دروغ بزرگ ترامپ و بن‌سلمان/ چرا یک تریلیون دلار به آمریکا محال است

به گزارش پایگاه خبری 598، در دیدار روز گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در کاخ سفید، دو رهبر از افزایش تعهد سرمایه‌گذاری ریاض در اقتصاد آمریکا به «نزدیک به یک تریلیون دلار» خبر دادند. ترامپ ابتدا از تعهد قبلی ۶۰۰ میلیارد دلاری عربستان تشکر کرد و گفت: «چون او دوست من است، شاید به یک تریلیون دلار برسد». بن سلمان نیز بلافاصله تأیید کرد که این رقم به «تقریباً یک تریلیون دلار» افزایش خواهد یافت.

این اعلام در حالی صورت گرفت که ترامپ از فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان و تقویت روابط دفاعی و اقتصادی دو کشور سخن گفت. کاخ سفید در بیانیه‌ای رسمی این تعهد را «تقریباً یک تریلیون دلار» توصیف کرد و آن را نشانه «اعتماد عمیق» ریاض به اقتصاد آمریکا دانست.

اما کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی این رقم را اغراق‌آمیز و عملاً غیرقابل اجرا می‌دانند.

عربستان سعودی روی کاغذ دارایی‌های عظیمی دارد: صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) تا پایان ۲۰۲۴ حدود ۹۱۳ میلیارد دلار دارایی تحت مدیریت داشت و هدف آن رسیدن به بیش از ۲ تریلیون دلار تا ۲۰۳۰ است. همچنین ذخایر ارزی بانک مرکزی عربستان (SAMA) در اوایل ۲۰۲۵ حدود ۴۱۰ تا ۴۵۰ میلیارد دلار گزارش شده است.

با این حال، بخش عمده این دارایی‌ها «نقد آزاد» نیست:

• میلیاردها دلار در پروژه‌های عظیم Vision ۲۰۳۰ (مانند نئوم، خط، قدیه و سایر گیگاپروژه‌ها) قفل شده و حتی برخی از این پروژه‌ها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۸ میلیارد دلار کاهش ارزش داشته‌اند.
• صندوق PIF به شدت از بدهی استفاده می‌کند: در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۷ میلیارد دلار بدهی جدید (عمومی و خصوصی) منتشر کرد و استراتژی آن بر «دقت مالی» و تنوع منابع بدهی متکی است، نه نقدینگی نامحدود.
• ذخایر ارزی عربستان برای حفظ پگ ثابت ریال به دلار حیاتی است. برداشت حتی ۳۰۰ میلیارد دلار از این ذخایر می‌تواند ثبات نظام پولی کشور را به خطر بیندازد، به ویژه در شرایطی که کسری بودجه پیش‌بینی‌شده برای ۲۰۲۵ حدود ۲.۳ درصد تولید ناخالص داخلی است.

تحلیلگران رسانه‌هایی مانند رویترز، نیویورک تایمز و بلومبرگ تأکید کرده‌اند که چنین سرمایه‌گذاری عظیمی «با توجه به هزینه‌های سنگین پروژه‌های داخلی که بودجه‌شان از حد گذشته، دشوار و حتی غیرممکن است». در گذشته نیز تعهدهای مشابه ترامپ (مانند ۶۰۰ میلیارد دلار در سال‌های قبل) در عمل به ارقام بسیار پایین‌تری (کمتر از نصف) رسیده است.

در نهایت، این اعلام بیشتر جنبه سیاسی و تبلیغاتی دارد و نشان‌دهنده گرم شدن روابط واشنگتن-ریاض پس از بازگشت ترامپ است، اما واقعیت‌های مالی عربستان اجازه اجرای سریع و کامل چنین تعهدی را نمی‌دهد. کارشناسان معتقدند که سرمایه‌گذاری واقعی احتمالاً در حد صدها میلیارد دلار و به صورت تدریجی و عمدتاً از طریق خرید تسلیحات، انرژی و فناوری خواهد بود، نه یک تریلیون دلار نقد آزاد.