چرا رهبر انقلاب در جنگ اخیر بر خواندن دعای ۱۴ صحیفه سجادیه تأکید کردند؟

به گزارش پایگاه خبری 598، در پی تجاوزات رژیم صهیونیستی به سرزمین اسلامی ایران، رهبر حکیم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، با درایت و بینش الهی خود، دعای چهاردهم صحیفه سجادیه را همراه با سوره فتح و دعای توسل به عنوان سلاح معنوی مؤمنان توصیه فرمودند. این دعا، که از زبان امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) جاری شده، تنها یک مناجات فردی نیست، بلکه نقشه‌ای جامع برای مواجهه با ظلم، تقویت روحیه مقاومت و تبیین وظایف اجتماعی و سیاسی امت اسلامی در برابر ستمگران است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا فؤادیان پژوهشگر و کارشناس دینی در این گفت‌وگو به بررسی ابعاد مختلف این دعای شریف پرداخته است که چگونه دعای چهاردهم صحیفه سجادیه می‌تواند الگویی برای «چگونه زیستن» در دوران مبارزه با ظلم و زمینه‌ساز پیروزی جبهه مقاومت باشد.

در ادامه، مشروح این مصاحبه تقدیم مخاطبان فرهیخته خبرگزاری حوزه، می‌گردد.

از فرصت ارزشمندی که در اختیار خبرگزاری رسمی حوزه قرار دادید سپاسگزاریم، با توجه به سفارش اخیر رهبر معظم انقلاب به قرائت سوره فتح، دعای توسل و دعای چهاردهم صحیفه سجادیه برای پیروزی جبهه مقاومت، در ابتدا بفرمایید صحیفه سجادیه چه جایگاه خاصی در آموزه‌های اهل‌بیت دارد؟

بسم الله الرحمن الرحیم

صحیفه سجادیه در میان آثار اسلامی، یک جایگاه خاص و منحصر به فرد دارد. حضرت آقا می‌فرمایند این کتاب عصاره تفکرات اهل بیت است؛ کتابی که هر آنچه در آن بخواهیم، در آن یافت می‌شود. همچنین، امام عصر (علیه‌السلام) به علامه مجلسی پیشنهاد داده‌اند که از این کتاب برای چاره‌جویی در کارهای خود استفاده کند. دعاهای صحیفه سجادیه ظرفیت چگونه زیستن را برای ما فراهم کرده و به ما کمک می‌کند.

حضرت آقا در مناسبت‌های مختلف ما را به این کتاب ارجاع داده‌اند. به عنوان مثال، زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد، فرمودند دعای هفتم را بخوانید و در زمان حمله به غزه و لبنان، دعای بیست و هفتم که دعای مرزداران است را توصیه کردند. در شرایط کنونی جنگ ایران و اسرائیل نیز ایشان دعای چهاردهم را مطرح کرده‌اند.

دعای ۱۴ صحیفه سجادیه دارای چه ویژگی هایی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خواندن آن را در آن شرایط توصیه کردند؟

دعای چهاردهم صحیفه سجادیه به انسان دید وسیعی در مواجهه با ظلم می‌دهد و بایسته‌های چگونه زیستن و آفت‌ها و آسیب‌های دوران تظلم را به زیبایی بیان می‌کند. در این شرایط، انسان می‌تواند تکیه‌گاه خود را خدا قرار دهد و با یاد خدا، سختی‌ها را پشت سر بگذارد.

اگر حضرت آقا می‌خواستند در رابطه با رفع و دفع این جنایت‌ها دعایی را توصیه کنند، دعای چهل و نهم که «فی دفع کید الاعداء» است، پیشنهاد می‌دادند. اما به‌طور هوشمندانه، دعای چهاردهم را که باعث بالا رفتن هوش معنوی جامعه می‌شود، توصیه کردند. این دعا حاوی نکات بسیار مهمی است.

در این دعا، ابتدا چهار ویژگی از خداوند ذکر شده است: ای خدایی که اخبار و احوال افرادی که مورد ظلم و ستم واقع شده‌اند را به‌خوبی می‌دانی و نیازی به شاهد برای این ظلم و جنایت‌ها نداری؛ ای خدایی که نصرتت به مظلومین نزدیک و کمک‌ات به دشمنان بسیار دور است. تو خود می‌دانی که چه گرفتاری‌هایی بر ما ایجاد شده و این گرفتاری‌ها به‌خاطر اسراف دشمن در نعمت‌هایی است که تو به او عطا کرده‌ای. این نعمت‌ها باعث سرمستی او شده و او منکر وجود تو گردیده است و این انکار، او را مغرور کرده است.

پس خدایا، بر محمد و آل محمد درود بفرست و این ظالم را، دشمن را، به وسیله قوت و قدرت خودت از ظلمش بوسیله قدرت و قوت خودت بازستان. سلاح او را از کار بینداز و او را به خودش مشغول کن تا نتواند به جامعه ما زیان و ضرر وارد کند.

