تمام افتخار ایران در جشنواره «کن»: یک فیلم فرانسوی با داستان فرانسوی درباره فرهنگ فرانسوی!

اگرچه «اسکار» به صورت سنتی در میان افکار عمومی ایران جایگاه محبوبی دارد اما این «کن» است که به دلیل رنگ و لعاب ویژه خود و همچنین ریشه تاریخی «روشنفکری فرانسوی» در تاریخ ایران، جشنواره‌ای نخبگانی محسوب می‌شود و برخی کارگردانان، ریلِ سبک فیلم‌سازی خود را از این جشنواره دریافت می‌کنند.

 

سینمای ایران معمولا فاقد جذابیت‌های موردنظر برگزارکنندگان کن است – مسائلی مانند صحنه‌های غیراخلاقی و ... – و البته قانون نانوشته «عدم نمایش پیشرفت‌های فنی و تکنولوژیک ایران» هم سبب شده تا تنها یکبار "نحل طلا"ی این جشنواره به فیلمی از ایران برسد؛ فیلمی که البته آن هم بیشتر از آنکه متعلق به سینمای ایران و افتخاری برای آن باشد، متعلق به کارگردانش و اعتبار جهانی او بود.

 

اما امسال، اگرچه یک کارگردان ایرانیِ‌الاصل در بخش رقابتی جشنواره کن وجود دارد اما هیچ فیلمی از سینمای ایران در این رقابت شرکت نکرده است. فیلم «گذشته» ساخته اصغر فرهادی، محصول کشور فرانسه است؛ فیلمی به زبان فرانسوی و با بازیگران ایرانی و فرانسوی است. لوکیشن فیلمبرداری هم در خیابان‌های پاریس است و نهایتا، داستان فیلم هم هیچ ربطی به فضای اجتماعی و تاریخی ایران ندارد و تماما اروپایی و فرانسوی است.

 

در شرایطی که بسیاری از رسانه‌های فارسی زبان، از فیلم «گذشته» به عنوان محصول مشترک ایران و فرانسه نام می‌برند، در هیچکدام از دو صفحه اختصاصی فیلم در سایت‌های معتبر IMDB و ویکی پدیا، خبری از نام ایران نیست و در هر دو مورد، از فیلم فرهادی به عنوان فیلمی فرانسوی یاد شده است.

 

 

جالب اینکه کمیسیون اروپایی اتحادیه اروپا سال گذشته و پیش از ساخت این فیلم، به اصغر فرهادی جایزه «تلاش برای ترویج فرهنگ اروپایی» اهدا کرد و کمک‌های مالی خود را نیز به تهیه کننده این فیلمِ هنوز ساخته نشده اهدا کرد.

 

در متن سخنرانی اهدای این جایزه به فیلم فرهادی، «اندرولا واسیلیو»، رییس کمیسیون فرهنگی اتحادیه اروپا صراحتااعلام کرد: «من بسیار مفتخرم که امروز این جایزه را برای قدردانی از طرح و پروژه این فیلم که نشانه‌ای از یک هویت فرهنگی غنی است و نمایانگر باز و پذیرا بودن اروپای فرهنگی؛ اروپایی که من همواره مدافعش هستم، به آقای فرهادی تقدیم می‌کنم. اصغر فرهادی پس از موفقیّت جهانی شاهکارش، جدایی نادر از سیمین، طرح جدیدی به ما ارائه می‌کند که به همان اندازه که فیلمی است متعهّد، تأثیرگذار و احساس برانگیز نیز هست؛ به ویژه اینکه جلوه‌گر جهانی بودن و عمومیت است.»

 

افتخار ایرانیان به یک فیلم فرانسوی که قرار است مروج فرهنگ فرانسه باشد و با هزینه کشور فرانسه ساخته شده است، از آن شاهکارهایی است که فقط از عهده به ظاهر روشنفکران وطنی برمی‌آید. هیچ اِلِمانی از فیلم «گذشته» نه ارتباطی با ایران و ایرانیان دارد و نه اساسا قرار است در راستای اعتلای فرهنگ و یا حداقل سینمای ایران باشد. همانقدر که «کپی برابر اصل» عباس کیارستمی یک فیلم ایرانی است، «گذشته» اصغر فرهادی هم متعلق به سینمای ایران است!

 

قطعا نگاه واقع‌بینانه به وضعیت فعلی سینمای ایران و ضعف‌ها و کاستی‌هایش و تلاش برای رفع آنها و کمک به اعتلای وضعیت هنر هفتم در کشور، قطعا بسیار مفیدتر و تاثیرگذارتر خواهد بود تا خوابیدن در باد موفقیت‌هایی که ربطی به سینمای ایران ندارد و در واقع افتخار به موفقیت دیگران برای کسب اعتبار برای سینمای ایران است؛ روشی که فقط یک شادی کاذب نصیب اهالی هنر و افکار عمومی می‌کند و حبابِ حاصل از آن، زمینه را برای نادیده گرفتن مشکلات ساختاری سینمای کشور را فراهم می‌کند.

 

به نظر می‌رسد «توهم جشنواره‌ای»، فصل مشترک مسئولان سینمایی کشور و طیف شبه روشنفکران و غربگرایان باشد؛ چرا که یکی از طرفین از تلاش‌های خود برای لابی با مسئولان آکادمی اسکار سخن می‌گویند و دیگری برای روی سن رفتنِ کارگردانِ یک فیلم فرانسوی در جشنواره کن، ثانیه‌شماری می‌کند.

منبع: رجانیوز/مهدی خانعلی‌زاده