از التهاب بازار
ارز و سکه تا راههای مقابله با تحریم‌های اقتصادی گرفته، همه نشان از آن
دارد که دولت دوازدهم هیچگاه نتوانسته نسخه شفابخشی برای درمان آنها ارائه
دهد. مسئله‌ای که در دولتهای گذشته وجود داشت و این روند نیز همچنان ادامه
دارد.
آخرین موضوعی که حالا با اجرایی شدن مرحله دوم تحریم‌های اقتصادی علیه ایران نقُل محافل قرار گرفته و در رسانه‌ها از جنبه‌های مختلف تحلیل می‌شود، بسته‌های حمایتی است.
بی‌برنامه‌گی، ضعف اصلی بسته‌های حمایتی
بسته‌هایی که از همان هنگامی که مطرح شدند، خود هزار توی ابهام بودند. هنوز هم با وجود آنکه دولتی‌ها از اجرایی کردن آن برای نیمی از جامعه خبر داده‌اند، اما ساز و کارهای اجرایی آن مشخص نشده است.
به همین دلیل است که کارشناسان اقتصادی بر این باورند که آنچه بيش از هر چيز اقتصاد ايران را فلج کرده است، نبود برنامه و استراتژی مشخص است. برهمین اساس است که سیاستگذاری‌ها هيچ‌گاه مجالي براي تحقق پيدا نکرده؛ ققط موجب بي‌اعتمادي مردم و اقشار کم درآمد به سياست‌هاي اقتصادي دولتي‌ها شده‌اند.
شايد بيش از آنکه فشار تورمي، دغدغه ذهني جامعه و به خصوص خانوارهاي مزدبگير باشد، نحوه برنامه‌ریزی دولتي‌ها مهمترين مسئله براي آنها شده است.
با اعلام محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در اواسط شهریورماه، مبنی بر تهيه پنج بسته و ۱۲ برنامه معيشتي براي عبور از شرايط نابسامان اقتصادي، بسیاری از مسئولان دولتی نیز هر کدام از جسته و گریخته درباره نحوه اجرای این بسته ها سخن گفتند. بطوری که با وجود آنکه دیروز حسن روحانی، رئیس جمهوری پس از نشست سران سه قوه از اجرای آن در همین ماه خبر داد، اما هنوز نحوه آن اجرای مشخص نیست.
اما محمد شریعتمداری وزیر جدید کار، در اوایل همین ماه درباره بسته‌های حمایتی از ارائه سبد حمایتی به صورت نقدی و از طریق حساب های بانکی متصل به یارانه نقدی خبر داده بود.
شریعتمداری گفته بود: در اولین فرصت ممکن نیمی از جمعیت ایران از آن بهره‌مند می‌شوند. اطلاعات لازم برای توزیع بسته حمایتی احصا شده است. تاکنون اطلاعات بخشی از افراد تحت پوشش بهزیستی و کارمندان مشمول شناسایی شده است.
ردپای خصولتی‌ها در ناکامی‌ها
به باور کارشناسان اقتصادي، انحصارگرايي دولتي‌ها و همچنين نفوذ خصولتي‌ها باعث شده تا هر بسته‌اي که از پاستور بيرون مي‌آيد ناکارآمدي خود را در اجرا نشان بدهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه جامع علمی کاربردی وزارت جهاد کشاورزی گفت: ساختار اقتصادی ایران یک ساختار کاملا دولتی و ناکارآمد است.
قلی زاده با بیان اینکه ایران هیچ وقت دارای برنامه توسعه با یک استراتژی مناسب نبوده، گفته است: برنامه های توسعه کشور همواره بصورت تقلیدی تهیه و در مجلس شورای اسلامی پس از تصویب توسط دولت ابلاغ می شود ولی هیچ زمانی این برنامه ها جنبه عملیاتی به خود نگرفته است.احسان سلطاني کارشناس اقتصادي بر اين باور است که همه بسته‌هاي دولتي‌ها ناکارآمد بوده آن هم به دليل ساختار رانت‌گونه آنهاست لذا اميدي به اينکه بسته‌هاي ديگر بتوانند راهگشا شوند وجود ندارد. به باور اين کارشناس مسائل اقتصادي، مردم ديگر تاب تحمل شوک قيمتي را ندارند. وي گفته است: مردم و معيشت و سطح زندگي و رفاه آنها بي‌ترديد بزرگ‌ترين قرباني امواج افزايش قيمت‌ها بوده و هستند. افزايش نرخ تبديل ارز و بهاي کالاها و خدمات (به‌خصوص نهاده‌ها و اقلام دولتي) يک نوع ماليات محسوب مي‌شود. تفاوت مهم آن با ماليات عادي اين است که به جاي اخذ از گروه‌هاي پردرآمد و اقشار مرفه، گروه‌هاي کم‌درآمد و اقشار ضعيف و طبقه متوسط را هدف مي‌گيرد و آنها را فقيرتر مي‌کند. در رابطه با تعيين قيمت اقلام کليدي بايد نسبت آن به هزينه خانوارها و درآمد مردم مدنظر قرار گيرد. در حال حاضر وضع درآمد و معيشت عامه مردم چنان تضعيف شده که تاب تحمل شوک‌هاي قيمتي جديد و کاهش مستمر توان مصرف و سطح معيشت خود را ندارند.
