آیا تغییرات بازار خودرو در دوران پساتحریم به نفع ملت تمام می‌شود؟

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، بعد از توافق هسته ای و در حالی که هنوز اثری از لغو تحریم های یکجانبه غرب به چشم نمی اید اما هر روز خبری مبنی بر علاقه مندی شرکت های تجاری غربی برای حضور در بازار ایران منتشر می شود. در شرایطی که دولت های اروپایی با هیئت های اقتصادی به کشورمان سفر کردند، حضور شرکت های غربی در ایران، بحث روز فعالان اقتصادی کشورمان است.

در این بین صنعت خودرو نیز به یکی از مهمترین و جذاب ترین هدف های غرب در مواجه با بازار ایران تبدیل شده است. شرکت های بزرگ خودرو سازی مانند بنز و فولکس واگن علاقه مندی خود را برای حضور در بازار ایران اعلام کرده اند. این موضوع نه فقط در شرکت های خودرو سازی اروپایی که حتی امریکایی ها را نیز مشتاق به سرمایه گذاری در ایران کرده است. همانطور که نشریه اقتصادی فوربس با اشاره به جذابیت بازار خودرو ایران می گوید: دولت آمریکا باید برای برداشتن موانع از پیش پای شرکت های خودروسازی این کشور کارهایی را انجام دهد و خودروسازان باید به منافع حضور در بازار پرسود ایران توجه کنند.

چرا بازار خودرو برای غرب اینقدر مهم است؟

خودرو در ایران با بالاترین قیمت جهانی و کمترین تعهد و مسئولیتی نسبت به خریداران فروخته می‌شود. این موضوع را باید نکته اساسی در تمایل حضور شرکت‌های خودروساز خارجی در بازار ایران به شمار آورد.

طبیعی است که این بازار جذابیت‌های خاص خود را برای شرکت‌های خارجی داشته باشد، نرخ مالکیت خودرو در کشور بسیار پایین است در کنار این موضوع ما با یک بازار تشنه روبرو هستیم که میان عرضه و تقاضا شکاف بسیاری وجود دارد.

در بازار ایران تقاضا برای خرید خودرو بسیار است از آن طرف شرکت‌های خودروسازی عرضه‌ محدودی را به بازار انجام می‌‌دهند تا بتوانند منافع خود را در سطح بازار تأمین کنند.

فروش خودرو در کشور ما کار سختی نیست، طبق آمار جهانی در ایران به ازای هر هزار نفر ۲۰۰ دستگاه خودرو وجود دارد این درحالی است که در آمریکا به ازای هر هزار نفر ۸۰۰ دستگاه خودرو و در اروپا به ازای هر هزار نفر ۶۰۰ تا ۷۰۰ خودرو وجود دارد.

هم اکنون بازار ایران ۲۰ میلیون خودرو کم دارد ، امروز در بازار ایران خودروهایی به فروش می‌رسد که به هیچ عنوان متناسب با درامد مردم ایران نیست. در کشور ما قیمت خودرو معادل حقوق چندین سال یک کارمند است که این موضوع خود سود سرشاری را برای شرکت‌های خودروسازی به وجود می‌آورد.

در حالی که تجربه بستن قراردادهای یک طرفه با شرکت های خودروسازی فرانسوی در گذشته نه چندان دور موجب خسارت به بازار ایران شد ، یقینا تکرار نشدن این تجربه ها کمترین توقع مردم از مسئولان است. شرکت هایی که با بستن قراردادهای یکطرفه هر زمان که می خواستند بازار ایران را ترک می کردند یا از دادن قطعات یدکی امتناع کردند.

به عنوان نمونه در قرارداد پژو با ایران آنها یک حق امتیاز "رویال تی” در محصولات خود کسب کرده بودند. به نحوی که فقط برای نصب علامت پژو بر روی محصولات ۵ درصد از قیمت خودرو بدون هیچ مسئولیتی عاید شرکت پژو می‌شد. این درحالی است که در حق رویال تی فروشنده باید تعهدات لازم را نسبت به محصول خود در مقابل خریدار داشته باشد.

