فارس نوشت:
روحاني در طول تبليغات انتخاباتي تمرکز گسترده‌اي بر سياست خارجي کشور داشته و به طرح موضوعات و انتقادات گسترده به سياست خارجي دولت قبل داشت درحالي که رويکرد در پيش گرفته شده دولت روحاني خالي از انتقادات جدي نبوده و نيست.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، "تعامل سازنده با جهان..." شايد يکي از کليدي‌ترين جمله‌هاي حسن روحاني قبل
و پس از انتخابات رياست جمهوري92 بود؛ جمله‌اي که روحاني به دليل سابقه
طولاني‌اش در عرصه سياست خارجي ترجيح مي‌داد در بيشتر سخنراني‌هايش در زمان
انتخابات به عنوان برگ برنده‌اي عنوان کند.
وي در همين راستا ضمن تأکيد و تمرکز بر سياست خارجي، اصول و محورهاي سياست خارجي دولت خود را در چارچوب تعامل سازنده با جهان معرفي و از آن به عنوان کليدي براي حل مشکلات سياسي و اقتصادي کشور ياد کرد.
از اصول و محورهاي اين ايده مي‌توان به مواردي همچون دوري از تنش و تنش‌زدايي، عقلانيت و تدبير در عرصه سياست خارجي، اعتمادسازي، ديپلماسي فعال و پويا. تلاش براي متوازن کردن و بهبود روابط با کشورهاي جهان به خصوص با کشورهاي همسايه و مذاکره دو جانبه از موضع احترام متقابل اشاره کرد.
واکاوي تحليلي سياست تعامل سازنده با جهان دولت يازدهم بيشترين قرابت را با ايده «دولت توسعه‌گرا» دارد، بدين معنا که دولت در عرصه سياست خارجي مي‌بايست تمام تلاش خود را براي ايجاد زمينه و انگيزه براي رشد و توسعه اقتصادي مهيا سازد.
بر اساس حضور چندين ساله حسن روحاني در عرصه سياست خارجي کشور به خصوص به عنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي و همچنين صحبت‌ها و مواضع وي در طول تبليغات انتخاباتي و آثار و تاليفاتش مي‌توانستيم کمابيش اصول و مواضع سياست خارجي دولت يازدهم را پيش بيني کنيم اما با گذشت بيش از يک سال از عمر دولت اين پيش‌بيني ها جاي خود را به واقعيت سپردند بنابراين فرصتي پيش آمد تا نقطه قوت‌ها و ضعف‌هاي ديپلماسي دولت حسن روحاني را تحليل و بررسي کرده و ببينيم اين ديپلماسي تا چه اندازه موفق بوده است.
لازم به ذکر است که روحاني در طول تبليغات انتخاباتي تمرکز گسترده‌اي بر سياست خارجي کشور داشته و به طرح موضوعات و انتقادات گسترده نسبت به سياست خارجي دولت قبل داشت و آن انتقادات را ريشه بخش مهمي از مشکلات کشور واکاوي مي‌کرد.
شعار مذکور يعني تعامل سازنده با حهان نقش مهمي در پيشي گرفتن روحاني در جريان انتخابات از رقباي خود داشت. ضمن اينکه روحاني در جريان تبليغات انتخاباتي و همچنين در کتابي که از وي چاپ شده مواضعي در قبال موضوعاتي همچون توسعه کشور، بحث هسته‌اي، رابطه با کشورهاي عربي، آمريکا، اروپا، چين و ساير مناطق در پيش گرفت که اين امر کمک فراواني به درک سياست خارجي دولت يازدهم کرد.
عصاره و چکيده سياست خارجي رئيس دولت يازدهم در بخش‌هاي مختلف کتاب وي تحت عنوان امنيت ملي و ديپلماسي هسته‌اي مطرح شده که وي در بخش‌هاي مختلف کتاب در ارتباط با سياست خارجي بيان مي‌دارد: راهبرد کلان سياست خارجي، تفاهم و اجماع در سطح ملي و همکاري در روابط خارجي بر اساس اصول سه‌گانه «عزت، حکمت و مصلحت» و رويکرد تمام سازنده و مؤثر است.
اين موارد به خوبي نشان مي‌دهد که روحاني هدف نهايي دولت در عرصه سياست خارجي را ايجاد زمينه مساعد بين‌المللي براي تعامل سازنده و در نتيجه رشد و توسعه اقتصادي ارزيابي مي‌کند.
وي در بخشي از اين کتاب مي‌افزايد: سياست خارجي مبتني بر تعامل سازنده و مؤثر اقتضاء مي‌کند که روندهاي جهاني مورد شناسايي قرار گيرند و حوزه‌هايي که کشور در آنها از مزيت نسبي برخوردار است تعيين شوند.
يکي از مهمترين موضوعاتي که در جريان مصاحبه‌هاي روحاني تأکيد فراواني بر آن شد تلاش براي بهبود روابط با همسايگان و به خصوص کشورهاي عربي بود.
امروزه بيشتر کارشناسان و اساتيد حوزه توسعه بر اين باورند که دولت نيروي محرکه توسعه است. دولتي را مي‌توان توسعه‌گرا ناميد که تمام تلاش خود را براي ايجاد زمينه و انگيزه براي رشد و توسعه اقتصادي مهيا سازد. دولت يازدهم بيشترين نزديکي را با چنين دولتي دارد که در اين زمينه نيز مي‌توان به سياست اعلامي و تلاش‌هاي روحاني در استفاده از همه پتانسيل‌ها در عرصه سياسي و اقتصادي کشور اشاره کرد.
به اعتقاد بسياري از کارشناسان بين‌الملل، دولت يازدهم در طول اين مدت و در چارچوب و بحث سياست تعاملي و کاهش سياست‌هاي تقابلي مطرح ساخته، وارد فرايند گفت‌وگو شده که اين فرايند در سطح منطقه بسيار محدود بوده و انجام نگرفته و يا به عبارتي در سطح کشورهاي همسايه تغيير چنداني تا حالا صورت نگرفته است.
اما در عين حال تنها نمود سياست تعاملي دولت تدبير و اميد، بحث گفت‌وگو با 1+5 براي حل پرونده هسته‌اي است که البته تاکنون به نتيجه قطعي و توافق جامع نرسيده است، بنابراين سياست دولت فرايندي است که به پايان نرسيده و نمودهاي آن تاکنون روشن نشده است.