سناریوهای مختلف
چند سناریو مختلف در چند ماه اخیر برای بسته‌های حمایتی سر زبان‌ها افتاده است. عده‌ای می‌گویند بسته حمایتی مثل سبد کالا است و چند فروشگاه زنجیره‌ای را مشخص می‌کنند تا مردم بروند بسته حمایتی خود را دریافت کنند. بعضی‌ها می‌گویند بسته حمایتی مثل کارت هدیه است که تا مبلغی مشخص به مشمولان دریافت بسته حمایتی تعلق می‌گیرد و قرار است فقط کمک خرجشان باشد. بعضی هم می‌گویند قرار است بسته حمایتی مثل کوپن مجازی باشد. اگر در جزئیات این سناریو دقیق‌تر شویم تقریبا مثل همان سناریو قبلی یعنی کارت هدیه است. بعضی دیگر می‌گویند بسته‌های حمایتی مثل یارانه است و به همان حسابی که سرپرستان خانوار برای دریافت یارانه نقدی معرفی کرده‌اند واریز می‌شود. نهایتا آخرین سناریو همانی است که در مصوبه هیات وزیران آمده است؛ اینکه بسته حمایتی قرار است در قالب کمک جبرانی به حساب بانکی مرتبط با حقوق و دستمزد افراد واریز شود.
ناکارآمدی خروجی بسته‌ها
دولتي‌ها در يک سال اخيري که روي کار آمده‌اند، بيشتر از اقدام اجرايي، برنامه تهيه کرده‌اند. برنامه‌هايي که همه وارونه نتيجه داده است.
آخرین موضوعی که حالا با اجرایی شدن مرحله دوم تحریم‌های اقتصادی علیه ایران نقُل محافل قرار گرفته و در رسانه‌ها از جنبه‌های مختلف تحلیل می‌شود، بسته‌های حمایتی است.
بی‌برنامه‌گی، ضعف اصلی بسته‌های حمایتی
بسته‌هایی که از همان هنگامی که مطرح شدند، خود هزار توی ابهام بودند. هنوز هم با وجود آنکه دولتی‌ها از اجرایی کردن آن برای نیمی از جامعه خبر داده‌اند، اما ساز و کارهای اجرایی آن مشخص نشده است.
به همین دلیل است که کارشناسان اقتصادی بر این باورند که آنچه بيش از هر چيز اقتصاد ايران را فلج کرده است، نبود برنامه و استراتژی مشخص است. برهمین اساس است که سیاستگذاری‌ها هيچ‌گاه مجالي براي تحقق پيدا نکرده؛ ققط موجب بي‌اعتمادي مردم و اقشار کم درآمد به سياست‌هاي اقتصادي دولتي‌ها شده‌اند.
شايد بيش از آنکه فشار تورمي، دغدغه ذهني جامعه و به خصوص خانوارهاي مزدبگير باشد، نحوه برنامه‌ریزی دولتي‌ها مهمترين مسئله براي آنها شده است.
با اعلام محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در اواسط شهریورماه، مبنی بر تهيه پنج بسته و ۱۲ برنامه معيشتي براي عبور از شرايط نابسامان اقتصادي، بسیاری از مسئولان دولتی نیز هر کدام از جسته و گریخته درباره نحوه اجرای این بسته ها سخن گفتند. بطوری که با وجود آنکه دیروز حسن روحانی، رئیس جمهوری پس از نشست سران سه قوه از اجرای آن در همین ماه خبر داد، اما هنوز نحوه آن اجرای مشخص نیست.
اما محمد شریعتمداری وزیر جدید کار، در اوایل همین ماه درباره بسته‌های حمایتی از ارائه سبد حمایتی به صورت نقدی و از طریق حساب های بانکی متصل به یارانه نقدی خبر داده بود.
