پرواز سیمرغ بر بام خودکفایی ایران

به گزارش پایگاه خبری 598، ساخت هواپیما همواره در زمره برنامه‌های راهبردی و بلندپروازانه جمهوری اسلامی ایران قرار داشته و در سال‌های اخیر با تمرکز و جدیت ویژه‌ای دنبال شده است. نتیجه این تلاش مستمر، طراحی و ساخت هواپیمای ترابری سبک بومی «سیمرغ» است، پرنده‌ای اساطیری که در فرهنگ ایرانی نماد بالندگی، رهایی و صعود است و حالا پیام‌آور توانمندی‌های ملی و فناوری بومی در صنعت هوانوردی شده است.

پروازهای آزمایشی «سیمرغ» با حضور مقامات ارشد کشوری و لشکری، از جمله حسین پورفرزانه، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، امیر سرتیپ افشین خواجه‌فرد، معاون وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، و مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان، آغاز شد. هدف از این مرحله، اجرای الزامات و مقررات مربوط به دریافت گواهینامه صلاحیت پرواز و اثبات کارایی فنی و عملیاتی این هواپیمای بومی است.

حسین پورفرزانه، رئیس سازمان هواپیمایی کشور در این مراسم با تاکید بر جایگاه علمی و فنی ایران در صنعت هوانوردی اظهار کرد: «تعداد کشورهایی که توانایی طراحی و تولید هواپیما را دارند، کمتر از ۲۰ کشور در جهان است و جمهوری اسلامی ایران یکی از این کشورهاست که با اتکا به نخبگان جوان و توان داخلی به دانش فنی طراحی و تولید هواپیمای ترابری دست یافته است.»

مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان در حاشیه این مراسم با اشاره به تولید هواپیمای باری ایرانی سیمرغ در منطقه ویژه صنایع هوایی شاهین‌شهر، اظهار کرد: ایران از جمله کشورهایی است که با اتکا به توان داخلی به دانش فنی طراحی و ساخت هواپیمای ترابری دست یافته و مجموعه هسا در اصفهان، قلب تپنده این تحول تاریخی در صنعت هواپیماسازی کشور است.

وی افزود: این در حالی است که در سراسر جهان، کمتر از ۲۰ کشور دنیا توانایی طراحی و تولید هواپیما داشته و ایران با همت نخبگان در اصفهان و تکیه بر دانش بومی، در میان کشورهای پیشرو در این زمینه قرار گرفته است.

استاندار اصفهان این پروژه را حاصل «دانش، ایمان، غیرت و همت نخبگان ایرانی» دانست و ضمن قدردانی از مهندسان، مدیران و پژوهشگران، با تأکید بر نقش جوانان متخصص در تحقق «رؤیای پرواز ملی»، بیان کرد: این طرح مصداق واقعی شعار «جهش تولید دانش‌بنیان»، نماد «افتخار اصفهان و برند ملی ایران در عرصه فناوری‌های پیشرفته» و تجلی «ایرانِ توانمند، فناور و مستقل» است.

این موفقیت نه‌تنها نشان‌دهنده اقتدار علمی ایران است، بلکه گامی مهم در مسیر کاهش وابستگی به فناوری‌های خارجی و صعود به افق‌های نوین صنعت هوانوردی محسوب می‌شود، «سیمرغ» نمادی از قدرت، خلاقیت و خوداتکایی مهندسان ایرانی است که پروازش، رؤیای استقلال فناورانه کشور را به واقعیت نزدیک‌تر کرده است.

وضعیت فعلی و مراحل تست هواپیمای بومی «سیمرغ»

هواپیمای ترابری سبک بومی «سیمرغ» با کسب مجوز سازمان هواپیمایی کشوری وارد مرحله پروازهای آزمایشی شده است. در این مرحله، قرار است حدود ۱۰۰ ساعت پرواز آزمایشی انجام شود تا الزامات و استانداردهای صلاحیت پروازی به‌طور کامل محقق شود. پس از اتمام این دوره و دریافت گواهینامه STC، «سیمرغ» به‌عنوان یک هواپیمای عملیاتی به ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور افزوده خواهد شد و توانمندی‌های ملی در این عرصه بیش از پیش به نمایش گذاشته می‌شود. نمونه عمومی این هواپیما نیز در نمایشگاه بین‌المللی هوافضای ایران (Airshow) در جزیره کیش برای علاقه‌مندان به فناوری‌های نوین عرضه شد. بر اساس گزارش‌های رسمی، پروژه کامل تست پروازها تا سال آینده (۱۴۰۵) ادامه خواهد یافت و افق‌های جدیدی در صنعت هوانوردی کشور خواهد گشود.

پیشینه و توسعه پروژه

هواپیمای «سیمرغ» توسط شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) و تحت نظارت سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع طراحی و ساخته شده است. پلتفرم اصلی این هواپیما بر پایه ایران ‑۱۴۰، که خود نسخه‌ای از آنتونوف ‑۱۴۰ اوکراینی است، شکل گرفته و با به‌کارگیری فناوری‌ها و دانش داخلی، به یک محصول بومی و به‌طور کامل ایرانی تبدیل شده است. نخستین رونمایی رسمی «سیمرغ» ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ در محل هسا انجام شد و از آن زمان تاکنون، این پروژه با تمرکز بر کیفیت و قابلیت عملیاتی پیش می‌رود تا جایگاه ایران را در میان کشورهای دارای توانایی طراحی و تولید هواپیما تثبیت کند.

