در دیدار فعّالان مسئلۀ جمعیت، اردیبهشت ۱۴۰۳
به گزارش خبرنگار حوزه احزاب خبرگزاری فارس مسعود جورابلو دبیر کل جبهه پیشگامان خدمت نزدیک به منوچهر متکی در گفت‌و‌گو با فارس به تبیین برنامه‌های متکی برای دولت یازدهم پرداخت و به سوالات متعددی درباره برنامه‌های مختلف وی در زمینه‌های سیاسی،بین‌الملل،اجتماعی اقتصادی پاسخ داد.
** فارس: رویکردها و جزئیات برنامه‌های آقای متکی به عنوان نامزد انتخابات 92 ریاست‌جمهوری چیست؟
جورابلو : دو رویکرد اساسی در این بحث وجود دارد؛ برنامه‌های آقای متکی در حال حاضر در دستور کار دوستان، مشاورین و تیم‌های تخصصی است که دارند با سرعت کار می‌کنند و یک بخش توصیف فضا و مناسبات موجود و تعیین گره‌گاه‌های مختلف و چالش‌هایی که در سطح کشور در عرصه‌های مختلف وجود دارد. طبیعی است اساساً به لحاظ روشی و فلسفی نوع روایت و نوع توصیفی که ما از شرایط کشور می‌کنیم روی تجویز ما اثر می‌گذارد. حضور آقای متکی نتیجه برنامه‌ای است که تدوین شده است، خروجی این برنامه نیازمند مدیری به مختصات شخصیتی و سوابق کاری آقای متکی بوده است.
** برنامه‌تان چیست؟
جوربلو: در حوزه گفتمانی، یکی از نقدهای اساسی ما، ترافیک و تعدد گفتمان مختلفی است که توسط برخی رقبا در سطح انتخابات مطرح می‌شد، این اتفاقاً نشان‌دهنده این است که یا ما معنای گفتمان را درست در جامع، خودمان نفهمیدیم و یا تصورمان این است که در طول یک جریان رقابت انتخاباتی برای دولت می‌توانیم خود دولت منشا گفتمان‌سازی بدانیم. آقای متکی قائلند گفتمان غالب در کشور در دهه چهارم آنچه مورد قبول و موردنظر نخبگان و رهبری است گفتمان عدالت و پیشرفت است. با تاکید بر تقدم پیشرفت با عدالت. گفتمان پیشرفت و عدالت گفتمانی که برای یک دهه ترسیم شده است و نقش دولتمردان و کاندیداهای ریاست جمهوری نسبت‌گیری روشی و نسبت‌گیری کار عملیاتی در برابر تحقق این گفتمان است. تاکید می‌کنم که ما میان حق، و تحقق فاصله‌ای قائلیم. خیلی چیزها ممکن است حق باشد، اما در مقام تحقق باید روش‌های اجرایی و اقتضائات عملیاتی‌اش در کشور مطرح باشد من مثالش را می‌گویم؛ به فرض آقای متکی در باب آنچه در حوزه عدالت روی پروژه ملی هدفمند کردن یارانه‌ها کار شده، حتی فاز دومش با حق است و طبق اسناد فرادستی پیشینه نظام باید این اتفاق محقق می‌شد اما اگر دقایق و دغدغه‌های روشی و اجرایی که مربوط به کار ویژه و مامورین دولت است محقق نشود، همانطور که می‌بینید جلوی فاز دوم گرفته شده چون نگرانی، نگرانی روشی است.
**خانواده نقش یک مانیفست را در دولت متکی دارد
نکته دیگر اینکه در برنامه‌های آقای متکی، نهاد شاخص دولت ایشان، نهاد خانواده است. در اولین نامه‌ای که هم ایشان بحث ورودشان بود، خانواده‌های محترم ایرانی، و خانواده‌های سربلند ایرانی را خطاب قرار دادند. لذا بحث خانواده نقش یک مانیفست را در دولت آقای متکی دارد.
نکته دیگر که مورد تاکید آقای متکی است، تفاوت میان اصول و الگوی توسعه است. چیزی بین اصول توسعه و الگوی توسعه تفاوت وجود دارد. اصول توسعه یک تفکر جهانشمول است. یک مساله‌ای است که زمان و مکان بر نمی‌تابد. درست است که ما باید به الگوی ایرانی ـ‌اسلامی توسعه برسیم، و در این شکی نداریم، ولی می‌توانیم در تعریف الگوی خودمان از اصول و روش‌ها، درایت‌ها و گزاره‌هایی که در کشورهای دیگر استفاده شد، و بنا به ظرفیت بالایی که آقای متکی در آمد و شدهای دیپلماتیک و رفاقت‌ها و ارتباطات و مراودات که با نخبگان جهانی دارند، پرداخت.
** فارس: ایشان به صورت تیمی فعالیتش را شروع کنند؟ افراد شاخص آن چه کسانی هستند؟
جورابلو: دیدگاه آقای متکی این است که معرفی یک تیم در کابینه، پیش از رای آوردن، بی‌احترامی به قوة مقننه و جزء بدعت‌های انتخاباتی است. شما به اندازه کافی تا 24 خرداد نشانه‌های لازم و سیگنال‌‌های لازم و نمادهای لازم از چهره‌ها و گزینه‌ها و گرایشات اطراف خودمان را عرضه کنیم. اما با سمت و مسئولیت کابینه خودش را معرفی کند این نوعی بی‌اعتنایی به قوانین موضوعه کشور است که موردپسند ایشان و کمپ انتخاباتی‌شان نیست.
غیر از عرصه سیاست که سطح کلان در برنامه‌های ما دارد، سایر عرصه‌ها عموم محورهایشان در دل نهاد خانواده، برنامه‌هایش را تنظیم کرده‌ایم. نهاد خانواده در طول یکصد سال اخیر از دوره انقلاب مشروطه به این طرف کمتر مورد توجه برنامه‌ریزان توسعه کشور به عنوان یکی از نهادهای اصیل و ریشه‌دار بوده است.
اما در حوزه مسائل اجتماعی، یکی از مهمترین اولویت‌های دولتی که ما به عنوان دولت آقای متکی در حال ارائه برنامه‌ها هستیم، کاهش فاصله‌هاست. بعد از رخدادهای فرا انتظاری که در انتخابات ریاست جمهوری رخ و وقایع تلخی هم بود، کلیدواژه‌های مناسبی در تفسیر این وقایع مثل فتنه مطرح شد، خیلی از کارشناسان این تذکر دادند از وجه اجتماعی آن آشوب‌های خیابانی غفلت شد، در بعد از درگیری مناقشات انتخابات سال 88 بسیاری از کنش‌هایی که به لحاظ خیابانی داشت رخ می‌داد، اساساً سیاسی نبود. یک بخشی‌ای از آن اجتماعی بود و نشان‌دهنده وجود کپ و شکاف‌هایی در اجتماع ما. یکی از نمودهایش را مثال زدم. اصلاً بحث طرفداری از آقای احمدی‌نژاد و موسوی نبود، بخشی از این لشکرکشی خیابانی، با یک عقده‌ای، با یک ضریب بالای هیجانی اینها نسبت به همدیگر، هیجانات خود را بیرون می‌دادند. لذا بازخوردی که از تقابل انتخابات قبلی گرفتیم باید حداقل باید برای ما یک درس و یک موضوعی باشد که دقت بکنیم در حوزة اجتماعی ما دارای شکاف‌هایی هستیم.
بررسی‌ای که ما انجام دادیم، مهمترین چالش‌های مسائل اجتماعی کشور را بحران اعتماد، بحران مشروعیت و بحران مداخله بین گروه‌های مختلف اجتماعی می‌دانیم.
** فارس: رویکرد آقای متکی به مسائل اجتماعی است؟
این اولین بار است که ما از برنامه‌های وی رونمایی می‌کنیم. قطعاً در آیندة نزدیک شاید همین‌جا و یا رسانه‌های دیگر این را مطرح بکنیم.
به هر حال ارتقای سرمایه اجتماعی یا افزایش اعتماد چیزی که امروز از بازار ما حتی درون خانواده‌های ما به عنوان یک مساله و معضل اساسی و اجتماعی است. ما باید درجه بالای اعتماد را میان مردم ایجاد کنیم تا این چالش اعتماد در حقیقت مهار شود. اگر بی‌اعتمادی بین گروه‌ها و اقشار اجتماعی ادامه پیدا کند طبیعتاً اینها برای همدیگر مشروعیتی قائل نیستند و نوعی مداخله‌گری می‌کنند. چالش اعتماد، مشروعیت و مداخله به عنوان سه فصل ما در مسائل اجتماعی بررسی شده است. به خصوص در نسبت میان دولت و ملت باید اعتماد بازسازی شود.
