همه ناراضی از بازار مرغ!

به گزارش پایگاه خبری 598، روزنامه جوان نوشت: بعد از اصلاح ارز ترجیحی در کشورمان، بازار مرغ یکی از پرنوسان‌ترین بازار کالا‌های اساسی و مواد غذایی در کنار بازار نهاده‌های دامی بوده است، به طوری که در اکثر هفته‌ها شاهد اعتراض واحد‌های مرغداری به دولت در خصوص نرخ هر کیلوگرم مرغ، اعتراض مردم به کمبود مرغ، گرانی‌های پیاپی آن، عدم‌تخصیص نهاده‌های دامی به مرغداران، جوجه‌کشی و تسهیلات اعطایی پس از حذف این ارز بوده‌ایم، به همین دلیل به وضوح می‌توان از اختلاف عمیق و گسترده بین بخش خصوصی (مرغداران) و دولت (وزارت جهاد کشاورزی و ستاد تنظیم بازار) که بر این بازار سایه افکنده است، پرده برداشت.

نبود مدیریت سبب شده است در برخی از فصول سال با افزایش بی‌سابقه تولید مرغ روبه‌رو باشیم، به طوری که قیمت مرغ بعضاً با کاهش ۱۵‌هزار تومانی نسبت به قیمت مصوب در بازار عرضه می‌شود و در برخی فصول سال نیز با کاهش تولید و عدم‌جوجه‌ریزی واحد‌های مرغداری و توزیع ناکافی این محصول نسبت به تقاضای موجود در بازار با افزایش ۲۰ تا ۳۰‌هزار تومانی نسبت به قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار روبه‌رو هستیم، به طوری که اخیراً تصاویری در فضای مجازی دست به دست می‌شود که قیمت هر کیلوگرم مرغ در خرده‌فروشی‌ها به ۱۰۰‌هزار تومان نزدیک شده است، هر چند مرغ کشتارروز به صورت روزانه در میادین میوه و تره‌بار با قیمت مصوب ۷۳‌هزار تومان عرضه می‌شود، اما شاهد آن هستیم که به سرعت این میزان مرغ توزیعی خریداری شده و بسیاری از مردم باید مرغ مورد نیاز مصرفی خود را از خرده‌فروشی‌ها تهیه کنند.

توزیع مرغ منجمد ۴۵‌هزار تومانی در بازار
با افزایش قیمت مرغ در بازار شرکت پشتیبانی امور دام از اردیبهشت ماه سال جاری توزیع ذخایر مرغ منجمد خود را برای تنظیم بازار آغاز کرد و هر کیلوگرم از این محصول با قیمت ۴۵‌هزار تومان به فروش می‌رسد. بر اساس مشاهدات میدانی این مرغ منجمد تنظیم بازاری ابتدا بدون محدودیت در میادین میوه و تره بار به فروش می‌رسید ولی در یک ماه اخیر محدودیت‌هایی در توزیع آن ایجاد شده و حجم کمتری راهی میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای شده است، هر چند محمد جعفری، معاون بازرگانی داخلی شرکت پشتیبانی امور دام در این باره می‌گوید: «محدودیت برای توزیع مرغ منجمد برای تنظیم بازار این مرغ نداریم، به طوری که روز گذشته ۸۰۰تن از این محصول توزیع شد. توزیع مرغ منجمد تا تنظیم بازار ادامه خواهد داشت.» بنابراین گزارش قیمت مصوب هر کیلوگرم مرغ ۷۳‌هزار تومان است و مرغ منجمد تنظیم بازاری هم اینک ۲۸‌هزار تومان زیر قیمت مصوب به فروش می‌رسد.

افزایش سرانه مصرف گوشت مرغ در کشور
از آنجا که طی سال‌های اخیر با افزایش قیمت گوشت قرمز، سرانه مصرف گوشت مرغ به بیش از ۳۲ کیلوگرم افزایش یافته است و مردم تلاش دارند از این محصول پروتئینی بیشتر از گوشت قرمز استفاده کنند، اما نوسان نرخ این محصول نیز مشکل‌ساز و موجب سردرگمی شده است، بنابراین برخی کارشناسان افزایش سرانه گوشت مرغ را در نابسامانی بازار این محصول بی‌اثر نمی‌دانند و می‌گویند افزایش تقاضا نیز باعث شده است گاهی شاهد کمبود در بازار گوشت مرغ و افزایش قیمت‌ها باشیم.

ظرفیت تولید ۵/۳ میلیون تن گوشت مرغ در کشور
طبق آمار‌های موجود، کشور سالانه ظرفیت تولید بین ۳ تا ۵/۳ میلیون تن گوشت مرغ را دارد تا با رسیدن به این حجم تولید بازار‌های صادراتی خود را توسعه دهد، اما اکنون طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید ۵/۲ میلیون تن است. به گفته مسئولان امر با اینکه با تأمین بازار گوشت مرغ مورد نیاز داخلی به خودکفایی رسیده‌ایم، اما صادرات این محصول نیازمند افزایش تولید یک‌میلیون تنی است تا کفاف بازار داخلی و توسعه بازار‌های صادراتی را بدهد.

