ماجرای دیدار اشتون کارتر با احمدی نژاد

اشتون کارتر کیست؟

کارتر ۶۰ ساله در سال ۱۹۷۲ از دبیرستان ابینگتون پنسیلوانیا فارغ التحصیل شد. وی سال ۱۹۷۶ مدرک لیسانس فیزیک را از دانشگاه ییل دریافت کرد و در سال ۱۹۷۹ مدرک دکترای فیزیک نظری را از دانشگاه آکسفورد کسب کرد. وی استاد فیزیک دانشگاه آکسفورد بوده و دوره ی تحقیقی فوق دکترا را در دانشگاه راکفلر و ام آی تی گذرانده است. کارتر در سال های اخیر استاد دانشگاه هاروارد بوده و ۱۱ کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله در موضوعات فیزیک، تکنولوژی، امنیت ملی و مدیریت نوشته است.

کارتر در دولت بیل کلینتون دستیار وزیر دفاع در امور استراتژیک جهانی بوده است (۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶) وی در دولت اول باراک اوباما معاون تجهیزات و لجستیک وزارت دفاع بود (۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱) و در دولت دوم وی معاون وزارت دفاع شد (۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳). کارتر در زمانی که در دولت کلینتون مشغول فعالیت بود وظیفه مقابله با سلاح های کشتار جمعی در سراسر جهان، نظارت بر برنامه های موشکی و زرادخانه های هسته ای آمریکا با توجه به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را بر عهده داشت. همچنین وی برنامه از بین بردن سلاح های هسته ای باقی مانده در اوکراین، قزاقستان و بلاروس را بر عهده داشت. در این زمان بود که آمریکا توانست ۶۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده بازمانده از شوروی را در قزاقستان نابود کند.

کارتر در آن دوره در زمینه سیاست های کنترل تسلیحات وزارت دفاع اصلاحاتی ایجاد کرد اقدامات وی در این راستا شامل توافق نامه با کره شمالی برای توقف تولید پلوتونیوم و برنامه ساخت راکتور هسته ای، تمدید پیمان ان پی تی، مذاکره بر سر پیمان منع آزمایش های هسته ای و امور مربوط به استارت ۲، ای بی ام و دیگر معاهدات کنترل تسلیحات می شود.

در سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ که وی معان امور تجهیزات و لجستیک بود، مسئولیت خرید تسلیحات وزارت دفاع را هم بر عهده داشت و بر روی چند پروژه ی تسلیحاتی پرهزینه از جمله بازسازی اف-۳۵ کار می کرد. در دوران معاونت وی در وزارتخانه در سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، وی مسئله ی مهم کاهش ۶۰۰ میلیون دلاری هزینه های وزارت دفاع را مدیریت کرد، البته کارتر از لحاظ شخصی مخالف کاهش بودجه وزارت دفاع است.

کارتر در طول سالیان متمادی عضو انجمن علوم دفاعی و انجمن سیاست دفاعی وزارت دفاع بوده است که وظیفه مشاوره به وزرای دفاع را به عهده دارند. کارتر علاوه بر عضویت در شورای روابط خارجی آمریکا و موسسه آسپن، عضو هیأت مشاوران امنیت بین المللی وزارت خارجه در دوران کاندولیزا رایس هم بوده است.

کارتر با وجود این که سابقه نظامی نداشته است ولی در مقایسه با هیگل، احترام نظامیان را برخوردار است. ولی ممکن است با همان مشکلی که هیگل با حلقه ی مشاورین اوباما داشت، مواجه باشد، چون وی هم جزء دوستان نزدیک اوباما محسوب نمی شود. این درحالی است که در بعضی از مسائل با رئیس جمهور اختلاف دارد. وی سابقه ی مواضع تندی در پرونده اش دارد به طور مثال در همان زمانی که در دولت بیل کلینتون بر روی پرونده ی کره شمالی کار می کرد پیشنهاد بمباران راکتور اتمی کره شمالی را برای جلوگیری از دستیابی این کشور به بمب اتمی را داده بود.

در سال ۲۰۰۶ هم در مقاله ای در واشینگتن پست که به همراه ویلیام پری (وزیر دفاع کلینتون) نوشته بود به دولت جورج دبلیو بوش پیشنهاد کرده بود اگر کره شمالی به دنبال آزمایش پرتاب موشک های بالستیک قاره پیما است، دولت آمریکا باید به آنها حمله پیش دستانه انجام دهد. وی در این رابطه نوشته بود «دیپلماسی شکست خورده است و ما نمی توانیم یک گوشه بنشینیم و شاهد به وجود آمدن یک تهدید مرگبار باشیم.»