** توجه متکی به کاهش فاصله‌ها در سیاست اجتماعی
در سیاست‌های اجتماعی آقای متکی، عدالت را باید در خدمت جلوگیری از عداوت قرار دهد. بخشی از آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد، آمار بالای طلاق اینها از دیدگاه ما ناشی از سرخوردگی و فروپاشی‌های گروهی است که پیوندهای گرویی وقتی در جامعه خراب شود، طبیعتاً مصادیقی از آسیب‌های اجتماعی خودش را نشان می‌دهد. یک جمله نهایی کنم، هرچند خیلی مختصر بود، ولی در حوزه مسائل اجتماعی ما به دنبال کاهش فاصله‌ها هستیم. شعار ما در حوزه مسائل اجتماعی کاهش فاصله‌هاست.
** تدبیر در برابر تغییر شعار سیاست فرهنگی
در حوزه مسائل فرهنگی هم ما یک شعار اصلی داریم، شعار اصلی ما در حوزه مسائل فرهنگی، تدبیر در برابر تغییر است. قائلیم که جامعة امروز جهانی، جامعة بسیار پرشتابی است. جامعه‌ای است که با واسطة فناوری‌های ارتباطی و به واسطة اتفاقاتی مهمی که در حوزه تکنولوژی بخصوص در فضای رسانه‌ای افتاده و رسانه‌های نوظهوری ورود کردند. به طور مشخص، آقای متکی یکی از مسائل فوریتی دولت خودش را مثلاً در اینجا بخواهم بگویم، تعیین تکلیف واقع‌گرایانه در مورد رسانه‌های نوظهور مثل اینترنت و ماهواره، اینها جنبه‌های رسانه‌هایی دنیای حاضر که ما نمی‌توانیم یک دیوار آهنینی به تعبیر آقای متکی ترسیم بکنیم و باید یاد بگیریم یک تعیین تکلیفی بکنیم و از این سردرگمی خارج شویم.
یکی از استراتژی‌های آقای متکی در مسائل فرهنگی، فضا دادن به عرصة غیردولتی برای حیات در حوزه فرهنگ است. یعنی اعتنا به اصناف فرهنگی. ما تغییرات جهانی را داریم فهرست می‌کنیم. زیبندة نظام جمهوری نیست که واقعاً که با بحث و با سردرگمی در مورد برخی از پدیده‌های روز فرهنگی، موضع‌گیری داشته باشد.
در حوزه مسائل سیاسی، آقای متکی، دارای یک دیدگاه و دارای یک پشتوانه‌ای به لحاظ فقهی هستند. در حوزه سیاست آقای متکی، با تکیه بر آموزه‌های فقه پویای شیعی، قائلند که سیاست جایگاهی دارای اصالت نیست. سیاست اصطلاحاً ابزاری است برای روندهای تکاملی. این دیدگاه آقای متکی که در مشهد راجع به آن صحبت کرد. در سیاست ما می‌گوییم سیاست واجب توصلی است، یعنی یک چیزی را به چیز دیگری وصل کند. ما اگر برگردیم به آموزه‌های دینی‌مان می‌فهمیم سیاستمدار کسی است که خودش، خلقی معتدل داشته باشد. عدالت به عنوان یکی از زمینه‌ها و یکی از آرمان‌های کنش سیاسی توسط سیاستمدارانی اتخاذ می‌شود که اینها بر نفس وجودشان، بر شهرستان وجودشان حکم‌فرمانی داشته باشد و بتوانند تدبیر امر اجتماع هم بکنند و لذا یک اعتقادی به خصوص در حوزة سیاست خارجی دیدگاه ماست. چه در داخل و چه در خارج.
*متکی از انتخابات کنار نمی‌کشد
**فارس: ممکن است اگر احساس بکنندتکثرشان ضربه بزند و باعث ورود کاندیداهایی که بعضاً اصلاح‌طلب یا جزء گروه فتنه باشند شود، کنار بکشند یا ائتلاف کنند؟
جورابلو: سیاست عرصه هر امکانی است. اما ایشان امکان‌سنجی‌هایش را کرده است. چند وقتی است که خبرگزاری‌های مختلف بخصوص بعضی خبرگزاری‌های جهان مثل روسیه به طور مشخص، در این چند وقتی که آقای متکی اعلام ورود کردند، دائماً ما را تخطئه می‌کنند که آقای متکی برای چه آمد و چرا نمی‌خواهد بماند. من همین جا به نمایندگی از آقای متکی قویاً تکذیب می‌کنم. قائلم پشت این خبر یک شیطنتی وجود دارد. چرا خبرگزاری‌های رسمی وابسته به کشور روسیه، دارند نسبت به حضور آقای متکی حساسیت نشان می‌دهند. یک بخشی به خاطر تدوین سیاست خارجی است که ایشان دارند. آقای متکی قائل است در عرصة سیاست کشور ما و رئیس‌جمهور و دستگاه دیپلماسی باید در نقش یک کنش‌گر ظاهر شود. یک کنش هدفمند و باید ابزارها و قواعد بازی با قدرتهای جهانی را ما تعریف کنیم.
وقت آن رسیده از دیدگاه آقای متکی، کشور ما ایران اسلامی امروز به این ظرفیت و اعتماد به نفس رسیده که خودش را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در مواجهه با قدرتهای دنیا معرفی کند. ما صرفاً نباید یک رابطه محدود با چند کشور ضعیف و محدود کشور آسیایی و آفریقایی داشته باشیم. برنامه‌ای که امروزه سیاست خارجی ما داعیه‌اش را داریم که متخصص در بین گزینه‌های انتخاباتی و قطعاً به کاملترین شکلش عرضه خواهیم کرد همین است که قائلیم کاندیدای ما توان، به واسطه تسلط به زبان دیپلماتیک روز، قطعاً قواعد بازی با قدرتهای جهانی را در یک بازی برد ـ برد به نفع جمهوری اسلامی و منافع داخلی تعریف خواهد کرد.
* شرط همکاری متکی با ائتلاف سه‌گانه
**فارس: آقای متکی حاضر هستند با ائتلاف 1+2 همکاری کنند؟
جورابلو: زمانی که برنامه‌ای از طرف کاندیداهای این ائتلاف مطرح نشده، صرف اینکه گزینه‌ها در کنار هم قرار بگیرند، این معنای ائتلاف سیاسی ندارد. ائتلاف در سطح گرایشات معنا دارد نه گزینه‌ها. اینها که نشستند تقسیم کار دارند بالاخره گرایش سیاست خارجی‌شان و رویکرد اقتصاد داخلی‌شان چیست؟
** فارس: یعنی اگر برنامه‌هاشان را مشخص کنند ممکن است آقای متکی ائتلاف کنند؟
جورابلو: ارائه یک برنامه یک مقدمه و یک حرکت پیش‌ائتلافی است نه پسا ائتلافی. پس ما این ائتلاف را از این جهت که یک اتفاق بدی که من نقد دارم، این است حضور اینها در کنار هم آمده بود یک مقدار ضریب ریسک ورود به عرصه انتخابات را برای خودشان کم کنند.
** فارس: این نظر آقای متکی هم هست؟
جورابلو: بله. اعلام سبد رای را هیچ کس نمی‌پذیرد. موضع شخص ایشان همین است. من مفسر جملات ایشان هستم. ایشان گفتند از این جهت این ائتلاف‌ها شکل گرفته که ضریب ریسک و خطرپذیری را برای این آقایان کم کند. این یک کار محافظه‌کارانه است و کارهای محافظه‌کارانه به نفع دولت و ملت نیست. من قطعاً اعلام می‌کنم که ایشان کنار نمی‌کشد و معتقدم آنهایی که این روزها در گمانه‌زنی‌های خودشان مطرح می‌کنند آقای متکی کنار می‌کشند دچار خطا و شیطنت سیاسی هستند و خیلی مطلع از فضای حرکت ما نیستند. یک ائتلافی از همین جنس ائتلاف‌هایی که امروز می‌بینیم،در انتخابات قبلی می‌دیدیم. جنس انتخابات را نمی‌شناسند که سبد رای را الان مشخص می‌کنند. کار درستی نیست. حتی در 48 ساعت مانده به انتخابات هم تحولاتی رخ می‌دهد و لذا وزن‌کشی الان بی‌معنی است. این نشان می‌دهد اینها از موضع بالا یا از موضع حاکمیتی عادت دارند برخورد کنند. جنس کار جامعه‌شناختی انتخابات و تعیین سرنوشت انتخابات در بدنه جامعه رخ می‌دهد. لذا این ائتلاف از این جهت قابل نقد است و فکر می‌کنم باید فرصت نقدش هم فراهم شود.
در عرصة مسائل اقتصادی برنامه‌های ما حول معیشت خانواده است. به شما این قول را می‌دهم در اولین فرصت از زبان خود آقای متکی، برنامه‌های بسیار محکم و مستحکم و در عین حال متفاوت و جنجالی بخصوص در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد داخلی خواهیم داشت ضمن اینکه ما مدعی این هستیم در عرصه مسائل فرهنگی و اجتماعی غفلتی که امروز در کل جریان انتخابات دارد صورت می‌گیرد را نداریم.
**فارس: رویکردش اقتصادی است؟
جورابلو: اقتصاد خانواده است. رویکرد ما این است که این تحریم‌ها باید حل شود اما، وجود تحریم‌ها در این حوزه‌ها وجود دارد، باز هم مدیریت مسائل اقتصادی و تدابیر اقتصادی به خصوص ثبات در فضای اقتصاد و اینکه پروژه‌هایی را ما در حوزه خانواده و معیشت خانواده طراحی کرده‌ایم؛ رویکرد ما هر خانه یک کارخانه است. در این رویکرد ما به دنبال احیای الگوی سنتی‌ای کارآمد بودن و مبدل بودن اعضای خانواده و نه صرفاً مصرف‌کنندگی‌اش هستیم. این رویکردی است که آزمونش را در آسیای شرقی پس داده است. اتفاقاً زمانی که کشورهای آسیای شرقی دچار ریزش ارزش پول ملی، تجاربی بوده است بعضاً دیده شده و خیلی‌ها را خود آقای متکی مدلینک گرفته از کشور ژاپن به واسطه دوره‌ای که آنجا سفارت داشته است و ما به رونق تولید و کارآفرینی مبدل هستیم. در خانواده درجة بالاتری از اعتماد نسبت به سایر بنگاه‌های اقتصادی و صنفی وجود دارد، سوال ما این است که از درجة بالای اعتماد در نهاد خانواده به نسبت سایر بنگاه‌های اقتصادی چه استفاده‌هایی و دستاوردهایی، دولت‌های مختلف داشتند.
عرض دیگر ما در حوزه اقتصادی، رقم 3 تا 4 هزار میلیارد تومان سرمایه‌های کوچک و سرگردان در اختیار مردم است. کشوری که مشکل تولید دارد و می‌دانیم تمام مشکل تولید و سرمایه‌گذاری است، این رقم، رقم بسیار قابل اعتنایی است که تنها سیاست‌های دولت‌های گذشته عرضة اوراق مشارکت بوده که به نظرم یک سیاست سنتی و ناکارآمدی است. ما قائل هستیم که با رویکرد ایجاد تعاونی‌ها و بنگاه‌هایی زودبازدة کوچک به خصوص بر محور خانواده، توان این را داریم که در حقیقت یک ساختار جدیدی از سرمایه‌گذاری مبتنی بر این سرمایه‌های سرگردان تعریف کنیم. عدم توجه به سیاست‌های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی یکی از اعتراضات ما و توصیف ما از شرایط اقتصادی است. سال 84 سیاست‌های اجرایی اصل 44، مقام معظم رهبری ابلاغ کرد، انتظار می‌رفت که اقتصاد مردم‌نهاد و اقتصاد مردمی بر دولتی تفوق پیدا کند. در واگذاری تصدی‌ها درست‌تر عمل شود، اینها کارهای روشی‌ای است که دولت می‌شود در آن موثر باشد.
در نهایت ما در اقتصاد یک شعار اصلی داریم و آن این است که دولت ناخدای کشتی اقتصاد است. دولت باید حد تصدی‌های خودش را کاهش بدهد این هم یک اتفاقی است که به لحاظ قانونی پیش‌بینی‌هایش قانونگذار کرده است. مهمترین مشکل آقای متکی، نگاه منصفانه به دولت نهم و دهم یا دولت‌های گذشته است ولی قائل است که به لحاظ روشی مشکلاتی است، بینش‌ها خیلی جاها درست بوده است در روش‌ها مثلاً در کاهش تصدی‌گری‌ها و واگذاری‌ها اتفاقات خوبی به لحاظ مدیریتی روی نداد و قانون درست اجرا نشده است.
آقای متکی قائلند بخشی از هدفمندی یارانه‌ها که به سبب ایجاد رونق در تولید بوده اگر آن سرمایه‌گذاری‌های لازم در حوزه تولید صورت نگیرد، ممکن است ما به هدفمندی یارانه‌ها بیفیتم و این خیلی اتفاق بدی است که منابع ملی هدفمند شود. یکی از شعارهای اصلی ما و اینکه ما معتقدیم در حوزة مسائل سیاسی همة کنش‌های سیاسی مسئولین باید هدفمند باشد.
چهار دسته را آقای متکی در برنامه‌هاشان تاکید دارند بر تولید چهار دسته سرمایه. سرمایه یعنی تولید قدرت ملی، تولید ثروت، معرفت و منزلت. کارآمدی نظام به عنوان مهمترین مسالة دولت بعدی ماست. کارآمد نظام را هم تعریف کردیم به تولید و تقویت چهار دسته سرمایه یعنی تولید قدرت ملی، تولید ثروت، معرفت و منزلت و قائلیم همه مسئولان کشور، ریز و درشت، باید در یک مراقبه کامل از خودشان باشد. موضع‌گیری که می‌کنند از شخص رئیس‌جمهور تا پایین، کنشی که دارند در فضای سیاسی انجام می‌دهند باید ببینند که چقدر هدفمند و چقدر به نفع این چهار تا سرمایه است. والا الان فضای کشور می‌بینیم انواع کنش‌ها دارد صورت می‌گیرد و بسیاری از سیاستمداران کنش می‌کنند. نمونه‌ای مثلاً اتفاقی که در مورد آقای رحیم مشایی و حضورش در کنار رئیس‌جمهوری در روز درختکاری. لذا اعتراض ما این است در فضای سیاسی، می‌گوییم سیاست مشغولیت‌ساز نباید در دولت در دستور کار دولت باشد. یک جمله ناروا، یک موضع مبهم، یک حرف رمانتیکی که خیلی درست رمزگشایی نشود، ایجاد مشغولیت فکری در افکار عمومی می‌کند.
** الان رویکرد آقای متکی به جریان فتنه و عناصر فتنه و جریان انحراف و موضع‌شان چیست؟
جورابلو: مسیر انقلاب، مسیر رو به تکاملی است و در این مسیر طبیعتاً ریزش‌ها، رویش‌ها و انحرافاتی هم رخ می‌دهد. و این منحصر به امروز ما نیست در عصر رسول‌الله هم بوده و منحصر به کشور ما هم نیست در سایر جوامع این اتفاقات هم می‌افتد. مهم این است که ما عبرت‌ها و درس‌ها را از فتنه و جریان انحراف بگیریم. معتقدم بیشتر از اینکه جامعه را مشغول کنیم به ماهیت فتنه یا جریان انحراف، عبرت‌هایی که می‌شود از این قصه گرفت برای تحولات آتی، اینها را اگر بررسی بکنیم، می‌تواند بسیار درس‌آموز باشد ضمن اینکه انقلاب در نقطه 34 سالگی هنوز در نقطه جوانی قرار دارد.
**فارس: آقای متکی با آقای پورمحمدی دیداری داشتند؟
جورابلو: بله دیدار داشتند. با آقای آل‌اسحاق هم یک ناهاری کاری خوردند. مدل‌هایی پس از عید برای بحث اجماع تدوین می‌شود که اتفاقاً حضور آقای متکی را به عنوان کاندیدای نهایی تا 24 خرداد تقویت می‌کند. من در همین حد این قول را بدهم. یعنی مدل اجماع را اگر بگذاریم روی حساب اینکه یک عده‌ای به نفع کسی بروند کنار، فضا و شرایط و نوع مدل‌ها دارد به سمتی می‌رود. من همین قدر بگویم شما خواهید دید تحولات را که ماندن آقای متکی در صحنه انتخابات قطعی‌ترین گزینه محتمل است.
** دیدارهای انتخاباتی متکی با جامعتین
**فارس: آقای متکی با جامعتین در موضوعیت ریاست جمهوری دیداری داشته است؟
جورابلو: بله؛ ایشان که دیدارهای مرتبی دارند. رایزنی‌ها و گمانه‌زنی‌های فراوانی که این روزها بعد از اعلام موضع ایشان برای ورود خیلی بیشتر شده و با جامعتین و همه گروه‌های سیاسی دیگر دیدار داشته است.
آقای متکی یک مسئولیت در جبهه دارد، دوستان دیگر هستند ممکن است آنها محل اشکال شوند.
** کنگره جبهه پیشگامان خدمت با حضور متکی بعد از عید
ما مطمئنیم آقای متکی تا آخر صحنه می‌ماند و بر همین اساس جبهه پیشگامان خدمتی تشکیل شد و این جبهه دارد ظرفیت‌های خودش در سراسر کشور را فعال می‌کند. قطعاً در مقطع بعد از عید کنگره‌ای خواهیم داشت.
**فارس: شعار آقای متکی به طور مشخص چیست؟
جورابلو: شعاری که در فاصله قبل از ارائه برنامه به افکار عمومی داده شود محکوم است. شعار ترکیب ادبی نیست. این دیدگاه ما و آقای متکی است. شعار باید برگرفته از یک فضای مباحثه‌ای و برگرفته از یک فضای جدی برنامه‌ای باشد. قطعاً ما در حال نهائی کردن برنامه‌هایمان و ارائه آن به مردم با یک شعار متفاوتی هستیم. شعاری که دربرگیرندگی کامل داشته باشد و نمودهایی از رفتارها و گرایشات دولت را مشخص کند.
