عليرضا قبادي/
عرب پيش از اسلام با تمام جاهليت خود از شعر لذت مي برد. زبان دانان عرب قابليت زبان بازي را به غايت داشته اند و تفاخر آنان به قوت كلامشان بوده است. وقتي حضرت رحمه اللعالمين(ص) انقلاب جهاني خود را آغاز مي كنند، متمايز از انبياء سلف كه با معجزات عيني نبوت خود را تبيين مي كردند با يك معجزه حسي، منطقي به سراغ اعراب شاعر دختركش مي رود و در ميان اين جماعت كه داعيه دار شعر و كلام هستند سربر مي آورد كه «فأتو بسوره من مثله»
ادبيات معاصر ايران را مي توان به دو فصل تاريخي پيش و پس از انقلاب تقسيم كرد. ادبيات، خاصه ادبيات سياسي قبل از انقلاب تحت تاثير عقايد چپ بود. ماركسيسم يك پز روشنفكري براي صاحبان قلم به حساب مي آمد همچنين مهم ترين شيوه تبليغي سياستمداران بلوك شرق هم ادبيات و هنر به شمار مي رفت و اين تأثير جدي بر فضاي ادبيات ايران داشت.
اما در بحبوحه انقلاب و پس از آن، وقتي كه اسلام روح تازه اي در كالبد فرسوده جامعه دميد تفكر غالب «انديشه انقلاب اسلامي» شد و شاعران و نويسندگان بسياري به اين حبل المتين الهي گرويدند. انقلاب و پس از آن جنگ تحميلي مواد اوليه بسيار ارزشمندي براي شاعران و هنرمندان فراهم آورد تا با بهره گيري از مفاهيم عميق موجود در آنها به خلق آثارش بپردازد.
در ارتباط با شعر و ادبيات انقلاب بسيار گفته شده گفتني ها هم بسيار است اينجا غرض نه بيان تاريخ اسلام است نه تاريخ انقلاب، اين مقدمه گفته شد تا نوبت به «بيداري اسلامي» برسد.
بيداري اسلامي اكنون يك ساله شده است و بايد كم كم زبان باز كند و حرف بزند و زبان باز كردن طفل ممكن نيست مگر به مدد پدر و مادر و... بزرگ ترها!
و اينجا هم چشمهاي مشتاق اعراب خيره به دهان كسي است كه اين روزها را بيش از 03سال پيش، پشت سرگذاشته و به قول زنده ياد قيصر امين پور «هرچه باشد گل يكي دو پيراهن بيشتر از غنچه پاره كرده است.»
ديدار رهبر معظم انقلاب با شركت كنندگان در همايش شاعران بيداري اسلامي داراي نكات حايز اهميتي است.
معظم له در اين ديدار فرمودند: «شعراي امت اسلامي بايد در چنين حادثه بزرگ و سرنوشت سازي نقش ايفا كنند.»
تاكيد ايشان را بر عبارت «شاعران امت اسلامي» با اشاره به وحدتي كه ميان مسلمين جهان ايجاد مي كند مي توان به دو بخش تقسيم كرد. ابتدا شعراي آن بخش از جغرافياي امت اسلامي كه مستقيم درگير انقلاب هستند و خود در ميانه ميدان، ستم ستم پيشگان را برگرده حس مي كنند و فرياد خشم برمي آورند. ديگر آن بخش از پيكره امت اسلام كه شاهدان اين رويش ها و خيزش ها هستند.
شاعراني كه خود درگير بيداري اسلامي هستند با تاكيد رهبر معظم انقلاب بر ضرورت به نظم آوردن رخدادها و هم آرمان هاي انقلابشان با توجهي خاص و همتي مضاعف خواهند پرداخت. اما شاهدان اين جنبش ها، مثل شاعران كشور ما كه مستقيم درگير سختيها و مصائب انقلاب عربي نيستند.
شاعران انقلابي ايران كه تجربه اين شرايط انقلابي را در حافظه خود دارند و نيازهاي يك چنين جامعه اي را مي شناسند، قطعا زبان گويايي براي بيان دردهاي مردم مظلوم تحت ستم دارند. شعر انقلاب چه آنها كه درباره انقلاب ايران سروده شده و يا آن دسته كه به بيداري اسلامي مربوط است قابليت ترجمه و تكثير را دارد. در اينكه بايد از جريان بيداري در منطقه حمايت كرد بر هيچ مسلماني پوشيده نيست اما حمايت مردمي هم مي تواند چه بسا بيشتر از حمايت هاي دولتي كاراتر و نافذتر باشد. شعر شاعران تبلور حمايت مردمي است شاعران فرياد بلند جامعه اند، آن هم در روزگار ما كه عرصه تاخت وتاز رسانه ها و هياهوي هوچيگران صهيونيزم است.
ترجمه دراين ميان حائز اهميت است هم برگردان آثار شاعران عرب به فارسي و زبانهاي ديگر و هم ترجمه شاعران پارسي گوي به زبان عربي اين آثار علاوه بر انتقال تجربيات پيام انقلاب ايران به مردم انقلابي كشورهاي منطقه باعث ايجاد شور و حرارت مضاعفي نيز در جوامع انقلابي مي شود.
