آمانو: مذاکرات ایران و آژانس انجام شود

به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، متن کامل بیانیه یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اولین نشست شورای حکام آژانس در سال 2013 بدین شرح است:

« جناب رییس،

من مایلم در آغاز به پادشاهی سوازیلند که صد و پنجاه و نهمین عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد تبریک بگویم.

جناب رییس،

دوشنبه هفته آینده دومین سالگرد حادثه نیروگاه هسته‌یی فوکوشیما دایچی در ژاپن است.

این دو سال بسیار چالش‌انگیز بوده است، به ویژه برای مردم و دولت ژاپن و نیز برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. اما بدترین ویژگی‌های این حادثه را پشت سر گذاشته‌ایم و اکنون در فاز پسا حادثه هستیم.

آژانس هم‌چنان به سختی تلاش می‌کند تا به ژاپن در برخورد با عواقب این حادثه کمک کند. کشورهای عضو نیز هم‌چنان تلاش‌های جدی برای اجرای درس‌های گرفته شده از این حادثه و حوادث قبلی می‌کنند. شما گزارش بررسی ایمنی هسته‌یی سال 2013 و نیز گزارش من در زمینه پیشرفت در اجرای طرح ادغام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه ایمنی هسته‌یی را دریافت کرده‌اید. هر دو نشان می‌دهند که وضعیت ایمنی در سراسر تاسیسات هسته‌یی جهان در حال بهبود است.

در کنفرانس وزیران فوکوشیما درباره ایمنی هسته‌یی که در ماه دسامبر برگزار شد، رییسان این کنفرانس بر اهمیت تقویت نقش محوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ارتقای همکاری بین‌المللی در زمینه ایمنی هسته‌یی تاکید کردند. من در طول آن کنفرانس یک یادداشت همکاری با شهردار استان فوکوشیما امضا کردم. ما قصد داریم همراه یکدیگر روی پروژه‌های مربوط به بررسی مواد رادیواکتیو، بهداشت انسانی و افزایش ظرفیت در زمینه تمهیدات آمادگی و واکنش‌های انجام شده کار کنیم. اولین جلسه برای آغاز چهار پروژه مربوط به ایمنی رادیواکتیو و زباله اخیرا برگزار شد.

چهارمین نشست کارشناسان بین‌المللی پس از فوکوشیما در ماه ژانویه برگزار شد. محور اصلی این نشست "برچیدن پس از حوادث هسته‌یی" بود. گروه کارشناسان آمادگی و واکنش در موقعیت‌های اضطراری نیز اولین نشستش را در ماه فوریه برگزار کرد و درباره اولویت‌هایش به توافق رسید.

این مجموعه از نشست‌های کارشناسان بین‌المللی آژانس در سال میلادی جاری ادامه خواهد یافت. آژانس علاوه بر آن در حال برگزاری "کنفرانسی درباره سیستم‌های نظارتی موثر" در ماه آوریل در اوتاوا است که دولت کانادا میزبانی آن را بر عهده دارد.

ما کار بر روی یک گزارش جامع درباره حادثه فوکوشیما دایچی را آغاز کردیم و امیدواریم که آن را در سال 2014 نهایی کنیم. این یک دستاورد بزرگ است و من از حمایت فعالانه همه کشورهای عضو تشکر خواهم کرد.

طرح اقدام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه ایمنی هسته‌یی از همه کشورهای عضو می‌خواهند که از بازرسی‌های آژانس استفاده بیش‌تری ببرند. بسیاری از کشورها این کار را کرده‌اند. اما برخی از کشورهای هسته‌یی عضو خواستار انجام بازرسی‌های امنیتی عملکردی که مطابق با طرح اقدام است نشده‌اند. من همه کشورها را به انجام این کار تشویق می‌کنم. این کمک می‌کند که سطح ایمنی در نیروگاه‌های هسته‌یی بالا برود و این امر شامل آمادگی کافی برای مدیریت حوادث شدید نیز است.

البته ایمنی هسته‌یی فقط مربوط به نیروگاه‌های هسته‌یی و تاسیسات چرخه سوخت نیست. لازم است که از عموم مردم و محیط زیست نیز در برابر منابع رادیواکتیو محفاظت کنیم و پرسنل پزشکی و بیماران را از قرار گرفتن بی‌مورد در معرض مواد رادیواکتیو محفوظ نگه داریم. این مساله‌ای است که همه کشورها باید به آن بپردازند.