مواضع وی در قبال عراق، سوریه و داعش چندان معلوم نیست. چون در زمانی که وی از وزارت دفاع جدا شد تهدید داعش هنوز به این صورت نبود. در رابطه با عراق نکته ای که وجود دارد این است که کارتر هم همانند لئون پانتا موافق باقی ماندن نظامیان آمریکایی پس از سال ۲۰۱۱ در این کشور بوده است، اما اوباما با این طرح مخالفت می کند و کل نیروها را از عراق خارج می کند.

مواضع در قبال ایران

یکی از موارد اختلاف اشتون کارتر با اوباما می تواند بر سر مسئله هسته ای ایران باشد. درحالی که اوباما به دنبال توافق هسته ای با ایران تا تابستان سال آینده است، نقش کارتر در این زمینه می تواند مهم باشد. اگر اوباما نتواند به توافق با ایران دست پیدا کند، کارتر می تواند نقشی انتقادی در این زمینه داشته باشد و گزینه نظامی را مطرح کند. عملکرد و مواضع کارتر به ویژه درباره کره شمالی نشان می دهد که وی از طرفداران پاسخ قوی است.

با وجود این که کارتر از دیپلماسی با ایران حمایت می کند، ولی گزارش هایی درباره روش های بازداشتن ایران مجهز به سلاح هسته ای نوشته است. وی در سال ۲۰۰۸ در پژوهش یک موسسه مطالعاتی راه های حمله احتمالی به زیرساخت های هسته ای ایران را بررسی کرده بود. اما نوشتن گزارش و تحلیل دانشگاهی یک چیز است و ارائه توصیه به رئیس جمهور برای حمله نظامی چیز دیگری است.

به نظر می رسد اشتون کارتر درباره ایران تمایلاتی نزدیک به تندروها داشته باشد. وی پیش از این گفته بود بازدارندگی و تهدید ایران جواب نمی دهد چون این کشور «دارای ایدئولوژی افراطی» است و حتی ادعا کرده بود که برنامه هسته ای غیر نظامی ایران هم تهدیدی برای کل منطقه است و تاکید کرده بود که اقدام نظامی باید بخشی حیاتی از «استراتژی جامع» علیه ایران باشد.

روبه رو شدن با احمدی نژاد

براساس گزارش نیویورک تایمز و نشریه دانشجویی دانشگاه هاروارد، اشتون کارتر که عضو شورای روابط خارجی آمریکا هم است، در سال ۲۰۰۶ عضو هیأتی از این شورا بوده است که در هتلی در منهتن با محمود احمدی نژاد دیدار کرده اند. کارتر درباره این دیدار می گوید «برداشت من این بود که احمدی نژاد علاقه ی چندانی به شنیدن صحبت افراد دیگری غیر از خودش ندارد. او پاسخ هایی به من داد که غیر قانع کننده و ناپخته بود و اظهارات وی درباره هولوکاست نگران کننده بود.»

در حالی که احمدی نژاد مشغول صحبت برای اعضای شورای روابط خارجی بود کارتر صحبت وی را قطع می کند و می گوید: «مسئله حق ایران برای داشتن سلاح هسته ای نیست و مسئله ای که وجود دارد حقوق بشر است.» اما براساس گفته های کارتر احمدی نژاد به ادامه صحبت هایش پرداخت و به صحبت کارتر واکنشی نشان نداد. با این حال کارتر می گوید: «از این که توانسته مردی را که برای سیاست خارجی آمریکا یک مشکل است را ارزیابی کند، خوشحال است.» البته کارتر این نکته را هم اضافه کرده است که نگرش مقامات ایران ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.

کارتر با وجود این که دموکرات است مشکلی برای تایید صلاحیت در سنا نخواهد داشت. سناتور جیم اینهاف، عضو جمهوری خواه ارشد کمیته نیروهای مسلح اعلام کرده است که به شدت از نامزدی کارتر حمایت می کند و بسیار خوشحال است که کارتر وزیر دفاع خواهد بود. اینهاف در ادامه می گوید که «نمی توانم تصور کنم که کارتر مخالفی در جریان تایید صلاحیتش داشته باشد.»