نامزدی اوباما برای انتخابات در محک مواجهه با ایران

سرویس بین الملل پایگاه 598 - چگونگی مواجهه با ایران در خصوص برنامه هسته ای، تبدیل به خوراک مبارزات انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری امریکا شده است. این مسئله، با توجه به اهمیت فوق العاده ای که برای ایالات متحده دارد، باعث شده تا هر کدام از احزاب در تلاش باشند تا از آن برای بالا کشیدن رأی خود استفاده کنند.

در این میان، کار برای رئیس جمهور وقت امریکا از همه سخت تر به نظر می رسد؛ زیرا از طرفی و بنا به گفته کارشناسان اِعمال تحریم که رویکرد کنونی کاخ سفید علیه ایران است، ممکن است نه تنها نتیجه ای در پی نداشته باشد بلکه بازار نفت را نیز آشفته تر از پیش کند.

از سوی دیگر، اگر اوباما بخواهد از تحریم ها صرف نظر کند اولاً این زمینه را پیش می آورد که اسرائیلِ خشمگین، حمله ی نظامی پیش دستانه ای به ایران داشته باشد و اینگونه، امریکا را نیز درگیر جنگی ناخواسته کند؛ و ثانیاً، با کنار گذاشتن موضوع تحریم ها، راهی جز حمله نظامی برای امریکا باقی نمی ماند که البته گزینه نظامی و شروع جنگی دیگر در خاورمیانه، آخرین چیزی است که سیاستمداران کاخ سفید ورای ژست های تبلیغاتی خود به آن فکر می کنند.

 نیویورک تایمز در مقاله ای در صفحه اول خود اینگونه نوشت: « واشنگتن- مواجهه روز افزون امریکا و ایران یک تهدید مهم و تازه برای اوباما به وجود آورده است. این تهدید از آنجایی خطرساز است که او در حال انجام مبارزات انتخاباتی خود برای دوره بعدی ریاست جمهوری است. این موضوع، گزینه هایی را بر سر راه او قرار داده که هم می توانند به بهبود اقتصادی کنونی لطمه وارد کنند و هم وجهه او را به عنوان یک رهبر مقتدر تخریب نمایند.

تصویب تحریمها علیه صادرات نفت ایران در شب عید سال نو توسط رئیس جمهور اوباما، تیک و تاک ساعتی سرنوشت ساز را رقم زده است. در اواخر ماه ژوئن، زمانی که مبارزات انتخاباتی به اوج خود می رسند، آقای اوباما مجبور خواهد بود تصمیم بگیرد که علیه برخی کشورها از جمله متحدین وفادار خود در صورتیکه به خرید نفت ایران از طریق بانک مرکزی این کشور ادامه دهند- اقدام کند یا نه.

پس از لابی کردن های فشرده با کاخ سفید که تشدید تحریم ها را ابزار اصلی خود برای فشار به تهران قلمداد می کند، کنگره موافقت کرد این قانون را برای ارائه به آقای اوباما تعدیل کنند تا اگر او به این نتیجه رسید که اِعمال زور باعث آشفتگی در بازار نفت می شود، برای تأخیر در اقدام [علیه آن کشورها] آزادی عمل داشته باشد. او همچنین می تواند از تحریم های هر کشوری بنا بر ملاحظات مرتبط با امنیت ملی چشم پوشی کند.

اما بکار بردن هر کدام از این راه فرارها، رئیس جمهور را با این اتهامات روبرو می کند که او در مواجهه با ایران -که بنا به گفته قدرت های غربی، مصمم به کسب توانایی ساخت سلاح هسته ای است و پاسخ سختی نیز از اروپا شنیده است، ضعیف عمل می کند.

نامزدهای حزب جمهوری خواه، که رهبری آنها را میت رامنی به عهده دارد، تهدید کرده اند که برای ممانعت ایران از ساخت سلاح هسته ای از اقدام نظامی بهره خواهند برد. آنها اوباما را سرزنش می کنند که برای جلوگیری از پیوستن ایران به باشگاه هسته ای اقدامات کافی را انجام نداده است.

آقای رامنی در ماه نوامبر در کارولینای جنوبی اظهار داشت: ”اگر باراک اوباما را دوباره انتخاب کنیم، ایران به سلاح هسته ای دست خواهد یافت. و اگر میت رامنی را انتخاب کنیم این اتفاق هرگز نخواهد افتاد."