آژانس در ماه دسامبر کنفرانس بین‌المللی را درباره محافظت رادیواکتیو در زمینه دارو در آلمان تشکیل داد. این کنفرانس در زمینه "درخواست اقدام بن" که پیشنهاد گام‌های عملی را برای افزایش محافظت از بیماران و پرسنل بهداشت در برابر مواد رادیواکتیو داد، به توافق رسید.

در ماه اکتبر سال میلادی جاری کنفرانس بین‌المللی درباره ایمنی و امنیت منابع رادیواکتیو در ابوظبی امارات برگزار خواهد شد. من همه کشورهای عضو را تشویق به شرکت در این کنفرانس می‌کنم.

مقدمه‌چینی برای کنفرانس بین‌المللی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه امنیت هسته‌یی در ماه ژوییه نیز ادامه دارد. من از یانوس مارتونی، وزیر امور خارجه مجارستان به خاطر موافقت با ریاست این کنفرانس تشکر می‌کنم. من همه کشورها را تشویق می‌کنم در سطح وزیران در این کنفرانس شرکت کنند. سفیر مجارستان مسوولیت هماهنگی گفت‌وگوهای گسترده در میان کشورهای عضو را بر عهده خواهد گرفت. سفیر برزیل که ریاست کمیته برنامه‌ریزی این کنفرانس را بر عهده داشته است به عنوان رییس دوم عمل خواهد کرد. من از آن‌ها به خاطر قبول این مسوولیت‌های مهم تشکر می‌کنم.

انرژی هسته‌یی

جناب رییس،

اکنون به مساله انرژی هسته‌یی می‌پردازیم؛ گزارش فن‌آوری هسته‌یی سال 2013 نشان می‌دهد ظرفیت هسته‌یی جهان که پس از حادثه فوکوشیما در سال 2011 کاهش یافته بود، دوباره افزایش یافته است. ساخت و ساز در هفت راکتور هسته‌یی جدید آغاز شد در حالی که تعداد آن‌ها در سال 2011، چهار راکتور بود. تعداد راکتورهای جدیدی که در دست ساخت قرار دارد اکنون 66 راکتور است. امارات اولین کشور جدیدی است که پس از 27 سال ساخت یک نیروگاه هسته‌یی را آغاز کرده است. من در ماه ژانویه به سایت آن سر زدم و از نزدیک پیشرفت قابل توجهی را که در آن‌جا صورت گرفته است دیدم.

همان‌طور که می‌دانید آژانس در حال برگزاری کنفرانس بین‌المللی وزیران در زمینه انرژی هسته‌یی در قرن بیست و یکم است که دولت روسیه در ماه ژوئن در سن‌پترزبورگ میزبانی آن را بر عهده دارد. من از جناب سرگئی کرینکو، مدیرکل شرکت انرژی اتمی روس‌اتم که مسوولیت نظارت بر این مراسم را بر عهده گرفت، تشکر می‌کنم. این کنفرانس به بررسی نقش انرژی هسته‌یی در توسعه پایدار و رفع نیازهای کشورهای جهان به برق می‌پردازد. امیدوارم که بسیاری از کشورها در سطح وزیر در این کنفرانس شرکت کنند و دانشمندان و نمایندگان صنعت هسته‌یی نیز در آن حضور داشته باشند.

از زمان آخرین نشست شورای حکام تاکنون ما ماموریت‌های "بررسی زیرساخت هسته‌یی یک‌پارچه" را در ویتنام و آفریقای جنوبی انجام داده‌ایم. من ماه میلادی گذشته در آفریقای جنوبی بودم و موفق شدم از نیروگاه هسته‌یی کوبرگ دیدن کنم. این فرصتی در اختیارم گذاشتم تا بسیاری از اقداماتی که تحت طرح اقدام مورد توافق در آن‌جا به اجرا گذاشته شده است، ببینم.

