نقد فنی و مستدل دکتر جلیلی و تیم همراه بر حفره های متن برجام / ساختار تحریم ها پابرجاست + صوت و فیلم کامل سخنان دکتر جلیلی در کمیسیون برجام

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، دکتر سعید جلیلی نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی روز گذشته ۲۲ شهریور برای سومین بار در جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی حاضر شد و نظرات خود را نسبت به این توافق اعلام کرد.

سعید جلیلی در سومین جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه گزارش خود را در خصوص برنامه جامع اقدام مشترک ارائه کرد و گفت: گفت‌وگو و مذاکرات براساس داده‌ها و ستانده‌ها صورت گرفته است که در جلسه گذشته در خصوص برخی نظارت‌های غیر متعارف و تنازل حقوق ایران صحبت شد اما ابتدایی‌ترین سوال این است که به ازای این داده‌ها چه چیزی به دست آورده‌ایم.




رئیس سابق تیم مذاکره کننده کشور با بیان اینکه دو موضوع تحریم‌ها و قطعنامه‌ها را باید در نظر گرفت، اظهار داشت: مهم‌ترین بحث موضوع تحریم‌ها است چرا که مقام معظم رهبری در روز 12 شهریورماه در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری عنوان کردند نشستی، مذاکره کردیم و در برخی موارد کوتاه آمدیم و امتیازاتی دادیم عمدتا این کارها را برای این انجام دادیم که تحریم‌ها برداشته شود، اگر قرار است تحریم‌ها برداشته نشود پس معامله‌ای وجود ندارد.


 وی ادامه داد: ایشان همچنین در بخش دیگری عنوان کردند تحریم‌های اقتصادی باید فورا برداشته شود، دوستان فورا را به ترتیبی تعریف کردند ما هم با آن مخالفت نکردیم اما قرار بر لغو است اگر تحریم، تعلیق و متوقف می‌شود ما هم تعلیق می‌کنیم.

جلیلی اظهار داشت: براین اساس باید موضوع تحریم‌ها را در سند برجام مورد بررسی قرار دهیم، در توافق ژنو یکی از نکاتی که مطرح شد این بود که تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای به طور جامع لغو شود. اما در سند برجام تحریم های هسته‌ای، غیرمالی و غیر اقتصادی در اتحادیه اروپا و تحریم‌های ثانویه غیر اقتصادی و غیر مالی آمریکا تعلیق می‌‌شود اما همچنان تحریم‌های اولیه آمریکا و کلیه تحریم های ایالتی این کشور به قوت خود باقی‌ است.

به گفته عضو شورای عالی امنیت ملی تحریم های شورای امنیت به غیر از موشکی، تسلیحاتی و اشاعه‌ای همچنان باقی است و در مباحث اقتصادی با شروطی امکان بازگشت آن وجود دارد.

نوعی صد حق هسته ای ایران در بازه‌های زمانی 10 سال، 15 سال و بعضا همیشگی از بین رفته است/ساختارهای تحریم با برجام از بین نرفته است

جلیلی تاکید کرد: در مذاکرات استانبول 2 به این توافق رسیدیم که طرفین مذاکره داده‌ها و ستانده‌هایشان همجنس، هم وزن و هم زمان باشد. اما در سند برجام برخی محدودیت‌های کمی و کیفی دیده شده است که به نوعی صد حق هسته ای ایران در بازه‌های زمانی 10 سال، 15 سال و بعضا همیشگی از بین رفته است.

وی با بیان اینکه در برجام ساز و کار و ساختاری برای بازرسی‌های غیر متعارف پذیرفته شده است، ادامه داد: به جز آن چیزی که در عرصه هسته ای به ایران اجازه داده شده است، در مورد تحریم‌ها و ساختار آن تغییری ایجاد نشده است.

دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه محدودیت آب سنگین، نطنز و فوردو در برجام اعمال شده است، گفت: با وجود اینکه قرار بود نگرانی طرفین به طور همجنس برطرف شود اما به نظر می‌رسد با وجود اینکه نگرانی سلاح هسته‌ای غرب نسبت به ایران برطرف شده است، نگرانی ایران در خصوص تحریم‌ها تغییری نکرده است.

وی عنوان کرد: در همه مسیرهای تحریم چه تحریم‌ اتحادیه اروپا، آمریکا و شورای امنیت ساختار حقوقی باقی مانده است، در برخی موارد تحریم‌ها تعلیق شده است اما ساختار و زیر ساخت آن‌ها همچنان پابرجاست.

جلیلی به استناد توافق ژنو گفت: در این توافق قرار بود همه تحریم‌های مرتبط با مسئله هسته‌ای ایران لغو شود اما در این سند تحریم‌های اقتصادی و مالی و همچنین هسته‌ای تدریجی رفع خواهد شد. در خصوص هم زمانی تعهدات این نکته قابل توجه است که مخالف تاکیدات رهبری انجام گرفت چرا که اروپایی‌ها اقدامات خود را مشروط بر انجام تعهدات ایران و راستی آزمایی آن توسط آژانس بین المللی اعمال کردند.

وی توضیح داد: طبق آئین نامه اتحادیه اروپا بخشی از تصمیم‌های 413 برخی زیرساخت‌های قوانین تحریم براساس برجام تعلیق می‌شود. اما هیچ کدام لغو نخواهد شد اما در برخی دیگر حتی تعلیق هم صورت نمی‌گیرد و این تحریم‌ها تا 8 سال دیگر باقی خواهد ماند.

جلیلی عنوان کرد: به طور مثال توقیف دارایی 224 بخش حقیقی و حقوقی، سوئیفت بانکی، تحریم خدمات سوخت رسانی به کشتی‌ها و بازرسی از هواپیماهای باری، تحریم تجهیز و نگهداری از هواپیماهای باربری، تحریم اقلام‌های فناوری دو منظوره، تحریم فلزات، تحریم نرم افزار و تحریم تسلیحاتی از جمله مواردی است که تحریم آن‌ها براساس برجام لغو نخواهد شد.

عضو سابق تیم مذاکره کننده کشور ادامه داد: به طور مثال در بخش دانشگاه‌ها، دانشگاه صنعت شریف، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه مالک اشتر، در حوزه بانکی، بانک‌های صادرات، سپه، انصار و مهر و همچنین در لیست سازمان‌ها دفتر فناوری ریاست جمهوری، وزارت دفاع، سپاه پاسداران، صنایع الکترونیک ایران و پدافند غیر عامل در لیست توقیف دارایی‌های 224 بخش حقیقی و حقوقی وجود دارند.

وی تاکید کرد: تحریم این موارد تا 8 سال دیگر لغو نخواهد شد بلکه پس از آن طبق آئین نامه اجرایی تحریم‌های آن‌ها تعلیق می‌شود. در خصوص تحریم سوئیفت بانکی که در واقع در خصوص خدمات رسانی بانکی است نیز تعلیق آن به 8 سال بعد موکول شده است که این موضوع یک پیام نامطلوب در مناسبات بانکی خواهد داشت.

جلیلی در خصوص تحریم‌های مرتبط با نرم افزارها عنوان کرد: براساس تحریم اتحادیه اروپا نرم افزار در حوزه‌های گاز، نفت، مالی، صنعتی، دریانوردی، هوانوردی، ساخت و ساز، نظامی و هسته‌ای نیز تا 8 سال تعلیق نخواهد شد.

عضو شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اینکه برخی از تحریم‌های اروپایی بعد از 8 سال تعلیق می‌شود، در خصوص تحریم‌های آمریکایی گفت: در لغو تحریم‌های هسته‌ای این کشور حتی صحبت از تعلیق نمی‌شود و آن ها به راحتی نمی‌پذیرند که از این واژه استفاده شود بلکه توقف موقت را مطرح می‌کنند آنهم نه برای همه تحریم‌های اقتصادی و مالی بلکه تنها برای تحریم‌های ثانویه هسته‌ای از توقف موقت استفاده می‌کنند.