شریعتمداری گفته بود: در اولین فرصت ممکن نیمی از جمعیت ایران از آن بهره‌مند می‌شوند. اطلاعات لازم برای توزیع بسته حمایتی احصا شده است. تاکنون اطلاعات بخشی از افراد تحت پوشش بهزیستی و کارمندان مشمول شناسایی شده است.
ردپای خصولتی‌ها در ناکامی‌ها
به باور کارشناسان اقتصادي، انحصارگرايي دولتي‌ها و همچنين نفوذ خصولتي‌ها باعث شده تا هر بسته‌اي که از پاستور بيرون مي‌آيد ناکارآمدي خود را در اجرا نشان بدهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه جامع علمی کاربردی وزارت جهاد کشاورزی گفت: ساختار اقتصادی ایران یک ساختار کاملا دولتی و ناکارآمد است.
قلی زاده با بیان اینکه ایران هیچ وقت دارای برنامه توسعه با یک استراتژی مناسب نبوده، گفته است: برنامه های توسعه کشور همواره بصورت تقلیدی تهیه و در مجلس شورای اسلامی پس از تصویب توسط دولت ابلاغ می شود ولی هیچ زمانی این برنامه ها جنبه عملیاتی به خود نگرفته است.احسان سلطاني کارشناس اقتصادي بر اين باور است که همه بسته‌هاي دولتي‌ها ناکارآمد بوده آن هم به دليل ساختار رانت‌گونه آنهاست لذا اميدي به اينکه بسته‌هاي ديگر بتوانند راهگشا شوند وجود ندارد. به باور اين کارشناس مسائل اقتصادي، مردم ديگر تاب تحمل شوک قيمتي را ندارند. وي گفته است: مردم و معيشت و سطح زندگي و رفاه آنها بي‌ترديد بزرگ‌ترين قرباني امواج افزايش قيمت‌ها بوده و هستند. افزايش نرخ تبديل ارز و بهاي کالاها و خدمات (به‌خصوص نهاده‌ها و اقلام دولتي) يک نوع ماليات محسوب مي‌شود. تفاوت مهم آن با ماليات عادي اين است که به جاي اخذ از گروه‌هاي پردرآمد و اقشار مرفه، گروه‌هاي کم‌درآمد و اقشار ضعيف و طبقه متوسط را هدف مي‌گيرد و آنها را فقيرتر مي‌کند. در رابطه با تعيين قيمت اقلام کليدي بايد نسبت آن به هزينه خانوارها و درآمد مردم مدنظر قرار گيرد. در حال حاضر وضع درآمد و معيشت عامه مردم چنان تضعيف شده که تاب تحمل شوک‌هاي قيمتي جديد و کاهش مستمر توان مصرف و سطح معيشت خود را ندارند.
سناریوهای مختلف
چند سناریو مختلف در چند ماه اخیر برای بسته‌های حمایتی سر زبان‌ها افتاده است. عده‌ای می‌گویند بسته حمایتی مثل سبد کالا است و چند فروشگاه زنجیره‌ای را مشخص می‌کنند تا مردم بروند بسته حمایتی خود را دریافت کنند. بعضی‌ها می‌گویند بسته حمایتی مثل کارت هدیه است که تا مبلغی مشخص به مشمولان دریافت بسته حمایتی تعلق می‌گیرد و قرار است فقط کمک خرجشان باشد. بعضی هم می‌گویند قرار است بسته حمایتی مثل کوپن مجازی باشد. اگر در جزئیات این سناریو دقیق‌تر شویم تقریبا مثل همان سناریو قبلی یعنی کارت هدیه است. بعضی دیگر می‌گویند بسته‌های حمایتی مثل یارانه است و به همان حسابی که سرپرستان خانوار برای دریافت یارانه نقدی معرفی کرده‌اند واریز می‌شود. نهایتا آخرین سناریو همانی است که در مصوبه هیات وزیران آمده است؛ اینکه بسته حمایتی قرار است در قالب کمک جبرانی به حساب بانکی مرتبط با حقوق و دستمزد افراد واریز شود.
ناکارآمدی خروجی بسته‌ها
دولتي‌ها در يک سال اخيري که روي کار آمده‌اند، بيشتر از اقدام اجرايي، برنامه تهيه کرده‌اند. برنامه‌هايي که همه وارونه نتيجه داده است.
اخبار ویژه
در گفتگو با خبرنگار جبهه مقاومت مطرح شد:
نغمهای از امید در آسمان سرزمین های اسغالی؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
پر طرفدار ترین ها
