کد خبر: ۴۶۱۹۱۵
زمان انتشار: ۱۴:۵۶     ۱۳ مهر ۱۳۹۸
شاخصه های معماری و شهرسازی تراز انقلاب اسلامی(بخش پنجم)؛
غرب برای پاسخ‌گویی به کمبودهای عاطفی شهروندان ناشی از کار زیاد، ایجاد به احداث فضاهایی مانند شهربازی کرد که در سیستم اقتصادی آن نیز سایه نظام سرمایه‌داری دیده می‌شود. البته در باب عقلانیت نوع بازی‌های ترسناک و هیجان‌آمیز در شهربازی‌ها بحث زیاد است که در این یادداشت نمی‌گنجد.
به گزارش سرویس اجتماعی پایگاه 598، جامعه مصرفی جامعه‌ای است که باید به تولید انبوه برای مصرف انبوه برسد درنتیجه شهروندان مجبور به کار زیاد می‌شوند. کار زیاد برای درآمد بیشتر است تا هم تولیدات انبوه چرخش بچرخد هم حقوق بیشتری عاید افراد بشود. تولید انبوه بر سبک زندگی انسان اثرگذار بوده و با فطرت انسان در تضاد است به دلیل تولیدات انبوه روابط اجتماعی متحول شده و سرعت، محور دگرگونی جامعه قرار می گیرد. کار زیاد در چرخه نظام سرمایه‌داری باعث ایجاد افسردگی، خستگی، فروپاشی خانواده‌ها، افزایش روحیه فردگرایی و افزایش خشونت در محیط خانه و شهر می‌گردد.

درگذشته‌ای نه‌چندان دور در شهرها روابط انسانی پررنگ‌تر بوده و آرامش در زندگی‌ها حکم‌فرما بوده بااینکه فنّاوری آن‌چنانی هم وجود نداشته است. از عوامل مصرف مواد مخدر و روان‌گردان‌ها، فشارهای روانی است که بر انسان عصر مدرن وارد می‌شود. زندگی در شهرهای بزرگ امروزه به دلیل قرار گرفتن در چرخه تولید انبوه و محور قرار گرفتن سرعت با استرس و اضطراب فراوانی همراه است. زن و مرد در شهرهای بزرگ باید چند نوبت کار کنند تا بتوانند نیازهای خود را رفع کنند. البته برخی از این نیازها هم کاذب و به دلیل ظهور غول‌های تبلیغاتی است.

غرب برای پاسخ‌گویی به کمبودهای عاطفی شهروندان ناشی از کار زیاد، ایجاد به احداث فضاهایی مانند شهربازی کرد که در سیستم اقتصادی آن نیز سایه نظام سرمایه‌داری دیده می‌شود. البته در باب عقلانیت نوع بازی‌های ترسناک و هیجان‌آمیز در شهربازی‌ها بحث زیاد است که در این یادداشت نمی‌گنجد.

دنیای مدرن دنیای سرعت است. ساختار شهرسازی در ایران نیز در جهت شبکه تمدنی غرب حرکت می‌کند. نوع تهیه طرح‌های توسعه شهری، منطقه بندی و مکان‌یابی کاربری‌ها بدون توجه به فرهنگ و ارزش‌های اسلامی تهیه می‌شود.

امام کاظم (ع) می‌فرمایند: اوقات شبانه‌روزی شما چهار قسمت می‌باشد: 1- زمانی برای مناجات باخدا 2- زمانی برای تهیه معاش 3- زمانی برای معاشرت 4- زمانی برای درک لذت‌های حلال،

به‌طورکلی وقت انسان طبق روایات به سه قسمت کار، عبادت، تفریح و استراحت تقسیم می‌شود. حضور قلب حقیقت عبادت است امروزه حضور قلب در عبادات و نماز بسیار کمرنگ شده است و این به دلیل سرعت محوری زندگی شهری است. امام خمینی (ره) می‌فرماید: حضور قلب نیازمند فراغت قلب است و فراغت قلب نیازمند فراغت وقت است.[1]


در ساختار شهرسازی ما اصلاً توجهی به این تفکیک زمان برای جامعه اسلامی نشده است. کار در تمدن غرب مبتنی بر مصرف و لذت‌گرایی است ولی در اسلام هدف از انجام کار خدمت به امت اسلامی و بر پایه بندگی خداوند است.

در نظام شهرسازی معاصر ما ارزش‌های اسلامی و انقلابی جایی ندارند و همه اقدامات در جهت استانداردها و ارزش‌های غربی شکل می‌گیرد و درنتیجه فضاهای زیستی جامعه اسلامی، ضد توحیدی خواهد بود و نمی‌توان مردم را امر به حضور در نماز جماعت و مراسمات دینی و ملی کرد چراکه بسیاری از مردم به دلیل قرار گرفتن در چرخه نظام سرمایه‌داری و تولید انبوه ذائقه‌شان تغییر کرده و اولویت اول آن‌ها مصرف‌گرایی خواهد بود. برنامه‌ریزی شهری و منطقه بندی کاربری اراضی در تغییر رویه تولید انبوه و سرعت محوری تأثیرگذار است. برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی باید ظرف تحقق‌پذیری آن یعنی شهر به آن‌گونه که انتظار داریم شکل بگیرد. ما باید نظام شهرسازی تراز انقلاب اسلامی را مبتنی بر تعالیم دینی و مبانی فلسفی خودمان طراحی کنیم تا در صورت مواجهه با پارادایم و مکاتب شهرسازی غربی امکان تصرف پیدا نماییم.
[1] شرح چهل حدیث، ص 378


پایان بخش پنجم...
نویسنده: علی حجازیان پژوهشگر شهرسازی اسلامی

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
انتشاریافته:
در انتظار بررسی: ۰
* نظر:
جدیدترین اخبار پربازدید ها