جلیلی با بیان اینکه در قطعنامه در خصوص تحریم جدید ایران نکته‌ای وجود دارد، گفت: در صورتی که آمریکا قانون جدیدی برای تصویب چند کشور از جمله ایران برای تحریم‌ها داشته باشد نقض برجام نیست چرا که آن ها ادعا دارند این موضوع تبعیض آمیز نیست بنابراین می‌توانند تحریم جدیدی اعمال کنند.

وی در ادامه به نحوه توقف موقت تحریم‌های ثانویه آمریکایی اشاره کرد و گفت: فقط در مواردی که در حوزه دستورهای اجرایی رئیس جمهور و تحریم های ثانویه اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای توقف موقت صورت می‌گیرد حتی تحریم‌های ایالتی آمریکا نیز متوقف نخواهد شد.

جلیلی توضیح داد: اما در دستورهای اجرایی رئیس جمهور نیز محدودیت‌هایی برای این توقف موقت نیز وجود دارد از 20 دستوری که در اختیار رئیس جمهور آمریکا قرار دارد تنها 4 بخش آن و نیز بخشی از دستور پنجم شامل حال توقف موقت نمی‌شود. این بخش‌ها مربوط می‌شود به توقیف دارایی‌های برخی افراد که بعد از 10 سال لغو یا متوقف نیز نخواهد شد. این موارد شامل حال سپاه، قرارگاه خاتم، دانشگاه امام حسین و بقیه الله می شود.

وی ادامه داد: حتی در بحث توقیف دارایی‌های دولت و نهادهای مالی از جمله بانک مرکزی نیز توقف موقت اعمال نمی‌شود یعنی روابط با بانک مرکزی ایران و بانک‌های دیگر ما طبق قانون پول شویی هسته‌ای همچنان تحریم باقی می‌ماند. در فهرست وزارت خزانه‌داری آمریکا 273 شرکت بانکی و موسسات مالی ایران در لیست این تحریم‌ها باقی مانده‌اند که ضریب ریسک را بالا می‌برد.

دبیر سابق شورای عالی امنیت کشور با بیان اینکه تحریم روابط بانکی ممنوعیت چرخه دلار را به دنبال دارد، توضیح داد: ممنوعیت این چرخش یعنی تراکنش نقل و انتقال دارایی‌های اطباء ایرانی از جمله دولت ایران به طور مثال سفارتخانه‌ها از طریق حساب ارزی در بانک‌های خارجی ممکن نخواهد بود و این تحریم‌ کماکان باقی است و نه تنها بعد از 8 سال لغو نمی‌شود بلکه تنها عنوان کرده‌اند بعد از 8 سال موضوع را پیگیری می‌کنند.

جلیلی با تاکید بر اینکه تداوم تحریم بانکی بر تراکنش مالی نفتی نیز تاثیر می‌گذارد، ادامه داد: اگر که کشوری از ایران نفت خریداری کند، نمی‌تواند پول نفت را به حساب خارجی ما واریز کند و اگر چنین اتفاقی بیافتد مشمول تحریم ثانویه خواهد بود و ایران نمی‌تواند به راحتی به پول نفتی خود دست یابد.

وی در خصوص دامنه تحریم‌های ثانویه آمریکایی گفت: تصور کنید شرکتی مثلا در امارات 50 درصد از سهامش در اختیار اطباء ایرانی باشد، این شرکت نیز شامل حال تحریم‌های ثانویه آمریکا می‌شود. این شرایط برای شرکت‌هایی که دارای هیات مدیره ایرانی هستند، نیز می‌شود.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته ‌ای در خصوص تحریم‌های شورای امنیت به سازمان ملل گفت: در قطعنامه 2231 تحریم‌های هسته‌ای مورد نظر ژنو برداشته می‌شود مگر تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی. براساس این قطعنامه تمام مفاد قطعنامه‌های گذشته و تحریم‌های مربوط به آن نیز لغو خواهد شد مگر یکی از اعضای گروه 1+5 اعتراض کند و عنوان کند ایران به تعهدات خود عمل نکرده است.

وی ادامه داد: در این صورت شورای عالی امنیت باید ظرف 30 روز قطعنامه جدیدی برای ادامه لغو تحریم‌ها مصوب کند که این به این معناست که لغو تحریم‌های شورای امنیت نیز با شروط است و با حق وتو یکی از اعضا تمام تحریم‌ها برمی‌گردد.

جلیلی تاکید کرد: حتی اگر ایران نیز اعتراض کند که یکی از کشورهای گروه 1+5 به تعهدات خود عمل نکرده است، اگر حتی یک عضو رای مخالف بدهد تمام تحریم‌ها برمی گردد. در چنین شرایطی التهابی در جامعه ایران به وجود خواهد آمد چرا که شورای عالی امنیت ظرف 30 روز باید تصمیم بگیرد تحریم‌های ایران برگردد یا لغو بماند.

 عضو شورای عالی امنیت کشور بر این باور است که با چنین شرطی پرونده هسته‌ای ایران بعد از 10 سال نیز خاتمه پیدا نمی‌کند چرا که ممکن است یکی از اعضای گروه 1+5 به دلیل موضع گیری‌های احتمالی مسئولان داخلی نسبت به تعهدات ایران اعتراض کند و در نهایت تحریم‌ها و قطعنامه‌های گذشته مجدد اعمال می‌شود.

جلیلی تاکید کرد: براساس قطعنامه 2231 ایران از ماده 41 فصل هفت منشور ملل متحد خارج نشده است چرا که در این قطعنامه 9 بند به استناد ماده 41 است که در صورت اعتراض به ایران احتمال بازگشت پذیری دارد.

وی ادامه داد: در قطعنامه‌های قبل غنی سازی محدود، باز فرآوری، محدودیت آب سنگین، تصویب و اجرای پروتکل الحاقی و حل مشکلات با آژانس تاکید شده بود اما در برجام و این قطعنامه محدودیت‌های شدیدتری را علاوه بر این موضوعات پذیرفته‌ایم. حتی در این قطعنامه بعد از 10 سال از واژه Closeاستفاده نشد چرا که آن‌ها تصمیم دارند بعد از این مدت جمع بندی کنند، دوستان تاکید دارند که این جمع بندی همان تمام شدن است اما در قطعنامه عراق از لفظ تمام شدن استفاده شده است.

جلیلی در خصوص کانال خرید و دریافت مجوز برای کالاهای دو منظوره گفت: ما باید درخواست خود را در خصوص این اقلام به آژانس ارائه دهیم، همچنین همکاری‌های لازم با آژانس را داشته باشیم تا در هر گزارش به صلح آمیز بودن هسته‌ای ایران برسند، از آنجائیکه آژانس هر سال 4 گزارش ارائه می‌کنند در 10 سال آینده ما باید برای 40 گزارش همکاری لازم با آژانس را داشته باشیم و این همکاری یعنی دادن دسترسی و بازرسی بیشتر از پروتکل الحاقی است.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده کشور تاکید کرد: در بند 27 قطعنامه 2231 همان طور که برجام نیز تاکید دارد تمام تکالیفی که برای ایران در نظر گرفته شده است، تنها برای ما است، بنابراین ایران در قطعنامه استثناء شده است.

مهرداد بذرپاش در سوالی در این جلسه مطرح کرد: تحریم‌های اولیه و ثانویه آمریکا چه ارتباطی با هم دارند و آیا تحریم‌های اولیه آمریکا بر نوع روابط ایران با آمریکا سایه نمی‌اندازد.

