دفاع مقدس فرهنگ است نه مناسبتي هفته‌ای

بولتن نیوز  /متولد 1342 از شهر اندیمشک؛ در دوران دفاع مقدس و از روزهای ابتدایی جنگ توفیق حضور در جبهه های نبرد حق علیه باطل را پیدا کرده و در قرارگاه کربلا متمرکز حضور داشته اند. در ایام جنگ تحمیلی در رشته مهندس مکانیک پذیرفته شد اما به لحاظ حساسیت جنگ در سال 1364 از دانگشاه انصراف داده و به انجام وظیفه در جبهه پرداخت.
پس از جنگ بنابر توصیه نماینده حضرت امام خمینی(ره) در سپاه از سپاه استعفا داده و وارد حوزه علمیه قم شد. در کنار دروس حوزوی دکترای جامعه شناسی را دریافت و اکنون در سطح 4 حوزه قرار دارد.

به مناسبت هفته دفاع مقدس به سراغ حجت السلام و المسلمین دکتر بهداروند از یادگاران دفاع مقدس رفتیم تا حال و روز رزمندگان دفاع مقدس  در آن روزهای به یادماندنی جویا شویم. در ذیل ماصل گفتگوی صمیمی خبرنگار بولتن نیوز با حجت السلام و المسلمین بهداروند را ملاحظه می نمائید.

بولتن نیوز: هفته دفاع مقدس که شروع می شود، تب وتاب جبهه و جنگ و بحث دفاع مقدس و پرداختن به خاطرات رزمندگان و بحث تجلیل از ایثارگران در جامعه مطرح میگردد. به نظر می رسد که این موضوع بیشتر حالت مناسبتی و فصلی به خود گرفته است. آیا این برداشت را قبول دارید یا نه؟ اگر پاسخ شما مثبت است چرا در چنین وضعیتی قرار گرفته ایم و مشکل کار کجاست؟

حجت السلام بهداروند: من معتقدم همانطور که اشاره کردید، هفته دفاع مقدس یک فرهنگ است. حادثه و یا اتفاق نیست بلکه فرهنگ عمیقی ست که باید در تمام اندامهای جامعه جاری باشد. مانند عید نوروز نیست که به اول تا سیزدهم بهار اختصاص داشته باشد. یک فرهنگ است که به تمامیت مملکت ما، نظام ما، انقلاب ما، حکومت ما گره خورده و این فرهنگ باید نهادینه شود. مقطعی و فصلی نیست که ما در سال، 31 شهریور را به عنوان هفته دفاع مقدس با دعوت از فرماندهان و مصاحبه، مقاله، عکس، سریال، سینما برگزار کنیم. اینها به تنهایی باطن دفاع مقدس را به تصویر نمی کشند. بلکه یک کار شکلی ست و جفا در حق دویست هزار شهیدی ست که در جنگ دادیم. فرهنگ دفاع مقدس باید به بهترین وجه و به صورت فرهنگی و نه به صورت سیاسی، شعاری، تبلیغاتی ارایه شود.
چیزهایی که الان به صورت سریال ها و فیلم های بی محتوا و سبک، ضد تبلیغ تهیه و پخش می شود، اصلاً نمی تواند تبیین کننده فرهنگ 8 ساله دفاع مقدس به شکلی که حضرت امام فرمودند "در این جنگ ابهت دو ابر قدرت شکسته شد، انقلاب ما صادر شد، ما به خودکفایی رسیدیم، ابر قدرت¬ها احساس ذلت کردند." باشد. آنچه که امروز از دفاع مقدس تبلیغ می کنیم چیزی نیست که از مطالبات جدی حضرت امام و حضرت آقا باشد.
بولتن نیوز: به نظر شما برای برون رفت از وضع موجود چه باید کرد که هفته دفاع مقدس از حالت مناسبتی خارج شود و به عنوان یک فرهنگ در متن جامعه قرار بگیرد، راه¬کار و پیشنهاد شما چیست؟