تا حدي مي‌توان گفت، سياست‌هاي منطقه‌اي ايران دچار افت و همه چيز در سياست خارجي در گفت‌وگو با 1+5 خلاصه شده است، به گونه اي که وزير خارجه گاهاً يک هفته و 15 روز کاري خود را به اين گفت‌وگوها اختصاص مي‌دهد، البته اين موضوع در مقام نقد نيست، به هر حال گفت‌وگو با غول‌هاي سياست خارجي دنيا و اينکه يک وزير خارجه با 7 وزير به ناچار گفت‌وگو کند کار بسيار دشواري است، اما در عين حال تمرکز روي يک بخش و ناديده گرفتن بخش‌هاي ديگر اشکال جدي وجود دارد که به سياست خارجي دولت يازدهم وارد است.
دستگاه ديپلماسي توسعه اقتصادي را به عنوان اولويت دنبال نکرد/افت شديد توسعه روابط در منطقه
در همين رابطه حسين رويوران کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس درباره اقدامات دستگاه ديپلماسي کشور پيرامون توسعه اقتصادي در طول يکسال گذشته گفت: به طورکلي در جمهوري اسلامي ايران تمام دولت‌هايي که بر سر کار آمده‌اند، در اين زمينه از ضعف مفرط رنج مي‌برند.
وي افزود: معمولاً سفارتخانه‌هاي بسياري از کشورها مباحث اقتصادي را جزو اولويت خود قرار مي‌دهند و فرصت‌سازي مي‌کنند که قطعاً در همين زمينه، گسترش مبادلات اقتصادي بين کشورها موجب نزديک شدن سياست خارجي دو کشور به يکديگر مي‌شود.
وي تاکيد کرد: ما در سفارتخانه‌هايمان در خارج از کشور چنين اولويت‌هايي مشاهده نمي‌کنيم و اين يک اشکال جدي و ساختاري است، دستگاه ديپلماسي ايران بحث اقتصادي را به عنوان يک اولويت دنبال نمي‌کند، کما اينکه در دوره آقاي ظريف هم اين مشکل همچنان مشاهده مي‌شود.
اين کارشناس مسائل منطقه‌اي تصريح کرد: دستگاه ديپلماسي در دولت يازدهم در زمينه گسترش روابط با کشورهاي منطقه‌اي دچار افت شده است و بسياري از وقت و انرژي سياست خارجي براي مذاکرات هسته‌اي خرج شد که اين مسئله جاي نقد دارد.
نتوانستيم نتيجه مثبتي را در تعامل با غرب داشته باشيم
محمدحسن آصفري عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي نيز درباره اقدامات دولت در عرصه سياست خارجي در طول يکسال گذشته اظهارداشت: دولت متأسفانه بيشتر وقت خودش را به مسأله هسته‌اي اختصاص داد و از بسياري از فرصت‌هايي که در عرصه سياست خارجي وجود داشت بهره نبرد.
وي افزود: ما در طول اين مدت نتوانستيم از موقعيت همسايگانمان به خوبي استفاده کنيم و آنطور که به غرب پرداختيم به حوزه خاورميانه و منطقه توجه جدي نداريم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس تصريح کرد: متأسفانه پرداختن به غرب هم تاکنون براي ما هيچ خروجي نداشته است، در همين زمينه شاهديم که فرانسوي‌ها چوب لاي چرخ مذاکرات گذاشته و کارشکني مي‌کنند و اين موضوع نشان‌دهنده اين است که ما نتوانستيم نتيجه مثبتي را در تعامل و ارتباط با غرب داشته باشيم، در حالي که بيشتر وقت‌مان براي تعامل و گسترش روابط با کشورهاي غربي گذاشتيم.
نماينده مردم اراک در مجلس بيان کرد: دستگاه ديپلماسي ما در طول اين مدت نتوانست از فرصت‌هاي بين‌المللي همچون سازمان‌هاي بين‌المللي، جنبش غيرمتعهدها و اتحاديه بين‌مجالس‌ها براي پيشبرد اهداف مورد نظر بهره لازم را ببرد.
برخوردهاي منزوي با ايران/ عدم صدور رواديد براي ابوطالبي و مصادره اموال بنياد علوي
آصفري با بيان اينکه ما در عرصه سياست خارجي شاهد برخوردهاي منزوي با ايران بوديم افزود: از جمله اين برخودها مي‌توان به عدم صدور رواديد براي نماينده ايران در سازمان ملل و مصادره کردن اموال بنياد علوي اشاره کنيم. همه اينها نشان دهنده اين است که ما در عرصه بين‌الملل و سياست خارجي نتوانستيم موفق باشيم.
وي با اشاره به افزايش رفت و آمد هيأت‌هاي خارجي به تهران گفت: اگرچه ما در طول اين مدت شاهد رفت و آمدهاي هيأت‌هاي خارجي فراواني بوديم، اما آنها از اين فرصت بيشترين بهره را بردند و همواره تلاش کردند ديدارهايي را با کساني که در فتنه نقش داشتند و يا جزو اپوزيسيون بودند ديدار و ملاقات کنند، بدون اينکه ما بتوانيم بهره‌برداري مناسبي داشته باشيم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس تصريح کرد: هيأت‌هاي خارجي به جهت توسعه و افزايش سطح روابط به ايران نيامدند بلکه در راستاي سوءاستفاده و منافع خودشان به تهران مسافرت کردند.
آصفري در پاسخ به اين سوال که آيا دولت توانست اقدامات مؤثري را در راستاي افزايش اعتبار پاسپورت‌هاي ايراني انجام دهد يا خير، گفت: خير، همچنان اين مشکل براي هموطنانمان وجود دارد و بسياري از کشورها اقدامات انگشت‌نگاري را انجام مي‌دهند.
وي ادامه داد: اين ضعف نشان‌دهنده اين است که نه تنها دولت نتوانسته براي مردم کاري در راستاي افزايش پاسپورت‌هايشان انجام دهد، حتي براي نماينده خودشان هم که قصد انجام مأموريت‌هايي به خارج از کشور را دارند، نتوانستند کاري انجام دهند، بنابراين نتوانستيم اين موانعي که بر سر ايراني‌ها وجود دارد را برداريم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس درباره اقدامات سفارتخانه هاي ايران در سار کشورها در توسعه روابط اقتصادي گفت: هر يک از سفارتخانه هاي ما داراي واحدهاي اقتصادي هستند، ما متأسفانه نظارتي بر عملکرد سفارتخانه‌هايمان در خارج از کشور نداريم و نتوانستيم گام مؤثري در عرصه توسعه روابط اقتصادي برداريم.