**فارس: تعبیر آقای متکی از گفتمان مقاومت و سازش چیست؟
جورابلو: سیاست خارجی سه حوزه اساسی استراتژیک، تاکتیک و تکنیک دارد. دور زدن تحریم‌ها یک مساله تکنیکی و دست کم تاکتیکی است. به لحاظ استراتژیک تحریم‌ها نمی‌تواند برنامة اصیلی برای کشور باشد. در حوزة سیاست خارجی، ایشان در انشاء یکسری برنامه‌های جدی و جدیدی است که ما ضمن حفظ استقلال و تاکید بر ارزش‌هایی که قائل هستیم در نظام اسلامی داریم، آرام آرام ما و جمهوری اسلامی بسته‌های پیشنهادی به کشورهای غربی ارائه بدهد و زمین بازی را ما تعیین بکنیم. البته این اتفاق تا حدودی در دولت نهم افتاد. یعنی این اتفاقی جمهوری اسلامی کنش‌گر باشد در فضای بین‌المللی رخ داد.؛ محتوای این کنش مهم است. اینکه ما پیام‌مان به دنیا چیست، خیلی مهم است. یک یادداشتی آقای متکی اخیراً داده است، خیلی هم مناقشه‌برانگیز شد. من تعجب می‌کنم چرا مناقشه شد. خیلی از دوستان آشنا به مسائل سیاست خارجی و حوزه انرژی هسته‌ای، نمی‌دانم از سر لجاجت سیاسی با این قضیه مناقشه کردند، آن هم سر نقد فرعیات موضوعات مذاکرات هسته‌ای بود. جالب است به نظر من آقای متکی از ده کلام یک کلام هم نگفتند. یعنی دیدگاه‌هایی ایشان دارند در حوزة مذاکرات هسته‌ای که به تناوب بعد از عید ارائه خواهد شد. حالا ممکن است شائبه‌ای به وجود بیاید که اینها انتخاباتی هم ممکن است باشد.
** تاکید متکی بر گرانیگاه بودن وزارت خارجه در مذاکرات هسته‌ای
یکی از دیدگاه‌های ایشان، در بحث هسته‌ای، این است که گرانگاه اصلی مذاکرات باید وزارت خارجه باشد. وقتی ما می‌گوییم شورای عالی امنیت ملی، طرف مذاکره‌کننده است، فی‌النفسه آمدیم،ماهیت موضوع را امنیتی جلوه دادیم. موضوع انرژی هسته‌ای امروز به حدی رسیده است که دست‌کم ما در عملیات روانی خودمان و در مراجعات خودمان با کشورهای دیگر، بگوییم موضوع از جنبه امنیتی خارج شده و اختیارات بیشتر به وزارت امور خارجه دادند. اینها نکاتی است که قطعاً برنامه‌هایی که ارائه خواهد دادند.
آقای متکی 5 ماه قبل از عزلش از وزارت خارجه، یک برنامه جامع و کاملی با یک تیم چهار نفره تهیه و تدوین کردند و نهادینه کردند، خدمت مقام معظم رهبری ارائه دادند برای پایان دادن به پرونده هسته‌ای که 1+5 که تخصصی با حضور حضرت آقا رسید و آن طرح به تصویب رسید و با رئیس‌جمهور در میان گذاشته شد و ایشان هم یکسری نگاه‌هایی داشتند با آن طرح تقریباً پرونده هسته‌ای ما به پایان رسید. منتها اجرایش برخورد کرد به بحث خداحافظی ایشان از وزارت خارجه. آقای متکی هم الان بارها تاکید کردند که اگر رئیس‌جمهور شوند قطعاً همان دستور کار را برای تمام کردن پرونده هسته‌ای در دستور کار قرار می‌دهند.
**رویکرد اصلی‌اش این برنامه چه بود؟
جورابلو: رویکرد اصلی توازن ما با 1+5 در بحث هسته‌ای بود که فعلاً ما بحث هسته‌ای ما نقش برتر را داریم. چون هر چه ما خواستیم در سالهای اخیر به آن رسیدیم. به غنی‌سازی، سوخت و نیروگاه‌ها رسیدیم. غرب به چیزهایی که خواسته است نرسیده نتوانسته غنی‌سازی را متوقف کند و نیروگاه را ببندد و جلوی سوخت را بگیرد. حالا بیایم یک بسته پیشنهادی به غرب ارائه دهیم و غرب بتواند براساس آن بسته پیشنهادی برود به دنیا بگوید که ایران، دنبال سلاح هسته‌ای نیست. این پیشنهاد را حضرت آقا پذیرفت که کار تخصصی‌اش در وزارت خارجه انجام می‌شد که این بحث متوقف ماند.
* شرایط حضور مجدد متکی در وزارت خارجه
**فارس: اگر حالا به هر دلیلی رای نیاورند حاضرند به عنوان وزیر امور خارجه با دولت آینده همکاری کنند؟
جورابلو: بستگی دارد دولت آینده چه باشد. آقای متکی روحیه‌اش روحیه همکاری و ارائه نقش است در کل چند سالی هم که ایشان مسئولیت داشتند از مجلس هفتم به این طرف، فضا بود هر جا لازم بوده کمک کرده است. نوع کمک بستگی دارد و نوع مسئولیت گرفتن توسط نیروهای سیاسی یک مفهوم خود بسنده نیست، سرپا نسبت است. نسبت به این که چه کسی بیاید و چه اتفاقاتی بیفتد. اما آقای متکی در حوزه سیاست خارجی یک مدیر نیست، یک رویکرد است.
*زمان تشکیل ستادهای انتخاباتی متکی
** فارس: ستادهای انتخاباتی چه زمانی فعال می‌شود؟
جورابلو: ستادهای انتخاباتی ما بعد از عید در سطحی فعال می‌شود. در سطح استانی فعال کردیم. جبهه پیشگامان خدمت یکی از نهادهای اصلی کار انتخاباتی و تبلیغاتی آقای متکی خواهد بود. ستاد شهر تهران فعال شده است. ما همة ظرفیت‌ها و نمایندگان و توان خودمان را گذاشتیم. به زودی رئیس ستاد معرفی می‌کنیم و جبهه ارکان خودش را معرفی می‌کند. من دبیر کل پیشگامان خدمت هستم. ما یک مدل متفاوتی ریختیم برای بحث ستادمان و قائل هستم که یک اتفاقی که باید در بدنه رخ می‌داد، بخصوص در استان‌هایمان رخ داده با آمادگی خیلی زیادی فکر می‌کنم کنگرة یک نمایش قدرتی باشد از حضور حامیان‌مان و سطوح مختلفی از نخبگان، دانشگاهیان و مدیرانی که به ما بپیوندند و معرفی شوند.ما حزب نیستیم، یک جبهه سیاسی هستیم. ائتلاف بر سر برنامه‌ها و در راستای تقویت موضع ما در دست‌کم انتخابات ریاست جمهوری باشد قطعاً همین‌طور است و اگر نباشد دیدار و رایزنی و گفتگو برای برگزاری انتخابات سالم و مشارکتی را با همه مجموعه‌هایی که در دایره گفتمان اصولگرایی هستند قطعی می‌دانیم و فقط به نفع آقای متکی ائتلاف خواهیم کرد.
** نهایی شدن برنامه اقتصادی متکی پس از مشورت با نخبگان
من زمان نمی‌توانم بدهم ولی قطعاً دیدار با جامعتین صورت می‌گیرد. آقای متکی در مورد نهایی کردن برنامه‌های اقتصادی‌اش، قرار است چند روز آینده نامه‌ای به تعداد زیادی از اقتصاددانان کشور و از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها بفرستند و سوالاتی داشتند، سوالاتشان را مطرح کنند و نوع برنامه آن کلیات برنامه را در اختیار اقتصاددانان بگذارند و پس از دریافت و جمع‌بندی نظرات آنها، برنامه‌های اقتصادی‌شان را نهایی کنند و به عنوان برنامه‌های نهایی شده ارائه دهند و این کمیته از مهر ماه دایر است.
سیستم اداره کارهای آقای متکی حتی در سیستم‌های استانی شورایی است. شورایی دارند که نشست می‌گذارند. ما کمیته سیاسی داریم، اجتماعی داریم، اقتصادی داریم، در حوزه سیاسی کمیته‌بندی‌های ریزتری داریم مثل حوزه سیاست خارجی. حوزه جوانان و دانشجویان مستقل و بانوان را هم تشکیل دادیم. اما ظرفیت‌هایش را لزومی نداشته الان بیرون بریزیم ولی قطعاً نشان خواهیم داد.
**فارس: در پیامی که آقای احمدی‌نژاد بحث رجعت را مطرح کردند، آقای متکی موضع خاصی داشتند؟
جورابلو: درباره این موضع خاص آقای متکی خودشان باید بگویند. البته من با آقای رحیم مشایی آمادگی مناظره داریم و دوستانی که این حرفها را می‌زنند یک فضایی برای نقد صحبت‌هایشان وجود داشته باشد که این صحبت‌ها ریشه‌شان کجاست.
