فاجعه منا نبایدفراموش شود

به گزارش پایگاه 598، ابعاد غیر قابل باور این فاجعه چه در مقام وقوع و چه در مدیریت امدادرسانی به آسیب دیدگان به حدی است که خبرگزاری فرانسه از آن به‌عنوان مرگبارترین فاجعه حج در تاریخ نام برده است. علت وقوع این فاجعه- به میزانی که تاکنون مشخص شده- بی‌تدبیری، سهل‌انگاری و بی‌کفایتی دولت عربستان سعودی و همچنین عدم آمادگی آنان برای مدیریت پس از حادثه بوده است. اگر چه با تلاش سیاسی حاکمان سعودی و به مدد استفاده از ابزارهای سه‌گانه رسانه، قدرت و دلارهای نفتی امکان بروز و ظهور احساسات واقعی مسلمانان جهان در قبال این فاجعه کم نظیر میسر نگردید لیکن بغض فرو خورده و آه برآمده از سینه سوزان آنان، اثرات خود را بر توسعه نفرت نسبت به خاندانی که هیچ‌گونه صلاحیتی برای اداره حرمین شریفین ندارند برجای خواهد گذارد. در این میان رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌عنوان چشم بینا و رهبری هوشمند برای جهان اسلام در مقاطع مهمی پس از وقوع این فاجعه، دردمندانه زبان گویای داغداران این مصیبت‌اندوه‌بار شدند و پس از ایشان نیز رؤسای سه‌قوه و مراجع عظام تقلید ضمن ابراز تأسف و تألم شدید نسبت به این حادثه حتی در مواردی جان‌باختگان فاجعه منا را در ردیف شهدا دانستند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در کنار اظهار تأسف نسبت به بروز این فاجعه در جریان دیدار با مسئولان و دست‌اندرکاران حج سال 94 رهنمودها و دستورات قابل توجهی را مطرح کردند که توجه دقیق مسئولان ذیربط به رعایت آن و اجرای اقدام‌های مد نظر معظم‌له را ملزم می‌کند. ضمن آنکه موجب کاهش تألم خانواده‌های داغدیده خواهد شد، اثرات بازدارنده‌ای در جلوگیری از وقایع مشابه را به‌دنبال خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین قسمت‌های فرمایشات ایشان که بسیار مهم و قابل پیگیری دقیق می‌باشد در بخشی است که فرمودند: «فاجعه بسیار تلخ و حیرت‌انگیز منا نباید فراموش شود و وظیفه دستگاه دیپلماسی و سازمان حج دنبال کردن قاطعانه ماجراست.»

پیگیری مطالبات رهبر معظم انقلاب از حیث چرایی و چگونگی دارای مراتبی است که ذیلاً مورد اشاره قرار می‌گیرد:

الف) چرایی:

اول، بدون تعیین دلایل و عوامل بروز این فاجعه تلخ و تلاش مستمر برای اصلاح وضع موجود در اداره مراسم حج تمتع و مسئولیت‌پذیر کردن دولت عربستان سعودی نمی‌توان از احتمال تکرار حوادثی از این دست اطمینان یافت.

دوم، بی‌شک برای تبیین و تأکید بر بی‌کفایتی جاهلیت مدرن در اداره حرمین شریفین باید این رسوایی بزرگ که عید بزرگ مسلمانان را با حوادث خونین سرزمین منا تبدیل به عزا کرد، همیشه در ذهن و یاد نه تنها مسلمانان بلکه همه ملل جهان باقی بماند.

سوم، کنگره عظیم حج مقدس‌ترین و بزرگ‌ترین آیین مذهبی مشترک مسلمانان جهان بوده و باید به عنوان الگویی برای سایر ملل و ادیان تبیین و معرفی شود. به طور قطع بروز وقایع تلخی از این دست که موجب وهن چهره رحمانی دین حنیف اسلام می‌گردد، باید از ساحت دین جدا شده و به عوامل واقعی آن یعنی بی‌کفایتی دولت سعودی منتسب شود.

چهارم، خانواده‌های ایرانی که عزیزان خود را در این فاجعه از دست داده‌اند، دارای حقوق قانونی هستند که دولت جمهوری اسلامی باید از همه ظرفیت‌ها و ابزارهای قانونی برای استیفای آن بهره گیرد.

ب) چگونگی

اول، فعال‌سازی بیش از پیش ظرفیت دستگاه دیپلماسی کشور و همچنین استفاده از ظرفیت حقوقی و کنوانسیون‌های بین‌المللی به عنوان مسیرهای قانونی پیگیری فاجعه منا گام اول در رسیدگی به دلایل شکل‌گیری حادثه و استیفای حقوق جان‌باختگان است.

دوم، بی‌شک تدبیر شایسته رهبر معظم انقلاب در اعلام سه روز عزای عمومی در کشور و همچنین موافقت با دفن پیکر جان‌باختگان فاجعه منا در گلزارهای شهدا که به تعبیر امام راحل «تا ابد میعادگاه عاشقان و عارفان و دارالشفای آزادگان و دلسوختگان خواهد بود»، دارای رمز و راز پرمعنایی است که خود جاودانه شدن این عزیزان را که مهاجر الی‌الله بوده‌اند در کنار شهدای انقلاب اسلامی تضمین می‌کند.

سوم، فعال‌سازی ظرفیت‌های جهان اسلام بویژه گروه‌های مردم‌نهاد و مستقل از سوی دستگاه‌های ذیربط کشور و تبدیل کردن رسیدگی به فاجعه منا در قالب مطالبه جهان اسلام می‌تواند در زنده نگاه داشتن این فاجعه غمبار در جهان اسلام و به تبع آن فشار به دولت عربستان سعودی برای پاسخگویی تأثیرگذار باشد.

چهارم، بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی مدافع حقوق بشر که برای وقوع کوچک‌ترین مسأله غیر‌مرتبط، ده‌ها بیانیه و نامه اعتراضی صادر می‌کنند و تلاش برای به صحنه آوردن آنان - حتی به صورت شکلی - اقدامی است که می‌تواند در کنار سایر عوامل ذکر شده مورد توجه قرار گیرد.

در کنار اقدام‌های ذکر شده، توجه به خسارت‌های روحی و عاطفی وارد شده به خانواده‌های داغدار و تلاش برای کاهش آلام آنان وظیفه ملی و اعتقادی مهمی است که نباید به فراموشی سپرده شود. نامگذاری نمادین یکی از میادین شهرهایی که تعداد قابل توجهی از حجاج اعزامی آنان در فاجعه منا به دیار باقی شتافته‌اند و همچنین نامگذاری مناسب برای روز وقوع فاجعه در منا توسط شورای فرهنگ عمومی کشور و توجه ویژه دستگاه‌های فرهنگی و تبلیغی به این فاجعه بزرگ در تولیدات فرهنگی و هنرمندان با استفاده از هنر متعهد، این حادثه را در ذهن جهانیان بخصوص ملل مسلمان زنده نگه‌دارند.

از طرف دیگر بررسی اتخاذ نظام حمایتی برای خانواده‌هایی که سرپرستان خود را از دست داده‌اند بی‌شک تأثیر قابل توجهی در تسلی خاطر خانواده‌های داغدار به‌دنبال خواهد داشت.

فراموش نکنیم که هنوز بیش از 30 نفر از حجاج عزیز‌مان در ردیف مفقودین هستند، تعیین تکلیف مفقودین این فاجعه وظیفه غیر قابل اجتناب دولت عربستان سعودی است و این مطالبه با جدیت از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط در دولت جمهوری اسلامی ایران در حال پیگیری است.