رهبر انقلاب اسلامي در ديدار يادشده با دقت و نكته سنجي به دو جزء اصلي يك اثر هنري اشاره مي كنند: قالب- محتوا!
ايشان درباره نقش لفظ و قالب در ارتقاي هنر شعر فرمودند «بايد با استفاده از الفاظ و قالب هاي مستحكم و از نظر هنري در رتبه بالا اشعار برجسته و قوي سرود شود تا براي ساليان ماندگار و تأثيرگذار بماند.»
توجه دادن شاعران به فرم و قالب اثر ادبي در بحبوحه كارزاري كه كشورهاي عربي درگير آن هستند نشان از اهميت موضوع دارد كه ارزش آن در ماندگاري و تأثيرگذاري تا ساليان متمادي است. چه آنكه ممكن است شعري با ساختاري ضعيف در حوزه انقلاب سروده شود و بنا به اقتضاي زمان و شرايط جامعه هدف توجه هم قرار گيرد اما در درازمدت كه جامعه به يك آرامش دست يافت كم ارزش و بي اهميت جلوه كند و سبب صدمه به يك جريان شود و تأثير آن را بزدايد. اهميت دادن به فرم هم از اين حيث است كه بي سليقگي ها ساحت شعر را متزلزل نكند و شعر قابليت تأثيرگذاريش را از دست ندهد و شرايط انقلاب باعث آن نشود كه قالب را به پاي محتوا ذبح كنيم و هر نخراشيده اي را به نام شعر انقلاب به خورد خلق الله بدهيم.
رهبرمعظم انقلاب فرمودند: «در محتواي اشعار بيداري اسلامي به جهت گيري ها و اهداف عالي اين تحول بزرگ، راه هاي منتهي به هدف عالي و دشمنان و موانعي كه ايجاد مي كنند، توجه ويژه و خاص شود.»
دراين بخش نيز معظم له هوشمندانه سه اصل را هدف توجه قرار دادند: هدف- روش- موانع!
هدف شناسي انگيزه لازم براي هر حركتي را ايجاد مي كند. شناساندن جهت گيري ها و اهداف عالي اين تحول بزرگ باعث آگاهي توده مردم مي شود و خفتگان را برمي خيزاند. رهبرمعظم انقلاب با اين آموزه ها قصد دارند از يكايك شعراي امت اسلامي، رهبري براي هدايت حركت انقلاب بسازند. روش شناسي نيز برعهده شاعران گذاشته شده است. اينكه كدام راه براي نيل به مقصود مناسب تر است مثلا آيا از هزارتوي لابي هاي صهيونيستي و امپرياليستي راهي براي رسيدن به اهداف عاليه وجود دارد؟! پس از طرح مسيريابي، بلافاصله هشدار داده مي شود كه به دشمنان و موانعي كه آنها ايجاد مي كنند توجه ويژه و خاص شود.» هر رويشي هدف هجوم آفت ها قرار مي گيرد و بهترين آفت كش هاي هر جامعه اي نخبگان و فرهيختگان آن جامعه هستند.
ولي امر مسلمين در ادامه مي افزايند: «دراشعار بايد به نقش دين، ايمان به خدا و معارف قرآني در بيداري اسلامي نيز اهتمام جدي شود زيرا هر نهضتي كه متكي به اعتقاد ديني شود آسيب ناپذير و ماندگار خواهدبود.»
ايشان در جمله اخير به بسط و تشريع هدف، روش و موانع پرداخته اند:
دين، ايمان به خدا و معارف قرآتي پايه رهايي انسان از طاغوت هاي دروني و بيروني است و طاغوت، دشمن انسان آزاده است و اتكاء به اين اعتقادات مانع ضربه پذيري از جانب دشمن خواهدشد.
اما اين نكته نيز در ديدار شعراي همايش شعر بيداري با ولي امر مسلمين جهان قابل توجه بود كه بينش عميق و ظرافت دقيق رهبرمعظم انقلاب نسبت به شعر و شاعران در ميان كساني كه نسبت به روحيات معظم له آشنايي نداشتند بسيار جالب واقع شد. بسياري از آنها انتظار اين را نداشتند كه رهبر كشوري كه چالشهاي بسيار را به خصوص در عرصه بين المللي پشت سرگذاشته و اكنون هم با آن مواجه است چنين با طمأنينه، دقت، آرامش و تسلط در رابطه با شعر سخن بگويد.
و آخر اينكه درباره تأثير شعر در بيداري اسلامي، به ياد بياوريم حماسه اي را كه آيات القرمزي دربحرين آفريد. دختر شاعر 02 ساله مسلماني كه با اشعار خود موج جديدي در مبارزه هاي مردم بحرين و منطقه ايجاد كرد و شاعران ايران را برآن داشت كه در وصف قهرماني هايش شعرسرايي كنند!
کیهان
اخبار ویژه
در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب مطرح شد
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
پربحث ترین عناوین
پر طرفدار ترین ها
