کد خبر: ۳۳۹۴۱
زمان انتشار: ۱۸:۴۱     ۱۶ دی ۱۳۹۰
دبیر کارگروه حجاب و عفاف وزارت کشور گفت: کشف حجاب توسط رضاخان ملعون با هدف حذف غیرت مردان و حیای زنان ایرانی صورت گرفت و کشف حجاب به عنوان نسخه‌ای برای سرپوش گذاشتن بر ضعف و عقب ماندگی زنان ایرانی توسط رضاخان پیچیده شد تا به خیال خود با متجدد کردن زنان مسیر را برای پیشرفت آنها باز کند.

۱۷ دی در تاریخ ایران عنوان سیاه کشف حجاب رضاخانی را با خود حمل می‌کند چرا که ۷۶ سال پیش از این یعنی در سال ۱۳۱۴ رضاخان برای سرپوش گذاشتن بر روی نقاط ضعف و عدم پیشرفت زن ایرانی به کشف حجاب متوسل شد.

رضا خان ملعون پس از سفرش به ترکیه و دیدن زنان بدون حجاب در این کشور تصمیم گرفت تا حجاب را از زن ایرانی بگیرد تا شاید از این طریق بتواند عقب ماندگی‌های کشور را جبران کند او در آذر سال ۱۳۱۴ به محمود جم رئیس الوزاری خود می‌گوید: نزدیک دو سال است که کشف حجاب سخت فکر مرا به خود مشغول کرده است، خصوصاً از وقتی که به ترکیه رفتم و زن‌های آنها را دیدم که «پیچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش به دوش مردهایشان در کارهای مملکت به آنها کمک می‌کنند، دیگر از هر چه زن چادری است بدم آمده‌است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بینش برد.

از این رو به مناسبت ۱۷ دی روز کشف حجاب مصاحبه‌ای را با طهورا نوروزی رئیس کارگروه حجاب و عفاف وزارت کشور انجام داده‌ایم که به شرح زیر است:

فارس: چه دلایلی باعث شد رضاخان به فکر اجرای کشف حجاب در ایران بیفتد؟

نوروزی: رضا خان زمانی که حکومت را به دست گرفت از همان ابتدا کار خود را با حیله و نیرنگ شروع کرد چرا که قبل از به قدرت رسیدن خود را فردی مذهبی جلوه داده بود اما با روی کار آمدن نقاب از چهره واقعی خود کشید.

رضا خان تجربه تلخ شاهان قاجار را در مقابله با مراجع تقلید و باورهای دینی آنها در ذهن داشت؛ در دوران قاجار زمانی که تنباکو توسط مراجع تقلید تحریم شد شاهد تأثیر این تحریم در میان عموم مردم و حتی دربار شاه بودیم به‌گونه‌ای که زنان شاه با مشاهده تحریم تنباکو توسط مراجع تقلید قلیان‌ها را شکستند یعنی قدرت تأثیر مراجع از مرزهای مجامع دینی فراتر رفته و به خانه شاه نیز کشیده شد، این موضوع نشان دهنده پایبندی مردم ایران به آموزه‌های دینی و تبعیت آنها از مراجع تقلید است.

رضاخان با سپردن این خاطره به ذهنش با عوام فریبی و نشان دادن چهره‌ای مذهبی از خود بر رأس کار قرار گرفت اما پس از به دست گرفتن قدرت چهره واقعی خود را نشان داد و به مخالفت جدی با ارزش‌های دینی به ویژه حجاب پرداخت.

تصویب قانون یکسان‌سازی پوشش و استفاده از لباس ملی پیش زمینه‌ای برای کشف حجاب بود که توسط رضاخان طراحی شد در جریان طراحی لباس ملی، پوشش مردان، اقوام مختلف ایران به یک لباس متحد الشکل یعنی کت و شلوار و کلاه شاپو تبدیل شد.

این موضوع چند خروجی داشت لباس اقوام مختلف ایرانی که به راحتی با آن کار می‌کردند به کت و شلوار رسمی تبدیل شد که افراد به راحتی نمی‌توانستند فعالیت‌های روزانه خود را با آن انجام داده و به کار و تولید بپردازند بنابراین جامعه به سمت مصرف گرایی حرکت کرد که این موضوع یکی از سناریوهای پشت صحنه در تغییر لباس ملی ایران بود.

طراحی لباس ملی با هدف بی‌توجهی مردم نسبت به ارزش‌ها و سنت‌ها صورت گرفت؛‌زمانی که مردان جامعه از لباس سنتی خود دور شده و به استفاده از کت و شلوار که یک پوشش غربی بود روی آوردند کم کم نسبت به ارزش‌ها و سنت‌ها بی توجه و پس از آن غیرت و تعصب در وجودشان کمرنگ شده و با کشف حجاب زنان راحت‌تر کنار می‌آیند.

رضا خان با سفر به ترکیه و دیدار با آتاتورک به وضعیت این کشور که حجاب زنان مسلمان را گرفته و نمادهای دینی را حذف کرده بود علاقه مند شد و تصمیم گرفت تا این روش را در ایران اجرا کند.

پس از بازگشت از سفر ترکیه فعالیت‌های آشکار در بحث کشف حجاب شروع شد و رضا خان در نخستین حرکت خود کشف حجاب را با یک نگاه قشری آغاز کرد یعنی در سال ۱۳۰۹ طبقات بالای اجتماعی کشور یعنی زنان درباری حجاب خود را برداشتند و در سال ۱۳۱۲ ورود زنان محجبه به پارک‌، سینما و تئاتر ممنوع شد.

رضا خان تمام تمدن غرب را در ظاهر متجدد مردان و زنان آنها دیده بود و از تمدن غرب صرفاً ظاهر آن یعنی بی‌حجابی را درک کرده و از پیشرفت علمی و صنعتی غرب غافل بود به‌گونه‌ای که مخبرالدوله می‌گوید: از تمدن غرب گویی فقط بلوارها به ما رسیده است نه لابراتورها
.
در دوران پهلوی اول مشارکت اجتماعی زنان در عرصه اجتماع بسیار ضعیف بود و زنان متخصص و فعال در عرصه جامعه حضور نداشتند از این رو برای سرپوش گذاشتن بر ضعف و عقب ماندگی زنان ایرانی رضاخان نسخه کشف حجاب را برای آنها پیچید.

فارس: کشورهای غربی در ماجرای حذف حجاب و نمادهای دینی از میان مردم ایران چه هدفی را دنبال می‌کردند؟

نوروزی: مستر همفر جاسوس انگلیسی در خاطرات خود می‌گوید: نقطه هدف ما در جامعه ایران مذهب و مهم‌تر از آن حجاب زن ایرانی است چرا که حجاب کانون مقاومت ملت ایران است.

غربی‌ها معتقد بودند که حجاب نماد مقاومت زن مسلمان است و با حذف حجاب زن مسلمان مقاومت او نیز از میان رفته و با از میان رفتن مقاومت زنان، مقاومت جامعه حذف شده و راه نفوذ دشمن به جامعه آسان‌تر می‌شود.

در کنار کشف حجاب بحث تحقیر نمادهای دینی و جایگزینی نمادهای جدید در دستور کار عوامل رضاخان قرار داشت و پس از آن ‌توسعه مدارس خارجی در کشور اجرا شد در این مدارس دانش‌آموزان به لحاظ نوع پوشش و رفتار کاملاً غربی شده و ارزش‌های ملی و دینی را فراموش می‌کردند.

رضا خان معتقد بود زنان باید با قافله مذهب‌زدایی همراه شوند از این رو کشف حجاب را مساوی با آزادی زن ایرانی عنوان کردند و با استفاده از این شعار عوام فریب سعی در جذب زنان به سمت این قافله کردند.

همزمانی با تلاش‌های رضا‌خان برای کشف حجاب شاهد حمایت رسانه‌ها از این جریان هستیم به‌گونه‌ای که شاهد هستیم روزنامه‌ها از ۱۷ دی روز کشف حجاب به عنوان روز آزادی زنان ایرانی یاد می‌کنند در حالی که هدف اصلی از کشف حجاب از بین بردن غیرت مرد و هویت زن ایرانی بود.

فارس: در ماجرای کشف حجاب، نخستین واکنش‌های زنان ایرانی چه بود؟

نوروزی: در جریان کشف حجاب زنان به چند دسته تقسیم شدند زنان درباری که از این موضوع استقبال کردند و به راحتی حجاب خود را حذف کردند همچنین در جریان کشف حجاب راهی برای زنان هرزه باز شد تا آزادانه‌تر در جامعه حضور یابند.

اما طیف عظیم جامعه ایران که زنان پایبند به ارزش‌های اسلامی بودند و حجاب و عفاف برای آنها ریشه‌دار بود پس از ماجرای کشف حجاب سال‌ها در کنج خانه باقی ماندند از ترس اینکه مبادا با حضور در خیابان‌ها توسط مأموران رضاخانی حجابشان مورد تعرض قرار بگیرد؛ گزارش‌هایی وجود دارد که برخی از زنان محجبه به هنگام خروج از منزل مورد برخورد شدید مأموران رضاخان قرار گرفته و فوت کردند.

در ابتدای ماجرای کشف حجاب برخی از زنان با روسری و لباس‌های بلند در جامعه حاضر می‌شدند که بعد از این ماجرا رضاخان بخشنامه کرد تا مأموران علاوه بر چادرها، روسری زنان را نیز از سرشان بکشند.

عوامل رضاخان در تلاش بودند تا در جامعه فرهنگ‌سازی کنند که چادر پوشش مستضعفان است و آنها از چادر استفاده می‌کنند تا لباس‌های کهنه خود را بپوشانند همچنین این موضوع را مطرح می‌کردند که چادر با نفوذ اسلام به ایران رواج یافت در حالی که پوشش امروزی زنان غربی مطابق با لباس سنتی زنان ایرانی است.

کشف حجاب در ایران دلایل متعددی داشت رضاخان همواره این موضوع را مطرح می‌کرد که متحدالشکل کردن لباس‌ها وحدت ملی را در جامعه توسعه می‌دهد در حالی‌که ایرانی‌ها یک نقطه مشترک به نام مذهب داشتند که می‌توانست عاملی برای وحدت ملی باشد از نظر رضاخان ملاک برتری یک ایرانی شبیه شدن او به غربی‌ها بود.

کشف حجاب در جامعه از سوی مردم با اعتراضات متعددی روبه‌رو شد بنابراین رضاخان برای کم کردن اعتراضات نام کشف حجاب را به "تربیت نسوان" تغییر داد.

فارس: روحانیون در جریان مقابله با کشف حجاب چه نقشی داشتند؟

نوروزی: مراجع جزء گروه‌هایی از جامعه بودند که با کشف حجاب مخالفت‌های بسیاری کردند به‌گونه‌ای که بیشترین اعتراضات نسبت به این موضوع در دو شهر مشهد و قم صورت گرفت که روحانیان بسیاری در این شهرها ساکن بودند.

رضاخان برای مقابله با این جریان، مراسم‌‌هایی را ترتیب می‌داد که روحانیون را مجبور به شرکت در این مراسم می‌کرد تا مردم تصور کنند آنها کشف حجاب را تأیید می‌کنند اما روحانیونی که مجبور به شرکت در این مراسم‌ها می‌شدند از آن به عنوان فرصتی برای تبلیغ حجاب استفاده می‌کردند به عنوان مثال آیت الله میرزا محمد کرمانی که مجبور به شرکت در یکی از این مراسم‌ها شده بود آیه حجاب را برای شرکت کنندگان قرائت کرد.

نخستین گام مراجع در بحث مقابله با ماجرای کشف حجاب تدوین رساله و کتاب‌های تخصصی با موضوع حجاب و عفاف بود و در گام‌های بعدی شاهد سخنرانی و نطق‌های کوبنده آنها در محکومیت ماجرای کشف حجاب بودیم.

در ماجرای کشف حجاب خفقان به‌گونه‌ای زیاد بود که حتی نمادهای مذهبی نیز محکوم بودند و با مجالس عزاداری امام حسین (ع) نیز برخورد می‌شد به‌گونه‌ای که شاهد بودیم برخی از مردم روضه امام حسین (ع) را در حمام‌ها گوش می‌کردند یا باید برای عزاداری به نقاط دوردست مانند دهات‌ها می‌رفتند چون عزاداری در شهرها ممنوع بود.

رضاخان از طریق رسانه‌های مختلف تلاش می‌کرد تا این موضوع را در جامعه فرهنگ‌سازی کند که حجاب ظاهر دین است در حالی‌‌که دین بر روح و قلب مردم حکومت دارد و مردم باید به‌صورت باطنی دین را بپذیرند.

در آبان ۱۳۱۴ که یک سال از زمینه‌سازی کشف حجاب توسط رضاخان گذشته بود این موضوعات در روزنامه‌ها مطرح شد که هم‌اکنون دختران خردسال با روی گشاده به مدرسه می‌روند اما برای کشف حجاب توسط زنان پیر و سالخورده باید تلاش‌های بیشتری کرد.

فارس: چرا در وضعیت کنونی هم غرب از حجاب زن مسلمان وحشت دارد؟

نوروزی: در زمان پهلوی نمادهای دینی به انزوا رفت و هر نمادی که به انزوا برود هر زمان که ظاهر شود به یک نماد مبارزاتی تبدیل می‌‌شود.

پهلوی دوم نیز با استفاده از رسانه‌های جمعی سعی در فرهنگ‌سازی بی حجابی در جامعه داشت در انقلاب سال ۵۷ تصویر یک زن بدون حجاب را نمی‌بینیم چرا که حجاب به یک نماد مبارزاتی تبدیل شده بود.

زمانی که انقلاب ایران در فرانسه مطرح شد عنوان انقلاب چادرها را به خود گرفت یعنی چادر مشکی نماد مبارزاتی زن ایرانی شد.

هم‌اکنون نیز حجاب در دنیا به یک نماد مبارزاتی تبدیل شده است و امروز زن مسلمان با روسری خود صرفاً مسلمان بودنش را نشان نمی‌دهد بلکه حجاب او نشانی از زیر سؤال بردن ساختار حاکم بر کشورهای استعمارگر است و امروز دنیا یک بوی دیگر از حجاب را استشمام می‌کند که بوی مبارزه و زیر سؤال بردن حاکمیت نظام سرمایه‌‌‌داری در جهان است از این رو جهان غرب به شدت از حجاب زن مسلمان وحشت داشته و سعی می‌کند تا این نماد مبارزاتی را از او بگیرد بنابراین شاهد ساماندهی تلاش‌های مختلف برای تخریب چهره زن مسلمان و محجبه هستیم.
نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
انتشاریافته:
در انتظار بررسی: ۰
* نظر:
جدیدترین اخبار پربازدید ها