سعید جلیلی در پاسخ به بذرپاش گفت: تحریم‌ها در عرصه اقتصادی تفکیک پذیر نیستند به خصوص که آثار تحریم‌ها بر یکدیگر سایه می‌اندازند. وقتی 273 شرکت تحریم هستند طبیعتا بر فعالیت های اقتصادی آن‌ها با سایر کشورها تاثیرگذار خواهد بود، زمانی که تراکنش دلار صورت نمی‌گیرد شرکت‌ها و اطباء ایرانی نمی‌توانند در مناقصه‌های بین المللی با دلار وارد بازار شوند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر در خصوص سوئیفت بانکی یادآور می‌شوم که تحریم آن توسط اروپا بعد از 8 سال تعلیق می‌شود اما نرم افزار سوئیفت که آمریکایی است حتی بعد از 8 سال هم قابل استفاده نخواهد بود.

این عضو شورای عالی امنیت کشور اظهار داشت: بحثی که ما در استانبول دنبال می کردیم هم وزنی، هم جنسی و هم زمانی بود، یعنی اگر نگرانی آن‌ها از سلاح هسته‌ای برطرف می شود که ادعا می‌کنم همه راه‌ها در این زمینه برای ایران بسته شده است باید تحریم‌ها نیز لغو می‌شد. بنابراین نباید می‌پذیرفتیم که تحریم‌های اولیه، ثانویه، هسته‌ای و غیر هسته‌ای به شکل اهرم‌های مختلف و به بهانه سلاح هسته‌ای تفکیک می‌شد.

علی باقری در خصوص سوالی درباره بازگشت پذیری تحریم‌ها توضیح داد: در بند 28 و 30 برجام آمریکا می‌تواند ایران را همراه با چند کشور دیگر تحریم کند، ادعا می‌شود از آنجائیکه این کار تبعیض آمیز نخواهد بود نقض برجام رخ نخواهد داد بنابراین به نوعی تحریم‌ها بازگشت پذیر هستند.

غلامرضا تاجگردون با اشاره به اینکه جلیلی از تنازلات ایران در برجام صحبت کرد، عنوان کرد: گفته می‌شود که ما از برخی حقوق خود انصراف داده‌ایم و محدودیت‌هایی را پذیرفته‌ایم اما سوال این است که با این تنازلاتی که جلیلی بیان می‌کند آیا وضع ما بدتر از زمان تحریم شده است یا خیر. خواهش می‌کنم براساس اسناد مکتوب گفته شود نه براساس گفت و شنودهای شفاهی.

وی همچنین با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص لغو یک زمان تحریم ها گفت: ایشان فرمودند مدلی که برای رفع تحریم‌ها در نظر گرفته شده که هم زمان بندی مطرح شده است مخالفتی ندارند بنابراین زمان در لغو تحریم‌ها خط قرمز نیست. همچنین این سوال مطرح است که در حالی که می‌پذیریم آژانس به دنبال راستی آزمایی است با این راستی آزمایی به کجا می‌تواند رخنه کند که مورد نگرانی است.

جلیلی عنوان کرد: مقایسه برجام را با توافق ژنو انجام می‌دهم، در ژنو گام نهایی برداشته شدن جامع تحریم‌ها بود، اما در برجام لغو تحریم‌ها تخصیص پیدا کرده، تحریم‌های اقتصادی ثانویه و اولیه. اما در خصوص مخالفت مقام معظم رهبری با زمان بندی شما را ارجاع می‌دهم به صحبت‌های ایشان که تاکید داشتند باید هم زمان تعهدات انجام شود بنابراین اگر قرار است بعد از اجرای توافق اقداماتی صورت گیرد هر دو طرف باید انجام دهند.

وی ادامه داد: اما برای شروع اجرایی شدن توافق ایران باید 80 اقدام کند که 40 تای آن سلبی و 40 تای دیگر آن ایجابی است. اما در این فاصله طرف مقابل تنها باید آئین نامه‌ای تنظیم کند و آن را تصویب کند در واقع آن‌ها هیچ کاری انجام نمی‌دهند. اما در فرمایشات مقام معظم رهبری تاکید شده که اگر توقف و تعلیق تحریم است ما هم تعلیق می‌کنیم.

دبیر سابق شورای عالی امنیت در خصوص راستی آزمایی آژانس و رخنه آن در کشور گفت: آژانس بین المللی وظیفه سوال کردن و راستی آزمایی را برعهده دارد اما آن چیزی که در برجام قابل توجه است این است که ما فراتر از NPTو پروتکل برای راستی آزمایی اجازه داده‌ایم. توضیح داده بودم که این دسترسی‌ها در خصوص اسناد، افراد، اطلاعات، اماکن و هسته‌ای است که این نکات خارج از چارچوب‌های دو سند قبل است.
 
جلیلی ادامه داد: البته اگر یکی از کشورهای 1+5 اعتراض کنند که فعالیت‌های هسته ای ایران خارج از چارچوب است، این اعتراض در شورای حل اختلاف به رای گذاشته می‌شود و اگر 5 عضو با آن موافقت کنند ایران ملزم است که دسترسی‌هایی به آژانس بدهد و اگر چنین اجازه‌ای داده نشود، قطعنامه و برجام ملغی خواهد شد.

مسعود پزشکیان عضو دیگر برنامه برجام با بیان اینکه تحریم‌ها از سال 58 اعمال شده است و هر سال عرصه را به بهانه مختلف برای ایران تنگ کرده‌اند، گفت: در گذشته سیاستمداران ما قطعنامه‌ها را کاغذ پاره می‌دانستند شاید اگر زودتر جلوی این کاغذ پاره‌ها را می‌گرفتیم شاید امروز وضعیت بهتر بود اما سوال این است که اگر اکنون تصمیم بگیریم که قطعنامه را اجرا نکنیم چه اتفاقی خواهد افتاد. از سوی دیگر بحثی که وجود دارد این است که باید از تهدیدها استفاده کنیم، آیا در گذشته ما فرصت‌هایمان را به تهدید تبدیل نکرده‌ایم.

نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: می‌گوییم تا الان قطعنامه‌ها را نپذیرفتیم، پس اکنون که اینها را قبول کرده‌ایم علیه خود گامی برداشته‌ایم. اما سوال این است که با نپذیرفتن ما قطعنامه اجرایی نمی‌شود.

جلیلی: در فاصله ژنو تا وین با کاهش قیمت نفت درآمد ایران را براساس گفته‌های همین دولت 36 میلیارد دلار کاهش یافت

سعید جلیلی در پاسخ به این نماینده گفت: قبول داریم که اهرم‌های فشار از سال 58 به کار گرفته شده است و هر سال نیز افزایش یافته اما مقام معظم رهبری تاکید داشتند اگر تحریم ها برداشته نشود معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. ما باید اهرم‌ها را از دست آن‌‌ها خارج کنیم بنابراین بهتر است امتیازهایی را که به آن‌ها دادیم فهرست کنیم. براساس این فهرست بخش کوچکی از تحریم‌ها تعلیق شده، تاکید می‌کنم که ساختار آن‌ها همچنان پابرجاست.

وی تاکید کرد: ما هم باید از اهرم‌های فشار خود استفاده می‌کردیم مثلا جان کری تاکید می‌کند که گزینه‌ای غیر از توافق وجود نداشته بنابراین شاهد هستیم که طرف مقابل مجبور به تنزل شده حتی در توافق ژنو آن‌ها را وادار کردیم 4.2 میلیارد دلار از پول ایران را آزاد کنند اما در فاصله ژنو تا وین با کاهش قیمت نفت درآمد ایران را براساس گفته‌های همین دولت 36 میلیارد دلار کاهش داد.

