"آرگو" به اندازه "300" هم قابل بحث نیست

در این برنامه که طبق اعلام قبلی رأس ساعت 12:30 آغاز شد، نسخه‌ای از فیلم سینمایی "آرگو" ساخته بن‌افلک که کمتر از 20 روز از اکران عمومی آن در سینماهای جهان می‌گذرد، روی پرده رفت. پس از آن مستند کوتاه "انقلاب در خیابان روزولت" با موضوع سیاست‌های مداخله‌جویانه امریکا در قبال دیگر کشورها و به‌ویژه ایران، پخش شد تا به گفته مسئولان مراسم، ارائه دو روایت تصویری متفاوت از یک رویداد تاریخی واحد، آغازگر نشست باشد.

 

 

پس از پخش این دو فیلم معصومه ابتکار عضو شورای اسلامی شهر تهران و از دانشجویان حاضر در حرکت دانشجویی تسخیر لانه جاسوسی در سال 58 و نیز نادر طالب‌زاده به‌عنوان کارشناس و مستندساز پشت تریبون قرار گرفتند.

 

معصومه ابتکار در ابتدا با تأکید بر این که "نیازمند بازشناسی تاریخ هستیم" آغاز صحبت‌های خود را ارائه بیوگرافی مختصری از خود قرار داد و گفت: متولد سال 39 در ایران هستم اما از 3 سالگی به‌واسطه مأموریت پدرم به امریکا رفتیم و تا 6 سال ساکن آنجا بودیم. در سال 56 وارد دانشگاه پلی‌تکنیک شدم و در سال 58 در جریان تسخیر سفارت امریکا به‌عنوان مترجم با دانشجویان پیرو خط امام(ره) همراه شدم.

 

وی سپس به سمت‌های اجرایی خود در سال‌های پس از انقلاب همچون معاونت رئیس جمهور در دوران اصلاحات و عضویت در شورای شهر تهران اشاره کرد و گفت: این بازخوانی از آن جهت برایم مهم بود تا بدانید افراد در موقعیت‌های مختلف و شرایط اجتماعی متفاوت می‌توانند جایگاه متفاوتی داشته باشند.

 

 

ابتکار در ادامه فیلم سینمایی "آرگو" را یک بازسازی بسیارضعیف از "انقلاب دوم در ایران" توصیف کرد و گفت: سازندگان این فیلم نه از روایت‌های تاریخی صحیح بهره گرفته‌‌اند و نه حتی به مستندات تصویری رجوع کرده‌اند. از همان انیمیشن ابتدایی که به‌جای محمدرضا شاه اشتباها رضاشاه را به‌عنوان پادشاه ایران در مقطع انقلاب معرفی می‌کند تا کمی جلوتر که در معرفی دکتر مصدق او را نخست وزیر منتخب مردم معرفی می‌کند، در حالی که مصدق اگرچه مردمی بود اما با رأی مردم انتخاب نشده بود.

 

وی در ادامه این اشتباهات را بسیار فاحش خواند و نتیجه گرفت: انگار آقای بن‌افلک حتی زحمت کوچکترین مراجعه به مستندات تاریخ معاصر ایران را به خود نداده‌است!‌ در حالی که تصاویر مستند رویدادی مانند تسخیر سفارت امریکا به‌طور کامل موجود است و فیلمسازانی مانند کمال تبریزی در آن مقطع لحظه به ‌لحظه رویدادها را ثبت کرده‌اند.

 

ابتکار افزود: به استناد همین تصاویر مستند، تأکید می‌کنم تصویر خشنی که از وقایع روز تسخیر در این فیلم ارائه شده‌است کاملاً غلط و یک تحریف آشکار است چراکه آن روز دانشجویان حتی از شعارهای بلند هم پرهیز داشتند تا فضا آرام نگاه داشته شود.
 

