آیا امام زمان(عج) همسر یا فرزندانی دارد

به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری فارس، یکی از پرسش‌های جذاب در عرصه مهدویت، برای بسیاری از افراد این است که آیا امام زمان(عج) ازدواج کردند و فرزندانی دارند یا اینکه آیا از نظر دینی دلیلی وجود دارد که ثابت کند امام زمان(عج) ازدواج کردند یا خیر و اگر ازدواج کردند، خانواده ایشان کجا زندگی می‌کنند و آیا آن‌ها هم عمری طولانی دارند؟

حجت‌الاسلام حسن رضا رضایی زرندینی مدیر گروه علوم قرآن و حدیث مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم در پاسخ به این پرسش، یادداشتی را تحت عنوان «خانواده امام زمان(عج)» در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است:

*ادله کسانی که قائل به وجود همسر و فرزند برای امام عصر(عج) هستند

در مورد اینکه، در غیبت کبری برای امام زمان(عج) همسر و فرزندانی هست؟ دلیل قطعی بر وجود یا عدم وجود آن نداریم و بین علما اختلاف است و هر کدام برای اثبات مدعای خود و ردّ ادله دیگری، تلاش کرده‌اند، کسانی که قائل هستند برای حضرت همسر و فرزندانی است ادله‎ای دارند که عبارتند از:

- قواعد کلی:

احکام کلی شریعت محمدی(ص) اقتضا دارد که امام زمان(عج) نیز مانند دیگر پیشوایان معصوم، تشکیل خانواده داده و از سنت جدّ بزرگوارش پیروی کند، مرحوم «محدث نوری» می‎فرماید: امام زمان(عج) چگونه چنین سنت عظیم جد بزرگوار خود را ترک خواهند کرد، با آن همه ترغیب و تحریص که در فعل آن، و تهدید و تخویف که در ترک آن شده است، سزاوارترین امت در گرفتن سنت پیامبر(ص) امام هر عصر است و تاکنون کسی ترک آن را از خصایص آن جناب نشمرده است و علمای دیگر، نیز به این مطلب اشاره کرده‌اند، بنابراین، طبق قواعد کلی باید حضرت، دارای همسر و فرزندانی باشد.

- روایات:

در رابطه با همسر یا همسران امام زمان(عج) تنها یک روایت به دست ما رسیده است که مرحوم «کفعمی» در کتاب شریف «مصباح» نقل کرده است، امّا درباره اولاد آن حضرت روایات زیادی نقل شده است که مرحوم مجلسی در کتاب «بحارالانوار» بابی را به اولاد حضرت مهدی اختصاص داده است  و مرحوم شیخ حر عاملی، در کتاب «الایقاظ من الهجعة» از صفحه «392 تا 405» بابی را به بحث از دولت فرزندان مهدی(عج) اختصاص داده است.

امام صادق(ع) می‎فرماید: برای صاحب این امر، دو غیبت است، یکی از آن‌ها به قدری طولانی می‎شود که برخی مردم می‎گویند: وفات کرده و برخی می‎گویند: کشته شده، و برخی می‎گویند: آمده و رفته، جز تعدادی اندک از شیعیان، بر باور خود استوار می‎ماند و کسی از اقامتگاه او مطلع نمی‎شود، حتی فرزندان او جایگاه او را نمی‎دانند، به جز کسی که متصدی امور اوست.

در روایت دیگر از امام صادق(ع) آمده است که می‎فرماید: گویا نزول قائم را با اهل و عیالش، در مسجد سهله می‎بینم، چنان‎که ملاحظه کردید روایات متعددی وارد شده است که امام زمان(عج) دارای همسر و اولاد هستند.

-دعاها:

علاوه بر روایات و قواعد کلی، برخی دعاها نیز که از معصومین(ع) صادر شده، دلالت دارند بر اینکه برای حضرت اهل و عیال و فرزندانی است و در حق آن‌ها دعا شده است، در این دعاها تعبیر «وُلد»، «ذرّیه»، «اهل‎بیت»، «آل‎بیت» به کار رفته که همه این‎ها وجود فرزندان و همسر را برای آن حضرت اثبات می‎کند، ما به اختصار به دو دعا اشاره می‎کنیم:

الف: دعایی که به هنگام وداع سرداب مقدّس وارد شده چنین است: «وصلّ علی ولیّکَ ووُلاتِ عهدک والائمةِ مِن وُلده...»، صلوات و سلام خود را به ولی امرت و اولیای عهدت و پیشوایان از فرزندانش بفرست....

ب: دعایی را که امام رضا(ع) تعلیم فرموده که در عصر غیبت خوانده شود، چنین است: «اللهم اعطه فی نفسه واهله وولده وذُرّیّته واُمّته وجمیع رعیّته...»، بار خدایا! به او درباره خودش و اهلش و فرزندانش و امتش و همه رعیتش عطا بفرما... . 

*ادله کسانی که قائل به عدم وجود همسر برای امام زمان(عج) هستند

امّا کسانی که قائل به عدم وجود همسر و فرزندانی برای امام زمان(عج) هستند، مانند: شیخ مفید، طبرسی، بیاضی،...) تمام ادله و سند احادیث و اسناد دعاها را ضعیف و غیر موثق می‎دانند و قابل اعتنا نمی‎دانند و آن‌ها نیز در مقابل این روایات به یک روایت که مدعای خود را اثبات می‎کند آورده‎اند: آن روایت این است که علی بن حمزه به امام رضا(ع) عرض کرد: که از پدرانت روایت کرده‎ایم که امام از دنیا نمی‎رود تا اینکه فرزندش را ببیند، حضرت فرمود: آیا در حدیث روایت کردید: الا القائم. عرض کردم، بلی! ولی بزرگان شیعه مانند مرحوم محدث نوری، شیخ طوسی و... این روایت را با این بیان که امام زمان(عج) مانند سایر ائمه، پسر امام ندارد و نه آنکه اصلاً پسر ندارد.

علاوه بر مطالب فوق، شبهات دیگری نیز پیش می‎آید، مانند: اگر داشتن عمر طولانی، اختصاص به امام زمان(عج) دارد؛ آیا همسر امام(عج) از این عمر طولانی بهره‎مند است؟ یا اینکه همسران حضرت متعدد است؟ فرزندان آن حضرت در کجا زندگی می‎کنند؟ ... همه این شبهات سبب می‎شود، انسان به داشتن فرزند و همسر برای امام زمان با تردید نگاه کند و در نتیجه، با وجود اینکه، هر دو گروه برای خود دلیل‎هایی آورده‎اند، باز هم نمی‎توان به وجود یا عدم وجود همسر و اولاد برای امام زمان(عج) قطع و یقین پیدا کرد، آنچه مهم است وجود مقدس آن حضرت است که هم‎چون، خورشید در پشت ابرها می‎درخشد و مردم از نعمت انوارش بهره‎مند می‎شوند، دعا کنیم تا خداوند، فرجش را نزدیک بفرماید.

آمین

*برای مطالعه بیشتر به کتاب‎های زیر مراجع شود:

1. سیمای آفتاب، حبیب‎الله طاهری، انتشارات مشهور، صفحات  498ـ494.

2. جزیره خضراء، سید جعفر مرتضی عاملی، انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، صفحات 225ـ217.

3. زندگانی حضرت صاحب‎الزمان، حسین عمادزاده، انتشارات محمودی، چ 6.