حجت السلام بهداروند:  راهکاری که به نظر می رسد این است که از این مسایل تبلیغاتی دست برداریم، این فرهنگ باید آرام آرام وارد آداب و رسوم و مراکز علمی و فرهنگی جامعه ما شود. مانند کاری که سرلشگر شهید سوداگر انجام دادند که به عنوان 2 واحد درسی در دانشگاه ها و مراکز فرهنگی ارائه می شود. ما باید بتوانیم این فرهنگی که بوده از جنبه های اخلاقی، آموزشی، علمی، نوآوری ها، خلاقیت ها و همه ویژگی های والا و متفاوتی که داشته اینها را باید به صورت یک فرهنگ وارد جامعه کنیم و بهترین محل برای این امر مدارس و دانشگاهها و حوزه های علمیه است.

در کنار این اقدامات می توانیم به کارهای فرعی و تبعی مثل تولید سریال و فیلم و امثالهم بپردازیم. البته فیلمهایی مثل اخراجی ها و امثال فیلمهایی که در هفته دفاع مقدس در سینماها و تلویزیون پخش می شود نه! فرهنگسازی امری تدریجی ست و باید سال ها استمرار داشته باشد. خصوصیات فرهنگ دفاع مقدس یعنی ساده زیستی، خدامحوری، اخلاص، ایثار، خلاقیت، ابتکار، ولایت مداری، چیزهایی هستند که به صورت تزریقی نیستند که فوری جواب بدهند اینها امور تدریجی الحصولند. باید با صبر و حوصله روی اینها کار کرد. طبیعتاً این تدریج که صورت بگیرد به عنوان یک فرهنگ جدی در جامعه می شود.

من به یاد دارم در دوران دفاع مقدس کسی حرص دنیا را نمی زد. مردم با هم خیلی خوب بودند به هم احترام می گذاشتند. ابتذال وجود نداشت و ابتهاجات مادی به این شکل وجود نداشت. چون متأسفانه بازسازی اقتصادی بعد از جنگ آمد، توسعه اقتصادی آمد، این فرهنگ را در خودش منحل کرد ولی اگر تدریج پیدا می کرد، حال و هوای فرهنگی سیاسی اقتصادی جامعه را عوض میکرد. الان معمولاً پیامها و مطالباتی که مقام معظم رهبری دارند در جهت آن ساختارهاست، نهادینه کردن، فرهنگی کردن آن مطالباتی که در جنگ هست. شما می بینید جهاد اقتصادی، اقتصاد مقاومتی، وجدان کاری که می گویند، تبلور جدی اینها در 8 سال دفاع مقدس است. آنها اگر الان در جامعه پیاده شوند، جاری شوند و انعکاس پیدا کنند بسیاری از مشکلات اصلی جامعه رخت برمی بندند و از جامعه بیرون می روند.
بولتن نیوز: این روزها بعضی در سخنانشان می گویند که جمهوری اسلامی می توانست جلوی شروع جنگ را بگیرد و در حقیقت بعضی ها معتقدند عملکرد نامناسب مسئولان جمهوری اسلامی موجب جنگ ایران و عراق شد. این موضوع را قبول دارید؟ آیا این صحبت صحت دارد؟

حجت السلام بهداروند:  اصلاً اصلاً، پدیده انقلاب اسلامی به عنوان پدیده جدید، بکر و نو در دنیا ایجاد شد، شما ببینید قبل از انقلاب اسلامی هر قیام، کودتا، نهضت، جنبش انقلابی که صورت می گرفت ریشه در جریانات مارکسیستی داشت. شما سازمان مجاهدین خلق آن زمان را ببینید که بعد از مدتی تغییر نگرش می دهد و انحراف فرهنگی پیدا می کند و تبدیل به سازمان پیکار شده و یک عده از آنها مارکسیست می شوند و می گویند اسلام علم مبارزه ندارد. در صورتی که انقلاب وقتی رخ پیدا کرد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی بعد از بهمن 57 به اعتبار جامعه آماری که خود غربی ها دادند 70 تا انقلاب ، نهضت، قیام، کودتا، جنبش اتفاق افتاد که همه ریشه در اعتقادات مذهبی، دینی و اسلامی داشتند. خوب، چنین انقلابی در دنیا به وجود بیاید و ادعا کند که مدیریت اجتماعی را براساس آموزه های دینی می خواهد دردست بگیرد؛ طبیعتاً باید انتظار داشت که با آن مقابله کنند و در نهایت این حرکت را اصلاً قطع یا منحل کنند.