وجود نگاه مطلق در سياست خارجي/ بازي خطرناک روحاني
حشمت‌الله فلاحت پيشه کارشناس مسائل بين‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس درباره ارزيابي خود از اقدامات يکسال دولت در عرصه سياست خارجي اظهارداشت: دولت استراتژي که در سياست خارجي اعلام کرد، سياست خارجي تنش‌زدايي ديپلماتيک بود، در اين راستا، دولت تلاش کرد تنش‌زدايي صورت بگيرد، منتهي در خيلي از مواقع، دولت با مانع عمده‌اي تحت عنوان سرسختي دشمنان جمهوري اسلامي ايران مواجه مي‌شد.
وي افزود: در ارزيابي کلي از دستگاه ديپلماسي، يک قسمت کار در ديپلماسي عمومي مطرح مي‌شود که به فضاي حاکم بر سياست خارجي ارتباط پيدا مي‌کند و يک قسمت کار هم مربوط به ديپلماسي رسمي است که دستاوردهاي سياست خارجي را به طور ملموس و در قالب ارقام و اعداد نشان مي‌دهد.
اين کارشناس مسائل بين الملل تصريح کرد: دولت در قسمت اول يعني ديپلماسي عمومي، در کاهش فضاي ايران‌هراسي که با گذشت 11 سال مطرح بود، اقدامات موثري داشت.
فلاحت پيشه ادامه داد: دولت سعي کرد يکسري مسائل را که مي‌توانست فضاي رواني موجود عليه جمهوري اسلامي را کاهش دهد، تحليل کرده و در همان راستا حرکت کند، در اين قسمت کارنامه دولت قابل قبول است.
وي با بيان اينکه قسمت دوم سياست خارجي دولت مربوط به ديپلماسي رسمي مي‌شود، گفت: دولت در اين قسمت به دستاوردهاي لازم نرسيده است، شايد دليلش اين باشد که يک نگاه مطلق‌انگار در سياست خارجي حاکم شد که کل مسائل سياست خارجي را با موضوع هسته‌اي ايران مرتبط کرد که اين به نوعي خطر کردن در سياست خارجي است.
حوزه عملي سياست خارجي کشور معطل مذاکرات شد
اين کارشناس مسائل بين الملل افزود: زماني که کليات سياست خارجي و يا حتي بخش عمده‌اي از اقتصاد خارجي کشور و موانع توسعه‌اي به يک موضوع مطلق تحليل پيدا کند، يک ريسک است که اگر در اين ريسک و خطر موفقيتي صورت بگيرد، شاهد ارتقا در حوزه‌هاي مختلف خواهيم بود، اما اگر موفقيت شکل نگيرد و يا تأخير و تعديل در دستاوردها به وجود بيايد، آن موقع طبيعتاً نمي‌توان ارزيابي آماري مناسبي صورت داد، بنابراين معتقدم سياست خارجي دولت در اين زمينه با خطر و با نوعي خطر کردن همراه شد و همين باعث شد بخش عمده‌اي از حوزه عملي سياست خارجي، معطل و يا معطوف به موضوع هسته‌اي شود.
انتظار براي مشخص شدن نتيجه خطر و ريسک دولت
فلاحت پيشه تاکيد کرد: ما به عنوان يک ايراني بايد تا آخر فروردين منتظر بمانيم تا نتيجه مذاکرات هسته‌اي مشخص شود و اميدواريم در اين زمينه خطري که دولت در سياست خارجي به خرج داده، نتيجه لازم را بگيرد، اما معتقدم دولت بايد از فضاي رواني که شکل گرفته بهترين استفاده را کند و حداقل در قالب ديپلماسي عمومي، بخشي از جنبه‌هاي منفي و خطري که در سياست خارجي صورت گرفته را کاهش دهد.
وي افزود: به عنوان مثال مشاهده مي‌کنيم که به طور مشترک رئيس کميته روابط خارجي کنگره اروپا، مجلس نمايندگان کنگره آمريکا و به ويژه جو بايدن معاون رئيس‌جمهور آمريکا رسماً اعلام کردند که اقداماتي که جمهوري‌خواهان (نامه 47 سناتور) انجام مي‌دهند، دنيا ديگر از ما نمي‌پذيرد که ايران به عنوان مقصر شکست احتمالي مذاکرات است، اين سخنان به اين معناست که دولت مي‌تواند در اين راستا به گونه‌اي عمل کند که هم بخشي ديگري از سياست ايران‌هراسي کاهش پيدا کند و هم به استفاده از ديگر دستاوردهاي سياست خارجي از جمله دستاوردهاي منطقه بپردازد.
کارنامه دولت در سياست‌هاي منطقه‌اي قابل دفاع نيست/ سياست، اقتصاد و توسعه معطل تحريم شد
اين کارشناس مسائل بين الملل گفت: در عرصه سياست منطقه‌اي معتقدم هنوز کارنامه سياست خارجي دولت در استفاده از فرصت‌هاي منطقه و سياست خارجي کارنامه قابل دفاعي نيست، به اين دليل که طبق آمار، مبادلات اقتصادي ايران با اتحاديه اروپايي به سختي در شرايط کنوني به 2 ميليارد و 500 ميليون دلار مي‌رسد، در حالي که مبادلات اقتصادي ايران با ترکيه و عراق به ترتيب به 13 و 12 ميليارد دلار مي‌رسد و جالب اين است که در بخش عمده‌اي از اين مبادلات منطقه‌اي دست برتر را ايران دارد، برخلاف وارداتي که به کشور مي‌شود، معناي اين حرف اين است که بيش از حد نبايد سياست، توسعه و اقتصاد کشور را معطل موضوعي مانند تحريم کرد.
لزوم تغيير در سياست‌هاي منطقه‌اي دولت
فلاحت پيشه با اشاره به مسائل تحريم‌ها اظهار داشت: تحريم يک واقعيتي است که شکل گرفته، البته نبايد از آن استقبال کرد، ولي به نظر بنده، دولت بايد سياست‌هاي منطقه‌اي خود را تغيير دهد.
همچنين بسياري از کارشناسان روابط بين الملل و سياست خارجي بر اين باورند که شعارهاي روحاني در عرصه سياست خارجي که در زمان قبل و پس از انتخابات داده بود تا کنون عملياتي نشده و همين موضوع باعث شده دولت يازدهم تمام هم و غم و انرژي خود را در اين زمينه به خرج دهد به طوري که متاسفانه از ديگر بخش‌هاي مهم عرصه ديپلماتيک باز مانديم.
دستگاه ديپلماسي به مسائل منطقه توجه جدي نداشت
اسماعيل کوثري در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس، با اشاره به اقدامات يکساله دولت يازدهم در دستگاه ديپلماسي گفت: دستگاه ديپلماسي کشور تمام همّ و غم خودش را بيشتر به مذاکرات اختصاص داد و در منطقه که مسائل سياسي بسيار زيادي وجود داشت و دارد، آن چنان که بايد به آن توجه مي‌شد، مورد توجه قرار نگرفته و اقدامات اساسي انجام نشد و به صورتي بود که مجموعه‌اي از وزارت امور خارجه اين اقدامات را انجام مي‌داد و کارها را دنبال مي‌کرد، در حالي که مي‌توانستند به مراتب بيش از اين در منطقه فعال‌تر باشند و مسائل را دنبال کنند.
وي افزود: زمان و وقتي که دولت براي به نتيجه رساندن مذاکرات هسته‌اي گذاشته با زماني که براي ارتقاي روابط با کشورهاي منطقه و آفريقايي و آمريکاي لاتين اختصاص داد قابل مقايسه نيست
لزوم اصلاح در تصميم‌گيري‌ها و سياست‌گذاري‌هاي دستگاه ديپلماسي
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: بايد در تصميم‌گيري‌ها و سياست‌گذاري‌ها در دستگاه ديپلماسي اصلاحاتي ايجاد شود و اينطور نباشد که تمام تمرکز خود را بر مسئله هسته‌اي بگذاريم، زيرا مذاکرات هسته‌اي قسمتي از کار دستگاه ديپلماسي به شمار مي رود و شامل تمام کار مسئولان مربوطه نيست.
نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي بيان کرد: در مسائل منطقه‌اي نيز اگر اقدامات مؤثر سپاه نبود، نمي‌توانستيم به اين ميزان موفقيت کسب کنيم و دستگاه ديپلماسي نيز نسبت به موضوع منطقه آسيا و آفريقا نيز کمتر توجه داشت.
شعارهاي روحاني در عرصه سياست خارجي عملي نشد
کوثري با بيان اينکه دولت در طول اين مدت بر خلاف شعارهايش نتوانست اقدامات موثري را در راستاي افزايش اعتبار پاسپورت هاي ايراني انجام دهد، اظهار داشت: دستگاه ديپلماسي ضمن انتقاد به دولت نهم و دهم همواره اعلام مي کرد وزارت خارجه در دولت گذشته راه را اشتباه رفته و در جذب کشورهاي اروپايي و آمريکايي کوتاهي کرده که درنهايت ما مشاهده کرديم در اين دولت هم علي‌رغم افزايش روابط با کشورهاي اروپايي و آمريکايي، خود آمريکايي‌ها هم در صدور رواديد نماينده ايران در سازمان ملل کوتاهي کرده‌اند.
وي خاطرنشان کرد: به اعتقاد بنده و به طورکلي شعاري که در تبليغات آقاي روحاني نسبت به سياست خارجي داده شد، عملي نشده است.
توافقات اقتصادي و سياسي مغفول ماند
محمدصالح جوکار نماينده مردم يزد و صدوق در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس، با بيان اينکه دستگاه ديپلماسي دولت بيشتر وقت خود را به موضوع مذاکرات و توافق با کشورهاي 1+5 اختصاص داديم گفت: دستگاه ديپلماسي ما در طول اين مدت از ساير فرصت‌هاي خود غافل شد.
وي با بيان اينکه دستگاه سياست خارجي دولت بهتر بود در موضوع تعامل با ساير کشورها به صورت جامع و سيستمي عمل مي‌کرد، افزود: دستگاه ديپلماسي بايد با توجه به رشد بيداري اسلامي در منطقه، حقانيت جبهه جهادي و تأثير نفوذ انقلاب اسلامي که از ويژگي‌هاي انقلاب بود و دستاوردهاي خوبي را هم به همراه داشت، براي بهره‌برداري از اين دستاوردها اقدامات جدي‌تري انجام مي‌داد.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: ما به جاي تعامل با اروپا و آمريکا اگر با کشورهايي که غالباً همسو و همراه با ما بودند تعامل بيشتري مي‌داشتيم، نتيجه بهتري مي‌گرفتيم. همچنين در اين ميان، بسياري از توافقاتي که در گذشته در زمينه تجاري، اقتصادي، فرهنگي و سياسي وجود داشت، در طول اين مدت مغفول ماند.
هيچ دستاورد مشخصي بعد از 15 ماه در سياست خارجي نداشتيم
جوکار ادامه داد: با گذشت 15 ماه از عمر دولت يازدهم و مذاکره با کشورهاي 1+5 ما هنوز دستاورد مشخصي را نداشتيم و همواره نيز شاهد رفتارهاي نامتناقض و نامعقول آمريکايي‌ها در اين زمينه بوده‌ايم.
کاهش تنش‌ها و ايجاد فضاي آرامش نقطه مثبت دستگاه ديپلماسي
وي تاکيد کرد: البته يکي از نقاط مثبت سياست خارجي مي‌توان به کاهش تنش‌ها اشاره کرد و توانستيم آرامشي ايجاد کنيم که البته نتايج اين موضوع به صورت شفاف و روشن مشخص نيست.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه در دستگاه سياست خارجي دولت ضعف هاي حقوقي هم به چشم مي خورد، گفت: در همين زمينه نيز ما نتوانستيم براي صدور رواديد نماينده ايران در سازمان ملل اقدام مؤثري را انجام دهيم که درنهايت مجبور شديم فرد ديگري را معرفي کنيم، که اين موضوع ناشي از زياده‌خواهي آمريکا بود و همچنين ضعف ما در عرصه حقوق بود تا بتوانيم با اقدامات موثر حقوق کشورمان به رسميت بشناسانيم.
در جمع بندي نهايي و به طورکلي نيز ما در سياست خارجي شاهد يک آرامش قابل توجهي بوديم، اما تمام اقدامات در عرصه سياست خارجي در يک ظرف يعني مذاکرات هسته‌اي گذاشته شد که اين موضوع نمي‌تواند مبين عملکرد مثبت دولت در حوزه سياست خارجي باشد.
همچنين به سياست خارجي دولت نمي‌توان نمره مثبت داد، زيرا دولت يازدهم با فرصت سوزي در سياست منطقه‌اي و معطل کردن رشد و توسعه، اقتصاد و سياست کشور نتوانست اقدام جدي و عملي را در راستاي سياست خارجي عملي بردارد.
ما همچنان در دستگاه ديپلماسي از نقص‌هاي ساختاري و شفاف نشدن اولويت‌ها و ناهماهنگي دستگاه ديپلماسي خارجي رنج مي‌بريم که اميدواريم حسن روحاني در سال جديد و با آغاز فصل بهار تجديدنظرهايي ابتدا پيرامون الويت هاي سياست خارجي دولت يازدهم و سپس تغيير رويکرد در روابط با کشورهاي همسايه انجام دهد.
*گزارش از مهدي مرادي
وي در همين راستا ضمن تأکيد و تمرکز بر سياست خارجي، اصول و محورهاي سياست خارجي دولت خود را در چارچوب تعامل سازنده با جهان معرفي و از آن به عنوان کليدي براي حل مشکلات سياسي و اقتصادي کشور ياد کرد.
از اصول و محورهاي اين ايده مي‌توان به مواردي همچون دوري از تنش و تنش‌زدايي، عقلانيت و تدبير در عرصه سياست خارجي، اعتمادسازي، ديپلماسي فعال و پويا. تلاش براي متوازن کردن و بهبود روابط با کشورهاي جهان به خصوص با کشورهاي همسايه و مذاکره دو جانبه از موضع احترام متقابل اشاره کرد.
واکاوي تحليلي سياست تعامل سازنده با جهان دولت يازدهم بيشترين قرابت را با ايده «دولت توسعه‌گرا» دارد، بدين معنا که دولت در عرصه سياست خارجي مي‌بايست تمام تلاش خود را براي ايجاد زمينه و انگيزه براي رشد و توسعه اقتصادي مهيا سازد.
بر اساس حضور چندين ساله حسن روحاني در عرصه سياست خارجي کشور به خصوص به عنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي و همچنين صحبت‌ها و مواضع وي در طول تبليغات انتخاباتي و آثار و تاليفاتش مي‌توانستيم کمابيش اصول و مواضع سياست خارجي دولت يازدهم را پيش بيني کنيم اما با گذشت بيش از يک سال از عمر دولت اين پيش‌بيني ها جاي خود را به واقعيت سپردند بنابراين فرصتي پيش آمد تا نقطه قوت‌ها و ضعف‌هاي ديپلماسي دولت حسن روحاني را تحليل و بررسي کرده و ببينيم اين ديپلماسي تا چه اندازه موفق بوده است.
لازم به ذکر است که روحاني در طول تبليغات انتخاباتي تمرکز گسترده‌اي بر سياست خارجي کشور داشته و به طرح موضوعات و انتقادات گسترده نسبت به سياست خارجي دولت قبل داشت و آن انتقادات را ريشه بخش مهمي از مشکلات کشور واکاوي مي‌کرد.
شعار مذکور يعني تعامل سازنده با حهان نقش مهمي در پيشي گرفتن روحاني در جريان انتخابات از رقباي خود داشت. ضمن اينکه روحاني در جريان تبليغات انتخاباتي و همچنين در کتابي که از وي چاپ شده مواضعي در قبال موضوعاتي همچون توسعه کشور، بحث هسته‌اي، رابطه با کشورهاي عربي، آمريکا، اروپا، چين و ساير مناطق در پيش گرفت که اين امر کمک فراواني به درک سياست خارجي دولت يازدهم کرد.
عصاره و چکيده سياست خارجي رئيس دولت يازدهم در بخش‌هاي مختلف کتاب وي تحت عنوان امنيت ملي و ديپلماسي هسته‌اي مطرح شده که وي در بخش‌هاي مختلف کتاب در ارتباط با سياست خارجي بيان مي‌دارد: راهبرد کلان سياست خارجي، تفاهم و اجماع در سطح ملي و همکاري در روابط خارجي بر اساس اصول سه‌گانه «عزت، حکمت و مصلحت» و رويکرد تمام سازنده و مؤثر است.
اين موارد به خوبي نشان مي‌دهد که روحاني هدف نهايي دولت در عرصه سياست خارجي را ايجاد زمينه مساعد بين‌المللي براي تعامل سازنده و در نتيجه رشد و توسعه اقتصادي ارزيابي مي‌کند.
وي در بخشي از اين کتاب مي‌افزايد: سياست خارجي مبتني بر تعامل سازنده و مؤثر اقتضاء مي‌کند که روندهاي جهاني مورد شناسايي قرار گيرند و حوزه‌هايي که کشور در آنها از مزيت نسبي برخوردار است تعيين شوند.
يکي از مهمترين موضوعاتي که در جريان مصاحبه‌هاي روحاني تأکيد فراواني بر آن شد تلاش براي بهبود روابط با همسايگان و به خصوص کشورهاي عربي بود.
امروزه بيشتر کارشناسان و اساتيد حوزه توسعه بر اين باورند که دولت نيروي محرکه توسعه است. دولتي را مي‌توان توسعه‌گرا ناميد که تمام تلاش خود را براي ايجاد زمينه و انگيزه براي رشد و توسعه اقتصادي مهيا سازد. دولت يازدهم بيشترين نزديکي را با چنين دولتي دارد که در اين زمينه نيز مي‌توان به سياست اعلامي و تلاش‌هاي روحاني در استفاده از همه پتانسيل‌ها در عرصه سياسي و اقتصادي کشور اشاره کرد.
به اعتقاد بسياري از کارشناسان بين‌الملل، دولت يازدهم در طول اين مدت و در چارچوب و بحث سياست تعاملي و کاهش سياست‌هاي تقابلي مطرح ساخته، وارد فرايند گفت‌وگو شده که اين فرايند در سطح منطقه بسيار محدود بوده و انجام نگرفته و يا به عبارتي در سطح کشورهاي همسايه تغيير چنداني تا حالا صورت نگرفته است.
اما در عين حال تنها نمود سياست تعاملي دولت تدبير و اميد، بحث گفت‌وگو با 1+5 براي حل پرونده هسته‌اي است که البته تاکنون به نتيجه قطعي و توافق جامع نرسيده است، بنابراين سياست دولت فرايندي است که به پايان نرسيده و نمودهاي آن تاکنون روشن نشده است.
تا حدي مي‌توان گفت، سياست‌هاي منطقه‌اي ايران دچار افت و همه چيز در سياست خارجي در گفت‌وگو با 1+5 خلاصه شده است، به گونه اي که وزير خارجه گاهاً يک هفته و 15 روز کاري خود را به اين گفت‌وگوها اختصاص مي‌دهد، البته اين موضوع در مقام نقد نيست، به هر حال گفت‌وگو با غول‌هاي سياست خارجي دنيا و اينکه يک وزير خارجه با 7 وزير به ناچار گفت‌وگو کند کار بسيار دشواري است، اما در عين حال تمرکز روي يک بخش و ناديده گرفتن بخش‌هاي ديگر اشکال جدي وجود دارد که به سياست خارجي دولت يازدهم وارد است.
دستگاه ديپلماسي توسعه اقتصادي را به عنوان اولويت دنبال نکرد/افت شديد توسعه روابط در منطقه
در همين رابطه حسين رويوران کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس درباره اقدامات دستگاه ديپلماسي کشور پيرامون توسعه اقتصادي در طول يکسال گذشته گفت: به طورکلي در جمهوري اسلامي ايران تمام دولت‌هايي که بر سر کار آمده‌اند، در اين زمينه از ضعف مفرط رنج مي‌برند.
وي افزود: معمولاً سفارتخانه‌هاي بسياري از کشورها مباحث اقتصادي را جزو اولويت خود قرار مي‌دهند و فرصت‌سازي مي‌کنند که قطعاً در همين زمينه، گسترش مبادلات اقتصادي بين کشورها موجب نزديک شدن سياست خارجي دو کشور به يکديگر مي‌شود.
وي تاکيد کرد: ما در سفارتخانه‌هايمان در خارج از کشور چنين اولويت‌هايي مشاهده نمي‌کنيم و اين يک اشکال جدي و ساختاري است، دستگاه ديپلماسي ايران بحث اقتصادي را به عنوان يک اولويت دنبال نمي‌کند، کما اينکه در دوره آقاي ظريف هم اين مشکل همچنان مشاهده مي‌شود.
اين کارشناس مسائل منطقه‌اي تصريح کرد: دستگاه ديپلماسي در دولت يازدهم در زمينه گسترش روابط با کشورهاي منطقه‌اي دچار افت شده است و بسياري از وقت و انرژي سياست خارجي براي مذاکرات هسته‌اي خرج شد که اين مسئله جاي نقد دارد.
نتوانستيم نتيجه مثبتي را در تعامل با غرب داشته باشيم
محمدحسن آصفري عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي نيز درباره اقدامات دولت در عرصه سياست خارجي در طول يکسال گذشته اظهارداشت: دولت متأسفانه بيشتر وقت خودش را به مسأله هسته‌اي اختصاص داد و از بسياري از فرصت‌هايي که در عرصه سياست خارجي وجود داشت بهره نبرد.
وي افزود: ما در طول اين مدت نتوانستيم از موقعيت همسايگانمان به خوبي استفاده کنيم و آنطور که به غرب پرداختيم به حوزه خاورميانه و منطقه توجه جدي نداريم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس تصريح کرد: متأسفانه پرداختن به غرب هم تاکنون براي ما هيچ خروجي نداشته است، در همين زمينه شاهديم که فرانسوي‌ها چوب لاي چرخ مذاکرات گذاشته و کارشکني مي‌کنند و اين موضوع نشان‌دهنده اين است که ما نتوانستيم نتيجه مثبتي را در تعامل و ارتباط با غرب داشته باشيم، در حالي که بيشتر وقت‌مان براي تعامل و گسترش روابط با کشورهاي غربي گذاشتيم.
نماينده مردم اراک در مجلس بيان کرد: دستگاه ديپلماسي ما در طول اين مدت نتوانست از فرصت‌هاي بين‌المللي همچون سازمان‌هاي بين‌المللي، جنبش غيرمتعهدها و اتحاديه بين‌مجالس‌ها براي پيشبرد اهداف مورد نظر بهره لازم را ببرد.
برخوردهاي منزوي با ايران/ عدم صدور رواديد براي ابوطالبي و مصادره اموال بنياد علوي
آصفري با بيان اينکه ما در عرصه سياست خارجي شاهد برخوردهاي منزوي با ايران بوديم افزود: از جمله اين برخودها مي‌توان به عدم صدور رواديد براي نماينده ايران در سازمان ملل و مصادره کردن اموال بنياد علوي اشاره کنيم. همه اينها نشان دهنده اين است که ما در عرصه بين‌الملل و سياست خارجي نتوانستيم موفق باشيم.
وي با اشاره به افزايش رفت و آمد هيأت‌هاي خارجي به تهران گفت: اگرچه ما در طول اين مدت شاهد رفت و آمدهاي هيأت‌هاي خارجي فراواني بوديم، اما آنها از اين فرصت بيشترين بهره را بردند و همواره تلاش کردند ديدارهايي را با کساني که در فتنه نقش داشتند و يا جزو اپوزيسيون بودند ديدار و ملاقات کنند، بدون اينکه ما بتوانيم بهره‌برداري مناسبي داشته باشيم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس تصريح کرد: هيأت‌هاي خارجي به جهت توسعه و افزايش سطح روابط به ايران نيامدند بلکه در راستاي سوءاستفاده و منافع خودشان به تهران مسافرت کردند.
آصفري در پاسخ به اين سوال که آيا دولت توانست اقدامات مؤثري را در راستاي افزايش اعتبار پاسپورت‌هاي ايراني انجام دهد يا خير، گفت: خير، همچنان اين مشکل براي هموطنانمان وجود دارد و بسياري از کشورها اقدامات انگشت‌نگاري را انجام مي‌دهند.
وي ادامه داد: اين ضعف نشان‌دهنده اين است که نه تنها دولت نتوانسته براي مردم کاري در راستاي افزايش پاسپورت‌هايشان انجام دهد، حتي براي نماينده خودشان هم که قصد انجام مأموريت‌هايي به خارج از کشور را دارند، نتوانستند کاري انجام دهند، بنابراين نتوانستيم اين موانعي که بر سر ايراني‌ها وجود دارد را برداريم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس درباره اقدامات سفارتخانه هاي ايران در سار کشورها در توسعه روابط اقتصادي گفت: هر يک از سفارتخانه هاي ما داراي واحدهاي اقتصادي هستند، ما متأسفانه نظارتي بر عملکرد سفارتخانه‌هايمان در خارج از کشور نداريم و نتوانستيم گام مؤثري در عرصه توسعه روابط اقتصادي برداريم.
وجود نگاه مطلق در سياست خارجي/ بازي خطرناک روحاني
حشمت‌الله فلاحت پيشه کارشناس مسائل بين‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس درباره ارزيابي خود از اقدامات يکسال دولت در عرصه سياست خارجي اظهارداشت: دولت استراتژي که در سياست خارجي اعلام کرد، سياست خارجي تنش‌زدايي ديپلماتيک بود، در اين راستا، دولت تلاش کرد تنش‌زدايي صورت بگيرد، منتهي در خيلي از مواقع، دولت با مانع عمده‌اي تحت عنوان سرسختي دشمنان جمهوري اسلامي ايران مواجه مي‌شد.