** فارس: رویکردها و جزئیات برنامه‌های آقای متکی به عنوان نامزد انتخابات 92 ریاست‌جمهوری چیست؟
جورابلو : دو رویکرد اساسی در این بحث وجود دارد؛ برنامه‌های آقای متکی در حال حاضر در دستور کار دوستان، مشاورین و تیم‌های تخصصی است که دارند با سرعت کار می‌کنند و یک بخش توصیف فضا و مناسبات موجود و تعیین گره‌گاه‌های مختلف و چالش‌هایی که در سطح کشور در عرصه‌های مختلف وجود دارد. طبیعی است اساساً به لحاظ روشی و فلسفی نوع روایت و نوع توصیفی که ما از شرایط کشور می‌کنیم روی تجویز ما اثر می‌گذارد. حضور آقای متکی نتیجه برنامه‌ای است که تدوین شده است، خروجی این برنامه نیازمند مدیری به مختصات شخصیتی و سوابق کاری آقای متکی بوده است.
** برنامه‌تان چیست؟
جوربلو: در حوزه گفتمانی، یکی از نقدهای اساسی ما، ترافیک و تعدد گفتمان مختلفی است که توسط برخی رقبا در سطح انتخابات مطرح می‌شد، این اتفاقاً نشان‌دهنده این است که یا ما معنای گفتمان را درست در جامع، خودمان نفهمیدیم و یا تصورمان این است که در طول یک جریان رقابت انتخاباتی برای دولت می‌توانیم خود دولت منشا گفتمان‌سازی بدانیم. آقای متکی قائلند گفتمان غالب در کشور در دهه چهارم آنچه مورد قبول و موردنظر نخبگان و رهبری است گفتمان عدالت و پیشرفت است. با تاکید بر تقدم پیشرفت با عدالت. گفتمان پیشرفت و عدالت گفتمانی که برای یک دهه ترسیم شده است و نقش دولتمردان و کاندیداهای ریاست جمهوری نسبت‌گیری روشی و نسبت‌گیری کار عملیاتی در برابر تحقق این گفتمان است. تاکید می‌کنم که ما میان حق، و تحقق فاصله‌ای قائلیم. خیلی چیزها ممکن است حق باشد، اما در مقام تحقق باید روش‌های اجرایی و اقتضائات عملیاتی‌اش در کشور مطرح باشد من مثالش را می‌گویم؛ به فرض آقای متکی در باب آنچه در حوزه عدالت روی پروژه ملی هدفمند کردن یارانه‌ها کار شده، حتی فاز دومش با حق است و طبق اسناد فرادستی پیشینه نظام باید این اتفاق محقق می‌شد اما اگر دقایق و دغدغه‌های روشی و اجرایی که مربوط به کار ویژه و مامورین دولت است محقق نشود، همانطور که می‌بینید جلوی فاز دوم گرفته شده چون نگرانی، نگرانی روشی است.
**خانواده نقش یک مانیفست را در دولت متکی دارد
نکته دیگر اینکه در برنامه‌های آقای متکی، نهاد شاخص دولت ایشان، نهاد خانواده است. در اولین نامه‌ای که هم ایشان بحث ورودشان بود، خانواده‌های محترم ایرانی، و خانواده‌های سربلند ایرانی را خطاب قرار دادند. لذا بحث خانواده نقش یک مانیفست را در دولت آقای متکی دارد.
نکته دیگر که مورد تاکید آقای متکی است، تفاوت میان اصول و الگوی توسعه است. چیزی بین اصول توسعه و الگوی توسعه تفاوت وجود دارد. اصول توسعه یک تفکر جهانشمول است. یک مساله‌ای است که زمان و مکان بر نمی‌تابد. درست است که ما باید به الگوی ایرانی ـ‌اسلامی توسعه برسیم، و در این شکی نداریم، ولی می‌توانیم در تعریف الگوی خودمان از اصول و روش‌ها، درایت‌ها و گزاره‌هایی که در کشورهای دیگر استفاده شد، و بنا به ظرفیت بالایی که آقای متکی در آمد و شدهای دیپلماتیک و رفاقت‌ها و ارتباطات و مراودات که با نخبگان جهانی دارند، پرداخت.
** فارس: ایشان به صورت تیمی فعالیتش را شروع کنند؟ افراد شاخص آن چه کسانی هستند؟
جورابلو: دیدگاه آقای متکی این است که معرفی یک تیم در کابینه، پیش از رای آوردن، بی‌احترامی به قوة مقننه و جزء بدعت‌های انتخاباتی است. شما به اندازه کافی تا 24 خرداد نشانه‌های لازم و سیگنال‌‌های لازم و نمادهای لازم از چهره‌ها و گزینه‌ها و گرایشات اطراف خودمان را عرضه کنیم. اما با سمت و مسئولیت کابینه خودش را معرفی کند این نوعی بی‌اعتنایی به قوانین موضوعه کشور است که موردپسند ایشان و کمپ انتخاباتی‌شان نیست.
غیر از عرصه سیاست که سطح کلان در برنامه‌های ما دارد، سایر عرصه‌ها عموم محورهایشان در دل نهاد خانواده، برنامه‌هایش را تنظیم کرده‌ایم. نهاد خانواده در طول یکصد سال اخیر از دوره انقلاب مشروطه به این طرف کمتر مورد توجه برنامه‌ریزان توسعه کشور به عنوان یکی از نهادهای اصیل و ریشه‌دار بوده است.
اما در حوزه مسائل اجتماعی، یکی از مهمترین اولویت‌های دولتی که ما به عنوان دولت آقای متکی در حال ارائه برنامه‌ها هستیم، کاهش فاصله‌هاست. بعد از رخدادهای فرا انتظاری که در انتخابات ریاست جمهوری رخ و وقایع تلخی هم بود، کلیدواژه‌های مناسبی در تفسیر این وقایع مثل فتنه مطرح شد، خیلی از کارشناسان این تذکر دادند از وجه اجتماعی آن آشوب‌های خیابانی غفلت شد، در بعد از درگیری مناقشات انتخابات سال 88 بسیاری از کنش‌هایی که به لحاظ خیابانی داشت رخ می‌داد، اساساً سیاسی نبود. یک بخشی‌ای از آن اجتماعی بود و نشان‌دهنده وجود کپ و شکاف‌هایی در اجتماع ما. یکی از نمودهایش را مثال زدم. اصلاً بحث طرفداری از آقای احمدی‌نژاد و موسوی نبود، بخشی از این لشکرکشی خیابانی، با یک عقده‌ای، با یک ضریب بالای هیجانی اینها نسبت به همدیگر، هیجانات خود را بیرون می‌دادند. لذا بازخوردی که از تقابل انتخابات قبلی گرفتیم باید حداقل باید برای ما یک درس و یک موضوعی باشد که دقت بکنیم در حوزة اجتماعی ما دارای شکاف‌هایی هستیم.
بررسی‌ای که ما انجام دادیم، مهمترین چالش‌های مسائل اجتماعی کشور را بحران اعتماد، بحران مشروعیت و بحران مداخله بین گروه‌های مختلف اجتماعی می‌دانیم.
** فارس: رویکرد آقای متکی به مسائل اجتماعی است؟
این اولین بار است که ما از برنامه‌های وی رونمایی می‌کنیم. قطعاً در آیندة نزدیک شاید همین‌جا و یا رسانه‌های دیگر این را مطرح بکنیم.
به هر حال ارتقای سرمایه اجتماعی یا افزایش اعتماد چیزی که امروز از بازار ما حتی درون خانواده‌های ما به عنوان یک مساله و معضل اساسی و اجتماعی است. ما باید درجه بالای اعتماد را میان مردم ایجاد کنیم تا این چالش اعتماد در حقیقت مهار شود. اگر بی‌اعتمادی بین گروه‌ها و اقشار اجتماعی ادامه پیدا کند طبیعتاً اینها برای همدیگر مشروعیتی قائل نیستند و نوعی مداخله‌گری می‌کنند. چالش اعتماد، مشروعیت و مداخله به عنوان سه فصل ما در مسائل اجتماعی بررسی شده است. به خصوص در نسبت میان دولت و ملت باید اعتماد بازسازی شود.
** توجه متکی به کاهش فاصله‌ها در سیاست اجتماعی
در سیاست‌های اجتماعی آقای متکی، عدالت را باید در خدمت جلوگیری از عداوت قرار دهد. بخشی از آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد، آمار بالای طلاق اینها از دیدگاه ما ناشی از سرخوردگی و فروپاشی‌های گروهی است که پیوندهای گرویی وقتی در جامعه خراب شود، طبیعتاً مصادیقی از آسیب‌های اجتماعی خودش را نشان می‌دهد. یک جمله نهایی کنم، هرچند خیلی مختصر بود، ولی در حوزه مسائل اجتماعی ما به دنبال کاهش فاصله‌ها هستیم. شعار ما در حوزه مسائل اجتماعی کاهش فاصله‌هاست.
