مهم‌ترین دغدغه علمی این روزهای دانشگاه‌ها کاهش شتاب علمی است که این دغدغه حتی در تذکرات مقام معظم رهبری در میان اساتید دانشگاه نیز مطرح شد و حالا جامعه دانشگاهی چشم به برنامه‌های وزیر علوم برای اصلاح شتاب علمی را دارند.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس،کاهش شتاب علمی کشور در سال‌های اخیر بر کسی پوشیده
نیست، اساتید دانشگاه معتقدند که این کاهش بر اثر افزایش سیاست‌زدگی در
دانشگاه‌ها در اوایل دولت یازدهم و در زمان وزارت فرجی دانا رخ داده است
ولی این مساله به هر دلیلی که رخ داده، حالا به دغدغه جامعه دانشگاهی و حتی
مسئولان بلندپایه کشور تبدیل شده است به طوریکه مقام معظم رهبری نیز در
دیدار با اساتید دانشگاه به این موضوع اشاره کرده و فرمودند: شتاب علمی
کشور، به هیچ دلیلی، نباید کاهش یابد.
با وجود دغدغه مقام معظم رهبری پیرامون شتاب علمی، بررسی رشد علمی کشور بر مبنای رنکینگ پایگاه‌های استنادی معتبر نشان می‌دهد شتاب علمی کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته به طوریکه تولید بیش از ۷۵ درصد علم ایران در دولت‌های نهم و دهم بوده است و پس از آن شاهد کاهش شتاب علمی بوده‌ایم.
مرجعیت علمی ایران در منطقه یکی از مواردی است که مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی علم و فناوری به آن اشاره کردند و در دو دهه گذشته نیز مساله تولید دانش و مرجعیت علمی ایران در منطقه از سطح یک افق و چشم انداز دراز مدت به یک واقعیت عینی تبدیل شده است. در این مسیر و در راستای نیل به این مقصود، دولت‌های مختلف سیاست گذاری‌های متنوعی را تصویب و اعمال کرده و هر یک تلاش داشتند که رویای مرجعیت علمی ایران، روزی به واقعیت بپیوندد.
در این راستا هر یک از دولت‌های جمهوری اسلامی ایران، با توجه به جهت سیاست‌های خود در محیط دانشگاه‌ها و اولویت‌هایی که برای این محیط ترسیم می‌کردند، در این راستا توفیقات کوچک و بزرگی و گاهی خطاهایی داشته‌اند و حالا پس از افت شتاب علمی کشور و فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه شتاب علمی نباید کاهش یابد، جامعه دانشگاهی در انتظار برنامه‌های وزارت علوم محمد فرهادی برای حفظ و حتی ارتقای شتاب علمی کشور هستند.
* مقایسه رشد علمی کشور در دولت‌های مختلف
با یک جمع ساده می‌توان به کل مدارک انتشار یافته در دولت‌ها پی برد. تولید علم کشور در زمان وزارت دانشجو بیش از ۱۲ برابر زمان معین و توفیقی است. طبق داده‌های موجود در سایت Scimago تا سال ۲۰۱۳، بیش از ۵۳درصد کل علم تولید شده در تاریخ علم ایران در زمان مسئولیت کامران دانشجو و بیش از ۲۱درصد آن در زمان مسئولیت محمدمهدی زاهدی، صورت گرفته و دانشگاههای کشور در این زمینه بسیار فعال و بی نظیر بوده‌اند. از سوی دیگر آمار نشان می‌دهد که در دوران معین و جعفر توفیقی (۲۰۰۱-۲۰۰۴) کلا حدود ۶.۰۵درصد علم تاریخ ایران در دانشگاه‌ها تولید شده است.
همچنین آمار نشان می‌دهد که کل تولید علم دولت هفتم در زمان صدارت معین، حدود ۲.۱درصد از کل مقالات تاریخ علم ایران را داشته است. در یک مقایسه آماری مشخص می‌شود در ۲ دولت اصلاحات جمعا ۸.۱۵درصد از کل تولید علم اتفاق افتاده است در صورتی که در دولت‌های نهم و دهم ۷۵.۴درصد از کل تولید تاریخ علم ایران واقع شده است. بر طبق اطلاعات Scimago می‌توان گفت در دولت نهم و دهم تعداد مدارک علمی تولید شده بیش از ۹ برابر دولت هفتم و هشتم بوده است.
طبق اطلاعات موجود در سایت رنکینگScimago و آنالیز آن، بیش از ۷۵ درصد از تولید علم تاریخ ایران در دولت‌های نهم و دهم صورت گرفته است.
در سال ۲۰۰۶ رشد خیره کننده علمی کشور به ۴۹.۸درصد رسیده است. این سال در زمان وزارت زاهدی بوده است.
تنها در سال ۲۰۱۲ و در زمان وزارت دانشجو، تعداد مستندات چاپ شده کشور به ۴۰ هزار و ۲۳۶ مورد رسیده است. این تعداد مدارک انتشار یافته در یک سال نزدیک به دو برابر کل مدارکی است که در زمان‌های دولت هفتم و هشتم (دولت‌های اصلاحات) در هشت سال به چاپ رسیده است.
همچنین در پایگاه اسکوپوس در سال ۲۰۱۲ کشورمان ۴۰ هزار و ۱۰۴ مقاله نمایه کرده اما در سال ۲۰۱۳ ایران با کاهش بیش از ۱۰۰۰ مقاله نسبت به سال ۲۰۱۲، ۳۹ هزار و ۹۹ مقاله در اسکوپوس نمایه کرد.
در هر صورت آنچه در دولت‌های گذشته و حتی در همین دولت یازدهم و در زمان وزارت فرجی دانا وزیر استیضاح شده روحانی رخ داد حالا می‌تواند به تجربه‌ای برای مسئولان وزارت علوم در زمان وزارت فرهادی باشد. آنچه پیش روی علم کشور است، برنامه‌ریزی‌های وزارت علوم فرهادی برای آینده علمی است که باید هر چه سریع‌تر و در راستای رفع دغدغه‌های مقام معظم رهبری صورت بگیرد.
معاونت پژوهشی وزارت علوم که پس از حذف طرح‌های کلان ملی و کمرنگ شدن برنامه‌های شورای عتف روزهای آرامی را سپری کرده است دیگر باید برای اصلاح شتاب علمی دست به کار شود چرا که این مساله دغدغه تمام مسئولان کشور و اساتید دانشگاه‌ها است.
* رابطه افزایش بازی‌های سیاسی دانشگاهی و کاهش شتاب علمی کشور
اما آنچه مسلم است، فروغلتیدن در بازی‌های سیاسی و درگیر شدن با حاشیه‌هایی که همواره افراطیون برای وزارت علوم تدارک می‌بینند، نتیجه‌ای جز افت علمی کشور و کاهش مستندات نشریافته در پی نخواهد داشت، همانطور که مقام معظم رهبری نیز در دیدار شب گذشته خود با اساتید دانشگاه دستیابی ایران به رتبه ۱۶ علمی جهان را نتیجه تلاش‌های بی وقفه ۱۰، ۱۵ سال اخیر در دانشگاه‌ها و مراکز علمی خواندند و افزودند: شتاب علمی شوق‌برانگیزی که این افتخار را نصیب ایران کرد، امروز کم شده است و مسئولان باید همّت مضاعف کنند که حرکت پیشرفت علمی از دور نیفتد و متناسب با نیاز کشور شتاب گیرد.
* اساتید دانشگاه به تبعیت از مقام معظم رهبری خواستار برنامه‌ریزی وزارت علوم برای رشد شتاب علمی کشور هستند
خواسته مقام معظم رهبری خواسته تمام جامعه دانشگاهی هم هست و اساتید برجسته دانشگاههای کشور نیز بر این عقیده‌اند که فرهادی باید با کاهش سیاست‌زدگی در دانشگاه‌ها برای رشد علمی کشور برنامه‌ریزی کند زیرا بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری سیاست‌زدگی سم مهلک محیط‌های علمی است.
* چلداوی: سیاسی کاری رشد علمی را متوقف کرده است
احمد چلداوی عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت پیرامون افت رشد علمی کشور گفت: ما در دو سال اخیر شاهد افت رشد علمی کشور بودیم و رشد امروز کشور در حوزه علم آن شتاب گذشته را ندارد.
وی دلیل کاهش شتاب علمی کشور را سیاسی کاری‌های صورت گرفته در دو سال اخیر دانست.
* قدیانی: فرهادی مراقب حواشی وزارت علوم باشد
حسین قدیانی رئیس سازمان بسیج علمی کشور نیز با بیان اینکه شتاب علمی در هر کشور تابع چند پارامتر اساسی است، گفت: باید دغدغه دانشگاه به خصوص در بخش تحصیلات تکمیلی بحث تولید علم باشد. اگر دانشگاه مملو از حاشیه شود از اهداف دور می‌شود و باید در این حوزه برنامه‌ریزی‌هایی صورت گیرد تا دانشگاه از سیاست‌زدگی دور شود تا پژوهش‌ها بر اساس نیازهای کشور باشد و مردم اثرات پژوهش را لمس کنند.
وی گفت: امیدواریم اتفاقاتی که در زمان فرجی‌دانا در دانشگاه‌ها رقم خورد و مسائل حاشیه‌ای سیاسی در دانشگاه شکل گرفت اکنون رخ ندهد. انتظار داریم که فرهادی مراقب حواشی وزارتخانه و افراد حاشیه‌ساز در این وزارتخانه باشد زیرا ممکن است برخی حواشی در وزارتخانه مانع از رشد علمی شوند و این مسئله مطالبه مردم و رهبری است.
* چگینی: رشد علمی کشور همانند دوره‌های قبل پویا نیست
وحید چگینی عضو هیات علمی دانشگاه نیز با بیان اینکه رشد علمی کشور همانند دوره‌های قبل پویا نیست، گفت: اگر این شرایط ادامه پیدا کند جایگاه ایران در میان کشورها دچار افت شدید‌تر می‌شود و علت این توقف باید به شکل بسیار دقیق آسیب شناسی شود.
چگینی با بیان اینکه تغییرات زیاد در وزارت علوم یکی از عوامل افت رشد علمی کشور است گفت: در ابتدای کار دولت، وزارت علوم میدان کشاکش اختلافات بود به طوری که وجود تغییرات زیاد در مسئولان ارشد، عدم ثبات در مدیریت و نحوه راهبری این وزارتخانه، تاثیر بسیار زیادی در کاهش سرعت رشد علمی کشور داشته است. درگذشته طرح‌های علمی با جدیت بسیار بالایی پیگیری می‌شد، به طوری که حجم بالای تولید مقالات و انتشار مقالات علمی در نشریات برجسته بین المللی به رونق علمی کشور بسیار کمک می‌کرد، اما امروز رکود بر فضای علمی کشور سایه انداخته است، در این میان کشورهای دیگر بر سرعت رشد علمی خود اضافه کرده‌اند و همین مسئله سبب شده جایگاه ایران در رنکینگ تولید علم کشور به چالش بزرگی مبتلا شود.
* احسان دوست: جنجال‌های محیط دانشگاه دلیل کاهش شتاب علمی کشور بوده است
علیرضا احسان‌دوست مسئول سازمان بسیج اساتید استان اصفهان نیز گفت: مقام معظم رهبری نگران توقف شتاب فوق‌العاده علمی دانشگاههای کشور نسبت به سال‌های گذشته هستند و این نگرانی از کلام ایشان در دیدار با اساتید دانشگاه به خوبی مشخص بود، ایشان صراحتا فرمودند شتاب علمی کشور متوقف شده و این کاهش شتاب علمی، دلایل مهم دارد که می‌توان به بحث تبدیل محیط‌های دانشگاهی به سیاسی‌کاری و توجه بیش از حد به حاشیه‌سازی‌های سیاسی اشاره کرد.
وی تصریح کرد: دلیل دوم کاهش شتاب علمی کشور مربوط به جنجال‌های شکل گرفته برای محیط‌های دانشگاهی است که ایشان از آن به عنوان سم مهلک یاد کردند. سهم بسیار کم بودجه کشور در بخش پژوهش و کوتاهی دولت در این بخش از دیگر مواردی است که رهبری نسبت به آن انتقاد کردند، معظم‌له تخصیص چهار تا پنج درصدی بودجه کشور به بخش پژوهش را به عنوان یک مطالبه جدی درخواست کردند.
* مهدی‌نژاد نوری: نگاه‌های حزبی در انتصابات وزارت علوم و سیاست‌زدگی دانشگاه‌ها عامل کاهش شتاب علمی کشور بوده است
محمد مهدی‌نژاد نوری معاون پژوهش و فناوری سابق وزارت علوم در تشریح دلایل کاهش شتاب علمی کشور گفت: در دو سال اخیر وزارت علوم به عنوان بزرگ‌ترین دستگاه مدیریتی از نظر علم تحت‌الشعاع حاشیه‌های بسیاری قرار داشته است به طوری که از انتخاب وزیر و استیضاح وی و انتصاب حاشیه‌ای مدیران در وزارت علوم هر روز شاهد شایعات و حاشیه‌هایی در این وزارتخانه بودیم که مسائل تنش‌زا در انتصابات هم کاملا مشخص بود و حتی برخی از این حاشیه‌ها همچنان ادامه دارد. به طوری که آخرین آن بحث روسای دانشگاه بود که به جای اعمال نظر تمام اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی در تائید روسای دانشگاه، کمیته‌ای را تشکیل دادند و ۲۳ رئیس دانشگاه را در یک جلسه تعیین کردند.
وی افزود: تقویت گروه‌های منحله دانشجویی و بازگشت برخی اساتید و دانشجویان به دانشگاه که به دلایل مختلف قانونی اخراج شده بودند و همچنین مطرح شدن بحث بورسیه‌های سال‌های گذشته که حجم زیاد انرژی را از کشور گرفت و دو قطبی شدن فضای دانشگاه را رقم زد و منزوی کردن تفکرات علمی به بهانه نشاط و آزادی سبب شده است تا فضای مراکز تحقیقاتی به جای تمرکز بر مسائل علمی به مسائل حاشیه‌ای سوق داده شود. به طور کلی تلاش برای سیاست‌زدگی دانشگاه و استفاده از آن در راستای منافع گروهی می‌تواند دانشگاه را از مسیر خود که باید در خدمت ارزش‌ها و منافع مردم باشد دور کند.
به گفته مهدی‌نژاد، عدم تامین اعتبارات پژوهشی لازم برای تداوم طرح‌های موجود یکی دیگر از دلایل کاهش شتاب علمی کشور است. در حالی که براساس قانون باید تا پایان برنامه پنجم توسعه یعنی امسال، اعتبار پژوهشی به میزان سه درصد تولید ناخالص داخلی می‌رسید در حال حاضر اعتبارات دولتی که برای پژوهش در نظر گرفته شده است اگر به طور کامل پرداخت شود نیم‌درصد تولید ناخالص داخلی است و اگر فرض کنیم دو دهم درصد هم از سوی نهادهای غیردولتی برای پژوهش صرف شود در مجموع اعتباری که برای پژوهش صرف می‌شود ۷ دهم درصد از میزان تولید ناخالص داخلی است در حالی که باید به ۳ درصد می‌رسید.
وی با ارائه پیشنهاداتی برای قرار گرفتن مجدد بر ریل رشد علمی کشور گفت: وزیر علوم نیز باید یک نگاه مستقلانه به تیمش داشته باشد و به عنوان یک وزیر ببیند آیا تلاش لازم برای برگرداندن قطار شتاب علمی کشور در ریل پیشرفت در تیم وزارتخانه وجود دارد یا خیر. باید قدرت و تفکر کاری مدیران ارزیابی شود به طوری که وزیر باید بداند مدیران، کارها را براساس سیاست‌های مقام معظم رهبری انجام می‌دهند یا خیر و جناح‌گیری‌ها براساس نقشه جامع علمی هست یا خیر. در اینصورت و با رفع موانع شتاب علمی کشور می‌توانیم به بهترین جایگاه‌های علمی در دنیا بیندیشیم.
* صلاحی: تشکیل کمیته‌ای برای بررسی کاهش شتاب علمی خواسته اساتید دانشگاه از وزیر علوم است
سهراب صلاحی رئیس سازمان بسیج اساتید پیرامون متوقف شدن رشد پیشرفت علمی کشور گفت: ما در سال ۹۲ رتبه ۱۶ را از نظر تولید علم در جهان بدست آوردیم درحالیکه در ۸ سال گذشته آن در رتبه ۴۰ قرار داشتیم. در ادامه روند باید به رتبه ۱۰ تولید علم می‌رسیدیم که با حاشیه‌های دوسال اخیر وزارت علوم این امر محقق نشد.
وی با بیان اینکه پیشرفت علمی کشور نتیجه تلاش‌های شبانه‌روزی مدیران مؤمن و دلسوز این کشور بوده است، گفت: این درحالی است که در دوره جدید مدیریت وزارت علوم مدیران ارزشی که در ۸ سال گذشته برای پیشرفت علمی کشور تلاش می‌کردند، کنار گذاشته شدند.
این استاد دانشگاه خطاب به وزیر علوم گفت: انتظار داریم وزیر علوم کمیته‌ای برای بررسی توقف روند پیشرفت علمی کشور تشکیل دهد چراکه اگر این اقدام صورت نگیرد ما شاهد افت پیشرفت علمی خواهیم بود.