این جنگ چه بخواهیم چه نخواهیم اتفاق می افتاد. این که شعارهای ما شعارهای بهانه جویی بودند که بهانه به دست آمریکایی ها و عراقی ها داده حرف ها ی سطحی هست که در واقع اصلاً نباید به این چیزها اعتقاد و استناد پیدا کرد. ماهیت انقلاب اسلامی نشان می دهد که وقتی می خواهیم جامعه موعودی را که آموزه های دینی به ما نشان می دهد هر کفر و ظلم و ستمی را از بین می برد، حالا اگر امروز نشد فردا. پس این جنگ، جنگ دائمی است .الان هم که می بینید آمریکایی ها و اسرائیلی ها شاخ و شانه می کشند و ما را تهدید می کنند.

خلاصه این مسائل، این را نشان می دهد که تقابل حکومت دینی، حکومت اسلامی و الهی با حکومت غیرالهی یک تقابل دائمی است. این طور نیست که بگوییم شعارها باعث جنگ شد نه، جنگ اجتناب ناپذیر بود و باید اتفاق می افتاد .هیچ شکی در این نباید کرد.

بولتن نیوز: بعضی معتقدند که تبلیغ جنگ و پرداختن به موضوع جنگ هم در عرصه های فرهنگی و هم در عرصه های دیگر موجب ترویج فضای خشونت در جامعه می شود، به نظر شما این موضوع صحت دارد؟
حجت السلام بهداروند:  بله! ترویج جنگ بله! ولی ما هیچ وقت ترویج جنگ نکردیم، ما در جنگ هم به جنگ به عنوان پدیده جنگی نگاه نکردیم. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وزارت جنگ را به وزارت دفاع تغییر نام دادیم. در جنگ هم نگاه کنید فرمایشات حضرت آقا، حضرت امام همه به عنوان دفاع مقدس یا جنگ تحمیلی معروف است. پس، مسائلی که ما الان مطرح میکنیم اگر این جنگ از طرف دیگران اتفاق بیفتد ما بنابر آموزه های دینی مان هرگز ادعای جنگ نداشتیم. ادعای توسعه طلبی، کشورگشایی، تجاوز به حریم دیگران نداریم و در موضع دفاع بودیم. آن هم دفاع مقدس. این حرفا حرفهای قابل اعتنایی نیست.

بولتن نیوز: ما اگر بخواهیم فرهنگ موجود در فضای جبهه یا همان فرهنگ دفاع مقدس را به عنوان یک نوع سبک زندگی معرفی کنیم به نظر شما شاخصه های این نوع سبک زندگی چیست؟

حجت السلام بهداروند:  بهترین زندگی به سبک دینی و اسلامی در 8 سال دفاع مقدس اتفاق افتاد و آن عدم دنیاطلبی مردم بود. واقعاً مردم به تکاثرطلبی روی نمی آوردند .در جنگ واقعاً روحیه معنویت گرایی و روحیه عدم مصرف زدگی، لذائذ مادی و کاذب هیچ کدام از اینها در فرهنگ 8 سال دفاع مقدس چه در جبهه چه در پشت جبهه، عموماً به نسبت کمتری البته وجود داشت این فرهنگ. یعنی به سبک اسلامی، فرهنگی است که می توانیم از فرهنگ 8 ساله دفاع مقدس الگو برداری کنیم. به همین دلیل است شما در آنجا نوع مصرف را می بینید. فرمانده لشگر ما یک لباسی که می بایست هر 2 ماه یک بار می پوشید سالی یک بار می پوشید، تا لباسش از بین می رفت. استفاده ای که در بیت المال می کردند، استفاده ای که از غذا خوردن می کردند، استفاده ای که از وقت می کردند، استفاده هایی که می کردند یعنی نوع تعامل و زندگی رزمنده های ما در 8 سال دفاع داشتند. در عرصه فکر، درعرصه روحی، در عرصه عینی اینها به بهترین وجه می توانند الگوی تمام عیاری برای زندگی به سبک اسلامی در جامعه امروز ما باشند.