** تدبیر در برابر تغییر شعار سیاست فرهنگی
در حوزه مسائل فرهنگی هم ما یک شعار اصلی داریم، شعار اصلی ما در حوزه مسائل فرهنگی، تدبیر در برابر تغییر است. قائلیم که جامعة امروز جهانی، جامعة بسیار پرشتابی است. جامعه‌ای است که با واسطة فناوری‌های ارتباطی و به واسطة اتفاقاتی مهمی که در حوزه تکنولوژی بخصوص در فضای رسانه‌ای افتاده و رسانه‌های نوظهوری ورود کردند. به طور مشخص، آقای متکی یکی از مسائل فوریتی دولت خودش را مثلاً در اینجا بخواهم بگویم، تعیین تکلیف واقع‌گرایانه در مورد رسانه‌های نوظهور مثل اینترنت و ماهواره، اینها جنبه‌های رسانه‌هایی دنیای حاضر که ما نمی‌توانیم یک دیوار آهنینی به تعبیر آقای متکی ترسیم بکنیم و باید یاد بگیریم یک تعیین تکلیفی بکنیم و از این سردرگمی خارج شویم.
یکی از استراتژی‌های آقای متکی در مسائل فرهنگی، فضا دادن به عرصة غیردولتی برای حیات در حوزه فرهنگ است. یعنی اعتنا به اصناف فرهنگی. ما تغییرات جهانی را داریم فهرست می‌کنیم. زیبندة نظام جمهوری نیست که واقعاً که با بحث و با سردرگمی در مورد برخی از پدیده‌های روز فرهنگی، موضع‌گیری داشته باشد.
در حوزه مسائل سیاسی، آقای متکی، دارای یک دیدگاه و دارای یک پشتوانه‌ای به لحاظ فقهی هستند. در حوزه سیاست آقای متکی، با تکیه بر آموزه‌های فقه پویای شیعی، قائلند که سیاست جایگاهی دارای اصالت نیست. سیاست اصطلاحاً ابزاری است برای روندهای تکاملی. این دیدگاه آقای متکی که در مشهد راجع به آن صحبت کرد. در سیاست ما می‌گوییم سیاست واجب توصلی است، یعنی یک چیزی را به چیز دیگری وصل کند. ما اگر برگردیم به آموزه‌های دینی‌مان می‌فهمیم سیاستمدار کسی است که خودش، خلقی معتدل داشته باشد. عدالت به عنوان یکی از زمینه‌ها و یکی از آرمان‌های کنش سیاسی توسط سیاستمدارانی اتخاذ می‌شود که اینها بر نفس وجودشان، بر شهرستان وجودشان حکم‌فرمانی داشته باشد و بتوانند تدبیر امر اجتماع هم بکنند و لذا یک اعتقادی به خصوص در حوزة سیاست خارجی دیدگاه ماست. چه در داخل و چه در خارج.
*متکی از انتخابات کنار نمی‌کشد
**فارس: ممکن است اگر احساس بکنندتکثرشان ضربه بزند و باعث ورود کاندیداهایی که بعضاً اصلاح‌طلب یا جزء گروه فتنه باشند شود، کنار بکشند یا ائتلاف کنند؟
جورابلو: سیاست عرصه هر امکانی است. اما ایشان امکان‌سنجی‌هایش را کرده است. چند وقتی است که خبرگزاری‌های مختلف بخصوص بعضی خبرگزاری‌های جهان مثل روسیه به طور مشخص، در این چند وقتی که آقای متکی اعلام ورود کردند، دائماً ما را تخطئه می‌کنند که آقای متکی برای چه آمد و چرا نمی‌خواهد بماند. من همین جا به نمایندگی از آقای متکی قویاً تکذیب می‌کنم. قائلم پشت این خبر یک شیطنتی وجود دارد. چرا خبرگزاری‌های رسمی وابسته به کشور روسیه، دارند نسبت به حضور آقای متکی حساسیت نشان می‌دهند. یک بخشی به خاطر تدوین سیاست خارجی است که ایشان دارند. آقای متکی قائل است در عرصة سیاست کشور ما و رئیس‌جمهور و دستگاه دیپلماسی باید در نقش یک کنش‌گر ظاهر شود. یک کنش هدفمند و باید ابزارها و قواعد بازی با قدرتهای جهانی را ما تعریف کنیم.
وقت آن رسیده از دیدگاه آقای متکی، کشور ما ایران اسلامی امروز به این ظرفیت و اعتماد به نفس رسیده که خودش را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در مواجهه با قدرتهای دنیا معرفی کند. ما صرفاً نباید یک رابطه محدود با چند کشور ضعیف و محدود کشور آسیایی و آفریقایی داشته باشیم. برنامه‌ای که امروزه سیاست خارجی ما داعیه‌اش را داریم که متخصص در بین گزینه‌های انتخاباتی و قطعاً به کاملترین شکلش عرضه خواهیم کرد همین است که قائلیم کاندیدای ما توان، به واسطه تسلط به زبان دیپلماتیک روز، قطعاً قواعد بازی با قدرتهای جهانی را در یک بازی برد ـ برد به نفع جمهوری اسلامی و منافع داخلی تعریف خواهد کرد.
* شرط همکاری متکی با ائتلاف سه‌گانه
**فارس: آقای متکی حاضر هستند با ائتلاف 1+2 همکاری کنند؟
جورابلو: زمانی که برنامه‌ای از طرف کاندیداهای این ائتلاف مطرح نشده، صرف اینکه گزینه‌ها در کنار هم قرار بگیرند، این معنای ائتلاف سیاسی ندارد. ائتلاف در سطح گرایشات معنا دارد نه گزینه‌ها. اینها که نشستند تقسیم کار دارند بالاخره گرایش سیاست خارجی‌شان و رویکرد اقتصاد داخلی‌شان چیست؟
** فارس: یعنی اگر برنامه‌هاشان را مشخص کنند ممکن است آقای متکی ائتلاف کنند؟
جورابلو: ارائه یک برنامه یک مقدمه و یک حرکت پیش‌ائتلافی است نه پسا ائتلافی. پس ما این ائتلاف را از این جهت که یک اتفاق بدی که من نقد دارم، این است حضور اینها در کنار هم آمده بود یک مقدار ضریب ریسک ورود به عرصه انتخابات را برای خودشان کم کنند.
** فارس: این نظر آقای متکی هم هست؟
جورابلو: بله. اعلام سبد رای را هیچ کس نمی‌پذیرد. موضع شخص ایشان همین است. من مفسر جملات ایشان هستم. ایشان گفتند از این جهت این ائتلاف‌ها شکل گرفته که ضریب ریسک و خطرپذیری را برای این آقایان کم کند. این یک کار محافظه‌کارانه است و کارهای محافظه‌کارانه به نفع دولت و ملت نیست. من قطعاً اعلام می‌کنم که ایشان کنار نمی‌کشد و معتقدم آنهایی که این روزها در گمانه‌زنی‌های خودشان مطرح می‌کنند آقای متکی کنار می‌کشند دچار خطا و شیطنت سیاسی هستند و خیلی مطلع از فضای حرکت ما نیستند. یک ائتلافی از همین جنس ائتلاف‌هایی که امروز می‌بینیم،در انتخابات قبلی می‌دیدیم. جنس انتخابات را نمی‌شناسند که سبد رای را الان مشخص می‌کنند. کار درستی نیست. حتی در 48 ساعت مانده به انتخابات هم تحولاتی رخ می‌دهد و لذا وزن‌کشی الان بی‌معنی است. این نشان می‌دهد اینها از موضع بالا یا از موضع حاکمیتی عادت دارند برخورد کنند. جنس کار جامعه‌شناختی انتخابات و تعیین سرنوشت انتخابات در بدنه جامعه رخ می‌دهد. لذا این ائتلاف از این جهت قابل نقد است و فکر می‌کنم باید فرصت نقدش هم فراهم شود.
در عرصة مسائل اقتصادی برنامه‌های ما حول معیشت خانواده است. به شما این قول را می‌دهم در اولین فرصت از زبان خود آقای متکی، برنامه‌های بسیار محکم و مستحکم و در عین حال متفاوت و جنجالی بخصوص در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد داخلی خواهیم داشت ضمن اینکه ما مدعی این هستیم در عرصه مسائل فرهنگی و اجتماعی غفلتی که امروز در کل جریان انتخابات دارد صورت می‌گیرد را نداریم.
