آسمـانخراش 3 هزار ساله ايراني

برترین ها:  آسماني لاجوردي، انبوه جنگل‌هاي بنه يا پسته وحشي، سرزميني كه پوشش آن از گدازه‌هاي آتشفشاني است و يك معماري ويژه با خانه‌هايي در دل كوه را كه كنار هم بگذاريد نتيجه‌اش مي‌شود روستاي تاريخي ميمند كه مركز دهستان ميمند از توابع شهرستان شهربابك است و در استان كرمان قرار دارد. اين روستاي تاريخي را مي‌توانيد در ۳۸ كيلومتري شهرستان شهربابك، در نزديكي محور يزد - سيرجان – بندرعباس و در مسيري كوهستاني بيابيد.

برنده جايزه مركوري

در مجموع ۴۰۶ كيچه اين روستا،۲۵۶۰ اتاق وجود دارد و درجه حرارت اين اتاق‌ها حدود ۵ درجه با بيرون متفاوت است؛ يعني در تابستان 5 درجه خنك‌تر و در زمستان 5 درجه گرم‌تر است. ساكنان اين روستا آداب و رسوم خاص خودشان را دارند و در زبان و گويش آن‌ها هنوز از كلمات پهلوي ساساني استفاده مي‌شود. روستاي ۳ هزارساله ميمند تنها روستاي تاريخي در جهان است كه هنوز روابط سنتي زندگي در آن جريان دارد و مي‌توان تعامل انسان و طبيعت را به‌خوبي در آن مشاهده كرد. اين روستا هفتمين منظر فرهنگي، طبيعي و تاريخي جهان بود كه جايزه «مركوري» را دريافت كرد.

غارهايي به نام خانه‌

در اين روستاي فوق‌العاده حدود 406 واحد مسكوني در دل كوه وجود دارد كه تمام سنگي است و به آن «كيچه» مي‌گويند. تمام اين خانه‌ها در دل صخره‌هاي روبه‌روي هم كنده شده و اگرچه نماي بيروني‌شان فقط ورودي خانه است كه مثل سوراخي در دل كوه پيداست ولي خانه‌ها حياط هم دارند و جالب اين‌كه گاهي كنار حياط جايي براي نشستن و هواخوري هم تعبيه شده است. خانه‌هاي ميمند كه به دوره‌هاي زمين‌شناسي ۲ تا ۳ هزار سال پيش مربوط مي‌شود، هم‌اكنون سكونت‌گاه نزديك به ۱۴۰ نفر است كه يا هيچ‌گاه از سرزمين مادري خود كوچ نكرده‌اند يا به تازگي بازگشته‌اند و قصد زندگي در سكونت‌گاه نياكان‌شان را دارند.

زندگي در 3 فصل

مردم ميمند 4ماه اول سال را در دشت‌هاي پايين ميمند زندگي مي‌كنند و 4 ماه دوم را در آبادي‌هاي اطراف و باغ‌ها به سر مي‌برند. ميمندي‌ها فقط 4ماه سوم سال را در خانه‌هاي صخره‌اي اين روستا ساكن مي‌شوند. خانه‌هاي صخره‌اي ميمند در تابستان خنك و در زمستان كاملا گرم هستند. مردم ميمند با كمترين تخريب و صرف حداقل انرژي بيشترين بهره را از طبيعت برده‌اند و آداب و سنن آن‌ها نيز هنوز پويا و فعال است. موقعيت اين روستا از لحاظ استراتژيك هم اهميت دارد. به قول ميمندي‌ها؛ اگر در ابتداي ميمند كه آن را گلوگاه مي‌نامند 2 تفنگچي 2 طرف رودخانه مستقر شوند به راحتي مي‌توانند از ده دفاع كنند.

آسمانخراش‌هاي چند هزار ساله

تمام اتاق‌هاي اين ده در دامنه كوه كنده شده و هر كوچه كنده شده در دل كوه به 3 يا 4 اتاق محدود مي‌شود. خانه‌ها دودكش و بخاري ندارند و كاملا بدون منفذ است. اين خانه‌ها از نظر تاريخي از آثار اوليه تمدن‌بشري محسوب مي‌شود. در واقع خانه‌هاي اين روستا در كنار هم شبيه آسمانخراش موربي است كه هزاران سال پيش در دل سنگ و كوه كنده شده است. اين بناي باستاني بي‌گمان از نخستين سكونت‌گاه‌هاي بشري در ايران به شمار مي‌رود به دوراني كه هنوز ايرانيان مهرپرست بودند و كوه‌ها را مقدس مي‌شمردند. هنوز كسي نمي‌داند كه اين مجموعه به دست چه كساني خلق شده و انگيزه اين مردمان از احداث چنين بناهايي چه بوده اما انگيزه مردمان آن زمان بسيار اهميت دارد چون در آن زمان و با آن وسايل ابتدايي، آفرينش چنين مجموعه با عظمتي با اين معماري بي‌نظير قابل تحسين است.

