چگونه می‌توان از گناهِ «ناچیزشمردنِ گناه» رهایی یافت؟

به گزارش پایگاه خبری 598، امام زین العابدین علیه السلام در دعای هشتم صحیفه سجادیه، اینگونه خداوند متعال را مورد خطاب قرار می دهند:

«اَللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ اسْتِصْغَارِ الْمَعْصِیَةِ.» ۱

خدایا! به تو پناه می ‏برم از کوچک شمردن گناه.

شرح:

یکی از عواملی که گاهی سبب می شود تا انسان در محضر خداوند متعال جسارت کرده و مرتکب گناه شود، و یا اینکه پس از گناه، نسبت به توبه، آنچنان که باید و شاید توجه نداشته باشد، ناچیزشمردن گناه و معصیت است. این مطلب، همان چیزی است که طبق آموزه امام سجاد علیه السلام باید از خوفِ دچارشدن به آن، به خداوند متعال پناه برد.

نکته ای که بحث سبک شمردن گناه را حساس‌تر می کند این است که این موضوع، یکی از معیارهای تمییز بین مؤمن و کافر است؛ چراکه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در سفارشی به جناب ابوذر اینگونه فرمودند:

«إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَیَرَی ذَنْبَهُ کَأَنَّهُ صَخْرَةٌ یَخَافُ أَنْ تَقَعَ عَلَیْهِ وَ إِنَّ اَلْکَافِرَ یَرَی ذَنْبَهُ کَأَنَّهُ ذُبَابٌ مَرَّ عَلَی أَنْفِهِ.» ۲

مؤمن گناه خود را چونان تخته سنگ بزرگی بر بالای سرش می بیند که می ترسد به روی او بیفتد و کافر گناه خویش را مانند مگسی می بیند که از جلوی بینی اش رد می شود.

چگونه می توان از این گناه رهایی یافت؟

آنچه که می تواند انسان را از گناهِ «ناچیزشمردن گناه» رهایی بخشد، «تغییرِ نگاه» است.

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در این باره می فرمایند:

«لاَ تَنْظُرُوا إِلَی صِغَرِ اَلذَّنْبِ وَ لَکِنِ اُنْظُرُوا إِلَی مَنِ اِجْتَرَأْتُمْ.» ۳

به کوچکی گناه نگاه نکنید، بلکه بنگرید که بر چه کسی گستاخی کرده اید.

آری، اگر انسان بنگرد که چه کسی را نافرمانی کرده، گناه را – هرچند هم که به ظاهر کوچک به نظر برسد – به مانند تخته سنگی بزرگ می داند که سنگینی آن را بر روی سرش حس می کند؛ و این، نتیجه همان شرم و حیائی است که فرد دچارش می گردد؛ چرا که بزرگی و عظمتِ خالقی که نافرمانی‌اش کرده، گناهش را نیز در نظر او عظیم جلوه می دهد.

به راستی که مؤمن این‌چنین است.

و اما یک هشدار:

عدم پرهیز از سبک شمردن گناه، همان چیزی است که امام کاظم علیه السلام ما را نسبت به آن هشدار می دهند.

ایشان می فرمایند:

«لاَ تَسْتَقِلُّوا قَلِیلَ اَلذُّنُوبِ فَإِنَّ قَلِیلَ اَلذُّنُوبِ یَجْتَمِعُ حَتَّی یَکُونَ کَثِیراً.» ۴

گناهان اندک را کم مشمارید، زیرا همین گناهان اندک روی هم جمع شده و زیاد می شوند.

از همین روست که به فرموده رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، موجبات رضایت شیطان نیز فراهم می گردد.

«إِنَّ إِبْلِیسَ رَضِیَ مِنْکُمْ بِالْمُحَقَّرَاتِ.» ۵

همانا ابلیس به گناهانِ کوچک‌شمردهِ شما خشنود است.

پی‌نوشت‌ها:

۱. دعای هشتم.

۲. مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۴۵۸.

۳. بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۱۶۸.

۴. کافی، ج ۲، ص ۲۸۷.

۵. بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۳۶۳.

تهیه شده در سرویس علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه