چرا توقیف " قلاده های طلا " بر خلاف دیدگاه رهبری است؟

سرویس نقد رسانه پایگاه 598/ پس از اولین اثر سینمایی درباره فتنه 88 یعنی «پایان نامه» که متأسفانه ازقوت هنری کافی برخوردار نبود، خبر شروع ساخت سیاسی ترین فیلم تاریخ سینمای ایران، یعنی «قلاده های طلا» از کارگردان موفق «آقای رئیس جمهور»، «دستهاي خالي» و «به کجا چنین شتابان» و البته بی حاشیه و آرام حزب الله، ابولقاسم طالبی، همه را در انتظار تماشای اثری متفاوت و تحولی نو در سینمای ایران قرار داد. اثری که سازنده آن معتقد بود در آن، نگاه متفاوتی به وقایع و جریانات سیاسی کشور داشته است. لیکن هفته گذشته، خبری کوتاه اما تأمل برانگیز، موحب تعجب و حیرتی ناباورانه شد: «قلاده های طلا توقیف شد!»

طالبی نیز همانطور که همواره سعی کرده از حاشیه به دور باشد و خود را کمتر با دستگاه های اجرایی و دولتی درگیر کند، تنها بیان داشته است که: «مقامات بالادستی به وزارت ارشاد رسماً اعلام کرده اند که این فیلم توقیف است و نباید در جشنواره به نمایش درآید.» حضور وزیر ارشاد در جلسه خصوصی اکران این فیلم و اظهار رضایتش از آن نیز، این حرف را تأیید کرد که دستور از ارگانی بالاتر از آن وزارت خانه صادر شده است!

اما نکته ای که در خبر این توقیف، موجب تأمل و درنگ می باشد و عدم توجه به آن، شاید کشور را مجدداً با خطری چون 88 مواجه کند، این قسمت بود که: «این فیلم به دلیل پرداختن به برخی موضوعات ملتهب، مورد توقیف قرار گرفته است». این عبارت، حاکی از اعتقادی غلط و سابقه دار در فضای سیاسی – امنیتی کشور می باشد که تعطیلی برنامه وزین «رو به فردا» از جمله تبعات آن بوده است. تفکری که معتقد است «هیچ چیز نباید آرامش کشور را بر هم زند» یا بعبارتی «مهمترین چیز در یک کشور، آرامش است».

این جمله شاید در دید اول زیبا و حکیمانه به نظر برسد، اما تأمل برانگیز بودن آن موقعی نمایان می شود که آرامش، در مقابل ارزش های دیگری چون «بصیرت بخشی» و یا «عدالت» قرار می گیرد. اگر بصیرت بخشی به مردم، موجب بر هم خوردن آرامش شد، چه باید کرد؟ باید گذاشت مردم با آگاه نشدن، آرام و «غیر ملتهب» بمانند یا بالعکس؟ اگر اجرای عدالت در جامعه، موجب بر هم خوردن آرامش شد، باید چه کرد؟ فی الواقع این یک موضوع نظری در فلسفه سیاسی است که بستگی به نوع حکومت و هدف تشکیل آن دارد و پاسخ آن، وابسته به این پرسش است که هدف تشکیل یک حکومت چه بوده است؟ در ادبیات لیبرال غرب (که دکترین امنیتی ما نیز بر اساس آن نوشته شده است) از آنجایی که هدفی بالاتر از «تأمین معیشت» برای یک حکومت متصور نیست و نیز «هدایت مردم» توسط حکومت به شدت مورد انتقاد و نفی قرار می گیرد، واضح است که به هیچ قیمت، نباید آرامش جامعه برهم بخورد.

اما هدف یک حکومت دینی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، به بهترین منبع، یعنی بیانات حضرت آقا رجوع می کنیم:

« مبادا در فهمِ هدف حكومت و نظامِ اسلامى، كسى دچار اشتباه شود! هدف، اين است. فقط ابزارها با زمان اميرالمؤمنين فرق كرده است؛ روشها فرق كرده است؛ دنيا فرق كرده است؛ خيلى از واسطه‏ها فرق كرده است؛ اما هدفها فرق نكرده است. آن روز هم هدف اميرالمؤمنين اين بود كه جامعه را قلمرو اراده الهى كند كه مظهر اعلاىِ آن، عدالت است. اين‏جا ما نبايد خودمان را فريب بدهيم. آن جامعه‏اى الهى است، كه در آن، عدالت باشد.» (1372/03/19)

«هدف پيامبران، اقامه‌ى قسط است: «ليقوم النّاس بالقسط». اصلاً پيامبران آمدند تا اقامه‌ى قسط كنند. البته، اقامه‌ى قسط يك منزل در راه است و هدف نهايى نيست؛ ليكن آنها كه آمدند، كار اولشان اين است كه اقامه‌ى قسط كنند و مردم را از شر ظلم و جور طاغيان و ظالمان نجات دهند. هدف حكومت ولىّ‌عصر (عجّل‌اللَّه‌تعالى‌فرجه‌الشّريف) در آخر زمان هم باز همين عدل است.» (1368/11/09)

حضرت امام هم در جایی می فرمایند: «حكومت برای هدف‌های عالی؛ يعنی برای اجرای حق و از بين بردن باطل است» (ولايت‌فقيه، ص45)

واضح است که از نظر حضرت امام و مقام معظم رهبری، اگرچه تأمین معیشت مردم جزو «وظایف» یک حکومت دینی است، اما این وظیفه، نباید هیچگاه مانع تحقق آن هدف اصلی، یعنی «الهی کردن جامعه» و «اجرای حق و عدالت» شود. کما اینکه حضرت امام صراحتاً اعلام می کنند:

«مسائل اقتصادی ومادی اگر لحظه‏ای مسئولین را از وظیفه‏ای که برعهده دارند منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمیگن را به دنبال دارد. باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنماید، ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند... مردم عزیز ایران که حقاً چهره منور تاریخ بزرگ اسلام در زمان معاصرند، باید سعی کنند که سختی ها و فشارها را برای خدا پذیرا گردند تا مسوولان بالای کشور به وظیفه اساسی شان که نشر اسلام در جهان است برسند."(صحیفه امام جلد 21 صفحه 328)

حال اگر هدف یک حکومت دینی اینهاست، آیا جلوگیری از فعالیت های بصیرت بخشی نظیر «قلاده های طلا» یا «رو به فردا»، به بهانه بر هم خوردن نظم معیشتی مردم، توجیهی خواهد داشت؟ آیا وقتی خود حضرت آقا در نماز جمعه خردادماه 88 بر لزوم ادامه مناظرات تلویزیونی تأکید دارند، برخی دستگاه ها احساس می کنند مصلحت کشور را بهتر از رهبری تشخیص می دهند که بر صدا و سیما به بهانه «جلوگیری از تشنج» دستور لغو مناظرات را می دهند؟ والله اعلم