محمود نبویان با بیان اینکه آیا قطعنامه 2231 و 1929 ذیل فصل 7 منشور ملل متحد است یا خیر، ادامه داد: آیا لغو یا تعلیق تحریم‌ها به بهانه‌های مختلف از جمله حقوق بشر و تروریسم قابل بازگشت هست یا خیر؟

سعید جلیلی در پاسخ به این نماینده گفت: قطعنامه ذیل بند 41 است و تا 10 سال ادامه دارد اما برای توضیحات بیشتر از آقای عسگری می‌خواهم که در این باره توضیحاتی ارائه کند.

حمید عسگری رئیس سابق کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی توضیح داد: در قطعنامه‌‌ها از چه واژه‌ای استفاده می‌شود باید به روال تنظیم قطعنامه‌ها توجه کرد. برای اینکه کشوری تحت فصل 7 منشور ملل متحد قرار گیرد مقدماتی باید فراهم شود، باید شورای امنیت جلسه‌ای تشکیل دهد و در این جلسه عنوان کند که یک کشور اقدامی انجام داده که منجر به نقض صلح بین الملل شده است و یا ادعا کند کشور مورد بحث صلح بین المللی را تهدید کرده است در غیر این دو صورت نمی‌توان کشوری را ذیل فصل 7 آورد.

وی ادامه داد: در سال جاری در قطعنامه 2204 یمن نوشته است اقدامات یمن، صلح و امنیت بین المللی را تهدید کرده است بنابراین این کشور تحت فصل 7 قرار گرفته است. پرونده یک کشور در شرایطی تحت فصل 7 می‌رود که در پاراگرافی از این قطعنامه به 2 مورد یاد شده تاکید شده باشد اما در قطعنامه‌های ایران و مخصوصا 1921 فقط عنوان شده که ذیل بند 41 اقدام می‌شود.

رئیس سابق کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی اظهار داشت: در قطعنامه 1921 که گفته می‌شود یکی از مهم‌ترین قطعنامه‌ها علیه ایران است گفته نشده است که ایران تحت فصل هفت است چرا که هرگز احراز نشده ایران نقض صلح امنیت کرده و اقدامی برای تهدید امنیت بین المللی انجام داده است بلکه تنها ایران زیر بار آن نرفته است که حق غنی سازی که مجاز به انجام آن بوده را تعلیق کند.

مسعود براتی کارشناس اقتصادی حاضر در جلسه در پاسخ به دومین سوال نبویان گفت: در بحث تحریم‌های هسته‌ای و غیر هسته‌ای به طور مشخص تحریم‌های حقوق بشری ایران پابرجاست به طور مثال تحریم صدا و سیما بارزترین این نوع تحریم‌هاست. تحریم‌های حقوق بشری ایران نیز هم در آمریکا و هم در اتحادیه اروپا اجرا می‌شود. در برجام در خصوص هیچ یک از این تحریم‌های حقوق بشری صحبتی نشده است.

وی ادامه داد: در خصوص نکته دکتر پزشکیان درباره ادامه مسیر باید گفت پیک تحریم‌ها سال 91 زمانی که بانک مرکزی و نفت ایران تحریم شد صورت گرفت. بعد از آن ما دیگر تحریم جدی نداشتیم چرا که زمینه‌ها و وابستگی‌هایی که به تحریم وجود داشت از بین رفته است.

براتی توضیح داد: برای نمونه تحریم نفت ایران مانند گذشته قابلیت اجرا نداشت و آمریکا برای رفع دغدغه‌های خود شرط قفل کردن پول‌های ایران را در دستور کار قرار داد زیرا که مسیر کاهشی فروش نفت ایران در یک میلیون باقی مانده بود و از سوی دیگر بازار نفت جهانی تحمل خروج نفت ایران را نداشت به این جهت آمریکا برای دغدغه خود بلوکه کردن پول نفت ایران را مدنظر گرفت البته در مسیر تحریم‌ها همراهی کردن کشورهای دیگر نیز به دغدغه جدید آمریکا تبدیل شده است.

قاسم جعفری در ادامه جلسه کمیسیون برجام با سعید جلیلی عنوان کرد: مسئله برجام و تصمیم گیری برای آن به کف جامعه برده شده است، به این صورت که حتی برای خرید و فروش آپارتمان 60 متری همه منتظر موضوع برجام هستند البته در این باره رئیس جمهور تاکید داشته است که اجازه نمی‌دهد عده ای امید را از جامعه بگیرند با این حال در شرایطی که یک عده خود را منجی جامعه می‌دانند صحبت‌های شما خلاف ادعاهایی است که وجود دارد. سوال اصلی این است که تاثیر روانی برجام بر روابط اقتصادی و جهانی چیست.

وی ادامه داد: با وجودی که عنوان می‌کنید تحریم‌های اروپایی همچنان پابرجاست پس چطور شاهد هجمه حضور مقامات اروپایی هستیم اما مسئله دیگر تاثیر تحریم‌ها بر تحقیق و توسعه صنعت اقتصاد است.

نماینده مردم بجنورد در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: از طرف مقابل نوعی بی‌ارادگی در مقامات ایرانی جلوه داده می‌شود انگار یک توافق نانوشته وجود دارد که با وجود منتقدین آن‌ها را رد می‌کنند و با تندترین الفاظ منتقدین را به عقب می‌رانند.

علی باقری با بیان اینکه نمایندگان عنوان می‌کنند اگر روند اختلافی ایران و گروه 1+5 ادامه پیدا می‌کرد چه نتیجه‌ای حاصل می‌شد، اظهار داشت: اختلافی بین ایران و گروه 1+5 در خصوص فعالیت هسته‌ای ایران وجود داشت آن‌ها از این موضوع خوششان نیامد و خواستند ما دست از غنی سازی برداریم. ما در واکنش به درخواست آن‌ها به غنی سازی خود ادامه دادیم در نتیجه شورای امنیت قطعنامه‌هایی صادر کردند و تحریم‌هایی اعمال شد.

وی ادامه داد: با این حال ما برای رفع اختلافات وارد مذاکرات شدیم چرا که یک راه این بود که گزینه‌های دیگر را انتخاب کنیم و راه دیگر آن بود که مذاکره کنیم، البته تصمیم نظام این بود که مذاکره کنیم و از طریق مذاکره به اهداف خود دست پیدا کنیم.

این عضو تیم سابق مذاکره کننده کشور اظهار داشت: هدف این بود که هدف خود را احقاق کنیم چرا که اگر قرار بود مذاکره‌ای کنیم که تمام حقوق خود را واگذار کنیم در واقع نیازی به مذاکره نبود. این که خواستیم با طرف مقابل مذاکره کنیم این بود که آن‌ها باید ما به ازایی به کشور می‌دادند آن‌ها در قطعنامه‌ها حقوق ما را مشروط کردند و غنی سازی را محدود کردند.

باقری با بیان اینکه در قطعنامه‌ها آمده بود که آب سنگین را محدود کنیم و فرآیند پروتکل را طی کنیم، ادامه داد: اگر قرار بود مفاد قطعنامه را اجرا کنیم لازم به انجام مذاکره نبود چرا که شورای امنیت به عنوان یک قاضی حکمی را صادر کرده و ما هم به عنوان کسی که باید حکم را اجرا کند کار را انجام می‌دهیم اما اینکه می‌خواهیم با آن‌ها مذاکره کنیم به این معناست که نمی‌خواهیم قطعنامه را اجرا کنیم و به دنبال راه‌حل دو طرفه هستند.

