نگراني آمريكا از سرانجام بحران سوريه

منابع غربي مي گويند مهم ترين نگراني كشورهاي غربي درباره سوريه كه اتفاقا مهم ترين دليل تداوم ناآرامي ها در اين كشور هم هست آن است كه آمريكا و اسرائيل از اينكه پايان بحران در سوريه، دولت اسد را به بازيگري فعال تر از گذشته در محور مقاومت تبديل كند به شدت وحشت دارند.
كشور سوريه اكنون بيش از 10 ماه است كه گرفتار فتنه اي 3 ضلعي شده است. آمريكايي ها برنامه اين فتنه را طراحي كرده اند، سعودي ها و اتحاديه عرب هزينه آن را تامين مي كنند و اسرائيل هم مشغول انجام عمليات اطلاعاتي و خرابكارانه عليه رقيب ديرينه خود است. با اين وجود، غربي ها نه تنها در ساقط كردن دولت بشار اسد توفيقي نداشته اند بلكه حتي از به هم ريختن انسجام دروني دولت وي بويژه در بخش هاي نظامي و امنيتي هم عاجر مانده اند.
اكنون سوال اصلي كه بسياري از تحليلگران به دنبال پاسخ آن مي گردند اين است كه علت تدام بحران در سوريه چيست و عاقبت اين بحران چه خواهد شد؟
منابع مختلف اذعان دارند كه بحران سوريه شباهتي به انقلاب هاي اسلامي مردمي در مصر، تونس، يمن يا بحرين ندارد و پديده اي كه در اين كشور شكل گرفته داراي ماهيتي متفاوت است.
موسسه مطالعات راهبردي واشنگتن در گزارشي كه اخيرا درباره آينده بحران سوريه و تغييرات ژئوپلتيك در منطقه منتشر كرده و همچنين چند منبع غربي ديگر، تفاوت هاي موجود ميان رويه عمومي بهار عربي و بحران سوريه را به شكل زير خلاصه كرده اند.
1- آنچه در كشورهايي مانند مصر و تونس رخ داد و منجر به تغيير رژيم هاي حاكم شد محصول مشاركت اكثريت واقعي مردم در يك فرايند اعتراض دستجمعي و پي گير بود در حالي كه در تحولات سوريه به هيچ وجه اكثريت مردم دخالت ندارند بلكه اقليتي از اپوزيسيون مسلح و داراي رويكرد كاملا خشن تحولات اين كشور را پيش مي برد. در واقع در سوريه يك اكثريت خاموش وجود دارد كه به عقيده عموم تحليلگران از جمله نظرسنجي موسسه پيو و دانشگاه ميريلند در نوامبر 2011 همچنان به اسد علاقه دارند و خواهان كنار رفتن او نيستند. تحليلگران عقيده دارند مهم ترين دليل اينكه تحولات سوريه محصول فعاليت يك اقليت است اين است كه نظام اسد تا كنون پابرجا مانده والا ترديدي نيست كه اگر اكثريت مردم يك كشور تصميم به براندازي نظام حاكم بر آن بگيرند، مانند آنچه در مصر و تونس اتفاق افتاد، سقوط رژيم حتمي است.
2- تفاوت ديگر ميان بهار عربي و تحولات سوريه كه روزنامه هافينگتون پست هفته گذشته در مقاله اي به آن اشاره كرده اين است كه علت خشونت بالاي اين تحولات اين است كه اقليت معارض در سوريه كاملا مسلح هستند و بحران، ماهيتي كاملا نيمه سخت و امنيتي دارد. تئوري آمريكايي ها اين بود كه خواهند توانست مدل ليبي را در سوريه اجرا كنند يعني تجزيه يك شهر از شهرهاي مرزي سوريه، تبديل آن به مركز مخالفان، به رسميت شناختن آن (كه مغاير همه موازين حقوق بين الملل است) و نهايتا آغاز يك حركت براندازانه از آن محل به سمت پايتخت. ارتش سوريه تا كنون چندين بار پروژه هاي مشترك تركيه و آمريكا براي اجراي اين عمليات در يكي از شهرهاي مجاور مرز تركيه را خنثي كرده اما تداوم اين تلاش ها باعث شده ميزان كشته و مجروحان اين بحران زياد باشد.