 

این عضو دانشجویان پیرو خط امام(ره) در ادامه با اشاره به مستند "انقلاب در خیابان روزولت" تأکید کرد: هم در فیلم آرگو و هم در مستندی که دوستان زحمت ساخت آن را کشیده‌اند، اشتباهی وجود دارد و آن اشاره به راهپیمایی میلیونی مردم در روز 13 آبان در مقابل سفارت امریکاست. این در حالی است که اصلاً چنین جمعیتی در کار نبود و حدود 300 دانشجو بودند که با توجه به شرایط کشور تصمیم به این اقدام گرفته بودند.

 

ابتکار افزود: جالب اینکه در فیلم آرگو هیچ اشاره‌ای به دانشجو بودن طیف معترضان نمی‌شود و فقط می‌گوید مردم و از مردم هم تصویری کاملاً خشن و غلط ارائه می‌دهد. این عین انحراف در روایت تاریخ است. 

 

در ادامه نشست نادر طالب‌زاده با تأیید گفته‌های ابتکار به مستندی که خود در ماه‌های ابتدایی پس از تسخیر لانه جاسوسی ساخته بود اشاره کرد و گفت: در زمان وقوع این رویداد در امریکا بود و دو هفته پس از آن به ایران بازگشتم چراکه در تلویزیون امریکا به چشم خود دیدم که تصویری از ایران منعکس می‌شود که هیچ نسبتی با واقعیت ندارد.

 

 

طالب‌زاده تأکید کرد: آن روزها از نزدیک طعم خصومت امریکایی‌ها با ایران را لمس کردم. آنقدر منفی‌بافی‌ها اوج گرفته بود که 3 شبکه سراسری امریکا در ارائه تصویری خطرناک‌تر از ایران و ایرانی با هم رقابت می‌کردند. به‌واسطه همین تجربه شخصی عازم ایران شدم تا مستندی درباره این تحریف رسانه‌ای بسازم.

 

 

این مستندساز در ادامه با توصیف شرایط خبری روزهای پس از تسخیر لانه جاسوسی گفت: در آن مقطع 90 خبرنگار امریکایی در ایران حضور داشتند که آماری کاملاً بی‌سابقه بود. پس از بازگشت به ایران 3 محور را برای ساخت مستند در دستور کار قرار دادم که یکی گفت‌وگو با همین خبرنگاران امریکایی بود.

 

طالب‌زاده ادامه داد: گزارش‌های مستندی که این خبرنگاران تهیه‌ می‌کردند را هم از طریق وزارت ارشاد به‌دست آوردم تا تضاد حرف‌ها و گزارش‌هایی که تهیه‌ می‌کردند را نمایش دهم. وی افزود: محور سوم مستند هم مصاحبه‌هایی بود که دوستانم در امریکا به درخواست من انجام دادند و درباره واقعه تسخیر لانه جاسوسی با مردم امریکا گفت‌وگو کردند. جالب اینکه غالب آن‌ها به مردم ایران برای این اقدام حق می‌دادند.

 

 

این مستندساز در ادامه گفت: همان زمان تبلیغاتی در امریکا باب شده بود و تصاویر بزرگی از حضرت امام(ره) در بزرگراه‌ها نصب می‌شد که در کنار آن نوشته بود "برای مبارزه با این مرد در مصرف بنزین صرفه جویی کنید"!
 

طالب‌زاده این حرکت را اولین نشانه‌های جنگ نرم توصیف کرد که البته کمتر در ایران مورد توجه قرار گرفته است و ادامه داد: دوستان من در امریکا با مبتکر این طرح تبلیغاتی هم گفت‌وگویی انجام دادند و از او انگیزه‌اش را پرسیدند. او در پاسخ گفته بود "این روزهاهمه روی ایران حساسند." این حساسیت حاصل همان دورغ‌هایی بود که رسانه‌ها درباره ایران منتشر می‌کردند.

 

وی در ادامه با تأثیرگذار خواندن این قبیل حرکت‌های رسانه‌ای در مقطعی که دسترسی به واقعیت‌ها چندان راحت نبود تأکید کرد: عده‌ بسیار زیادی از ایرانیان ساکن امریکا به‌واسطه همین تبلیغات منفی مجروح و حتی کشته شدند. در چنین شرایطی تصویری که رسانه‌های امریکایی از اقدام دانشجویان ایرانی ارائه می‌کردند کاملاً تحریف شده بود.