**فارس: رویکردش اقتصادی است؟
جورابلو: اقتصاد خانواده است. رویکرد ما این است که این تحریم‌ها باید حل شود اما، وجود تحریم‌ها در این حوزه‌ها وجود دارد، باز هم مدیریت مسائل اقتصادی و تدابیر اقتصادی به خصوص ثبات در فضای اقتصاد و اینکه پروژه‌هایی را ما در حوزه خانواده و معیشت خانواده طراحی کرده‌ایم؛ رویکرد ما هر خانه یک کارخانه است. در این رویکرد ما به دنبال احیای الگوی سنتی‌ای کارآمد بودن و مبدل بودن اعضای خانواده و نه صرفاً مصرف‌کنندگی‌اش هستیم. این رویکردی است که آزمونش را در آسیای شرقی پس داده است. اتفاقاً زمانی که کشورهای آسیای شرقی دچار ریزش ارزش پول ملی، تجاربی بوده است بعضاً دیده شده و خیلی‌ها را خود آقای متکی مدلینک گرفته از کشور ژاپن به واسطه دوره‌ای که آنجا سفارت داشته است و ما به رونق تولید و کارآفرینی مبدل هستیم. در خانواده درجة بالاتری از اعتماد نسبت به سایر بنگاه‌های اقتصادی و صنفی وجود دارد، سوال ما این است که از درجة بالای اعتماد در نهاد خانواده به نسبت سایر بنگاه‌های اقتصادی چه استفاده‌هایی و دستاوردهایی، دولت‌های مختلف داشتند.
عرض دیگر ما در حوزه اقتصادی، رقم 3 تا 4 هزار میلیارد تومان سرمایه‌های کوچک و سرگردان در اختیار مردم است. کشوری که مشکل تولید دارد و می‌دانیم تمام مشکل تولید و سرمایه‌گذاری است، این رقم، رقم بسیار قابل اعتنایی است که تنها سیاست‌های دولت‌های گذشته عرضة اوراق مشارکت بوده که به نظرم یک سیاست سنتی و ناکارآمدی است. ما قائل هستیم که با رویکرد ایجاد تعاونی‌ها و بنگاه‌هایی زودبازدة کوچک به خصوص بر محور خانواده، توان این را داریم که در حقیقت یک ساختار جدیدی از سرمایه‌گذاری مبتنی بر این سرمایه‌های سرگردان تعریف کنیم. عدم توجه به سیاست‌های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی یکی از اعتراضات ما و توصیف ما از شرایط اقتصادی است. سال 84 سیاست‌های اجرایی اصل 44، مقام معظم رهبری ابلاغ کرد، انتظار می‌رفت که اقتصاد مردم‌نهاد و اقتصاد مردمی بر دولتی تفوق پیدا کند. در واگذاری تصدی‌ها درست‌تر عمل شود، اینها کارهای روشی‌ای است که دولت می‌شود در آن موثر باشد.
در نهایت ما در اقتصاد یک شعار اصلی داریم و آن این است که دولت ناخدای کشتی اقتصاد است. دولت باید حد تصدی‌های خودش را کاهش بدهد این هم یک اتفاقی است که به لحاظ قانونی پیش‌بینی‌هایش قانونگذار کرده است. مهمترین مشکل آقای متکی، نگاه منصفانه به دولت نهم و دهم یا دولت‌های گذشته است ولی قائل است که به لحاظ روشی مشکلاتی است، بینش‌ها خیلی جاها درست بوده است در روش‌ها مثلاً در کاهش تصدی‌گری‌ها و واگذاری‌ها اتفاقات خوبی به لحاظ مدیریتی روی نداد و قانون درست اجرا نشده است.
آقای متکی قائلند بخشی از هدفمندی یارانه‌ها که به سبب ایجاد رونق در تولید بوده اگر آن سرمایه‌گذاری‌های لازم در حوزه تولید صورت نگیرد، ممکن است ما به هدفمندی یارانه‌ها بیفیتم و این خیلی اتفاق بدی است که منابع ملی هدفمند شود. یکی از شعارهای اصلی ما و اینکه ما معتقدیم در حوزة مسائل سیاسی همة کنش‌های سیاسی مسئولین باید هدفمند باشد.
چهار دسته را آقای متکی در برنامه‌هاشان تاکید دارند بر تولید چهار دسته سرمایه. سرمایه یعنی تولید قدرت ملی، تولید ثروت، معرفت و منزلت. کارآمدی نظام به عنوان مهمترین مسالة دولت بعدی ماست. کارآمد نظام را هم تعریف کردیم به تولید و تقویت چهار دسته سرمایه یعنی تولید قدرت ملی، تولید ثروت، معرفت و منزلت و قائلیم همه مسئولان کشور، ریز و درشت، باید در یک مراقبه کامل از خودشان باشد. موضع‌گیری که می‌کنند از شخص رئیس‌جمهور تا پایین، کنشی که دارند در فضای سیاسی انجام می‌دهند باید ببینند که چقدر هدفمند و چقدر به نفع این چهار تا سرمایه است. والا الان فضای کشور می‌بینیم انواع کنش‌ها دارد صورت می‌گیرد و بسیاری از سیاستمداران کنش می‌کنند. نمونه‌ای مثلاً اتفاقی که در مورد آقای رحیم مشایی و حضورش در کنار رئیس‌جمهوری در روز درختکاری. لذا اعتراض ما این است در فضای سیاسی، می‌گوییم سیاست مشغولیت‌ساز نباید در دولت در دستور کار دولت باشد. یک جمله ناروا، یک موضع مبهم، یک حرف رمانتیکی که خیلی درست رمزگشایی نشود، ایجاد مشغولیت فکری در افکار عمومی می‌کند.
** الان رویکرد آقای متکی به جریان فتنه و عناصر فتنه و جریان انحراف و موضع‌شان چیست؟
جورابلو: مسیر انقلاب، مسیر رو به تکاملی است و در این مسیر طبیعتاً ریزش‌ها، رویش‌ها و انحرافاتی هم رخ می‌دهد. و این منحصر به امروز ما نیست در عصر رسول‌الله هم بوده و منحصر به کشور ما هم نیست در سایر جوامع این اتفاقات هم می‌افتد. مهم این است که ما عبرت‌ها و درس‌ها را از فتنه و جریان انحراف بگیریم. معتقدم بیشتر از اینکه جامعه را مشغول کنیم به ماهیت فتنه یا جریان انحراف، عبرت‌هایی که می‌شود از این قصه گرفت برای تحولات آتی، اینها را اگر بررسی بکنیم، می‌تواند بسیار درس‌آموز باشد ضمن اینکه انقلاب در نقطه 34 سالگی هنوز در نقطه جوانی قرار دارد.
**فارس: آقای متکی با آقای پورمحمدی دیداری داشتند؟
جورابلو: بله دیدار داشتند. با آقای آل‌اسحاق هم یک ناهاری کاری خوردند. مدل‌هایی پس از عید برای بحث اجماع تدوین می‌شود که اتفاقاً حضور آقای متکی را به عنوان کاندیدای نهایی تا 24 خرداد تقویت می‌کند. من در همین حد این قول را بدهم. یعنی مدل اجماع را اگر بگذاریم روی حساب اینکه یک عده‌ای به نفع کسی بروند کنار، فضا و شرایط و نوع مدل‌ها دارد به سمتی می‌رود. من همین قدر بگویم شما خواهید دید تحولات را که ماندن آقای متکی در صحنه انتخابات قطعی‌ترین گزینه محتمل است.
** دیدارهای انتخاباتی متکی با جامعتین
**فارس: آقای متکی با جامعتین در موضوعیت ریاست جمهوری دیداری داشته است؟
جورابلو: بله؛ ایشان که دیدارهای مرتبی دارند. رایزنی‌ها و گمانه‌زنی‌های فراوانی که این روزها بعد از اعلام موضع ایشان برای ورود خیلی بیشتر شده و با جامعتین و همه گروه‌های سیاسی دیگر دیدار داشته است.
آقای متکی یک مسئولیت در جبهه دارد، دوستان دیگر هستند ممکن است آنها محل اشکال شوند.
** کنگره جبهه پیشگامان خدمت با حضور متکی بعد از عید
ما مطمئنیم آقای متکی تا آخر صحنه می‌ماند و بر همین اساس جبهه پیشگامان خدمتی تشکیل شد و این جبهه دارد ظرفیت‌های خودش در سراسر کشور را فعال می‌کند. قطعاً در مقطع بعد از عید کنگره‌ای خواهیم داشت.
**فارس: شعار آقای متکی به طور مشخص چیست؟
جورابلو: شعاری که در فاصله قبل از ارائه برنامه به افکار عمومی داده شود محکوم است. شعار ترکیب ادبی نیست. این دیدگاه ما و آقای متکی است. شعار باید برگرفته از یک فضای مباحثه‌ای و برگرفته از یک فضای جدی برنامه‌ای باشد. قطعاً ما در حال نهائی کردن برنامه‌هایمان و ارائه آن به مردم با یک شعار متفاوتی هستیم. شعاری که دربرگیرندگی کامل داشته باشد و نمودهایی از رفتارها و گرایشات دولت را مشخص کند.