3- تفاوت ديگر ميان بهار عربي و تحولات سوريه اين است كه در بهار عربي مصر و تونس تحولات ماهيتي كاملا داخلي داشت و نقش نيروهاي خارجي در آن حداقل و آن هم به شكل بازدارنده بود در حالي كه انبوهي از اطلاعات نشان مي دهد آنچه اكنون در سوريه در حال اجراست يك طرح از پيش نوشته شده است كه در آن تقسيم كاري وسيع ميان سعودي، آمريكا، تركيه و اسراييل صورت گرفته است. منابع غربي حدود 6 ماه پيش فاش كردند كه بندر بن سلطان رئيس سابق دستگاه اطلاعاتي سعودي و جفري فلتمن اين طرح را از حدود سال 2008 به اين سو طراحي كرده اند و شباهت هاي مهمي هم ميان آن و فتنه سال 88 در ايران وجود دارد.
4- و آخرين تفاوت تحولات سوريه با بهار عربي و انقلاب هاي اسلامي در منطقه آن است كه در بحرانهاي مصر و تونس شيرازه نظام حاكم در ماه هاي اول فرو پاشيد و سيستم در گردابي از اختلاف هاي داخلي فرو رفت اما در سوريه همچنان انسجام دروني دولت حفظ شده و بدنه اجتماعي آن نيز پاي كار مانده است.
غرب از چه مي ترسد
با وجود آنكه تحليلگران اذعان دارند پروژه آمريكا و غرب درباره سوريه بلند مدت است و در كوتاه مدت بعيد است نتيجه عيني از آن قابل استخراج باشد، جمع بندي گزارش هاي موجود نشان مي دهد كه استراتژي غرب درقبال تحولات سوريه تا كنون 3 فاز داشته است.
فاز اول در ابتداي بحران است كه غربي ها با علم به اينكه يك جانشين مطمئن براي نظام اسد وجود ندارد و احتمال دارد جانشين وي تندروهايي باشند كه مرزهاي سرزمين هاي اشغالي را ناامن كنند، تصميم گرفتند به جاي راهبرد براندازي اسد، استراتژي ضعيف كردن او را در پيش بگيرند. تصور غربي ها اين بود كه مي توانند اسد را آنقدر ضعيف كنند كه در مورد مسئله ايران حزب الله حاضر به امتياز دهي به غرب شود.
فاز دوم، زماني شروع شد كه غرب دريافت مي تواند به واسطه تركيه و اردن با معارضان سوري ارتباط برقرار كرده و از آنها بابت ضد غربي نبودن حكومت آينده سوريه تصميم بگيرد. پس از آنكه اين ارتباطات برقرار و تضمين ها اخذ شد آمريكا و اسراييل تمركز خود را روي براندازي نظام اسد متمركز كردند.
فاز سوم وقتي آغاز شد كه غرب دريافت اپوزيسيون داخلي سوريه امكان به نتيجه رساندن پروژه براندازي را ندارد و به زودي سازمان آن از هم خواهد پاشيد. در اين فاز غربي ها استراتژي مداخله مستقيم را انتخاب كردند كه اگرچه گزينه جنگ را در بر نمي گرفت ولي شامل پكيجي از اقدامات سياسي، امنيتي و اقتصادي عليه نظام حاكم بر سوريه بود.
سوال اساسي در مورد فاز سوم اين است كه اگر هدف از اين فاز براندازي نظام سوريه نيست پس چيست؟
به نظر مي رسد اكنون دورنماي يك كابوس بزرگ پيش روي آمريكايي ها پديدار شده و آن هم اين است كه نظام اسد بر سر كار باقي بماند و پس از آرام كردن اوضاع داخلي ضمن تحكيم پيوند خود با ايران و حزب الله دوران جديدي از مقاومت در مقابل اسراييل و انتقام گيري از متحدان منطقه اي غرب را آغاز كند.
اين نگراني است كه اخيرا برخي محافل در واشنگتن آن را به صراحت ابراز كرده اند. از جمله موسسه واشنگتن در گزارشي كه هفته گذشته در اين باره منتشر كرد تصريح مي كند كه جبران شكست هاي عميق ناشي از بهار عربي مهم ترين انگيزه آمريكا از بحران آفريني در سوريه است.
اين موسسه همچنين تاكيد مي كند: ترس آمريكا از اينكه اگر اسد در قدرت باقي بماند دوران جديد از مقاومت در منطقه آغاز خواهد شد اصلي ترين علت تداوم بحران هاي سوريه است كه هدف از آنها نه براندازي اسد بلكه مشغول كردن او به انبوهي از بحران هاست تا فرصت انتقام جويي را از وي سلب كند.