 

 

در ادامه نشست معصومه ابتکار در تکمیل صحبت‌های نادر طالب‌زاده تأکید کرد: هنر رسانه همین است که حتی می‌تواند واقعیت‌ها را هم معکوس نشان دهد. در مقابل این قابلیت رسانه، مهم کسب آگاهی برای تشخیص درست است و این رسالت جنبش‌های دانشجویی است.

 

 

وی ادامه داد: در این زمینه باید این نقد را هم به رسانه‌های داخلی وارد دانست که چرا درباره این رویداد آنگونه که باید عمل نکرده و حتی کم‌کاری کرده‌اند. کاش امروز به جای فیلمی از بن‌افلک اثری از یک فیلمساز ایرانی مانند کمال تبریزی درباره تسخیر لانه جاسوسی را نقد و بررسی می‌کردیم.

 

ابتکار تصریح کرد: چرا امروز نباید یک فیلم و یا حداقل یک کتاب درباره این واقعه داشته باشیم؟ تا همین امروز بیش از 40 عنوان کتاب درباره این رویداد در امریکا منتشر شده‌است اما در ایران حتی صداوسیما هم که می‌خواهد تصاویر این رویداد را بازپخش کند، برخی چهره‌ها را محو می کند! این یعنی روایت تاریخ با متر و معیارهای سیاست امروز.

 

 

وی افزود: با این شرایط به قول کمال تبریزی اگر فیلمی کاملاً مستند بر وقایع تاریخی تسخیر لانه جاسوسی ساخته شود متأسفانه نه فقط در امریکا که در ایران هم امکان اکران پیدا نخواهد کرد. باید در روایت تاریخ به واقعیت‌ها پایبند باشیم و سلایق سیاسی را در آن دخیل نکنیم.

 

برنامه با سوالات دانشجویان ادامه پیدا کرد و در پاسخ به سوالی درباره پشیمان شدن از تسخیر لانه جاسوسی، معصومه ابتکار به‌عنوان یکی از دانشجویان پیرو خط امام(ره) تصریح کرد: این سوال بسیار مهمی است که متأسفانه کمتر اجازه طرح پیدا می‌کند. در تمام این سال‌ها هر سوال را با توهم توطئه پس زده‌ایم در حالی که توطئه اصلی این است که ما در برابر هم قرار بگیریم و تحمل هم را نداشته باشیم.

 

 

ابتکار با تأکید بر اینکه هیچکدام از دانشجویان پیرو خط امام(ره) از حرکت خود پشیمان نیستند اما بر این حرکت نقدهایی هم دارند تأکید کرد: باید اجازه سوال از رویدادهای تاریخی را بدهیم. اگر در جبهه مقابل جنگ نرم آغاز شده‌است ما هم باید نقش خود را در این میدان ایفا کنیم.

 

وی افزود: اساسا انقلاب ایران از جنس جنگ نرم بود چرا که اسلام دینی فرهنگی است و امام(ره) معتقد بود تا زمانی که تحول در بطن جامعه شکل نگیرد پایدار نخواهد بود. پس از انقلاب اما ما در جنگ نرم کوتاهی کردیم و آنگونه که باید به وقایع تاریخی نپرداخته‌ایم.

 

 

در تکمیل اظهارات معصومه ابتکار، نادر طالب‌زاده گفت: حضرت آقا بارها تأکید کرده‌اند درباره فتنه 88 فیلم و مستند بسازید. به شخصه مستندی این زمینه ساخته‌ام که اجازه پخش به آن نمی‌دهند. این مصداقی است از این که نسبت به گفتن واقعیت‌ها در فضای رسانه‌ای پرهیزی وجود دارد و این همان نکته‌ای است که خانم ابتکار هم به درستی به آن اشاره می‌کنند.

