«اشتباه بزرگ دولت» از دید مجلس

به گزارش پایگاه 598، اوایل خردادماه امسال، گام سوم هدفمندی یارانه‌ها وارد فاز اجرایی شد. تک نرخی شدن بنزین و حذف سهمیه بندی آن، مهم‌ترین اقدام دولت در اجرای این گام بود.

این اقدام دولت با انتقاد بسیاری از کارشناسان روبرو شد که اعتقاد داشتند که تک نرخی شدن بنزین موجب تضعیف تدریجی کارت سوخت می شود زیرا در شرایط جدید، مردم می توانند با استفاده از کارت سوخت جایگاه داران نسبت به سوخت گیری اقدام کنند و انگیزه کمتری برای استفاده از کارت سوخت خود دارند. تضعیف کارت سوخت نیز به کاهش شفافیت بازار عرضه و تقاضای بنزین و افزایش قاچاق آن می انجامد.

اخیرا مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «گام سوم هدفمند کردن یارانه‌ها و دلایل اجرا و کسری احتمالی منابع» دغدغه های کارشناسان در زمینه پیامدهای منفی تک نرخی شدن بنزین را مورد تایید قرار داده است و بر ضرورت حفظ کارت سوخت با وجود اجرای این راهبرد جدید تاکید کرده است.

در این گزارش با اشاره به برخی دستاوردهای استفاده از کارت سوخت مانند شفافیت نظام توزیع سوخت، کاهش واردات و قاچاق سوخت به خارج از کشور و نیز مدیریت بر مصرف سوخت آمده است:

«کارت‌های سوخت بستر و ابزار مناسبی برای اعمال سیاست‌های انرژی و جمع‌آوری اطلاعات با ارزش از میزان سوخت مصرفی در کشور است؛ لذا استفاده از کارت‌های سوخت باید، تداوم یابد و حذف آن یک اشتباه بزرگ بوده و باعث کاهش شفافیت نظام توزیع سوخت و کاهش ظرفیت مدیریت بر مصرف سوخت خواهد شد». در ادامه این گزارش نیز با اشاره به حذف سهمیه بندی بنزین و تک نرخی شدن آن، آمده است: «حتماً لازم است به منظور ایجاد انگیزه برای مصرف‌کنندگان به استفاده از کارت‌های سوخت تدابیر انگیزشی اتخاذ گردد؛ چراکه توصیه صرف مسئولین در این رابطه کارساز نخواهد بود».

 با این وجود، اقدامات دولت در این زمینه در دو ماه و نیم اخیر نشان می دهد که دولت اهتمام چندانی به حفظ کارت سوخت ندارد. برخی از اقدامات مذکور عبارتند از:

۱- اکتفا به توصیه: با وجودی که مسئولین دولتی بر حفظ کارت سوخت اصرار دارند، اما تاکنون صرفا به درخواست شفاهی از مردم برای استفاده از کارت‌های سوخت خود اکتفا کرده‌اند. این در حالی است که خواهش و تمنا ابزار حکمرانی نیست و این اقدام مانع از تضعیف تدریجی بزرگترین بانک اطلاعاتی کشور در زمینه بنزین نخواهد شد.

۲- مدیریت نامطلوب سامانه هوشمند سوخت: در اتفاقی نادر و در ساعات اولیه بامداد روز پنج شنبه ۲۵ تیرماه، جایگاه‌های بنزین به علت اختلال در سامانه هوشمند سوخت، دیگر نمی‌توانستند به خودروها بنزین تحویل دهند. هرچند این اختلال ساعاتی بعد برطرف شد و سوخت‌گیری در جایگاه‌های سراسر کشور به روال عادی خود بازگشت اما این موضوع با توجه به آغاز سفرهای مربوط به تعطیلات عید سعید فطر، برای بسیاری از مسافران مشکل ایجاد کرد. وقوع این اتفاق که با بی تدبیری شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران صورت گرفت، بهانه ای را برای زیرسوال بردن عملکرد موفق سامانه کارت هوشمند سوخت در اختیار مخالفان حفظ این کارت ها مانند جایگاه داران سوخت قرار دارد.

۳- تضعیف جایگاه ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت: هیات وزیران در جلسه روز یکشنبه ۳ مردادماه، انتزاع ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت را از نهاد ریاست جمهوری و انتقال آن به وزارت راه را با عنوان مرکز ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت تصویب کرد. این در حالی است که این ستاد بزرگترین مدافع استمرار استفاده از کارت سوخت در فرآیند توزیع بنزین در کشور بود و برخلاف سایر دستگاه‌های مرتبط با کارت سوخت مانند شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، راه‌کارهایی اجرایی برای افزایش انگیزه مردم برای استفاده از این کارت ها به هیئت دولت ارائه داده بود. با تضعیف جایگاه این ستاد در نظام اداری کشور، احتمال بررسی و تصویب پیشنهادهای مذکور در هیئت دولت به شدت کاهش یافت.

با ادامه روند موجود و استمرار خودداری دولت از اتخاذ تدابیر انگیزشی برای مردم و به ویژه با پایان مهلت استفاده از سهمیه باقی مانده ۷۰۰ تومانی در پایان شهریورماه امسال، احتمال فراوانی وجود دارد که این سامانه راهبردی کشور به تدریج از بین برود.