخ تورم بالا حس می‌کنند، ولی عدد اعلامی نشان دهند آن در جامعه نیست که باید بر روی نرخ تورم محتاط باشیم؛ مثلاً قیمت برخی‌ها مانند تلویزیون ممکن است همان قیمت 2 ماه پیش باشد و یا قیمت اعلامی کمتر باشد که این موارد نرخ تورم را پایین می‌آورد اما این موضوع در قیمت اقلام خوراکی مردم  مشاهده می‌کنیم که قیمت‌ها افزایش‌یافته، اما فرمول محاسبه نرخ تورم این‌گونه است و باید اشکلات آن را برطرف کنیم.

آلبرت بغزیان در مورد اینکه بانک مرکزی ممکن است برای اینکه نرخ رشد تورم پایین بیاید کالایی را که افزایش قیمت نداشته محاسبه کنم و یا سهم این کالاها را در سبد نرخ تورم تغییر دهد، تاکید کرد: می‌تواند این اتفاق رخ دهد که قاعدتاً  اقدام پسندیده‌ای نیست  مثل این است که فرد بیمار بخواهد دکتر را فریب دهد و یا عمداً آزمایش‌های پزشکی را تغییر دهم.

وی تصریح کرد: از طرفی هم ممکن است  در عددی که به دست می‌آید، قیمت‌های خارج از  مصوب را  تعیین کرده باشند، مثلاً برخی کارخانه‌ها قیمت ماست ساده را تغییر نمی‌دهند و حتی تازه آب هم در آن می‌ریزند، اما  و قیمت ماست موسیر و یا ... را افزایش می‌دهند و یا مثلاً قیمت شیر  هنوز گران نشده و یا اجاره‌بهای مسکن تغییر خاصی نداشته است، اما باید این موضوع را منطقی‌تر پیگیری کنند که چه اتفاقی افتاد که مردم تورم اعلامی را حس نمی‌کنند و افزایش قیمت‌ها به آن‌ها فشار وارد می‌کند و دماسنج خوب عمل نمی‌کند.

این کارشناس اقتصادی در مورد پیش‌بینی نرخ تورم در سال جاری گفت: اگر دولت واقعاً رفاه مردم را با توجه به نگرانی‌هایی که وجود دارد مدنظر قرار دهد و از تجربه تحریم گذشته استفاده کند و مانع افزایش نرخ ارز شود و ارز را  موقع تخصیص دهد، می‌تواند نرخ تورم را کنترل کند اما اگر  ستاد تنظیم بازار و... جدی نباشد و نتواند ارز را تخصیص دهد، شک ندارد که شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود که اگر دولت پیش‌بینی لازم را نکند، می‌تواند باعث رشد نرخ تورم شود.

آلبرت بغزیان بیان کرد: امروز قیمت مسکن 35 درصد افزایش‌یافته که این موضوع یک‌وزنی شاخص قیمت تورم دارد و یا قیمت خودرو 20 درصد، لبنیات 5 درصد و. بالا رفته که میانگین این ارقام  عدد 9.1 درصد است و می‌بایست  بین عددی که اعلام می‌شود که افزایش قیمتی که مردم حس می‌کنند، یک ارتباط  منطقی وجود داشته باشد،  که این موضوع وجود ندارد و حتماً ایرادی وجود دارد.

به گزارش الف؛ با توجه به موارد بیان‌شده لازم است معیار محاسبه نرخ تورم باید تغییر کند و اقلام اصلی در محاسبه نرخ تورم مدنظر قرار گیرند؛ اما مثل‌اینکه  برخی اقلام در سبد نرخ تورم نقشی دارند که این نقش باهدف خنثی کردن موارد اصلی در نظر گرفته می‌شود.

زمانی که نرخ تورم اقلام اساسی و اصلی مردم افزایش می‌یابد، اقلامی که قیمت آن‌ها ثابت بوده در فهرست محاسبه نرخ تورم قرار می‌گیرد تا بتواند از تورم کل بکاهد. نرخ تورم مسکن و مواد غذایی میانگین بالای 40 تا 50 درصد قیمت مسکن در برخی مناطق تهران تا 70 درصد هم افزایش‌یافته و این رشد قیمت بر نرخ اجاره نیز تاثیر مستقیم دارد، در این صورت دولت اقلام دیگری را برای نرخ تورم در فهرست قرار می‌دهد که شاید خیلی مورداحتیاج خانوار نیست، اما محاسبه می‌شود.