وي افزود: در ارزيابي کلي از دستگاه ديپلماسي، يک قسمت کار در ديپلماسي عمومي مطرح مي‌شود که به فضاي حاکم بر سياست خارجي ارتباط پيدا مي‌کند و يک قسمت کار هم مربوط به ديپلماسي رسمي است که دستاوردهاي سياست خارجي را به طور ملموس و در قالب ارقام و اعداد نشان مي‌دهد.
اين کارشناس مسائل بين الملل تصريح کرد: دولت در قسمت اول يعني ديپلماسي عمومي، در کاهش فضاي ايران‌هراسي که با گذشت 11 سال مطرح بود، اقدامات موثري داشت.
فلاحت پيشه ادامه داد: دولت سعي کرد يکسري مسائل را که مي‌توانست فضاي رواني موجود عليه جمهوري اسلامي را کاهش دهد، تحليل کرده و در همان راستا حرکت کند، در اين قسمت کارنامه دولت قابل قبول است.
وي با بيان اينکه قسمت دوم سياست خارجي دولت مربوط به ديپلماسي رسمي مي‌شود، گفت: دولت در اين قسمت به دستاوردهاي لازم نرسيده است، شايد دليلش اين باشد که يک نگاه مطلق‌انگار در سياست خارجي حاکم شد که کل مسائل سياست خارجي را با موضوع هسته‌اي ايران مرتبط کرد که اين به نوعي خطر کردن در سياست خارجي است.
حوزه عملي سياست خارجي کشور معطل مذاکرات شد
اين کارشناس مسائل بين الملل افزود: زماني که کليات سياست خارجي و يا حتي بخش عمده‌اي از اقتصاد خارجي کشور و موانع توسعه‌اي به يک موضوع مطلق تحليل پيدا کند، يک ريسک است که اگر در اين ريسک و خطر موفقيتي صورت بگيرد، شاهد ارتقا در حوزه‌هاي مختلف خواهيم بود، اما اگر موفقيت شکل نگيرد و يا تأخير و تعديل در دستاوردها به وجود بيايد، آن موقع طبيعتاً نمي‌توان ارزيابي آماري مناسبي صورت داد، بنابراين معتقدم سياست خارجي دولت در اين زمينه با خطر و با نوعي خطر کردن همراه شد و همين باعث شد بخش عمده‌اي از حوزه عملي سياست خارجي، معطل و يا معطوف به موضوع هسته‌اي شود.
انتظار براي مشخص شدن نتيجه خطر و ريسک دولت
فلاحت پيشه تاکيد کرد: ما به عنوان يک ايراني بايد تا آخر فروردين منتظر بمانيم تا نتيجه مذاکرات هسته‌اي مشخص شود و اميدواريم در اين زمينه خطري که دولت در سياست خارجي به خرج داده، نتيجه لازم را بگيرد، اما معتقدم دولت بايد از فضاي رواني که شکل گرفته بهترين استفاده را کند و حداقل در قالب ديپلماسي عمومي، بخشي از جنبه‌هاي منفي و خطري که در سياست خارجي صورت گرفته را کاهش دهد.
وي افزود: به عنوان مثال مشاهده مي‌کنيم که به طور مشترک رئيس کميته روابط خارجي کنگره اروپا، مجلس نمايندگان کنگره آمريکا و به ويژه جو بايدن معاون رئيس‌جمهور آمريکا رسماً اعلام کردند که اقداماتي که جمهوري‌خواهان (نامه 47 سناتور) انجام مي‌دهند، دنيا ديگر از ما نمي‌پذيرد که ايران به عنوان مقصر شکست احتمالي مذاکرات است، اين سخنان به اين معناست که دولت مي‌تواند در اين راستا به گونه‌اي عمل کند که هم بخشي ديگري از سياست ايران‌هراسي کاهش پيدا کند و هم به استفاده از ديگر دستاوردهاي سياست خارجي از جمله دستاوردهاي منطقه بپردازد.
کارنامه دولت در سياست‌هاي منطقه‌اي قابل دفاع نيست/ سياست، اقتصاد و توسعه معطل تحريم شد
اين کارشناس مسائل بين الملل گفت: در عرصه سياست منطقه‌اي معتقدم هنوز کارنامه سياست خارجي دولت در استفاده از فرصت‌هاي منطقه و سياست خارجي کارنامه قابل دفاعي نيست، به اين دليل که طبق آمار، مبادلات اقتصادي ايران با اتحاديه اروپايي به سختي در شرايط کنوني به 2 ميليارد و 500 ميليون دلار مي‌رسد، در حالي که مبادلات اقتصادي ايران با ترکيه و عراق به ترتيب به 13 و 12 ميليارد دلار مي‌رسد و جالب اين است که در بخش عمده‌اي از اين مبادلات منطقه‌اي دست برتر را ايران دارد، برخلاف وارداتي که به کشور مي‌شود، معناي اين حرف اين است که بيش از حد نبايد سياست، توسعه و اقتصاد کشور را معطل موضوعي مانند تحريم کرد.
لزوم تغيير در سياست‌هاي منطقه‌اي دولت
فلاحت پيشه با اشاره به مسائل تحريم‌ها اظهار داشت: تحريم يک واقعيتي است که شکل گرفته، البته نبايد از آن استقبال کرد، ولي به نظر بنده، دولت بايد سياست‌هاي منطقه‌اي خود را تغيير دهد.
همچنين بسياري از کارشناسان روابط بين الملل و سياست خارجي بر اين باورند که شعارهاي روحاني در عرصه سياست خارجي که در زمان قبل و پس از انتخابات داده بود تا کنون عملياتي نشده و همين موضوع باعث شده دولت يازدهم تمام هم و غم و انرژي خود را در اين زمينه به خرج دهد به طوري که متاسفانه از ديگر بخش‌هاي مهم عرصه ديپلماتيک باز مانديم.
دستگاه ديپلماسي به مسائل منطقه توجه جدي نداشت
اسماعيل کوثري در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس، با اشاره به اقدامات يکساله دولت يازدهم در دستگاه ديپلماسي گفت: دستگاه ديپلماسي کشور تمام همّ و غم خودش را بيشتر به مذاکرات اختصاص داد و در منطقه که مسائل سياسي بسيار زيادي وجود داشت و دارد، آن چنان که بايد به آن توجه مي‌شد، مورد توجه قرار نگرفته و اقدامات اساسي انجام نشد و به صورتي بود که مجموعه‌اي از وزارت امور خارجه اين اقدامات را انجام مي‌داد و کارها را دنبال مي‌کرد، در حالي که مي‌توانستند به مراتب بيش از اين در منطقه فعال‌تر باشند و مسائل را دنبال کنند.