آنچه مسلم است، فرمایشات رهبری و سیاست‌های ابلاغی ایشان پیرامون علم و فناوری باید به عنوان نقشه راهی در برابر مسئولان علمی کشور باشد تا از طریق رهنمودهای ایشان بتوانیم به آنچه در نقشه علمی کشور به عنوان اهداف نظام در زمینه علم و فناوری در نظر گرفته‌ایم دست یابیم که به عقیده کارشناسان تحقق این اهداف نیز با اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری کار دشوار و دور از دسترسی نیست.
با وجود دغدغه مقام معظم رهبری پیرامون شتاب علمی، بررسی رشد علمی کشور بر مبنای رنکینگ پایگاه‌های استنادی معتبر نشان می‌دهد شتاب علمی کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته به طوریکه تولید بیش از ۷۵ درصد علم ایران در دولت‌های نهم و دهم بوده است و پس از آن شاهد کاهش شتاب علمی بوده‌ایم.
مرجعیت علمی ایران در منطقه یکی از مواردی است که مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی علم و فناوری به آن اشاره کردند و در دو دهه گذشته نیز مساله تولید دانش و مرجعیت علمی ایران در منطقه از سطح یک افق و چشم انداز دراز مدت به یک واقعیت عینی تبدیل شده است. در این مسیر و در راستای نیل به این مقصود، دولت‌های مختلف سیاست گذاری‌های متنوعی را تصویب و اعمال کرده و هر یک تلاش داشتند که رویای مرجعیت علمی ایران، روزی به واقعیت بپیوندد.
در این راستا هر یک از دولت‌های جمهوری اسلامی ایران، با توجه به جهت سیاست‌های خود در محیط دانشگاه‌ها و اولویت‌هایی که برای این محیط ترسیم می‌کردند، در این راستا توفیقات کوچک و بزرگی و گاهی خطاهایی داشته‌اند و حالا پس از افت شتاب علمی کشور و فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه شتاب علمی نباید کاهش یابد، جامعه دانشگاهی در انتظار برنامه‌های وزارت علوم محمد فرهادی برای حفظ و حتی ارتقای شتاب علمی کشور هستند.
* مقایسه رشد علمی کشور در دولت‌های مختلف
با یک جمع ساده می‌توان به کل مدارک انتشار یافته در دولت‌ها پی برد. تولید علم کشور در زمان وزارت دانشجو بیش از ۱۲ برابر زمان معین و توفیقی است. طبق داده‌های موجود در سایت Scimago تا سال ۲۰۱۳، بیش از ۵۳درصد کل علم تولید شده در تاریخ علم ایران در زمان مسئولیت کامران دانشجو و بیش از ۲۱درصد آن در زمان مسئولیت محمدمهدی زاهدی، صورت گرفته و دانشگاههای کشور در این زمینه بسیار فعال و بی نظیر بوده‌اند. از سوی دیگر آمار نشان می‌دهد که در دوران معین و جعفر توفیقی (۲۰۰۱-۲۰۰۴) کلا حدود ۶.۰۵درصد علم تاریخ ایران در دانشگاه‌ها تولید شده است.
همچنین آمار نشان می‌دهد که کل تولید علم دولت هفتم در زمان صدارت معین، حدود ۲.۱درصد از کل مقالات تاریخ علم ایران را داشته است. در یک مقایسه آماری مشخص می‌شود در ۲ دولت اصلاحات جمعا ۸.۱۵درصد از کل تولید علم اتفاق افتاده است در صورتی که در دولت‌های نهم و دهم ۷۵.۴درصد از کل تولید تاریخ علم ایران واقع شده است. بر طبق اطلاعات Scimago می‌توان گفت در دولت نهم و دهم تعداد مدارک علمی تولید شده بیش از ۹ برابر دولت هفتم و هشتم بوده است.
طبق اطلاعات موجود در سایت رنکینگScimago و آنالیز آن، بیش از ۷۵ درصد از تولید علم تاریخ ایران در دولت‌های نهم و دهم صورت گرفته است.
در سال ۲۰۰۶ رشد خیره کننده علمی کشور به ۴۹.۸درصد رسیده است. این سال در زمان وزارت زاهدی بوده است.
تنها در سال ۲۰۱۲ و در زمان وزارت دانشجو، تعداد مستندات چاپ شده کشور به ۴۰ هزار و ۲۳۶ مورد رسیده است. این تعداد مدارک انتشار یافته در یک سال نزدیک به دو برابر کل مدارکی است که در زمان‌های دولت هفتم و هشتم (دولت‌های اصلاحات) در هشت سال به چاپ رسیده است.