وی با بیان اینکه در فرآیند مذاکرات کاری انجام دادیم که شورای امنیت می‌خواست چرا که همه خواسته‌های آن‌ها را انجام دادیم، گفت: کری صریحا بعد از توافق لوزان و وین تاکید کرد ایران 4 مسیر دستیابی به بمب داشته که آن را محدود کرده که این انتهای خواسته ‌آن‌ها بود.
باقری: کری در پاسخ به نمایندگان کنگره تصریح کرد که قبل از توافق ژنو سرعت ساعت توسعه هسته‌ای ایران سریع‌تر از سرعت تاثیرگذاری تحریم بر هسته‌ای حرکت می کرد. اما بعد از این توافق ژنو توانستیم سرعت توسعه هسته‌ای ایران را کاهش دهیم

باقری با تاکید بر اینکه خواسته‌های آژانس در قطعنامه انجام شد، عنوان کرد: ما به عنوان طرف مقابل باید مطالبات خود را می‌گرفتیم به طور مثال رفع تحریم‌ها یکی از مطالبات ما بود. ما در این برجام تحریم‌های خود را لغو نکردیم فرض کنید 100 تحریم علیه ایران بود که 20 تای آن‌ها لغو یا کاهش پیدا کرده که قابل مقایسه با دریافت‌های طرف مقابل نیست.

وی به حضور جان کری در سنا بعد از توافق ژنو اشاره کرد و توضیح داد: سناتورها از وزیر امور خارجه آمریکا سوال کردند اگر تحریم‌ها علیه ایران اثر کرده چرا توافق ژنو صورت گرفته است. کری این نکته را مطرح می‌کند که تاثیر تحریم‌ها حرف درستی است اما قبل از توافق ژنو سرعت ساعت توسعه هسته‌ای ایران سریع‌تر از سرعت تاثیرگذاری تحریم بر هسته‌ای حرکت می کرد. اما بعد از این توافق ژنو توانستیم سرعت توسعه هسته‌ای ایران را کاهش دهیم و متوقف کنیم اما فشار تحریم‌ها سر جای خودش هست.

ابراهیم کارخانه‌ای همچنین مطرح کرد: آیا در برجام که گفته‌ می‌شود قرار است باعث ایجاد آرامش و لغو تحریم‌ها باشد، آیا تحریم‌ها به راستی برداشته شده است یا خیر؟

سعید جلیلی در پاسخ به این سوال توضیح داد: چیزی که ما در این سند می‌بینیم ساختار حقوقی تحریم‌ها باقی مانده است، بسیاری از تحریم‌های آمریکا در ساختار و اجرا باقی مانده است البته بخش محدودی از آن به طور موقت محدود شده است در خصوص تحریم‌های اتحادیه اروپا باید یادآور شد که بخشی از آن‌ها تعلیق شود و بخش دیگر پس از 8 سال تعلیق می‌شود.

وی ادامه داد: تحریم‌های شورای امنیت نیز به صرف اعتراض یکی اعضا برمی‌گردد. یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که فرآیند بررسی و اقدام و نوع حرکت ما چه ادراکی در دشمن ایجاد می‌کند. باید مراقب باشیم دشمن دچار ادراک غلط نشود که بخواهد زیاده‌خواهی‌های خود را بیشتر کند.

به گزارش خانه ملت محمد مهدی زاهدی گفت: با تفسیر و بیانی که شما از موضوع تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا داشتید، سوال این است که آیا در شورای هسته‌ای که در کشور تشکیل شده بود و محورهای مذاکرات را مشخص کرده بودند، تخلف شده است؟ همچنین با توجه به عدم تراکنش‌های بانکی با بانک مرکزی آیا امکان وارد شدن پول‌های ذخیره شده در خارج به ایران وجود دارد؟ موضوع بعد این است که در قطعنامه تاکید شده است برجام براساس زمانبندی مندرج اجرا شود. از این جمله چنین برداشت می‌شود که هیچ کدام از تحریم‌ها متوقف نخواهد شد. به عبارتی قطعنامه به نوعی از مفاد برجام را حمایت کرده است.

جلیلی توضیح داد: در خصوص شورای هسته‌ای باید بگویم من در آن جلسات حضور نداشتم و نمی توانم اظهار نظری داشته باشم اما در خصوص پول‌های ذخیره شده یادآور می‌شوم که در تحریم‌های آمریکایی روابط بانک مرکزی و بانک‌های دیگر ایران همچنان تحریم باقی می‌ماند.

همچنین مسعود براتی کارشناس اقتصادی حاضر در جلسه در ادامه جلسه اظهار داشت: دارایی‌های بانک مرکزی در خارج به دو بخش تقسیم می‌شود دارایی‌های ناشی از درآمد نفتی و گازی و دیگری درآمدهای غیر نفتی است. با بررسی برجام تحریم‌های پول‌های نفتی همچنان ادامه پیدا می‌کند و ما فقط می‌توانیم تجارت دو جانبه با کشوری که از ما خرید کرده است داشته باشیم.

وی افزود: در پول‌های غیر نفتی باید دو بخش را در نظر بگیریم درآمدهایی که در آمریکا حاصل می شود و درآمدهایی که در غیر از آمریکا به دست می‌آید. در آمریکا دستور گذشته همچنان پابرجاست و تمام دارایی‌های ایران که پشتوانه دارند تحریم است. بنابراین تمام دارایی‌های ایران از جمله بانک مرکزی و تمام موسسات مالی در آمریکا بلاکه می‌ماند اما در غیر آمریکا قرار است دارایی‌های بانک مرکزی که غیر نفتی است آزاد شود.

محمد حسن ابوترابی‌فرد عضو دیگر کمیسیون ویژه برجام عنوان کرد: در این تردیدی نیست که در اجرای برجام و چه در مسائل دیگر پیشرفت کردیم و این پیشرفت به قدرت جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد. قدرت ما تعیین کننده است اگر در سال‌های پیش رو قدرتمان کاهش پیدا کند ممکن است بازیمان به هم بخورد اما اگر قدرتمان افزایش پیدا کند با شرایط بهترین از وضعیتمان عبور خواهیم کرد.

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ابزار گفت‌وگو با نظام حاکم بر جهان قدرت است بنده تفاوت ویژه‌ای بین دو مقطع مذاکرات می‌بینم مقطعی که شما مدیریت تیم را برعهده داشتید که کمترین نقد و مباحثه‌ای در آن زمان صورت نمی‌گرفت و مقطعی که امروز ما دارای فضای نقد شده‌ایم که شخصا این فضا را می‌پسندم.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: اعتقاد بنده این است که اگر در آن زمان که سه قطعنامه  به تصویب رسید نقد و بررسی هایی صورت می‌گرفت می توانستیم به نقش دولت که نقش بازدارنده داشت کمک کنیم. ما بارها از شما برای حضور در کمیسیون امنیت دعوت کردیم اما تنها شما یک بار در جلسات حضور پیدا کردید اگر اجازه می‌دادید بحث و مباحثه‌ای صورت می‌گرفت احتمال داشت تصویب قطعنامه 1929 به تاخیر می‌افتاد و یا حتی تصویب نمی‌شد.

وی با اشاره به قطعنامه 2231 گفت: ما از دو منظر می‌توانیم به این قطعنامه نگاه کنیم، می‌توانیم نقدهایی که بر آن هست را ببینیم اما به نظر من می‌رسد که اگر مفاد قطعنامه را ببینیم نظرها نسبت به نقدها تغییر می‌کند. اولا فرمودید لغو نیست و از واژه تعلیق در قطعنامه استفاده شده است در صورتی که در قطعنامه صریحا تحت عنوان لغوها مفادی آمده است که در این قطعنامه لغو تمام قطعنامه‌های گذشته نام برده است.

ابوترابی‌فرد با بیان اینکه قطعنامه‌ها یعنی اجماع قدرت‌های جهانی علیه ایران ادامه داد: در سایه تلاشی که دیروز گروه‌های هسته‌ای ما داشتند و مدیریت شخص مقام معظم رهبری ما توانسته‌ایم که در برابر این قطعنامه‌ها بایستیم و شورای امنیت را مجبور کنیم به این که قطعنامه‌ای صادر کند که در آن لغو تمامی قطعنامه‌های گذشته را عنوان کند که این پیروزی بسیار بزرگی است و نمی‌توان به راحتی از آن عبور کرد.