ویژگی‌های فنی و کاربردهای هواپیمای «سیمرغ»

هواپیمای ترابری سبک بومی «سیمرغ» با در رمپ عقب برای بارگیری سریع، تحولی قابل توجه نسبت به نسخه پایه ایران ‑۱۴۰ به شمار می‌آید. این هواپیما قادر است انواع بارها از وسایل نقلیه سبک گرفته تا انتقال نیرو، تجهیزات و حتی مصدومان را جابه‌جا کند. برد پروازی تقریبی آن ۳۹۰۰ کیلومتر و سرعت حداکثر ۵۳۳ کیلومتر بر ساعت گزارش شده است.

با دو موتور قدرتمند با خروجی ۲۵۰۰ اسب‌بخار، «سیمرغ» قادر است تا ۲۱.۵ تن وزن هنگام برخاست از زمین را تحمل کند و حداکثر ۶ هزار کیلوگرم بار حمل کند. از نظر اقتصادی نیز هزینه تولید این هواپیما حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد نمونه‌های مشابه خارجی است؛ موضوعی که علاوه‌بر خوداتکایی صنعتی، صرفه‌جویی قابل توجهی در منابع کشور به همراه دارد.

اهمیت و پیامدهای ساخت بومی «سیمرغ»

تولید هواپیمای بومی، فراتر از یک دستاورد فناورانه صرف، نشان‌دهنده قدرت ترکیبی صنعتی، اقتصادی، نظامی و نمادین کشور است. این پروژه نه‌تنها توانایی‌های فنی و مهندسی ملی را به نمایش می‌گذارد، بلکه پیامی روشن از استقلال و خوداتکایی ایران در عرصه‌های استراتژیک صادر می‌کند و گامی مهم در تقویت ناوگان حمل‌ونقل هوایی و آمادگی عملیاتی کشور محسوب می‌شود.

خودکفایی و استقلال راهبردی، در جهان امروز ساخت هواپیما یکی از پیچیده‌ترین دستاوردهای صنعتی است؛ هزاران قطعه باید با دقت مهندسی بالا و هماهنگی کامل کنار هم قرار گیرند. کشوری که بتواند چنین سامانه‌ای را بسازد، نشان می‌دهد که به دانش‌های کلیدی همچون آیرودینامیک، متالورژی، کامپوزیت‌ها و الکترونیک تسلط دارد، در تأمین قطعات حیاتی به دیگر کشورها وابسته نیست و می‌تواند در شرایط تحریم یا بحران، نیازهای حمل‌ونقل و حتی مأموریت‌های نظامی خود را بدون وابستگی تأمین کند.

اثر اقتصادی و اشتغال‌زایی، تولید یک هواپیما، زنجیره‌ای گسترده از صنایع را فعال می‌کند، از تولید قطعه و مونتاژ گرفته تا تعمیر، آموزش خلبانان و تکنیسین‌ها. هر فروند هواپیمای تولیدی می‌تواند صدها شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند و در بلندمدت، در صورت صادرات، به منبع ارزآوری و تقویت قدرت اقتصادی کشور تبدیل شود؛ همانند تجربه ایرباس در اروپا یا امبرائر در برزیل.

کاربرد نظامی و دفاعی، داشتن هواپیمای بومی، توان تولید پرنده‌های شناسایی، ترابری و حتی رزمی بدون وابستگی خارجی را فراهم می‌کند. این قابلیت تضمین می‌کند که در شرایط تحریم، ناوگان هوایی کشور زمینگیر نشود و امکان پاسخ سریع به بحران‌های داخلی و مرزی فراهم باشد.

کاربردهای مدنی و انسانی، هواپیماهای بومی در امدادرسانی، انتقال بیماران، اطفای حریق یا رساندن مواد غذایی و دارو به مناطق دورافتاده نقش حیاتی دارند و می‌توانند مدیریت بحران‌های ملی را تقویت کنند.

توسعه فناوری و انتقال دانش، ساخت هواپیما محرک رشد فناوری در کشور است؛ رشته‌های مختلف باید هم‌زمان همکاری کنند: مهندسی مواد برای بدنه‌های سبک و مقاوم، الکترونیک و مخابرات برای سامانه‌های ناوبری، نرم‌افزار و هوش مصنوعی برای کنترل پرواز و طراحی صنعتی برای کابین و کاربری انسانی. پروژه‌های هوایی به‌طور معمول موجب جهش فناوری در صنایع دیگر نیز می‌شوند؛ از خودروسازی تا انرژی و دفاع.

قدرت نمادین و جایگاه بین‌المللی، توانایی طراحی و تولید کامل هواپیما، نشان بلوغ صنعتی و علمی کشور است. کمتر از ۲۰ کشور در جهان توان تولید کامل هواپیما از طراحی تا پرواز را دارند و دستیابی به این سطح، جایگاه علمی و سیاسی کشور را ارتقا می‌دهد.

زوم روی «سیمرغ»، هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» نماد اراده ایران برای ارتقای توانمندی هوایی در شرایط تحریم است. این پروژه می‌تواند تحولی در حمل‌ونقل بار سبک، امداد و لجستیک داخلی ایجاد کند، اما مسیر ساخت، تولید انبوه و بهره‌برداری کامل آن همچنان با چالش‌هایی همراه است. رونمایی و تست «سیمرغ» نشان‌دهنده اراده ملی برای خودکفایی، پیشرفت فناوری و تقویت قدرت هوایی کشور است.