تضمین تامین

اکنون به پروژه بانک LEU آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌پردازیم؛ جلسات با دولت قزاقستان برای گفت‌وگو درباره توافق‌نامه کشور میزبان هم‌چنان ادامه داشته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بین ژوییه سال 2012 و ژانویه سال 2013، یازده هیات فنی به قزاقستان فرستاد. ما پیشنهاداتی را درباره سایت مربوطه به مقامات قزاق دادیم.

من شورای حکام را در جریان تحولات قرار خواهم داد.

کاربردهای هسته‌یی

جناب رییس،

بخش غیرهسته‌یی گزارش فن‌آوری هسته‌یی سال 2013 روی سه حوزه تمرکز می‌کند: ایمنی و امنیت غذایی، تشخیص و درمان سرطان و تغییرات آب و هوایی. در ارائه چند مثال باید بگویم که گزارش فن‌آوری هسته‌یی به این می‌پردازد که تکنیک‌های هسته‌یی مانند زدودن مواد رادیواکتیو برای بهبود ایمنی و امنیت غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این گزارش پیشرفت‌های جدید در درمان رادیویی که درمان دقیق‌تر برخی از انواع خاص سرطان را امکان‌پذیر می‌کند، ذکر شده است. این گزارش علاوه بر آن شامل گفت‌وگو درباره نقشی است که تکنیک‌های هسته‌یی در درک تغییرات آب و هوایی و خو گرفتن به تاثیرات آن ایفا می‌کنند.

همان‌طور که می‌دانید من برنامه‌ای برای مدرنیزه کردن آزمایشگاه‌های کاربردهای هسته‌یی‌مان در سایبرسدورف ریخته‌ام. ما در حال توسعه طرحی هستیم که تجهیزات و تاسیسات لازم برای تضمین تجهیز بودن آزمایشگاه‌ها برای رفع نیازهای کشورهای عضو را مشخص می‌کند. ما قصد داریم از طریق ابزارهای مختلف، بودجه این طرح را تامین کنیم. من از کشورهایی که حمایت مالی خود را اعلام کرده‌اند تشکر می‌کنم و سایر کشورها را تشویق به انجام این کار می‌کنم. قصد داریم در آینده کشورهای عضو را در جریان این طرح بسیار مهم قرار دهیم.

مدرنیزه کردن آزمایشگاه‌ها علاوه بر آن شامل ساخت یک مرکز آموزشی سرطان است که در زمینه تشخیص و درمان سرطان به آموزش افراد می‌پردازد.

ما قصد داریم نگاه دقیق‌تری به نقش تکنیک‌های هسته‌یی در کشورهای در حال توسعه بیندازیم. ما قصد داریم با همکاری شرکای‌مان در سازمان ملل ببینیم که چگونه می‌توانیم در جاهایی که اولویت دارند و تکنیک‌های هسته‌یی می‌توانند در آن‌جا نقش مهمی ایفا کنند و جاهایی که در آن‌ها صنعت خصوصی نقش اصلی را ندارد، کمک‌های خود را ارائه کنیم.

همان‌طور که می‌دانید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خدماتی را به کشورهای عضو در حوزه محیط زیست ارائه می‌کند. من به این نتیجه رسیده‌ام که "جلسه علمی" سال میلادی جاری که در ماه سپتامبر در طول نشست مجمع عمومی سازمان ملل برگزار می‌شود روی مسائل زیست محیطی متمرکز باشد.

راستی‌آزمایی هسته‌یی

پروژه ECAS

در زمینه راستی‌آزمایی هسته‌یی باید گفت که پروژه ECAS (افزایش توانایی‌های سرویس‌های تحلیلی پادمان‌ها) به پیشرفت قابل توجهی دست یافته است. ساخت آزمایشگاه جدید مواد هسته‌یی تا 80 درصد کامل شده است. طبق برنامه و طبق بودجه تعیین شده پیش می‌رود و اعضای تیم مسوول پروژه قصد دارند فعالیت‌های علمی را از آزمایشگاه قدیمی به آزمایشگاه جدید انتقال دهند. این کار در نیمه دوم سال میلادی جاری آغاز شده و تا اواخر سال 2014 پایان می‌یابد.