در این دعا، ذکر شریف صلوات را هفت مرتبه می‌بینید. امام سجاد (علیه‌السلام) با توسل به پیامبر و اهل بیت، دعاهای بسیار عجیبی را در حدود بیست خواسته از خداوند در این دعا برای شرایط اجتماعی و سیاسی دوران خود مطرح می‌کردند. این دعاها به ما یاد می‌دهند که در چنین بحران‌ها و شرایطی چگونه باید بیندیشیم و از خدا چه بخواهیم؟

آیا این دعا فقط یک درخواست است یا کارکرد اجتماعی و سیاسی دارد؟

وقتی ما متن این دعا را بررسی می‌کنید، متوجه می‌شوید که مثلاً در یکی از این فرازها میخوانیم:

«اللَّهُمَّ فَکَمَا کَرَّهْتَ إِلَیَّ أَنْ أُظْلَمَ فَقِنِی مِنْ أَنْ أَظْلِمَ»

(خدایا، همان‌طور که ستم کردن را دوست نداری و ناپسند می‌دانی، مرا نیز از ستم کردن نگه‌دار)

به وضوح به این نکته اشاره شده است. در قرآن نیز آمده است: "لا تَظْلِمُونَ و لا تُظْلَمُونَ" (نه ظلم کنید و نه مورد ظلم قرار گیرید). این بدان معناست که ستم کردن زشت و ناپسند است و زیر بار ظلم و ستم دیگران رفتن نیز زشت و ناپسند است.

این دعا به ما یاد می‌دهد که در شرایط سیاسی و اجتماعی، نباید فقط به این فکر کنیم که چون مظلوم واقع شده‌ایم، این از محسنات ماست. بلکه باید کاری کنیم که زیر بار ظلم نرویم. همچنین، در این دعا می‌گوید:اللَّهُمَّ لَا أَشْکُو إِلَی أَحَدٍ سِوَاکَ (خدایا! به کسی غیر تو شکایت نمی‌کنم)

این تأکید بر توجه به خداوند است و نه به غیر خدا. نباید خیال کنید که می‌توانید با سازمان‌های بین‌المللی به نتیجه برسید؛ زیرا بسیاری از این سازمان‌ها در خدمت صهیونیست‌ها هستند و لابی‌های آن‌ها مانع از صدور قطعنامه‌ای بر علیه ظلم می‌شوند و حق ملت‌های مظلوم را از کشورهای ظالم نمی‌گیرند.

آمریکا اکنون خود را مهد تمدن می‌داند و سازمان‌های بین‌المللی در این کشور مستقر هستند. اما باید توجه داشت که ظالم‌ترین افراد در جهان نیز به حساب می‌آیند، زیرا با کمک به رژیم کودک‌کش صهیونیستی، این همه ظلم و جنایت را در عالم ایجاد می‌کنند.

این دعا چه شرایطی را ایجاد کرده است؟ در آن آمده است: خدایا، این بلایی که به ما آمده، هم آزمایش برای ماست و هم آزمایش برای صهیونیست‌ها است.

این آزمایش برای ما چگونه است؟ اگر ناامید شویم و بگوییم خدا به ما کمک نمی‌کند، در واقع از این آزمایش سربلند بیرون نیامده‌ایم. ناامیدی از کمک خداوند، ما را از کسب نمره قبولی در این امتحان بازمی‌دارد. از طرف دیگر، این آزمایش و امتحان برای دشمن ما نیز هست تا ایمن از مکر تو نباشند.

آفت‌ها و آسیب‌های اجتماعی در دورانی که کشور مورد ظلم قرار می‌گیرد، بسیار قابل توجه است. امام سجاد (علیه‌السلام) به زیبایی در دعا می‌فرماید: وَ أَعِذْنِی مِنْ سُوءِ الرَّغْبَةِ

(خدایا، از اینکه آزمند باشم و به امور ناشایسته رغبت داشته باشم، به تو پناه می‌برم).

از طرف دیگر، وَ هَلَعِ أَهْلِ الْحِرْصِ

اینکه انسان حریص باشد و به علت جنگ حریص می‌شود و به فکر احتکار بر مال دنیا هستند و رغبت به امور ناشایسته دارند، این نیت‌ها و انگیزه‌ها، آفت و آسیب‌هایی هستند که امام سجاد به آن‌ها اشاره می‌کند و از خداوند درخواست پناه می‌کند. همچنین، امام به زیبایی از خدا می‌خواهد که در فکر و ذهن و جان او، تصویر پاداش‌ها و ثواب‌هایی که در برابر این جنایات برای مجاهدان و صابران در نظر گرفته‌ای، نقش ببندد.

از طرفی، خدایا، از تو درخواست می‌کنم آنچه را که وعده دادی به نابودی ظالمان، به ما نشان بده. آمین، رب العالمین. خدایا، خواسته‌های ما را اجابت کن، زیرا تو دارای فضل عظیم هستی.

خدایی که فضل عظیم دارد و بخشش فراوانی دارد، محو کردن نام اسرائیل از نقشه جهان برایش کاری ندارد. "و انت عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ" (خدایا تو بر همه چیز قادر هستی). در متن دعا نیز آمده است:

خدایا، این شرایط را تغییر بده، تغییر در این شرایط چگونه است؟ تغییر شرایط به معنای نابودی اسرائیل است.

امام سجاد (علیه‌السلام) در قالب دعا آنچه را که ما برای زندگی در این زمان و شرایط بحرانی نیاز داریم، بیان کرده است. صحیفه سجادیه کتابی است برای چگونه زیستن، سیر و سلوک، و کتاب حکمت و سیاست است.