پناهگاهي طبيعي

لايه آذرين ضخيمي كه روي روستا وجود دارد، ‌مانند دژي طبيعي از نفوذ به روستا جلوگيري مي‌كند. تنها مسير دسترسي، شيارهاي طبيعي به‌نام رخنه است كه در مواقع لزوم بسته مي‌شدند. دستكندها در چند تراز مختلف، در شيب كوه و 2طرف دره، كنده شده‌اند و ميانگين اتاق‌هاي موجود در هر كيچه به ۴ مي‌رسد.

دكوراسيون باستاني

براي اتاق‌ها، طاقچه در اندازه‌هاي مختلف كنده شده‌ است كه جاي رختخواب، ظروف، صندوق و چراغ است. به همين دليل كنار ديوارهاي خانه گنجه گذاشته نمي‌شود. در واقع با كندن ديوار، حفره يا طاقچه‌اي به‌وجود مي‌آيد كه اشيا و لوازم خانه در آن‌ها گذاشته مي‌شود يا بعضي وسايل در آن‌ها آويزان مي‌شود. كل يك خانه ممكن است شامل يك يا چند اتاق و اصطبل باشد كه كيچه نام دارد. هر واحد يك ورودي مشترك دارد و ممكن است در پاگرد طويله در يك سو و اتاق نشيمن در طرف ديگر باشد. همه كيچه‌ها يك ساختار ندارند زيرا هم از نظر اندازه و هم از نظر تعداد اتاق‌ها متفاوت هستند. جدا كردن اتاق‌ها از پستوها يا پوشاندن برخي از طاقچه‌ها با پرده‌هاي پارچه‌اي صورت مي‌گيرد. كليدون هم چيزي است كه در ديوار كنار در نصب مي‌شود و كليد را در آن قرار مي‌دهند تا زبانه پشت در قرار گيرد. ساختن اجاقي در اتاق‌ها كه در زبان محلي ديدون (didon) به آن مي‌گويند و سوزاندن هيزم طي ساليان متمادي موجب سياهي رنگ سقف و بدنه اتاق‌ها شده. كف پوش‌ها هم بيشتر نمد، مخشيف، گليم يا قاليچه است.

مسجدي با محراب سنگي

مسجد ميمند حاصل تغييراتي است كه در يك يا چند واحد مسكوني داده شده است؛ اين مسجد حدود ۱۲۰متر مربع وسعت داشته و شكلي مدور و نامنظم دارد. بعد از عبور از راهرويي به پهناي يك و نيم متر به صحن مسجد مي‌رسيم؛ سقف مسجد روي 3ستون سنگي به ارتفاع 2 متر بنا شده است. محراب مسجد هم در سنگ كنده شده و حدود يك متر ارتفاع دارد.

در مرز دشت و كوهستان

آب و هواي ميمند از معتدل كوهستاني است كه از ويژگي‌هاي آن زمستان‌هاي سرد و تابستان‌هاي معتدل است. روستاي ‌ميمند در مرز مشترك دشت و كوهستان قرار دارد و درگذشته پوشيده از درختان ‌پسته و بادام‌وحشي بوده‌ كه در حال حاضر محدود به دشت‌هاي اطراف روستاي ميمند مي‌شود. كمي نزديك‌تر به روستاي ‌ميمند نيز درختان توت و شاه‌‌توت به وفور يافت مي‌شود. دشت ميمند همچنين پر از جانوران بياباني مثل مار، سوسمار، جوجه تيغي، لاك‌پشت و خرگوش است. دركوهستان‌هاي‌ميمند هم حيوانات‌ وحشي مختلفي مثل آهو، پلنگ، گرگ، روباه، بزكوهي، كبك و پرندگان شكاري يافت ‌مي‌شود.