من از حمایت کشورهای عضوی که تاکنون به ما کمک کرده‌اند تشکر می‌کنم ولی هم‌چنان به دوازده میلیون یوروی بیش‌تر برای تکمیل این پروژه نیاز داریم. من همه کشورهای عضو را که توانایی این کار را دارند تشویق به کمک‌های مالی می‌کنم. امیدوارم پیش از پایان سال میلادی جاری از شما برای بازدید از ساختمان آزمایشگاه جدید دعوت کنم.

تضمین امنیت فیزیکی تاسیسات خدمات تحلیلی پادمان‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یک هیات وابسته به سرویس مشاوره محافظت فیزیکی بین‌المللی اخیرا فعالیت‌های لازم برای محافظت فیزیکی را در آزمایشگاه‌ها آغاز کرده است.

نتیجه توافق‌نامه‌های پادمانی و پروتکل‌های الحاقی

پیش‌نویس پروتکل الحاقی پادشاهی دانمارک در زمینه گرینلند پیش‌روی‌شان قرار دارد.

تعداد کشورهایی که پروتکل‌های الحاقی را به اجر در آورده‌اند در حال حاضر 119 پروتکل است. من از کشورهای باقیمانده می‌خواهم که هر چه زودتر پروتکل‌های الحاقی را نهایی کنند. من سال گذشته به سیزده کشور عضو ان‌.پی‌.تی که توافق‌نامه‌های جامع پادمانی را امضا نکرده‌اند نامه نوشتم و از آن‌ها خواستم که بدون تاخیر این توافق‌نامه‌ها را اجرایی کنند. بار دیگر از کشورهای دارای پروتکل‌ها که این کار را نکرده‌اند درخواست می‌کنم که پروتکل‌های‌شان را به اجرا در آورند.

اجرای پادمان‌ها در کره شمالی

جناب رییس،

تاسف عمیق خود را نسبت به بیانیه 12 فوریه کره شمالی مبنی بر این که با وجود درخواست‌های بین‌المللی، دست به سومین آزمایش هسته‌یی‌اش زده است ابراز می‌کنم. این نقض آشکار قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل است. من بار دیگر قویا از کره شمالی می‌خواهم که همه قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت، کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام را به اجرا بگذارد.

خبر انجام سومین آزمایش هسته‌یی نگرانی‌های جدی را در جامعه بین‌المللی به وجود آورد. من درخواستم از کره شمالی برای پیروی کامل از معاهده ان‌.پی‌.تی و همکاری فوری و کامل با آژانس را تکرار می‌کنم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آماده است که به حل صلح‌آمیز این مساله از طریق از سرگیری فعالیت‌های راستی‌آزمایی پس از انجام توافق سیاسی در میان کشورهای دخیل، کمک کند.

اجرای پادمان‌ها در جمهوری اسلامی ایران

جناب رییس،

در زمینه اجرای پادمان‌ها در ایران باید بگویم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم‌چنان منحرف نشدن مواد هسته‌یی اعلام شده توسط ایران تحت توافق‌نامه پادمان‌هایش را راستی‌آزمایی می‌کند. اما ایران همکاری لازمی را که این امکان را به ما می‌دهد تا به طور موثق نسبت به فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌یی اعلام نشده اطمینان دهیم در اختیارمان قرار نمی‌دهد بنابراین آژانس نمی‌تواند نتیجه بگیرد که همه مواد هسته‌یی در ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز است.

همان‌طور که در گزارشم اعلام کردم: ایران اخیرا نصب سانتریفیوژهای IR-2m در کارخانه غنی‌سازی نطنز را آغاز کرده است. این اولین باری است که سانتریفیوژهایی که از سانتریفیوژهای IR-1 پیشرفته‌تر هستند برای تولید نصب می‌شوند. ساخت راکتور IR-40 هم‌چنان ادامه دارد و ایران اعلام کرده است که انتظار می‌رود این راکتور در سه ماهه اول سال 2014 آغاز به کار کند.

در زمینه رویکرد ساختاری، ایران و آژانس سه دور مذاکرات را از ماه نوامبر سال 2012 برگزار کرده‌اند، اما نتوانستیم به توافقی دست یابیم. دسترسی به سایت پارچین داده نشد. بنابراین من بار دیگر نمی‌توانم هیچ‌گونه پیشرفتی را در زمینه راستی‌آزمایی مسائل باقیمانده از جمله مسائل مربوط به ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌یی ایران گزارش دهم.