بولتن نیوز: مثل اینکه شما بعد از خاتمه جنگ تمرکز فعالیت¬های فرهنگیتان را روی محور پژوهش¬های دفاع مقدس گذاشتید، درسته؟

 حجت السلام بهداروند:  من به دلیل اینکه احساس کردم تا هستم و زنده هستم بدهکار 8سال دفاع مقدس هستم با اینکه گرایش من جامعه¬شناسی بود تمام توانم را که خدای متعال به من ارزانی داشته بود روی تدوین فرهنگ دفاع مقدس گذاشتم و در اولین کارم با فرماندهان ارشد سپاه به دلیل ارتباطی که از دوران قرارگاه با آنها داشتیم خاطرات آنها، تحلیلهای تاریخی آنها و نگاه هایی که اینها در جنگ داشتند را بررسی کردم و تا به امروز که توفیق پیدا کردم حدود 180 جلد کار کردیم، اینست که این امر را به عنوان ضرورت جدی برای خودم قرار دادم و تا به امروز الحمدلله جواب داده است.

بولتن نیوز: شما مثل اینکه دبیری دبیرخانه دائمی همایش ملی قطع نامه 598 را هم به عهده دارید، چگونه این سمت را قبول کردید و نظرتان در مورد این همایش و بحث قطع نامه چیست؟

حجت السلام بهداروند:   ایده این برنامه را با عده ای از دوستان که در دفاع مقدس حضور داشتند و روی آموزه های جنگ کار می کردیم، شکل گرفت. در جنگ تحمیلی یکی از مباحث پایان جنگ بود، که جنگ به چه دلیل با پذیرش قطع نامه ای به نام قطع نامه 598  و به عنوان هشتمین قطع نامه جنگ یک به پایان رسید، بسترهای این قطع نامه چه بودند؟ اختیاری بود؟ به امام تحمیل شد؟ امام مصالحی را در نظر گرفتند؟ مسئولان ما کوتاهی کردند؟ این سبب شد سؤالاتی جدی یعنی نظام جدی ازسؤالات در مقابل ما قرار می گرفت که باید به اینها پاسخ مستدل و مستند داده می شد و یکی از عرصه های جدی در تحلیل تاریخ دفاع مقدس همین عرصه پایان جنگ تحمیلی بود که با دوستان وقتی به بحث و بررسی پرداخته شد ضرورت تشکیل دبیرخانه ای برای پاسخ دادن به این سؤال در نظر گرفته شد که تا امروز 3 همایش برگزار شده و با استقبال جدی علاقمندان به فرهنگ دفاع مقدس مواجه شد

بولتن نیوز: به عنوان آخرین سؤال بهترین و بدترین خاطرات شما از دوران جنگ چه بوده است؟

حجت السلام بهداروند:   بهتر است بگویم شیرین ترین و تلخترین خاطره چه بوده است! شیرین ترین خاطره من عملیات بیت المقدس بود که شهر خرمشهر بعد از ماه های طولانی از اسارت بعثی ها آزاد شد و امام آن پیام بلند را دادن که "خرمشهر را خدا آزاد کرد!" این شیرین ترین خاطره من در دوران جنگ بود. و تلخترین خاطره من در دوران دفاع مقدس وقتی بود که امام فرمودند: "جام زهر را سرکشیدم و اگر آبرویی داشتم با خدای متعال معامله کردم."

بولتن نیوز: در پایان اگر نکته ای هست بفرمائید: