حرکت وحید شمسایی: بیان هویت یا نقض وحدت؟

به گزارش پایگاه خبری 598، به نقل از خبرگزاری حوزه، در روزهای گذشته، حرکت نمادین و پرمعنای وحید شمسایی در یک رقابت ورزشی بین‌المللی، که با اشاره به واقعه عظیم‌الشان غدیر خم همراه بود، واکنش‌های مختلفی را در فضای عمومی و رسانه‌ای برانگیخت که عده‌ای این اقدام را خلاف وحدت اسلامی ارزیابی کردند.

برای بررسی و تبیین دقیق ابعاد مختلف این موضوع، گفت‌گویی با حجت‌الاسلام رضا پارچه‌باف کارشناس شبهات اخلاق ترتیب دادیم تا از منظر فقهی، کلامی و اجتماعی به این پرسش اساسی بپردازیم که: «آیا ابراز عمومی و مسالمت‌آمیز باورهای اعتقادی یک مذهب ناقض وحدت اسلامی است، یا جزئی ذاتی از حق ابراز هویت دینی محسوب می‌شود؟»

متن پیش‌رو، حاصل این گفت‌گوی مبسوط و روشنگر است که در ادامه از نظر شما می‌گذرد.

بسم الله الرحمن الرحیم

پس از حرکت نمادین وحید شمسایی در رقابت‌های ورزشی عربستان که با اشاره‌ای والا، یاد واقعه تاریخی غدیر خم و جانشینی امیرالمؤمنین علیه السلام را زنده نمود، یکی از مجریان ورزشی این حرکت را خلاف وحدت اسلامی خواند و بیان عقیده در این سطح را نادرست شمرد. برای تبیین حقیقت این موضوع، شایسته است به نکاتی چند توجه شود:

وحدت اسلامی به معنای نفی هویت نیست

قرآن کریم مسلمانان را به وحدت فراخوانده و می‌فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» (آل عمران، ۱۰۳). وحدت اسلامی که مورد تأکید قرآن و رهنمودهای مراجع تقلید است، به معنای «اتحاد در عین حفظ هویت» است. شیعه و سنی در اصول مشترک اسلامی متحد هستند، اما این اتحاد به معنای انکار باورهای اختصاصی هر مذهب نیست. ابراز محبت به امیرالمؤمنین علیه السلام که از ارکان ایمان شیعی است، جزو هویت دینی یک شیعه به شمار می‌آید.

تمایز بین «ابراز عقیده» و «توهین»

در این مسئله، درک تفاوت اساسی میان این دو مفهوم ضروری است:

● توهین و تخریب:

هر سخن یا عملی که با قصد تحقیر یا جریحه‌دار کردن احساسات دیگران انجام شود، به اجماع علمای اسلام حرام بوده و نقض وحدت است.

● ابراز عقیده و محبت:

بیان مسالمت‌آمیز باورهای شخصی، بدون قصد حمله به دیگران است. حرکت وحید شمسایی دقیقاً در این چارچوب جای می‌گیرد؛ ایشان نمادی سرشار از محبت و وفاداری را به نمایش گذاشتند، نه اینکه کوچک‌ترین بی‌احترامی به باورها یا شخصیت‌های مورد احترام برادران اهل سنت کرده باشند.

سیره عملی اهل بیت علیهم السلام

ائمه معصومین علیهم السلام در عین پایبندی به اصول، همواره دغدغه وحدت مسلمانان را داشتند. با این حال، این امر هرگز به معنای سکوت بر باورهای اساسی نبود. امام صادق علیه السلام در مدینه النبی به روشنی به مسئله امامت و ولایت اشاره می‌فرمودند، بی‌آنکه موجب توهین شود.

نقد ادعای خصوصی بودن عقاید

این ادعا با روحیه جهادی و فریضه امر به معروف و نهی از منکر در اسلام ناسازگار است. قرآن کریم می‌فرماید: «قُلْ هَٰذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَی اللَّهِ ۚ عَلَیٰ بَصِیرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِی» (سوره یوسف، آیه ۱۰۸).

یک ورزشکار مسلمان هنگامی که در اوج موفقیت، نمادی از محبت به اهل بیت را نشان می‌دهد، در حقیقت به زیباترین شکل، دعوت به ارزش‌ها را انجام می‌دهد.

مقایسه‌های عینی

برای درک بهتر این موضوع، توجه به نمونه‌های مشابه راهگشاست:

هنگامی که ورزشکار مسلمانی پس از گلزنی سجده شکر به جای می‌آورد، این عمل به عنوان توهین قلمداد نمی‌شود.

همچنین وقتی ورزشکار مسیحی علامت صلیب را بر سینه رسم می‌کند، این رفتار عموماً به عنوان بخشی از هویت دینی او پذیرفته می‌شود.

بنابراین حرکت نمادین، مخلصانه و انقلابی وحید شمسایی، یک «بیان هویت» و ابراز محبت بود، نه یک حمله عقیدتی. این حرکت کوچک‌ترین توهینی به مقدسات برادران اهل سنت در پی نداشت و تنها، یادآوری عهد غدیر و ولایت بود.

وحدت واقعی آن است که مسلمانان در عین داشتن اختلافات فقهی و کلامی، تحت پرچم لا اله الا الله در برابر دشمنان مشترک اسلام متحد باشند.