تا جایی که به گام‌های بعدی مربوط می‌شود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم‌چنان به شرکت در مذاکرات سازنده با ایران برای حل همه مسائل باقیمانده، همان‌طور که در قطعنامه شورای حکام در تاریخ 18 نوامبر سال 2011 مطرح شد، متعهد است. اما باید تاکید کرد که توافق در زمینه رویکرد ساختاری باید با راستی‌آزمایی موثر هماهنگ باشد. علاوه بر آن مذاکرات باید با حس ضرورت و تمرکز روی تحقق نتایج ملموس در آینده نزدیک صورت گیرد.

من مایلم با صراحت بگویم که سند رویکرد ساختاری به نوبه خود هدف نیست. روند مذاکرات نیز همین‌طور. ما نباید هدف نهایی یعنی حل همه موضوعات باقیمانده در زمینه برنامه هسته‌یی ایران را فراموش کنیم. مذاکرات باید نتیجه به دنبال داشته باشد. زمان‌بندی نیز مهم است. شورای حکام در قطعنامه 13 سپتامبر سال 2012 اعلام کرد که لازم است ایران بلافاصله رویکرد ساختاری را نهایی کرده و به مرحله اجرا بگذارد. من بار دیگر از ایران می‌خواهم که بدون تاخیر بیش‌تر اجازه دسترسی به سایت پارچین را بدهد، چه توافق در زمینه رویکرد ساختاری صورت بگیرد و چه نگیرد. اجازه دسترسی به سایت پارچین گامی مثبت خواهد بود که به نشان دادن آمادگی ایران برای تعامل با آژانس در زمینه نگرانی‌های اصلی ما کمک می‌کند.

امیدوارم بتوانم در نشست بعدی شورای حکام در ماه ژوئن خبر پیشرفت‌های واقعی را بدهند.

از ایران می‌خواهم گام‌هایی را برای اجرای کامل توافق‌نامه پادمانی و وظایف دیگرش بر دارد و با ما برای دستیابی به نتایج ملموس در زمینه همه مسائل باقیمانده تعامل کند.

اجرای توافق پادمان‌های ان‌.پی‌.تی در سوریه

تا جایی که اجرای پادمان‌ها در سوریه مطرح است. من بار دیگر از سوریه می‌خواهم که در زمینه مسائل حل شده مربوط به سایت دیرالزور و دیگر مکان‌ها با ما همکاری کامل داشته باشد.

مدیریت و مسائل بودجه

جناب رییس،

بگذارید به برخی از مسائل مدیریتی اشاره کنم.

گزارش من درباره ایمنی اطلاعات در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بهبود قابل توجه محافظت از اطلاعات محرمانه و سیستم‌های IT‌ آژانس در دو سال اخیر می‌پردازد.

من با نگرانی به این نکته اشاره می‌کنم که ما هم‌چنان با مشکلاتی در زمینه کمک‌های مالی به صندوق همکاری‌ فنی مواجه‌ایم. میزان کمک‌های دریافتی در سال میلادی گذشته در مقایسه با 86 درصد سال 2011، 88 درصد بود که نسبت به 96 درصد مربوط به سال 2008 کاهش داشت. درخواست کمک از ما به طور روزافزون در حال افزایش است. از سال 2008 تاکنون هجده کشور به آژانس پیوسته‌اند که هفده مورد آن‌ها در کشورهای در حال توسعه هستند. لازم است کمک به صندوق همکاری فنی به موقع و به طور کامل صورت گیرد.

در پایان مایلم همه شما را به مراسم فردا که به مناسبت روز زن برگزار می‌شود دعوت کنم. جلسه‌ای که با حضور نمایندگان زن پنج کشور عضو برگزار می‌شود در راهروی M02 در خارج از این سالن برگزار می‌شود. هدف این جلسه که به میزبانی جنیس دون لی، معاون مدیرکل برگزار می‌شود درک اهمیت کمک‌های زنان به فعالیت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. امیدوارم که بسیاری از شما را در آن‌جا ببینم.

متشکرم جناب رییس»