يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ(حجرات 13) * * * ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیرهها و قبیلهها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است! * * * ای مردمان شما را از مردی و زنی/ما آفریدهایم به علم و به اقتدار/ دادیمتان قرار به اقوام گونهگون/انس و شناخت تا که به هم آورید بار/ بیشک بود زجمع شما آنعزیزتر/نزد خدا که بیش به تقواست ماندگار/ زانرو که هست عالم و آگاه کردگار/بر مردمان مومن و مشرکت بروزگار
از آن گذشته، علوم تجربی و عقل، که مبنای تفکرات غربی را تشکیل میدهد، محدود به دانش آزمونپذیر است و محدودیتهایی نیز دارد. ازاینرو در مواردی مانند شیوع بیماریها و نزول بلایا که علوم تجربی را توانی برای توجیه آن نیست، به خدا و معنویت متمسک میشوند.
بهعبارتدیگر، خدا در دیدگاه غربی، خدای رخنه پوش است. به این معنا که هر جا رخنه و کمبودی در عالم پدید آید و بشر بادانش تجربی خود نتواند آن را توجیه کند، به خدا رجوع میکند.
خدا و معنویتی که در حال حاضر بشر محصور در کرونا به آن روی آورده، نیز از این نوع است. این بشر دست به دامان خداوند شده تا خلأ دانشی خود در کنترل شیوع کرونا را جبران نماید. او نمیداند این ویروس از کجا آمده و چطور میتواند از شر آن خلاص شود، بنابراین آن را امری ماوراءالطبیعه و خارقالعاده میداند و برای محافظت خود به خدا پناه برده و دست به دعا برمیدارد تا از بیماری در امان بماند. اِشکال مهم این نوع از معنویت در این است که غالباً همراه با اعتقاد قلبی به مبدأ و معاد نیست. او این خدا را فقط برای درک و تحمل و توجیه این شرایط ناشناخته میخواهد. درنتیجه، هرچه ازنظر علمی پیشرفتهتر شود، کمتر خود را محتاج پدیدهای به نام خدا میبیند و کمتر در جستجوی او خواهد بود و قطعاً با نابودی بیماری کرونا یا کشف واکسن آن، دوباره پروردگاری که برای خود، ساخته بود را به ورطهی فراموشی خواهد سپرد.
بشر میتواند اینگونه باشد که پس از رفع بیماری کرونا و پایان یافتن بلا، خدا را فراموش کند و خداوند برای او بشود همان خدای رخنه پوش، همان خدایی که تنها هنگام ناتوانی و بلا، او را یاد میکند؛ اما درعینحال از میان ابناء بشر هستند افرادی که در شرایط شیوع بیماری و گرفتاری فهمیدند که در همهجا و همیشه نیازمند خداوند هستند و بهاینترتیب حس خداپرستی و خداخواهیشان که توسط مادیگرایی مدفونشده بود، دوباره هویدا شد و به اصل و فطرت خویش بازگشتند.
ما در تعالیم اسلامی، خدا را همیشه و همهجا حاضر و ناظر میدانیم. او از رگ گردن به ما نزدیکتر است، ما را آفریده و دین را برای رشد و تربیت ما توسط پیامبران نازل نموده تا ما را به کمال برساند. هر چه خیر است از اوست و چهبسا شیوع بیماری کرونا نیز وسیلهی تکامل و خیر برای بشر باشد. دینداری ما محدود به زمان و مکان و شرایط نیست؛ ازنظر ما دینداری یعنی باور ما به اینکه توسط خداوند قادر متعال خلقشدهایم، به این دنیا آمدیم تا با رعایت دستورات الهی تکامل پیدا کنیم و درنهایت بهسوی او بازگردانده میشویم.
مریم غازی اصفهانی