تعداد اندکی از افراد داخل دولت [اوباما] راهی قطعی سراغ دارند تا از گذشتن ایران از آستانه سلاح های هسته ای جلوگیری کنند، اگرچه هیچ کدام از آنها آماده نیستند تا درباره تمایل به تمرکز بر یک ایران هسته ای بحث کنند.

دولت برای استفاده از گزینه نظامی کاملاً بی میل است و ایالات متحده دخالت در قتل اخیر یکی از دانشمندان هسته ای ایران را با جدیّت تکذیب کرده است. درعوض، امریکا تمرکز خود را به طور عمده بر استفاده از فشارهای اقتصادی قرار داده تا ایران را مجبور کند برای توسعه تلاش های هسته ای خود، با وجود تحریم های بین المللی، بهای گزافی بپردازد.

استوارت ای. ایزن اشتات، یک مقام ارشد سابق در وزارت خزانه داری و امور خارجه که در دولت کلینتون در تهیه پیش نویس تحریم ها علیه ایران کمک کرده بود، اظهار داشت: ”نشان دادن عقب نشینی، آن هم زمانی که ایرانی ها در پیشبرد برنامه هسته ای خود دچار سراسیمگی و شتابزدگی شده اند برای دولت مخصوصا با توجه به انتخابات پیش رو، بسیار مشکل خواهد بود."

او ادامه داد: ”از سوی دیگر، ممکن است تحریم ها باعث لطمه دیدن اوضاع اقتصادی امریکا و از بین رفتن شانس انتخاب دوباره او بشوند. این یک مجموعه انتخاب های فوق العاده سخت است و او خیلی زود با یکی از آنها موجهه خواهد شد."

سناتور مارک استیوم کیرک، یک جمهوری خواه اهل ایالت ایلینوی، که لایحه تحریم ها را تحت حمایت خود دارد، به همراه سناتور روبرت منندز، دموکرات اهل نیوجرسی، متغیر دیگری را به محاسبات سخت رئیس جمهور اضافه کرده اند. استدلال آنها این است که تحریم، تنها گزینه ای است که اسرائیل را از حمله بازدارنده نظامی به تأسیسات هسته ای ایران منصرف می کند.

او گفت: ”اولین اغماض ار تحریم ها باعث پیش آمدن بسیاری چشم پوشی های دیگر می شود، و به صورت بالقوه سیاست ها [ی دولت] را از درون تخریب می کند. هرچه بیشتر سیاست های خود را تخریب کنیم، احتمال اقدام نظامی اسرائیل بیشتر خواهد شد. جامعه طرفدار اسرائیل، الغای تحریم ها را نمی خواهد."

دولت می گوید برنامه ریزی کرده تا تحریم ها را قویاً تأثیرگذار انتخاب کند و تعدیل و تغییرهایی که با کنگره بر سر آنها مذاکره کرده است آقای اوباما را قادر خواهند ساخت این کار را بدون متلاطم کردن بازار نفت انجام دهد. پیش بینی می شود اتحادیه اروپا هفته آینده تحریم های خود را علیه صادرات نفت ایران اعمال کند. این کار باعث می شود مسیر ایالات متحده برای انجام اقدامات خود آسان تر شود.

مقامات دولتی به نشانه های امیدوار کننده ای اشاره می کنند: وارد کنندگان عمده نفت ایران مانند ژاپن و کره جنوبی در جستجوی جایگزین هایی برای تأمین نفت خود هستند. و ارزش پول ایران، ریال، از زمان تعیین تحریم ها کاهش یافته و باعث شده است فشار به دلت بیشتر شود.
یکی از مقامات ارشد وزارت خزانه داری با اشاره به مذاکرات پُر تنش با کنگره گفت: ”این، پرسشی در خصوص تاکتیک ها و زمانبندی بود، نه یک هدف."

آقای اوباما با اتمام جنگ عراق و پس از کشتن اسامه بن لادن و دیگر رهبران القاعده، جوّی سالم از امنیت ملی را برای امریکا ترسیم کرده و او مسلّما کمتر از رئیس جمهورهای دموکرات قبلی در معرض خطر در این زمینه قرار دارد.

