دکتر جلیلی: دعوا امروز بر سر ایدئولوژی نیست بر سر پیشرفت کشور است/ حکمرانی باید با کمک دانشگاه‌ها خطای «نداریم و نمی‌شود» را اصلاح کند

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه خبری 598، سعید جلیلی، نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی، روز یکشنبه در جمع دانشجویان دانشگاه آزاد شاهرود اظهار داشت: امروز از هزاران کیلومتر دورتر، جنگنده و موشک به پرواز درمی‌آید. هدف چیست؟ آغاز یک جنگ کلاسیک نیست؛ بلکه نیمه‌شب، خانه یک رئیس دانشگاه مورد هدف قرار می‌گیرد و رئیس دانشگاه را با موشک و جنگنده به شهادت می‌رسانند. آیا این مسئله کم‌اهمیتی است؟

وی تصریح کرد: جرم آن رئیس دانشگاه چه بود؟ جرمش این بود که فیزیک می‌دانست؛ ریاست دانشگاه آزاد را بر عهده داشت؛ دانشگاهی که بزرگ‌ترین مجموعه آموزشی غرب آسیاست. همان‌طور که در ماجرای سند برجام و برخی بندهای آن نیز ذکر شده بود که اگر می‌خواهید پژوهش انجام دهید، باید سطح و دامنه مطالعه را با ما هماهنگ کنید. همین شهید عزیز، دکتر تهرانچی، و همکارشان شهید مینوچهر این محدودیت‌ها را نمی‌پذیرفتند و می‌گفتند چرا باید برای پژوهش علمی خودمان از دیگران اجازه بگیریم؟ چرا باید برای انتشار یک مقاله، دامنه تحقیق را دیگران تعیین کنند؟

جلیلی افزود: برخی دوستان می‌گویند اکنون دوران مقاومت نیست و باید صرفاً به پیشرفت علمی پرداخت. اما موضوع اصلاً ایدئولوژیک نیست؛ مسئله بر سر پیشرفت کشور است. همان‌طور که عزیزان اشاره کردند، فرض کنید یک میلیون بیمار به دارویی نیاز دارند. تولید آن دارو مستلزم داشتن غنی‌سازی ۲۰ درصد است. وقتی تحریم وجود دارد و آن‌ها دارو را نمی‌دهند، چه کسی باید برای این مردم کار را انجام دهد؟ اینجاست که استاد دانشگاه شما قیام می‌کند و می‌گوید: «من این کار را برای مردمم انجام می‌دهم و نمی‌ترسم.» این یک شعار نیست؛ یک مسئولیت است. مسئله اصلی همین است: پیشرفت کشور.

نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی خاطرنشان کرد: حال وظیفه یک نظام چیست؟ وظیفه یک نظام این است که از استاد خود دفاع کند، پشت او بایستد، نه اینکه پشتش را خالی کند و بگوید حالا که آن‌ها می‌گویند نه، شما هم این کار را کنار بگذارید. کدام دانشجو چنین برخوردی را می‌پذیرد؟

وی گفت: همان کسی که بدترین نیّات را نسبت به کشور و ملت دارد، همان فرد می‌خواهد برای آینده‌ ما نسخه بپیچد. چه کسی گفته که غرب باید برای ما تعیین کند چه داشته باشیم و چه نداشته باشیم؟ امروز آشکارا می‌گوید: «غنی‌سازی صفر». چرا؟ چون می‌گوید زور من بیشتر است. اگر استاد دانشگاه ما با او مخالفت کند، او جنگنده بلند می‌کند، با موشک می‌زند، رئیس دانشگاه را در خانه‌اش همراه با همسرشان به شهادت می‌رساند. دانشگاه باید این حقایق را بداند و درباره آن گفتگو کنیم.

جلیلی افزود: همان دشمنی که می‌گوید غنی‌سازی را صفر کنید، فردا هم خواهد گفت من صلاح نمی‌دانم شما هوش مصنوعی داشته باشید و برایش انحصار می‌سازد. سال گذشته هم در بحث‌ها گفتم: برخی حوزه‌ها اگر شما چهار سال به آن بی‌توجهی کنید، ناگهان چهل سال عقب می‌افتید. آن وقت دشمن می‌آید فضا درست می‌کند و می‌گوید این هم مانند مسئله هسته‌ای فقط باید دست من باشد و دیگران نباید داشته باشند. اگر شما در زمان خودش تصمیم لازم را نگیرید و اقدام نکنید، فرصت‌ها از دست خواهد رفت.