مطمئنا حالا که شرکت های معتبری از ژاپن و المان علاقه مند به حضور در بازار ایران هستند بهتر است که مسئولان صنعت خودرو از اصرار خود به حضور نه چندان مثبت شرکت های چینی و فرانسوی دست بکشند. با توجه به اینکه کیفیت به عنوان مهمترین درخواست خریداران می باشد اما این مسئله با حضور برندهای فرانسوی و چینی محقق نشده است. جالب اینکه تقاضا برای خرید خودرو چینی در بازار به شدت کاهش یافته و مردم منتظر شرکت های معتبر خودروسازی در ایران هستند ، نکته ای که به خوبی نشان می دهد مردم علاقه کمتری به خرید خودروهای چینی و فرانسوی دارند.

با توجه به اخباری که هر روز پیرامون حضور خودروسازان غربی در ایران می شود ، خریداران چقدر به بستن قراردادهای مناسب امیدوار باشند؟ در حقیقت ویژگی یک قرارداد خوب برای صنعت خودرو کشورمان چیست؟

ایران بزرگترین بازار خودرو خاورمیانه است که می توان اندازه این بازار را علی رغم تحریم های اقتصادی برابر با یک سوم بازار کشور المان دانست. این بازار هنوز هم به مانند بازاری دستنخورده برای طرف های اروپایی و امریکایی اهمیت زیادی دارد. کاملا طبیعی است که طرف های اروپایی فقط به فکر فروش محصولات خود هستند و علاقه ای برای ایجاد کارخانه ندارند و می خواهند خودروسازهای کشورمان همانطور که تبدیل به مونتاژ کاران خودروهای چینی شده اند ، به همین شکل قرارداد بسته و به خریداران خدمات ارائه کنند.

ایا حضور برندهای معتبر فقط برای مونتاز خودرو به نفع مردم است؟ شاید در کوتاه مدت رضایت مردم به خاطر سوارشدن ماشین های لوکس جلب شود اما در دراز مدت این کار موجب پسرفت در بازار خودروسازی کشورمان می شود. اغلب کشورهای دنیا ضمن اهمیت دادن به واردات کالاهای لوکس در قوانین خود تعرفه ها و مشوق های اقتصادی متنوعی برای استفاده تولیدکنندگان داخلی در رقابت با همتایان خارجی خود می گذارند. اما در کشورمان تعرفه واردات قطعه برای مونتاژکاری در مقایسه با تعرفه واردات قطعه برای خودروهای دارای عمق ساخت داخل مقدار ناچیزی می باشد که همین موضوع شرکت های خودروسازی را به سمت مونتاز کاری صرف سوق داده است.

اگر می خواهیم با بزرگترین شرکت های تجاری دنیا رقابت کنیم قبل از ان باید قوانین محکمی در رابطه با حمایت از تولید داخلی تصویب کنیم. عده ای صنعت خودروسازی کشورمان را بسیار کوچک تر از شرکت های مهم دنیا می دانند اما همین صنعت بیمار با قوانین نه چندان مناسب (برای تولید) توانست از سالها تولید خودرو پیکان به تولید و صادرات خودرو سمند برسد و حتی خودروهای برقی و هیبریدی تولید کند.

فاصله ما با علم روز دنیای خودرو زیاد است اما با حمایت از تولید داخل (نه مونتاژ ماشین های خارجی) می توانیم این فاصله را کمتر کنیم و خودروهایی با کیفیت قابل قبول برای مردم تولید کنیم.

حال که خودروسازان فرانسوی و المانی علاقه ای به ایجاد شرکت های مشترک در ایران ندارند و فقط به فکر فروش محصول خود از طریق مونتاژ هستند می توانیم با وضع قوانین سخت برای واردات و مونتاژ قطعه، خودروسازان داخلی را به سمت تولید خودروهای ملی سوق دهیم وگرنه که با این شرایط جز تبدیل کشورمان به یک بازار مصرفی برای خودروسازان دیگر کشورها و تبدیل این فرصت به تهدید کاری نکرده ایم.