احکام حکومتی

قائلان این سخن معتقدند فقه حکومتی برای اداره یک کشور لازم و ضروری است، اما برای ایجاد تمدن، ما نیازمند فقه تمدنی هستیم! بدیهی این تشتت در حوزه تعریف و تبیین فقه حکومتی و عدم ارائه تعریفی جامع و مانع از آن، و عدم پرداخت دقیق و علمی به آن از سوی نهادها و موسسات و اندیشمندان متولی این امر، امری ناگوار و غم‏‌افزاست، اما سخن اخیر و پیش کشیدن ایده گذار از فقه حکومتی به بهانه وصول به فقه تمدنی، اتفاقی به مراتب ناگوارتر است.

از مباحث این فصل می توان چنین نتیجه گرفت که یکی از لوازم دینی شدن حکومت اسلامی، حاکمیت فقیه مبسوط الید و صدور احکام حکومتی از سوی حاکم اسلامی است. چون نظم و سامان بخشیدن به افعال و برنامه های حکومت فقط با تکیه بر احکام فقهی رایج امکان پذیر نیست، بلکه فقه این علم باید به عرصه مسایل حکومتی نیز به نحوی جدید ورود پیدا کنند و اصول و ضوابط مربوط به اداره جامعه بر اساس دین را از منابع وحیانی استنباط کرده و امکان صدور احکام حکومتی از سوی حاکم اسلامی را فراهم آورند.