**فارس: تعبیر آقای متکی از گفتمان مقاومت و سازش چیست؟
جورابلو: سیاست خارجی سه حوزه اساسی استراتژیک، تاکتیک و تکنیک دارد. دور زدن تحریم‌ها یک مساله تکنیکی و دست کم تاکتیکی است. به لحاظ استراتژیک تحریم‌ها نمی‌تواند برنامة اصیلی برای کشور باشد. در حوزة سیاست خارجی، ایشان در انشاء یکسری برنامه‌های جدی و جدیدی است که ما ضمن حفظ استقلال و تاکید بر ارزش‌هایی که قائل هستیم در نظام اسلامی داریم، آرام آرام ما و جمهوری اسلامی بسته‌های پیشنهادی به کشورهای غربی ارائه بدهد و زمین بازی را ما تعیین بکنیم. البته این اتفاق تا حدودی در دولت نهم افتاد. یعنی این اتفاقی جمهوری اسلامی کنش‌گر باشد در فضای بین‌المللی رخ داد.؛ محتوای این کنش مهم است. اینکه ما پیام‌مان به دنیا چیست، خیلی مهم است. یک یادداشتی آقای متکی اخیراً داده است، خیلی هم مناقشه‌برانگیز شد. من تعجب می‌کنم چرا مناقشه شد. خیلی از دوستان آشنا به مسائل سیاست خارجی و حوزه انرژی هسته‌ای، نمی‌دانم از سر لجاجت سیاسی با این قضیه مناقشه کردند، آن هم سر نقد فرعیات موضوعات مذاکرات هسته‌ای بود. جالب است به نظر من آقای متکی از ده کلام یک کلام هم نگفتند. یعنی دیدگاه‌هایی ایشان دارند در حوزة مذاکرات هسته‌ای که به تناوب بعد از عید ارائه خواهد شد. حالا ممکن است شائبه‌ای به وجود بیاید که اینها انتخاباتی هم ممکن است باشد.
** تاکید متکی بر گرانیگاه بودن وزارت خارجه در مذاکرات هسته‌ای
یکی از دیدگاه‌های ایشان، در بحث هسته‌ای، این است که گرانگاه اصلی مذاکرات باید وزارت خارجه باشد. وقتی ما می‌گوییم شورای عالی امنیت ملی، طرف مذاکره‌کننده است، فی‌النفسه آمدیم،ماهیت موضوع را امنیتی جلوه دادیم. موضوع انرژی هسته‌ای امروز به حدی رسیده است که دست‌کم ما در عملیات روانی خودمان و در مراجعات خودمان با کشورهای دیگر، بگوییم موضوع از جنبه امنیتی خارج شده و اختیارات بیشتر به وزارت امور خارجه دادند. اینها نکاتی است که قطعاً برنامه‌هایی که ارائه خواهد دادند.
آقای متکی 5 ماه قبل از عزلش از وزارت خارجه، یک برنامه جامع و کاملی با یک تیم چهار نفره تهیه و تدوین کردند و نهادینه کردند، خدمت مقام معظم رهبری ارائه دادند برای پایان دادن به پرونده هسته‌ای که 1+5 که تخصصی با حضور حضرت آقا رسید و آن طرح به تصویب رسید و با رئیس‌جمهور در میان گذاشته شد و ایشان هم یکسری نگاه‌هایی داشتند با آن طرح تقریباً پرونده هسته‌ای ما به پایان رسید. منتها اجرایش برخورد کرد به بحث خداحافظی ایشان از وزارت خارجه. آقای متکی هم الان بارها تاکید کردند که اگر رئیس‌جمهور شوند قطعاً همان دستور کار را برای تمام کردن پرونده هسته‌ای در دستور کار قرار می‌دهند.
**رویکرد اصلی‌اش این برنامه چه بود؟
جورابلو: رویکرد اصلی توازن ما با 1+5 در بحث هسته‌ای بود که فعلاً ما بحث هسته‌ای ما نقش برتر را داریم. چون هر چه ما خواستیم در سالهای اخیر به آن رسیدیم. به غنی‌سازی، سوخت و نیروگاه‌ها رسیدیم. غرب به چیزهایی که خواسته است نرسیده نتوانسته غنی‌سازی را متوقف کند و نیروگاه را ببندد و جلوی سوخت را بگیرد. حالا بیایم یک بسته پیشنهادی به غرب ارائه دهیم و غرب بتواند براساس آن بسته پیشنهادی برود به دنیا بگوید که ایران، دنبال سلاح هسته‌ای نیست. این پیشنهاد را حضرت آقا پذیرفت که کار تخصصی‌اش در وزارت خارجه انجام می‌شد که این بحث متوقف ماند.
* شرایط حضور مجدد متکی در وزارت خارجه
**فارس: اگر حالا به هر دلیلی رای نیاورند حاضرند به عنوان وزیر امور خارجه با دولت آینده همکاری کنند؟
جورابلو: بستگی دارد دولت آینده چه باشد. آقای متکی روحیه‌اش روحیه همکاری و ارائه نقش است در کل چند سالی هم که ایشان مسئولیت داشتند از مجلس هفتم به این طرف، فضا بود هر جا لازم بوده کمک کرده است. نوع کمک بستگی دارد و نوع مسئولیت گرفتن توسط نیروهای سیاسی یک مفهوم خود بسنده نیست، سرپا نسبت است. نسبت به این که چه کسی بیاید و چه اتفاقاتی بیفتد. اما آقای متکی در حوزه سیاست خارجی یک مدیر نیست، یک رویکرد است.
*زمان تشکیل ستادهای انتخاباتی متکی
** فارس: ستادهای انتخاباتی چه زمانی فعال می‌شود؟
جورابلو: ستادهای انتخاباتی ما بعد از عید در سطحی فعال می‌شود. در سطح استانی فعال کردیم. جبهه پیشگامان خدمت یکی از نهادهای اصلی کار انتخاباتی و تبلیغاتی آقای متکی خواهد بود. ستاد شهر تهران فعال شده است. ما همة ظرفیت‌ها و نمایندگان و توان خودمان را گذاشتیم. به زودی رئیس ستاد معرفی می‌کنیم و جبهه ارکان خودش را معرفی می‌کند. من دبیر کل پیشگامان خدمت هستم. ما یک مدل متفاوتی ریختیم برای بحث ستادمان و قائل هستم که یک اتفاقی که باید در بدنه رخ می‌داد، بخصوص در استان‌هایمان رخ داده با آمادگی خیلی زیادی فکر می‌کنم کنگرة یک نمایش قدرتی باشد از حضور حامیان‌مان و سطوح مختلفی از نخبگان، دانشگاهیان و مدیرانی که به ما بپیوندند و معرفی شوند.ما حزب نیستیم، یک جبهه سیاسی هستیم. ائتلاف بر سر برنامه‌ها و در راستای تقویت موضع ما در دست‌کم انتخابات ریاست جمهوری باشد قطعاً همین‌طور است و اگر نباشد دیدار و رایزنی و گفتگو برای برگزاری انتخابات سالم و مشارکتی را با همه مجموعه‌هایی که در دایره گفتمان اصولگرایی هستند قطعی می‌دانیم و فقط به نفع آقای متکی ائتلاف خواهیم کرد.
** نهایی شدن برنامه اقتصادی متکی پس از مشورت با نخبگان
من زمان نمی‌توانم بدهم ولی قطعاً دیدار با جامعتین صورت می‌گیرد. آقای متکی در مورد نهایی کردن برنامه‌های اقتصادی‌اش، قرار است چند روز آینده نامه‌ای به تعداد زیادی از اقتصاددانان کشور و از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها بفرستند و سوالاتی داشتند، سوالاتشان را مطرح کنند و نوع برنامه آن کلیات برنامه را در اختیار اقتصاددانان بگذارند و پس از دریافت و جمع‌بندی نظرات آنها، برنامه‌های اقتصادی‌شان را نهایی کنند و به عنوان برنامه‌های نهایی شده ارائه دهند و این کمیته از مهر ماه دایر است.
سیستم اداره کارهای آقای متکی حتی در سیستم‌های استانی شورایی است. شورایی دارند که نشست می‌گذارند. ما کمیته سیاسی داریم، اجتماعی داریم، اقتصادی داریم، در حوزه سیاسی کمیته‌بندی‌های ریزتری داریم مثل حوزه سیاست خارجی. حوزه جوانان و دانشجویان مستقل و بانوان را هم تشکیل دادیم. اما ظرفیت‌هایش را لزومی نداشته الان بیرون بریزیم ولی قطعاً نشان خواهیم داد.
**فارس: در پیامی که آقای احمدی‌نژاد بحث رجعت را مطرح کردند، آقای متکی موضع خاصی داشتند؟
جورابلو: درباره این موضع خاص آقای متکی خودشان باید بگویند. البته من با آقای رحیم مشایی آمادگی مناظره داریم و دوستانی که این حرفها را می‌زنند یک فضایی برای نقد صحبت‌هایشان وجود داشته باشد که این صحبت‌ها ریشه‌شان کجاست.
اخبار ویژه
ماجرای ناتمام فرشهای نفیس سعدآباد؛
در دیدار با مردم مازندران؛
در اتفاقی نادر خبرنگار CNN به نمایشگاه موشکی رفت؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
پربحث ترین عناوین
پر طرفدار ترین ها