وی ادامه داد: در بند 8 قطعنامه آمده است وفق ماده 41 منشور ملل متحد تصمیم گرفته می‌شود که در 10 سال پس از روز توافق برجام به نحو تعیین شده تمام مفاد این قطعنامه باید لغو شود. هیچ کدام از قطعنامه‌های مذکور در بند فصل 7 منشور ملل متحد نباید ادامه پیدا کند. به نظر من این دستاوردها پیروزی یک نظام بر همه قدرت‌های مسلط در جهان است.

ابوترابی با اشاره به صحبت‌های عسگری عنوان کرد: در قطعنامه 1929  به صراحت آمده است که این قطعنامه ذیل بند 41 فصل هفت از منشور سازمان ملل است، آن‌ها به روشنی ما را ذیل فصل 7 آورده‌اند اما شما می‌فرمایید که بدون احراز تهدید امنیت و صلح بین الملل نمی‌توانم ذیل این فصل ایران را بیاورند اما آن‌ها دقیقا این کار را کرده‌اند، وقتی در متن قطعنامه هست قابل انکار نیست، با لبخند هم این موضوع حل نمی‌شود.

وی تاکید کرد: در قطعنامه 2231 فصل 7 عنوان نشده است و تنها به بند 41 اشاره می‌شود چرا که می‌خواهند مفاد این بند را نقض کنند. در مکانیزم ماشه نظام فکر کرده است که مباحثات زیادی صورت گرفته است، تیم مذاکره کننده نیز تلاش خود را کرد، تنها راهکاری که به آن رسیدند این بود که همین مکانیزم ماشه بود البته کاش این مکانیزم وجود نداشت.

علی باقری در پاسخ به نایب رئیس مجلس گفت: یکی از اشکالاتی که در برجام وجود دارد این است که توانمندی‌های اصلی ما در هسته‌ای را تحلیل کرده است، ما 9700 کیلو مواد داشتیم، حدود 400 کیلو مواد 20 درصد داشتیم، جایگاه استراتژیک داشتیم، در فوردو غنی سازی صورت می‌گرفت. در سایت هسته‌ای اراک آب سنگین با اورانیوم طبیعی تولید می‌شد، متاسفانه در روند برجام ما تمام این توانایی‌ها را از دست داده‌ایم.

این عضو تیم هسته‌ای سابق کشور با بیان اینکه ابزارهای قدرتی خود را از دست داده‌ایم، ادامه داد: این درحالی است که ما می‌توانستیم در روند مذاکرات، هم مذاکره داشته باشیم، هم به توافق برسیم و هم توانمندی‌های خود را حفظ کنیم. آیا ما نمی توانستیم راکتور اراک را همان طور نگه داریم و راکتور دیگری با المان‌هایی که ‌آن‌ها می‌خواستند بسازیم تا هر وقت آن‌ها می‌خواستند تخلف کنند ما به سراغ راکتور آب سنگین اراک می‌رفتیم. این روش بازدارنده بود برای اینکه طرف مقابل به سمت تخلف از توافق نرود.

وی اظهار کرد: آمریکایی‌ها تضمین را در خود توافق وارد کرده‌اند و گفتند اگر ایران تخلف کند تحریم‌ها برمی‌گردد اما ایران هیچ چیزی در خصوص بازدارندگی از تخلف ندارد.

بروجردی عنوان کرد که در ماده 26 برجام بازدارندگی از سوی ایران مدنظر گرفته شده است اما باقری آن را به لحاظ حقوقی کافی و لازم ندانست در همین حین زاکانی پرسید: در جایی در برجام آمده است ایران با 1+5 توافق کرده است تفاوت دارد با آنجاییکه آورده شده است ایران اعلام می‌دارد؟

عسگری در پاسخ به این سوال گفت: وقتی توافقی صورت می‌گیرد باید در متن ذکر شود. به قطعنامه نگاه کنید، نوشته شورای امنیت تحت ماده 41 فصل 7 منشور ملل متحد تصمیم می‌گیرد اگر ایران به یکی از تعهداتش به گفته یکی از اعضای 1+5 عمل نکرد تحریم‌ها برمی‌گردد. زیر همان بند آمده است اما ایران اگر اعتراض کند و تحریم‌ها برگردد غرب تعهدات خود را لغو می‌کند. باید وضعیت ایران و غرب یکسان دیده می‌شد اگر تحت ماده 41 تحریم‌ها برمی‌گردد باید تحت همین ماده تعهدات ایران نیز لغو می‌شد که متاسفانه این برابری وجود ندارد.

جلیلی همچنین عنوان کرد: وقتی گفته می‌شود لغو تمام قطعنامه‌ها در قطعنامه جدید آمده است به نظر می‌رسد به این نکته توجه نشده که مفاد آن با اعتراض یکی از اعضا برمی‌گردد، همچنین لغو قطعنامه‌ها بعد از 10 سال انجام می‌گیرد باید به این نکته نیز توجه شود.

در ادامه علاء الدین بروجردی با تاکید بر اینکه در خصوص خروجی شورای عالی امنیت پس از گزارش جلیلی سوال کرده بود، گفت: جلسه قبل عنوان کردید که مسائل محرمانه است اما اینبار در خصوص مبحث تحریم‌ها سوال می‌کنم. گزارش شما چه اثری بر روی شورای عالی امنیت داشت، خواهش می‌کنم نگویید که محرمانه بود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: در ماده 18 برجام که به تحریم‌ها اختصاص دارد تاکید شده است که تمام قطعنامه‌های شورای امنیت لغو خواهد شد البته مکانیزم بازگشت پذیری در آن دیده شده است اما لغو مشروط نیست. همچنین در ماده 19 به تحریم‌های اتحادیه اروپا اشاره شده که پس از راستی آزمایی تمام این تحریم‌ها لغو خواهد شد و به 19 مورد آن را احصاء کرده است.

وی همچنین در خصوص لغو تحریم‌های ایالت متحده گفت: در این بخش از مذاکره  از واژه توقف استفاده شده که البته در ادامه تاکید دارد این توقف ادامه خواهد داشت و در 20 مورد احصاء شده است. در ماده 26 که می‌گویید مهم نیست اما باید یادآور شد که این اختیار به جمهوری اسلامی ایران برای عمل متقابل داده شده است یعنی اگر تحریم مجدد تحمیل شود ایران می‌تواند اعتراض کند.

جلیلی با بیان اینکه شنیده‌ام در جلسه آقای شمخانی سوال خود را در خصوص خروج گزارش من در شورای عالی امنیت نپرسیده‌اید، اظهار داشت: من به عنوان عضو این شورا باید قوانین را رعایت کنم و اجازه دهید چیزی در خصوص جلسات شورای عالی امنیت نگویم. اما در خصوص اینکه می‌گویید تحریم‌ها لغو شده است یادآور می‌شوم لغو تحریم به صرف اعتراض یک عضو برمی‌گردد، حالا شما روی آن اسم لغو را بگذارید.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده کشور در خصوص بحث تحریم‌های اروپا گفت: بله اروپا تحریم‌ها را لغو می‌کند اما تمام بحث این است که ساختارهای تحریم را حفظ می‌کند. سوال ما این است که چرا باید این ساختار باقی بماند وقتی می‌گوید بعد از 8 سال تحریم‌ها لغو می‌شود.

وی ادامه داد: در خصوص اتخاذ تحریم های دیگر در حوزه‌های مختلف باید گفت: اوباما در نامه‌ای به نماینده دموکرات سنا گفت نگران نباشید ما در عرصه‌های دیگر تحریم‌هایی صادر خواهیم کرد.