اما به گفته متخصصین، تلاش برای تأثیر بر بازار نفت دنیا چالشی متفاوت است. در حال حاضر، رهبران ایران در حال انجام تدابیری برای بالا کشیدن قیمت نفت هستند، خواه این کار آنها نشانه این باشد که تحریم ها می توانند تبعاتی در پی داشته باشند، و خواه [این اقدام] باعث کم کردن تأثیرات فروش کمتر نفت باشند. تهدید ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز، که یک پنجم نفت دنیا از آن محل می گذرد، باعث شده در این ماه قیمت نفت سر به فلک بکشد.

دانیل یرگین، کارشناس نفت و نویسنده کتاب ”تلاش" درباره امنیت انرژی گفت: ”نفت باید با نفت بیشتر جایگزین شود." او ادامه داد از گردونه خارج کردن یکی از مهمترین صادرکنندگان نفت جهان بدون تحت فشار قرار دادن جریان کلی نفت، کاری بی نهایت پیچیده است. او افزود: ”من سخت مشغول فکر کردن درباره ی پیشینه ای برای این کار هستم."

همچنین، حتی با وجود علائم امیدوارکننده اخیر در بازار کار، باید وضعیت شکننده اقتصاد را نیز در نظر گرفت. بحران نفت، یکی از آن شوک هایی است که مانند سقوط ارزش یورو، می تواند بهبود اوضاع را از مسیر خود خارج کند. نگرانی ها درباره افزایش قیمت نفت، کاخ سفید را به مخالفت با تلاش های کنگره برای اِعمال تحریم های شدید علیه بانک مرکزی ایران واداشته است.

تیموتی اف. گیتنر، وزیر دارایی امریکا، ماه گذشته در نامه ای به کارل لوین، رئیس کمیسیون امور دفاعی مجلس سنا که دموکرات و اهل میشیگان است، گفت سرکوب کامل بانک مرکزی می تواند رویکرد ”دقیقاً زمان بندی شده" دولت [امریکا] را تضعیف کرده و ”یک بهره اقتصادی خالص را برای رژیم ایران به بار آورَد."

اما دولت با یک تشکیلات دو حزبی نادر سر و کار دارد. تحریم هایی که به اتفاق آراء از مجلس سنا گذشته اند، در افضای بحث انگیز کنونی تقریباً ناشناخته مانده اند.این لایحه، به لایحه 622 میلیارد دلاری مهم هزینه های نظامی ضمیمه شده است.

طبق قانون، اوباما باید طی 180 روز، دسترسی هر مؤسسه خصوصی یا دولتی -که نفت ایران را از طریق بانک مرکزی این کشور خریداری می کنند- به ایالات متحده قطع کند. هدف از این کار درواقع، بستن بانک مرکزی ایران و محروم کردن دولت ایران از تأمین مالی فعالیت های هسته ای خود است.
آقای اوباما دو اهرم مهم دارد: اگر بداند که نفت کافی در بازار موجود نیست، می تواند اِعمال تحریم ها را به تأخیر بیاندازد، و می تواند از هر کشوری که ”حجم خرید نفت خام خود از ایران را به نحو چشمگیری کاهش دهد" چشم پوشی کند. مقامات دولتی که به دنبال حفظ انعطاف پذیری خود هستند اعلام داشتند که لفظ ”چشمگیر" را مناسب نمی دانند.

در پایان ماه فوریه، یک آزمون اولیه از رویکرد دولت به پایان خواهد رسید. در آن تاریخ، قانون حکم می کند مؤسسات مالی خصوصی که با بانک مرکزی ایران معاملات غیرنفتی –غیر از فروش غذا، دارو، و دستگاه های پزشکی- داشته باشند، تحریم شوند.

سناتور کیرک گفت اِعمال تحریم های نفتی نسبت به چیزی که به نظر می رسند، از پیچیدگی کمتری برخوردارند. زیرا عربستان سعودی متعهد شده است که تولید خود را بالا برده و لیبی و عراق نیز تولید مستقیم را از نو آغاز کنند. اما مخالفت دولت با پیش نویس اولیه این قانون تصویر غلطی از تهدیدهای رئیس جمهور به حکومت ایران نشان داده است.

آقای کیرک گفت: ”این یک مسیر سیاسی غیر معمول برای رئیس جمهور است زیرا او اعلام داشته که در برابر ایران خشن بوده است."»