وی تصریح کرد: ما از «آزادی» سخن می‌گوییم و از «استقلال». استقلال لازمه آزادی است؛ اگر استقلال نباشد، همین می‌شود که امروز می‌بینیم: او برای هوش مصنوعی، برای موشک، برای هر علمی می‌گوید من باید تعیین کنم چه کسی داشته باشد و چه کسی نداشته باشد. همان کسی که گفت غنی‌سازی صفر، امروز می‌گوید درباره هوش مصنوعی هم من تعیین‌کننده‌ام.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: برای پیشرفت کشور باید جلو رفت. ۱۲ سال پیش نیز همین بحث مطرح شد. همان‌طور که اشاره شد، آن زمان می‌گفتند «با گفتگو حل می‌کنیم». اما با گفتگو حل نشد. الان هم نباید بدون توجه به سابقه ۱۲ ساله نگاه کرد. شما وارد گفتگو می‌شوید، وسط گفتگو به موشک حمله می‌کند. بعد هم فرد مسئول می‌آید و با افتخار می‌گوید: «این عملیات را من خودم فرماندهی کردم.» آیا باز هم باید گفتگو را ادامه داد؟ باید صحنه را بشناسیم. نباید اجازه دهیم یک روایت غلط یا یک گزاره سست، جای استدلال درست را بگیرد. وظیفه دانشگاه همین است: فهم درست صحنه، شناخت روایت‌ها و ایستادگی بر استدلالِ درست.

وی افزود: هر دانشکده با ظرفیت علمی، رشته‌ها، تحقیقات و توان مطالعاتی خود نسبت به سرنوشت جامعه حساس باشد؛ کارهای درست را پشتیبانی کند، در موارد مغفول یا ناقص کمک کند تا نقص‌ها برطرف شود و در خطاها یاری کند که اصلاح صورت گیرد. تصمیم‌گیری نهایی بر عهده رئیس‌جمهور، مجلس و دستگاه‌هاست، اما کمک و نظارت دانشگاه نقش بسیار مهمی دارد. به مانند پرونده برجام، وقتی دیدیم خطا وجود دارد، وظیفه ماست که کمک کنیم این خطا اصلاح شود. بله، تصمیم با کسانی است که منتخب مردم‌اند، اما ما مسئولیت داریم.

جلیلی گفت: نمی‌شود فقط به‌طور کلی گفت «پیشرفت». باید امری باشد که همه بر آن توافق دارند؛ مانند برنامه هفتم توسعه. در این برنامه رشد ۸ درصد مشخص شده و آقای رئیس‌جمهور نیز هنگام ارائه برنامه فرمودند که برنامه دولت همان برنامه هفتم است. این قانون کشور است و باید تحقق یابد. سؤال این است: دانشگاه آزاد شاهرود در تحقق این رشد ۸ درصد چه نقشی دارد؟ همین‌طور دانشگاه تهران یا دیگر دانشگاه‌ها.

وی تصریح کرد: کسانی بودند که می‌گفتند ایران نباید حتی یک سانتریفیوژ داشته باشد و همه فعالیت‌ها را تعلیق کرده بودند. مدتی بعد وقتی دوباره مسئولیت را تحویل گرفتند، با ۱۹ هزار سانتریفیوژ مواجه شدند. در حالی که ساخت داروی مورد نیاز یک میلیون بیمار در کشور وابسته به همین توان بود، همین‌ها می‌گفتند حتی یک گرم اورانیوم ۳ درصد نباید در کشور باشد، مدتی بعد دیدند کشور به ۱۰ هزار کیلو اورانیوم ۳ درصد و ۴۰۰ کیلو اورانیوم ۲۰ درصد رسیده است.

نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی گفت: موانع فقط کمبود کالا یا جنس نیست؛ گاهی حقوقی است، گاهی سیاسی، گاهی تحریمی. هنر همین است که صورت‌مسئله درست شناخته شود. اما امروز بسیاری روایت غلط بیان می‌کنند. مثلاً می‌گویند «نداریم، نمی‌شود». کسانی که برای کسب قدرت دائماً تکرار می‌کردند که «باید فلان کار انجام شود»، وقتی نوبت پاسخگویی می‌شود، می‌گویند امکانش نیست. درحالی‌که همین کشور امکانات و ثروت فراوان دارد و مردم هم در مقاطع مختلف اعتماد کردند.