وحید احمدی عضو دیگر کمیسیون ویژه برجام عنوان کرد: فرآیند مذاکره در جلسات شورای عالی امنیت پیگیری شده، جنابعالی در مقطع طولانی در این شورا به عنوان دبیر و بعد به عنوان عضو حضور داشتید، سوال من به طور مشخص این است که آیا نظرات شما در شورای عالی امنیت مطرح شده است یا خیر؟ همچنین تیم مذاکره کننده مدعی بود که کلیاتی که شورای عالی امنیت به آن‌ها ابلاغ می‌کند را در مذاکرات دنبال می‌کند آیا این تیم تخطی از چارچوب‌های شورای عالی امنیت تعیین کرده بود داشته یا خیر؟

جلیلی عنوان کرد: نظام مجموعه فعالیت‌هایی را در مقاطع مختلف اتخاذ کرده تا امروز که به این مرحله رسیده است. در دهه 70 تصمیم گرفته شده بود که نظام فعالیت‌های صلح آمیز خود را دنبال کند. اما آژانس در اوایل دهه 80 قطعنامه‌ای را در شورای حکام تصویب کرد تا برابر آن ایران از حقوق هسته‌ای خود عقب نشینی کند.
 
وی ادامه داد: در همان زمان دوستان مذاکرات را با 3 کشور اروپایی مذاکره کردند که در نهایت قطعنامه سعدآباد صادر شد و تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح شد، بعد از آن 4 قطعنامه در شورای عالی امنیت صادر شد، در زمان مسئولیت آقای روحانی در سال 84 نامه‌ای به آژانس نوشته شد که قول‌های سه کشور در قطعنامه سعدآباد اجرایی نشده و ایران می‌خواهد فعالیت خود را از سر بگیرد.

جلیلی با بیان اینکه باید دید قطعنامه‌ها بر چه اساسی صادر شد، گفت: مبنای این قطعنامه‌های این بود که چرا ایران فعالیت‌های داوطلبانه را ادامه نمی‌دهد. نظام بعد تصمیم گرفت همان مسیر را ادامه دهد با این تفاوت که ما در این دوره توانایی‌های خود را زیاد کرده بودیم

عباسعلی منصوری آرانی مطرح کرد: ما دو قطعنامه 1929 و 2231 داریم که اگر بخواهیم آن‌ها را با هم مقایسه کنیم باید تاکید کرد که در قطعنامه اول از واژه‌هایی چون با نگرانی جدی استفاده شده است اما در قطعنامه 2231 از عبارت‌هایی چون با استناد به ماده 41 آمده است. این تفاوت نشان می‌دهد که حسن نیتی نسبت به ایران ایجاد شده است.

نماینده مردم کاشان همچنین پرسید: شما انتقادهای متعددی از برجام و قطعنامه 2231 ارائه کردید اما از نگاه شما یک حسن و خوبی این دو مقوله چیست.

سعید جلیلی عنوان کرد: در دو سال گذشته هیچگاه در خصوص مذاکرات صحبت نکرده‌ام تا شائبه اظهارنظر شخصی وجود نداشته باشد. البته هر آنچه که به ذهنم می‌رسید در موقع خود به طور مکتوب در اختیار دوستان قرار می‌دادم اینکار را حتی در زمان توافق برجام نیز انجام دادم. اینگونه نبود که اول انجام شود بعد ایرادهای آن را بگویم.

وی تاکید کرد: تمام این مطالب برای این عنوان می‌شود که جمهوری اسلامی در مسیر انقلاب اسلامی پیش برود. خطوط قرمزی که حضرت آقا فرمودند همه ما نسبت به آن دغدغه داریم. به این جهت بررسی‌های کارشناسی انجام گرفت تا مطمئن شویم این مسائل باعث پیشرفت و عزت ایران می‌شود.

دبیر سابق شورای عالی امنیت در خصوص تفاوت واژه‌های قطعنامه گفت: این که قبلا از واژه نگرانی استفاده شده اما اکنون واژه‌ها تغییر کرده به آن دلیل است که ما غنی سازی 20 درصد را در فوردو دنبال می‌کردیم اما اکنون از همه این مواضع عقب نشینی کردیم بنابراین دیگر نگرانی ندارد.

احمد امیرآبادی فراهانی با بیان اینکه گفته می‌شود در گذشته گزارشی به مجلس داده نمی‌شد حداقل انتظار می‌رفت نمایندگان آن زمان انتقاد خود را داشته باشند، ادامه داد: شما عنوان می‌کنید تحریم سوئیفت پس از 8 سال نیز تعلیق نمی‌شود چرا که این نرم افزار را آمریکایی می‌دانیم یادآور می‌شوم سوئیفت از سال 90 تحریم شد و تا قبل از آن شهروندان ایرانی می‌توانستند از آن استفاده کنند.
 بهروز نعمتی : شما 6 سال مسئولیت مذاکره و همه مولفه‌های قدرت را در اختیار داشتید که به اعتقاد من این قدرت‌های شما به عنوان فرصت‌های خوبی مطرح بود که متاسفانه فرصت سوزی شد. سوال این است که چرا آن موقع از این ابزار استفاده نکردید

نماینده مردم قم همچنین عنوان کرد: در بند 19 پیوست قطعنامه تاکید شده است که پس از راستی آزمایی آژانس تحریم‌ها در حوزه‌های هسته‌ای کلمه لغو آمده اما بعد از آن اقدامات محدود کننده لیست می‌شود.

جلیلی در پاسخ به این نماینده گفت: در بند 19 می‌‌گوید همه مفاد و مقررات نه خود قانون لغو می‌شود پس بحث آن در بند 19 این است که قانون تحریم دست نمی‌خورد بلکه مفاد مقررات اجرایی را خاتمه می‌دهد.

سعید جلیلی تاکید کرد: در آن دوره سرمایه هسته‌ای کشور افزایش یافته بود به طورمثال 20 هزار سانتریفیوژ داشتیم، پیشرفت 86 درصدی در فوردو داشتیم و 7 هزار کیلو مواد غنی شده داشتیم، 400 کیلو مواد 20 درصد داشتیم. به لحاظ راهبردی نیز مجموعه‌ای از سرمایه‌ها برای نظام فراهم شد. یکی از آن ها بی‌اعتبار کردن گزینه نظامی بود و نا امید شدن دشمن از تحریم‌ها بود.

دبیر سابق شورای عالی امنیت عنوان کرد: ما در ژنو 1 توانستیم آن طرفی که عنوان می‌کرد تا ایران تعلیق نکند پای میز مذاکره نمی‌آید را پای میز بیاوریم. همچنین آن طرف قبول کرد موضوع مذاکرات بسته‌های پیشنهادی دو طرف باشد و حتی حاضر شد غنی سازی 20 درصد را بپذیرد.

وی گفت: حق غنی سازی را آمریکا نه در مسقط، ژنو و وین قبول نکرد، هیچ جا قبول نکرده است حتی در برجام هم از واژه اجازه داده می‌شود استفاده کرده است.

حمید رسایی با استناد به اصل 176 قانون اساسی گفت: مصوبات شورای عالی امنیت بدون تائید مقام معظم رهبری قابلیت اجرا ندارد، بعد از جمع بندی گزارش برجام با هر جمع بندی‌ای که بوده آقا موضوع را ارجاع داده به مجلس بنابراین موضوع کاملا روشن است و نمی‌دانم چرا به متن گزارشات و رای شورای عالی امنیت اشاره نمی‌شود.

نماینده مردم تهران و مجلس شورای اسلامی با اشاره به کانال خرید در برجام اظهار داشت: برای اقلام دوگانه که هم مصرف هسته‌ای دارند، هم پتروشیمی، پزشکی و برق دارند ترتیباتی اتخاذ شده است. چیزی که من از برجام دریافت می‌کنم این است که هر وقت ما یکی از اقلام دوگانه را نیاز داشته باشیم باید به کانال خرید اطلاع دهیم اما این کانال خرید الزامی برای اجرای درخواست ما ندارد یعنی حتی یقین کند که ایران اقلام را برای مصرف پزشکی می‌خواهد آن‌ها ملزم به ارائه آن نیستند.

وی ادامه داد: اگر کانال خرید تن به تامین نیاز ما ندهد ایران مجبور می‌شود از راه دیگر کالاها را خریداری کند که در واقع باعث نقض برجام می‌شود. از سوی دیگر اگر نخواهیم از بازار آزاد و خارج از کانال خرید قطعه‌ها را تهیه کنیم مغایر اصل 153 قانون اساسی عمل کرده‌ایم.

حمید عسگری در توضیح مطالب این نماینده گفت: طبق توافق ژنو در سال 92 یکی از مواردی که طرف 1+5 متعهد شده این است که به طور کامل تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت را لغو کند. تمام موارد مربوط به کانال خرید از جمله مواردی است که جزء تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای است که شورای امنیت آن را تصویب کرده است.

عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای سابق ادامه داد: اما بعد از 2 سال مذاکره آن‌ها برخلاف آنچه که در ژنو پذیرفته بودند در برجام اعمال کردند در قطعنامه 2231 آمده است که برای خرید اقلام دوگانه باید کیس به کیس از شورای امنیت اجازه گرفته شود بنابراین شورای امنیت باید جلسه‌ای تشکیل دهد اگر به این نتیجه رسید که مجوز بدهند 2 شرط دیگر باقی می‌ماند.

وی توضیح داد: کشوری که می‌خواهد جنس را به ما بدهد باید 2 موضوع را تضمین کند اول کاربر را تائید کند بعد همچنین مصرف کننده نهایی را نیز مورد بازرسی نهایی قرار دهد.

عسگری تاکید کرد: اگر ما این روند را نقض کردیم یعنی جنسی را خارج از کانال خرید تهیه کردیم براساس مفاد قطعنامه تحریم‌ها بر می‌گردد.

وی با اشاره به اینکه نقض برجام نقض قطعنامه است، گفت: فعلا 4 سند داریم که روی آن توافق شده است، یک سند برجام است، سند دیگر قطعنامه و سومین سند متن توافق در خصوص غنی سازی است که با آمریکا به امضاء رسیده و چهارمی نیز ترتیبات اجرایی است که با آژانس بسته شده است. از این 4 سند دو سند وجود ندارد.

عسگری اظهار داشت: ممکن است این که می‌گویند نقض برجام، نقض قطعنامه نیست به لحاظ حقوقی درست باشد اما اگر نقض برجام انجام دهیم تحریم‌ها برمی‌گردد ولی اگر نقض قطعنامه کنیم تحریم‌ها برنمی‌گردد. در قطعنامه ننوشته شده که اگر نقضی صورت گیرد تحریم‌ها برمی‌گردد اما این را نوشته که طبق ماده 41 اگر تصمیمات شورای امنیت اجرایی نشود این شورا اختیار تام دارد. اگر برجام نقض شود تنها تحریم‌ها برمی‌گردد اما اگر قطعنامه نقض شود صد کار دیگر را شورای امنیت می‌تواند انجام دهد.

علی باقری در انتهای نشست روز یکشنبه کمیسیون ویژه برجام گزارشی در خصوص حل و فصل اختلافات ارائه کردند و گفت: فلسفه حل اختلافات در این توافق این است که می‌خواهند توافق باقی بماند اما ممکن است در مسیر به اشکالاتی بر بخورند به همین جهت ساز و کاری برای حل آن در نظر می‌گیرند.

این عضو تیم سابق مذاکره کننده هسته‌ای با تاکید بر اینکه حل و فصل اختلافات تضمین کننده بقای توافق است، ادامه داد: هر دو طرف به دنبال این هستند که ساز و کاری در نظر بگیرند تا بتوانند توافق را حفظ کنند. هر دو طرف هم در داخل توافق و هم خارج از توافق امکانات و گزینه‌هایی دارند برای اینکه هم توافق را حفظ کنند، هم نقض نکنند و عدم پایبندی نسبت به آن اثبات نشود.

وی ادامه داد: 1+5 می تواند برای اینکه توافق پایدار بماند خارج از توافق اقدام نظامی انجام دهد. همچنین می‌تواند تحریم یک جانبه و چند جانبه داشته باشد. این مسائل ارتباطی به توافق ندارد یعنی همین الان آمریکایی‌ها می‌توانند به خاطر موضوع غیر از هسته‌ای به شورای امنیت اعتراض کنند می‌توانند ایران را تحریم کنند.

باقری توضیح داد: گروه 1+5 در داخل توافق نیز ابزارهایی برای پایداری برجام دارند از جمله اینکه بحث بازگشت پذیری را لحاظ کردند یعنی می‌توانند بگویند اگر ایران کوچکترین تخطی از توافق داشته باشد همه تحریم‌ها علیه او برمی‌گردد.

وی در خصوص ابزارهایی برای پایداری توافق گفت: ایران هم در توافق ضمانت می‌کند که برجام باقی می‌ماند. اما خارج از توافق ایران توانمندی‌های هسته‌ای دارد. 9700 کیلو مواد پنج درصد دارد، 418 کیلو مواد 20 درصد دارد که قبل از آن که توافق شود این میزان مواد را از دست دادیم تا مشکلی پیش نیاید. جایگاه سایت فوردو را داشتیم که جایگاه استراتژیک غنی سازی است و موارد دیگر.

عضو سابق تیم مذاکره کننده کشور اظهار داشت: اما ما همه ظرفیت‌‌های خود را از دست دادیم یعنی برجام همه ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران را از بین برد. در توافق برزیل قرار نبود مواد 20 درصدمان را بدهیم و قرار نبود جایگاه فوردو تغییر کند و نمی‌خواستیم آب سنگین اراک را از دست بدهیم فقط قرار بود 1200 کیلو مواد 5 درصد را بدهیم و مواد 20 درصد را با 2 شرط پذیرش حقوق ایران در معاهده MPDتوسط آمریکایی‌ها و حق غنی سازی توسط فرانسه، روسیه و آمریکا پذیرفته شود.

باقری توضیح داد: در بند 36 مقدمه آمده است اگر هر طرفی قانع شد که طرف مقابل توافق را نقض کرده است می‌تواند به کمیسیون مشترک برود و شکایت کند و در نهایت فرض کنیم اختلاف برطرف نشود. طرف شاکی حقی دارد که می‌تواند براساس آن تعهدات خود را جزئی و کلی لغو کند.

عضو سابق تیم مذاکره کننده کشور اظهار داشت: البته این بند 36 می‌تواند امکان سوءاستفاده را برای طرف مقابل فراهم کند به طور مثال آمریکا به هر دلیلی تحریمی علیه ایران اعمال کند و ایران آن را نقض برجام بداند در عین حال اروپا همچنان بر تعهدات خود باقی بماند اما وقتی شاهد نقض برجام از سوی ایران باشد او هم وادار به نشان دادن واکنش می‌شود بنابراین ایران ناخداگاه مجبور می‌شود علیه توافق اقدام کند اما اگر ایران هیچ واکنشی نسبت به نقض توافق از سوی آمریکا نشان ندهد باعث می‌شود که طرف مقابل نسبت به اعمال فشارها جری‌تر شود.

حسین نقوی حسینی همچنین در نهایت در خصوص این که ایران ذیل فصل 7 منشور ملل متحد هست یا خیر گفت: این که برخی می‌گویند قطعنامه 1929 ذیل فصل 7 است، اما قطعنامه 2231 نیست، باید توجه داشته باشند که در قطعنامه اخیر نیز به بند 41 فصل 7 اشاره شده است بنابراین به طور شفاف مشخص است که هر دو قطعنامه براساس استدلال دوستان ذیل فصل 7 است بنابراین نمی‌توانند خروج از فصل 7 را به عنوان یک دستاورد عنوان کنند.