 

وی افزود: این که با تغییر دولت‌ها بخواهیم آدم‌ها را از تاریخ حذف کنیم و یا مثلاً شخصی که 8 سال رئیس جمهور کشور بوده را در شرایطی قرار دهیم که امکان صحبت کردن درباره او و کارهایش هم وجود نداشته باشد اصلاً اتفاق مبارکی نیست.

 

طالب‌زاده با تأکید بر پختگی و بلوغ جامعه ایرانی گفت: امروز در مقطعی هستیم که اتفاقا می‌توانیم خیلی از اختلافات و ایرادات را از طریق گفت‌وگو اصلاح کنیم. در این راستا این‌گونه محافل دانشجویی برای شنیدن دیدگاه‌های مختلف بسیار تأثیرگذار است. متأسفانه خودمان در این سال‌ها خودمان را سانسور کرده و فرصت را در اختیار دشمن قرار داده‌ایم.

 

این مستندساز در ادامه در پاسخ به سوالی درباره تحریفات فیلم "آرگو" تأکید کرد: این فیلم یک اثر تبلیغاتی است که از ابتدا هم بر این نکته تأکید می‌شد، پس نمی‌توان انتظار دیگری از خروجی آن داشت. فیلم در مسیر تبلیغات حرکت می‌کند و در این مسیر کارهای مضحکی هم کرده‌است!

 

 

وی افزود: در این فیلم ایرانی‌ها کاملاً عصبانی و نامتعادل تصویر شده‌اند و تنها ایرانی‌های عاقلی که من در فیلم دیدم همان 20 نفری بودند که در ابتدای فیلم در سفارت امریکا منتظر ویزا بودند تا از ایران بروند!

 

طالب‌زاده در ادامه به پتانسیل‌های داستانی واقعه تسخیر لانه جاسوسی اشاره کرد و گفت: وقایع دراماتیکی مانند واقعه طبس در این فیلم کاملاً نادیده گرفته شده و صرفاً به فرار 6 نفر از در عقبی سفارتخانه بسنده شده که اصلاً جذابیت داستانی هم ندارد!

 

این فیلمساز در پاسخ به اینکه آیا می‌توان دلیل فیلم نساختن درباره این رویداد در ایران را محدودیت‌هایی از قبیل آنچه معصومه ابتکار به آن اشاره کرد دانست، گفت: تا جایی که من می‌دانم برای ساختن فیلم اجازه لازم نیست و اگر کسی بخواهد می‌تواند درباره این رویداد هم فیلم بسازد اما این کار به‌شدت دشوار است و این را نمی‌توان کتمان کرد.

 

وی افزود: در این زمینه واقعاً کم‌کاری شده‌است اما همین که نسبت به این فیلم حساسیت وجود دارد و دانشگاه‌ها چنین نشست‌هایی برگزار می‌کنند مبارک است. هرچند این فیلم آنقدرها هم مهم نیست و معتقدم حتی 300 هم بیش از آرگو قابل بحث بود.

 

 

نادر طالب‌زاده در ادامه در پاسخ به اینکه آیا این قبیل حرکت‌ها در امریکا ادامه‌دار خواهد بود، تأکید کرد: قطعاً آن‌ها می‌خواهند همواره تصویری مبهم و در عین حال منفی از ایران به مخاطبانشان ارائه کنند. در این زمینه هم قوانین و شرایط سفت و سختی برای خود قائل هستند.

 

وی افزود: یکی از این شرایط که متأسفانه در ایران کمتر به آن توجه می‌کنیم مصاحبه نکردن مسئولان امریکا با رسانه‌های ایران است. معتقدم قبل از مذاکره از صداقتی در میان است امریکایی‌ها باید حاضر به مصاحبه با رسانه‌ها به نمایندگی از ملت ایران شوند. وی در پایان تصریح کرد: ما نقش رسانه‌ها را در ارتباط دست کم گرفته‌ایم در حالی که دیالوگ واقعی این است.
 

این نشست ساعت 16:30 با تقدیر از سازندگان مستند "انقلاب در خیابان روزولت" به پایان رسید.