همچنین در پایگاه اسکوپوس در سال ۲۰۱۲ کشورمان ۴۰ هزار و ۱۰۴ مقاله نمایه کرده اما در سال ۲۰۱۳ ایران با کاهش بیش از ۱۰۰۰ مقاله نسبت به سال ۲۰۱۲، ۳۹ هزار و ۹۹ مقاله در اسکوپوس نمایه کرد.
در هر صورت آنچه در دولت‌های گذشته و حتی در همین دولت یازدهم و در زمان وزارت فرجی دانا وزیر استیضاح شده روحانی رخ داد حالا می‌تواند به تجربه‌ای برای مسئولان وزارت علوم در زمان وزارت فرهادی باشد. آنچه پیش روی علم کشور است، برنامه‌ریزی‌های وزارت علوم فرهادی برای آینده علمی است که باید هر چه سریع‌تر و در راستای رفع دغدغه‌های مقام معظم رهبری صورت بگیرد.
معاونت پژوهشی وزارت علوم که پس از حذف طرح‌های کلان ملی و کمرنگ شدن برنامه‌های شورای عتف روزهای آرامی را سپری کرده است دیگر باید برای اصلاح شتاب علمی دست به کار شود چرا که این مساله دغدغه تمام مسئولان کشور و اساتید دانشگاه‌ها است.
* رابطه افزایش بازی‌های سیاسی دانشگاهی و کاهش شتاب علمی کشور
اما آنچه مسلم است، فروغلتیدن در بازی‌های سیاسی و درگیر شدن با حاشیه‌هایی که همواره افراطیون برای وزارت علوم تدارک می‌بینند، نتیجه‌ای جز افت علمی کشور و کاهش مستندات نشریافته در پی نخواهد داشت، همانطور که مقام معظم رهبری نیز در دیدار شب گذشته خود با اساتید دانشگاه دستیابی ایران به رتبه ۱۶ علمی جهان را نتیجه تلاش‌های بی وقفه ۱۰، ۱۵ سال اخیر در دانشگاه‌ها و مراکز علمی خواندند و افزودند: شتاب علمی شوق‌برانگیزی که این افتخار را نصیب ایران کرد، امروز کم شده است و مسئولان باید همّت مضاعف کنند که حرکت پیشرفت علمی از دور نیفتد و متناسب با نیاز کشور شتاب گیرد.
* اساتید دانشگاه به تبعیت از مقام معظم رهبری خواستار برنامه‌ریزی وزارت علوم برای رشد شتاب علمی کشور هستند
خواسته مقام معظم رهبری خواسته تمام جامعه دانشگاهی هم هست و اساتید برجسته دانشگاههای کشور نیز بر این عقیده‌اند که فرهادی باید با کاهش سیاست‌زدگی در دانشگاه‌ها برای رشد علمی کشور برنامه‌ریزی کند زیرا بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری سیاست‌زدگی سم مهلک محیط‌های علمی است.
* چلداوی: سیاسی کاری رشد علمی را متوقف کرده است
احمد چلداوی عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت پیرامون افت رشد علمی کشور گفت: ما در دو سال اخیر شاهد افت رشد علمی کشور بودیم و رشد امروز کشور در حوزه علم آن شتاب گذشته را ندارد.
وی دلیل کاهش شتاب علمی کشور را سیاسی کاری‌های صورت گرفته در دو سال اخیر دانست.
* قدیانی: فرهادی مراقب حواشی وزارت علوم باشد
حسین قدیانی رئیس سازمان بسیج علمی کشور نیز با بیان اینکه شتاب علمی در هر کشور تابع چند پارامتر اساسی است، گفت: باید دغدغه دانشگاه به خصوص در بخش تحصیلات تکمیلی بحث تولید علم باشد. اگر دانشگاه مملو از حاشیه شود از اهداف دور می‌شود و باید در این حوزه برنامه‌ریزی‌هایی صورت گیرد تا دانشگاه از سیاست‌زدگی دور شود تا پژوهش‌ها بر اساس نیازهای کشور باشد و مردم اثرات پژوهش را لمس کنند.