ريچاد هاس رئيس شوراي روابط خارجي آمريكا هم اخيرا در اين باره گفته است اگر اسد فرصتي براي خارج شدن از بحران داخلي پيدا كند قدرت محور مقاومت صدها برابر خواهد شد.
گزارش هاي موجود نشان مي دهد كه غربي ها نگران تحكيم پيوند سوريه و مصر جديد، مسئله شدن مجدد كردها و علوي ها براي تركيه، عميق شدن درگيري سوريه و سعودي و نهايتا قطع هرگونه تماس ميان دولت اسد و اسرائيل هستند كه زماني با واسطه گري سوريه شروع شده بود.
اسد: تا ايران با ماست كسي نمي تواند ما را محاصره كند
در همين حال رئيس جمهور سوريه بر عمق ارتباطش با ايران تاكيد كرد.
بشار اسد، رئيس جمهوري سوريه، در ديدار با تعدادي از روحانيون درزي كه از لبنان به ديدار او آمدند حوادث جاري در كشور خويش را پايان يافته دانست و گفت: سوريه بر توطئه خارجي پيروز شد. همزمان گزارش ها از كشته شدن 9 تن در اين كشور خبر مي دهد.
به گزارش روزنامه كويتي الانبا كه روز شنبه، 10 دسامبر، منتشر كرده است بشار اسد در اين ديدار گفت: «سوريه بر فتنه خارجي پيروز شد، حوادث پايان يافته است و بر همه مسائل اشراف داريم.»
او افزود: «از طرف تعدادي از افرادي كه عليه سوريه موضع خصمانه گرفته بودند به ما پيام رسيد كه آنها به زودي به كشور بازخواهند گشت.»
رئيس جمهوري سوريه تحريم هايي كه اتحاديه عرب عليه اين كشور به تصويب رسانده بود را بيهوده توصيف كرد و گفت: «آنها چه مي توانند انجام دهند، هيچ كاري نمي توانند بكنند، همه اين اتفاق ها توطئه خارجي است... برخي كشورهاي خليجي بيمار هستند.»
بشار اسد تاكيد كرد: «هيچ كس نمي تواند سوريه را محاصره كند، آنها با اين قطعنامه ها خود را محاصره مي كنند. ايران با ماست و عراق نيز پس از عقب نشيني نيروهاي آمريكايي به بهترين جايگاه خود بازخواهد گشت. لبنان در كنار ماست و اردن نيز تحريم ها را رد كرده است. آنها مي خواهند چه كنند؟ هيچ كس نمي تواند سوريه را محاصره كند.»
اصلي ترين علت فتنه انگيزي آمريكا چيست؟
در همين حال سفير كشورمان در سوريه علت اصلي دخالت هاي آمريكا در سوريه را تلاش هاي كاخ سفيد براي كاهش خسارت ناشي از بيداري اسلامي در منطقه دانست.
«محمدرضا رئوف شيباني» در ديدار خانم «بثينه شعبان» مشاور سياسي و رسانه اي رئيس جمهور سوريه در اين باره گفت: امروز رويارويي در منطقه رويارويي بين دو جبهه مقاومت و ضد مقاومت است.
سفير ايران در سوريه با اشاره به تحولات منطقه خاطرنشان كرد: آمريكا و رژيم صهيونيستي طرف هاي اصلي زيان ديده از تحولات اخير در منطقه مي باشند و اين باعث شده است تا آنها براي انحراف مسير تحولات تلاش كنند.
شيباني علت تلاش هاي اخير آمريكا و رژيم صهيونيستي در منطقه را كاستن از ميزان خسارت هاي وارده به علت تحولات منطقه خواند.
بثينه شعبان نيز در ديدار سفير ايران در سوريه حجم توطئه عليه سوريه را بسيار بالا توصيف كرد و گفت: دشمنان ما توطئه بزرگي را براي منطقه طراحي كرده اند.
وي افزود: هدف دشمنان اين است كه منطقه خاورميانه به گروگان غرب، آمريكا و رژيم صهيونيستي تبديل شود و هيچ كشوري در منطقه تهديد عليه امنيت اسرائيل نباشد.
سفير كشورمان در سوريه همچنين با «فاروق الشرع» معاون رئيس جمهور سوريه ديدار و پيرامون تحولات منطقه و سوريه تبادل نظر كردند.
كيهان

گزارش خطا