وي افزود: زمان و وقتي که دولت براي به نتيجه رساندن مذاکرات هسته‌اي گذاشته با زماني که براي ارتقاي روابط با کشورهاي منطقه و آفريقايي و آمريکاي لاتين اختصاص داد قابل مقايسه نيست
لزوم اصلاح در تصميم‌گيري‌ها و سياست‌گذاري‌هاي دستگاه ديپلماسي
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: بايد در تصميم‌گيري‌ها و سياست‌گذاري‌ها در دستگاه ديپلماسي اصلاحاتي ايجاد شود و اينطور نباشد که تمام تمرکز خود را بر مسئله هسته‌اي بگذاريم، زيرا مذاکرات هسته‌اي قسمتي از کار دستگاه ديپلماسي به شمار مي رود و شامل تمام کار مسئولان مربوطه نيست.
نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي بيان کرد: در مسائل منطقه‌اي نيز اگر اقدامات مؤثر سپاه نبود، نمي‌توانستيم به اين ميزان موفقيت کسب کنيم و دستگاه ديپلماسي نيز نسبت به موضوع منطقه آسيا و آفريقا نيز کمتر توجه داشت.
شعارهاي روحاني در عرصه سياست خارجي عملي نشد
کوثري با بيان اينکه دولت در طول اين مدت بر خلاف شعارهايش نتوانست اقدامات موثري را در راستاي افزايش اعتبار پاسپورت هاي ايراني انجام دهد، اظهار داشت: دستگاه ديپلماسي ضمن انتقاد به دولت نهم و دهم همواره اعلام مي کرد وزارت خارجه در دولت گذشته راه را اشتباه رفته و در جذب کشورهاي اروپايي و آمريکايي کوتاهي کرده که درنهايت ما مشاهده کرديم در اين دولت هم علي‌رغم افزايش روابط با کشورهاي اروپايي و آمريکايي، خود آمريکايي‌ها هم در صدور رواديد نماينده ايران در سازمان ملل کوتاهي کرده‌اند.
وي خاطرنشان کرد: به اعتقاد بنده و به طورکلي شعاري که در تبليغات آقاي روحاني نسبت به سياست خارجي داده شد، عملي نشده است.
توافقات اقتصادي و سياسي مغفول ماند
محمدصالح جوکار نماينده مردم يزد و صدوق در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس، با بيان اينکه دستگاه ديپلماسي دولت بيشتر وقت خود را به موضوع مذاکرات و توافق با کشورهاي 1+5 اختصاص داديم گفت: دستگاه ديپلماسي ما در طول اين مدت از ساير فرصت‌هاي خود غافل شد.
وي با بيان اينکه دستگاه سياست خارجي دولت بهتر بود در موضوع تعامل با ساير کشورها به صورت جامع و سيستمي عمل مي‌کرد، افزود: دستگاه ديپلماسي بايد با توجه به رشد بيداري اسلامي در منطقه، حقانيت جبهه جهادي و تأثير نفوذ انقلاب اسلامي که از ويژگي‌هاي انقلاب بود و دستاوردهاي خوبي را هم به همراه داشت، براي بهره‌برداري از اين دستاوردها اقدامات جدي‌تري انجام مي‌داد.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: ما به جاي تعامل با اروپا و آمريکا اگر با کشورهايي که غالباً همسو و همراه با ما بودند تعامل بيشتري مي‌داشتيم، نتيجه بهتري مي‌گرفتيم. همچنين در اين ميان، بسياري از توافقاتي که در گذشته در زمينه تجاري، اقتصادي، فرهنگي و سياسي وجود داشت، در طول اين مدت مغفول ماند.
هيچ دستاورد مشخصي بعد از 15 ماه در سياست خارجي نداشتيم
جوکار ادامه داد: با گذشت 15 ماه از عمر دولت يازدهم و مذاکره با کشورهاي 1+5 ما هنوز دستاورد مشخصي را نداشتيم و همواره نيز شاهد رفتارهاي نامتناقض و نامعقول آمريکايي‌ها در اين زمينه بوده‌ايم.
کاهش تنش‌ها و ايجاد فضاي آرامش نقطه مثبت دستگاه ديپلماسي
وي تاکيد کرد: البته يکي از نقاط مثبت سياست خارجي مي‌توان به کاهش تنش‌ها اشاره کرد و توانستيم آرامشي ايجاد کنيم که البته نتايج اين موضوع به صورت شفاف و روشن مشخص نيست.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه در دستگاه سياست خارجي دولت ضعف هاي حقوقي هم به چشم مي خورد، گفت: در همين زمينه نيز ما نتوانستيم براي صدور رواديد نماينده ايران در سازمان ملل اقدام مؤثري را انجام دهيم که درنهايت مجبور شديم فرد ديگري را معرفي کنيم، که اين موضوع ناشي از زياده‌خواهي آمريکا بود و همچنين ضعف ما در عرصه حقوق بود تا بتوانيم با اقدامات موثر حقوق کشورمان به رسميت بشناسانيم.
در جمع بندي نهايي و به طورکلي نيز ما در سياست خارجي شاهد يک آرامش قابل توجهي بوديم، اما تمام اقدامات در عرصه سياست خارجي در يک ظرف يعني مذاکرات هسته‌اي گذاشته شد که اين موضوع نمي‌تواند مبين عملکرد مثبت دولت در حوزه سياست خارجي باشد.
همچنين به سياست خارجي دولت نمي‌توان نمره مثبت داد، زيرا دولت يازدهم با فرصت سوزي در سياست منطقه‌اي و معطل کردن رشد و توسعه، اقتصاد و سياست کشور نتوانست اقدام جدي و عملي را در راستاي سياست خارجي عملي بردارد.
ما همچنان در دستگاه ديپلماسي از نقص‌هاي ساختاري و شفاف نشدن اولويت‌ها و ناهماهنگي دستگاه ديپلماسي خارجي رنج مي‌بريم که اميدواريم حسن روحاني در سال جديد و با آغاز فصل بهار تجديدنظرهايي ابتدا پيرامون الويت هاي سياست خارجي دولت يازدهم و سپس تغيير رويکرد در روابط با کشورهاي همسايه انجام دهد.
*گزارش از مهدي مرادي
اخبار ویژه
در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب مطرح شد
رهبر انقلاب پس از انداختن رای به صندوق:
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
پربحث ترین عناوین