وی گفت: امیدواریم اتفاقاتی که در زمان فرجی‌دانا در دانشگاه‌ها رقم خورد و مسائل حاشیه‌ای سیاسی در دانشگاه شکل گرفت اکنون رخ ندهد. انتظار داریم که فرهادی مراقب حواشی وزارتخانه و افراد حاشیه‌ساز در این وزارتخانه باشد زیرا ممکن است برخی حواشی در وزارتخانه مانع از رشد علمی شوند و این مسئله مطالبه مردم و رهبری است.
* چگینی: رشد علمی کشور همانند دوره‌های قبل پویا نیست
وحید چگینی عضو هیات علمی دانشگاه نیز با بیان اینکه رشد علمی کشور همانند دوره‌های قبل پویا نیست، گفت: اگر این شرایط ادامه پیدا کند جایگاه ایران در میان کشورها دچار افت شدید‌تر می‌شود و علت این توقف باید به شکل بسیار دقیق آسیب شناسی شود.
چگینی با بیان اینکه تغییرات زیاد در وزارت علوم یکی از عوامل افت رشد علمی کشور است گفت: در ابتدای کار دولت، وزارت علوم میدان کشاکش اختلافات بود به طوری که وجود تغییرات زیاد در مسئولان ارشد، عدم ثبات در مدیریت و نحوه راهبری این وزارتخانه، تاثیر بسیار زیادی در کاهش سرعت رشد علمی کشور داشته است. درگذشته طرح‌های علمی با جدیت بسیار بالایی پیگیری می‌شد، به طوری که حجم بالای تولید مقالات و انتشار مقالات علمی در نشریات برجسته بین المللی به رونق علمی کشور بسیار کمک می‌کرد، اما امروز رکود بر فضای علمی کشور سایه انداخته است، در این میان کشورهای دیگر بر سرعت رشد علمی خود اضافه کرده‌اند و همین مسئله سبب شده جایگاه ایران در رنکینگ تولید علم کشور به چالش بزرگی مبتلا شود.
* احسان دوست: جنجال‌های محیط دانشگاه دلیل کاهش شتاب علمی کشور بوده است
علیرضا احسان‌دوست مسئول سازمان بسیج اساتید استان اصفهان نیز گفت: مقام معظم رهبری نگران توقف شتاب فوق‌العاده علمی دانشگاههای کشور نسبت به سال‌های گذشته هستند و این نگرانی از کلام ایشان در دیدار با اساتید دانشگاه به خوبی مشخص بود، ایشان صراحتا فرمودند شتاب علمی کشور متوقف شده و این کاهش شتاب علمی، دلایل مهم دارد که می‌توان به بحث تبدیل محیط‌های دانشگاهی به سیاسی‌کاری و توجه بیش از حد به حاشیه‌سازی‌های سیاسی اشاره کرد.
وی تصریح کرد: دلیل دوم کاهش شتاب علمی کشور مربوط به جنجال‌های شکل گرفته برای محیط‌های دانشگاهی است که ایشان از آن به عنوان سم مهلک یاد کردند. سهم بسیار کم بودجه کشور در بخش پژوهش و کوتاهی دولت در این بخش از دیگر مواردی است که رهبری نسبت به آن انتقاد کردند، معظم‌له تخصیص چهار تا پنج درصدی بودجه کشور به بخش پژوهش را به عنوان یک مطالبه جدی درخواست کردند.
* مهدی‌نژاد نوری: نگاه‌های حزبی در انتصابات وزارت علوم و سیاست‌زدگی دانشگاه‌ها عامل کاهش شتاب علمی کشور بوده است
محمد مهدی‌نژاد نوری معاون پژوهش و فناوری سابق وزارت علوم در تشریح دلایل کاهش شتاب علمی کشور گفت: در دو سال اخیر وزارت علوم به عنوان بزرگ‌ترین دستگاه مدیریتی از نظر علم تحت‌الشعاع حاشیه‌های بسیاری قرار داشته است به طوری که از انتخاب وزیر و استیضاح وی و انتصاب حاشیه‌ای مدیران در وزارت علوم هر روز شاهد شایعات و حاشیه‌هایی در این وزارتخانه بودیم که مسائل تنش‌زا در انتصابات هم کاملا مشخص بود و حتی برخی از این حاشیه‌ها همچنان ادامه دارد. به طوری که آخرین آن بحث روسای دانشگاه بود که به جای اعمال نظر تمام اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی در تائید روسای دانشگاه، کمیته‌ای را تشکیل دادند و ۲۳ رئیس دانشگاه را در یک جلسه تعیین کردند.
وی افزود: تقویت گروه‌های منحله دانشجویی و بازگشت برخی اساتید و دانشجویان به دانشگاه که به دلایل مختلف قانونی اخراج شده بودند و همچنین مطرح شدن بحث بورسیه‌های سال‌های گذشته که حجم زیاد انرژی را از کشور گرفت و دو قطبی شدن فضای دانشگاه را رقم زد و منزوی کردن تفکرات علمی به بهانه نشاط و آزادی سبب شده است تا فضای مراکز تحقیقاتی به جای تمرکز بر مسائل علمی به مسائل حاشیه‌ای سوق داده شود. به طور کلی تلاش برای سیاست‌زدگی دانشگاه و استفاده از آن در راستای منافع گروهی می‌تواند دانشگاه را از مسیر خود که باید در خدمت ارزش‌ها و منافع مردم باشد دور کند.
به گفته مهدی‌نژاد، عدم تامین اعتبارات پژوهشی لازم برای تداوم طرح‌های موجود یکی دیگر از دلایل کاهش شتاب علمی کشور است. در حالی که براساس قانون باید تا پایان برنامه پنجم توسعه یعنی امسال، اعتبار پژوهشی به میزان سه درصد تولید ناخالص داخلی می‌رسید در حال حاضر اعتبارات دولتی که برای پژوهش در نظر گرفته شده است اگر به طور کامل پرداخت شود نیم‌درصد تولید ناخالص داخلی است و اگر فرض کنیم دو دهم درصد هم از سوی نهادهای غیردولتی برای پژوهش صرف شود در مجموع اعتباری که برای پژوهش صرف می‌شود ۷ دهم درصد از میزان تولید ناخالص داخلی است در حالی که باید به ۳ درصد می‌رسید.
وی با ارائه پیشنهاداتی برای قرار گرفتن مجدد بر ریل رشد علمی کشور گفت: وزیر علوم نیز باید یک نگاه مستقلانه به تیمش داشته باشد و به عنوان یک وزیر ببیند آیا تلاش لازم برای برگرداندن قطار شتاب علمی کشور در ریل پیشرفت در تیم وزارتخانه وجود دارد یا خیر. باید قدرت و تفکر کاری مدیران ارزیابی شود به طوری که وزیر باید بداند مدیران، کارها را براساس سیاست‌های مقام معظم رهبری انجام می‌دهند یا خیر و جناح‌گیری‌ها براساس نقشه جامع علمی هست یا خیر. در اینصورت و با رفع موانع شتاب علمی کشور می‌توانیم به بهترین جایگاه‌های علمی در دنیا بیندیشیم.
* صلاحی: تشکیل کمیته‌ای برای بررسی کاهش شتاب علمی خواسته اساتید دانشگاه از وزیر علوم است
سهراب صلاحی رئیس سازمان بسیج اساتید پیرامون متوقف شدن رشد پیشرفت علمی کشور گفت: ما در سال ۹۲ رتبه ۱۶ را از نظر تولید علم در جهان بدست آوردیم درحالیکه در ۸ سال گذشته آن در رتبه ۴۰ قرار داشتیم. در ادامه روند باید به رتبه ۱۰ تولید علم می‌رسیدیم که با حاشیه‌های دوسال اخیر وزارت علوم این امر محقق نشد.
وی با بیان اینکه پیشرفت علمی کشور نتیجه تلاش‌های شبانه‌روزی مدیران مؤمن و دلسوز این کشور بوده است، گفت: این درحالی است که در دوره جدید مدیریت وزارت علوم مدیران ارزشی که در ۸ سال گذشته برای پیشرفت علمی کشور تلاش می‌کردند، کنار گذاشته شدند.
این استاد دانشگاه خطاب به وزیر علوم گفت: انتظار داریم وزیر علوم کمیته‌ای برای بررسی توقف روند پیشرفت علمی کشور تشکیل دهد چراکه اگر این اقدام صورت نگیرد ما شاهد افت پیشرفت علمی خواهیم بود.
آنچه مسلم است، فرمایشات رهبری و سیاست‌های ابلاغی ایشان پیرامون علم و فناوری باید به عنوان نقشه راهی در برابر مسئولان علمی کشور باشد تا از طریق رهنمودهای ایشان بتوانیم به آنچه در نقشه علمی کشور به عنوان اهداف نظام در زمینه علم و فناوری در نظر گرفته‌ایم دست یابیم که به عقیده کارشناسان تحقق این اهداف نیز با اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری کار دشوار و دور از دسترسی نیست.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
پربحث ترین عناوین
پر طرفدار ترین ها