وی افزود: یکی از موضوعات دیگر این است که باید از همه ظرفیت‌ها استفاده کرد. برخی می‌گویند رشد ۸ درصد ممکن نیست. در حالی که خود همین افراد رشدهای نجومی داشته‌اند؛ سؤال این است این ثروت از کجا آمده؟ وقتی از «هیچی نداشتم» شروع کرده و اکنون ثروت نجومی دارد، آیا پیشرفت برای کشور ممکن نیست؟

جلیلی گفت: نمونه‌اش بانک آینده است: ۵۰۰ هزار میلیارد تومان انباشت سرمایه از جیب مردم. مشابه آن در موارد دیگر نیز وجود دارد. بنابراین سؤال اصلی این است که ما برای اصلاح این روند و حرکت به جلو، چه باید بکنیم؟

وی افزود: اخیراً به استان مازندران و روستای خرماکلا قائمشهر رفته بودیم. نکته ارزشمند این بود که در آن روستا، با جمعیتی حدود هزار نفر، گفته می‌شد که درآمد سالانه‌شان به هزار میلیارد تومان می‌رسد. ویژگی مهم این روستا این بود که هیچ سرمایه‌دار بزرگی آنجا را اداره نمی‌کرد، بلکه تقریباً هر خانواده سهمی از تولید داشت و خودشان گلخانه‌هایی را مدیریت می‌کردند؛ حدود ۷۰۰ گلخانه در آن روستا فعال بود. بر اساس این تجربه، می‌توان نشان داد که پیشرفت و جهش در کشور تنها با مشارکت مردم، حتی در مناطقی مانند کلاه و استهبان و شاهرود، ممکن است.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در زمینه مشارکت آحاد مردم جامعه در پیشرفت کشور، لازم است به مسئله عدالت جنسیتی و حقوق زنان نیز توجه کنیم. نکته‌ای که در این موضوع به آن توجه نمی‌شود، وضعیت زنان بی‌سرپرست و زنان آسیب‌پذیر جامعه است. این گروه‌ها اغلب نادیده گرفته می‌شوند و برنامه‌ریزی‌های رسمی برای آن‌ها انجام نمی‌شود، در حالی که موضوع عدالت واقعی مستلزم توجه به همین گروه‌هاست. برای مثال، سال گذشته، خانمی که ساکن یکی از کشورهای غربی بود و در انتخابات هم شرکت کرده بود، به من پیام داد که توجه او به این موضوع جلب شد که ما مسائل ظاهرا پیش پا افتاده در موضوع زنان را مطرح می‌کنیم، اما این موضوعات در واقع بسیار جدی هستند و بخشی از عدالت اجتماعی محسوب می‌شوند.

وی تصریح کرد: برای تحلیل وضعیت زنان در کشور، باید روایت‌ها را دقیق بررسی کنیم و از ارائه تصویر ناقص یا غلط پرهیز کنیم. مثلاً، اگر به ۴۰ تا ۴۵ سال پیش نگاه کنیم، جایگاه زنان در آموزش و پژوهش چگونه بود؟ امروز چه تعداد از هیئت علمی دانشگاه‌ها را زنان تشکیل می‌دهند و چه تعداد دانشجوی زن داریم؟ رشد جمعیت و نرخ امید به زندگی زنان را نیز باید در نظر گرفت؛ به عنوان مثال، در گذشته امید به زندگی زنان حدود ۵۵ سال بود، در حالی که امروز به حدود ۷۸ سال رسیده است. تجربه من در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که گفتگو و آموزش مداوم اهمیت دارد. تقریباً هفته‌ای یک بار به دانشگاه‌ها می‌رفتم و جلسات ما تا شش ساعت طول می‌کشید. این آموزش‌ها و گفتگوها به ایجاد نگرش درست و مشارکت فعال کمک می‌کنند.

جلیلی گفت: بررسی‌ها و تحقیقاتی که خود اندیشمندان غربی درباره وضعیت زن در جوامع غربی انجام داده‌اند، نشان می‌دهد ظلم و نگاه ابزاری‌ای که در آن جوامع به زن روا می‌شود، واقعیتی انکارناپذیر است. در کنار این دو نگاهِ رایج—یکی نگاه ابزاری و کالایی، و دیگری نادیده‌گرفتن ظرفیت‌های واقعی زن—یک نگاه سوم مطرح شده که برای آنها نگران‌کننده است؛ نگاهی که نه زن را ابزار می‌بیند و نه ظرفیت‌های حقیقی او را کنار می‌گذارد، بلکه نگاه متعالی به زن دارد. همین نگاه متعالی است که می‌خواهند مورد هجمه قرار دهند، زیرا قرن‌ها در موضوعات مختلف هیچ رقیب گفتمانی نداشتند، اما امروز یک گفتمان جدید شکل گرفته و آنها را به چالش کشیده است.

وی تصریح کرد: چهار یا پنج قرن است که یک حرکت مستمر در غرب شکل گرفته؛ نگاهی ابزاری و کالایی، نگرشی که زن را وسیله تبلیغ، ابزار فروش کالا، یا عامل تحریک بازار مصرف می‌بیند. فجایع این نگاه به زن در کتاب‌های خودشان ثبت شده و نیاز به منابع دیگر ندارد. در مقابل، گفتمان انقلاب اسلامی نگاهی انسانی، کرامت‌محور و متعالی به زن ارائه کرده است.