صنعت طیور یکی از مهم‌ترین زیربخش‌های اقتصاد کشاورزی است که ارزش تولیدات سالانه آن به حدود ۱۰میلیارد دلار می‌رسد که حدود ۶میلیارد دلار آن مربوط به صنعت گوشت مرغ و ۳میلیارد دلار آن مربوط به صنعت تخم‌مرغ است که نقش مهمی در تولید ناخالص داخلی ایفا می‌کند. در پی اصلاح سیاست ارز ترجیحی و اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها در اردیبهشت ماه سال گذشته، دولت به منظور حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نرخ مصوب هر کیلوگرم مرغ زنده جلوی در واحد‌های پرورشی را ۴۵‌هزار تومان و گوشت مرغ را ۶۳‌هزار تومان برای مصرف‌کنندگان تعیین کرد که در طول سال گذشته در بیشتر مواقع قیمت مرغ زنده و گوشت مرغ با قیمت‌هایی کمتر از نرخ مصوب عرضه شد و همین امر ضرر هنگفت تولیدکنندگان را به همراه داشت.

کارشناسان و اصناف مرتبط با تولید مرغ چه می‌گویند؟
کارشناسان و اصناف مرتبط با تولید مرغ به شدت از مواضع قیمتی دولت برای بازار مرغ گلایه دارند و معتقدند قیمت مصوب ۷۳‌هزار تومان نمی‌تواند پاسخگوی هزینه‌های آن‌ها باشد، از این رو چاره‌ای جز کاهش تولید ندارند. از طرف دیگر وضعیت توزیع نهاده‌های دامی در بازار نیز مناسب نیست، به همین دلیل عمده واحد‌های مرغداری و دامداران نمی‌توانند در سامانه بازارگاه نهاده خود را دریافت کنند و مجبورند با قیمت‌های بیشتر نهاده‌های مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند که همین امر زمینه‌ساز افزایش هزینه‌های تولید است.

برخی کارشناسان یکی از علل نوسان قیمت گوشت مرغ طی ماه‌های اخیر را بالا بودن قیمت جوجه یک‌روزه گوشتی و حذف گله‌های مادر در اواخر سال گذشته به دلیل مشکلات برخی تولیدکنندگان در تأمین نهاده‌ها می‌دانند، به طوری که این اقدام باعث کاهش تولید در ماه‌های اخیر شد و همچنان قیمت این محصول بیش از نرخ مصوب به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد، در حالی که در اردیبهشت ماه قیمت گوشت مرغ برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان توسط دولت اصلاح شد.

قیمت واقعی مرغ باید ۹۰‌ هزار تومان باشد
در همین خصوص حسن مهربانی‌یگانه، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران که از وی به عنوان پدر صنعت دام کشور یاد می‌شود، در گفتگو با «جوان» می‌گوید: «برهم زدن بازار، عدم‌تولید کافی و نوسانات بازار مرغ به یک دلیل واضح برمی‌گردد که آن دخالت دولت‌ها در امر قیمت‌گذاری بدون دخالت دادن بخش خصوصی است.» وی می‌افزاید: «اینکه دولت‌ها همواره حق خود را بر قیمت‌گذاری دستوری در بازار مرغ می‌دانند، اشتباه است، چون هزینه‌های همه مرغداران در اقصی نقاط کشورمان متفاوت بوده و پرواضح است که عرضه و تقاضای موجود در بازار باید تعیین‌کننده قیمت این کالای اساسی باشد.»

مهربانی‌یگانه خاطر نشان می‌کند: «واحد‌های مرغداری معتقدند همواره طی یک سال اخیر مرغ را زیر قیمت از آن‌ها خریده‌اند و دیگر یارای زیان‌دهی این صنعت را ندارند، به همین دلیل روی به کمبود تولید مرغ آورده‌اند. هم اکنون اگر مرغداران به کشتارگاه مراجعه کنند و این واحد صنفی مرغ آن‌ها را خریداری نکند و این واحد‌های مرغداری بخواهند یک روز مرغ‌های خود را نگه دارند، متحمل زیانی حدوداً ۷۰‌میلیون تومانی خواهند شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص راهکار به سامان رسیدن وضعیت قیمت گوشت مرغ در بازار نیز می‌گوید: «باید قیمت گوشت مرغ از حالت دستوری خارج شود و دولت‌ها برای جبران قیمت مرغ با قیمت فعلی کارت پروتئینی به اقشار خاص و محروم جامعه بدهند. سیستم توزیع مرغ مقصر افزایش قیمت مرغ است. در وضعیت فعلی مرغ برای مرغداری به ازای هر کیلوگرم ۵۲‌هزار تومان تمام می‌شود که آن را به قیمت ۵۶‌هزار تومان می‌فروشد.»

مهربانی‌یگانه خاطرنشان می‌کند: «وقتی که مرغ یک‌کیلویی به کشتارگاه می‌آید با افتی ۲۴ درصدی روبه‌رو می‌شود و به وزن ۷۶۰ گرم می‌رسد، بنابراین قیمت مرغ در کشتارگاه حدود ۷۶ هزار تومان تمام می‌شود، در این بین کشتارگاه، واسطه و خرده‌فروش نیز هر کدام ۵‌هزار تومان و مجموعاً ۱۵‌هزار تومان سود می‌برند، بنابراین باید قیمت مرغ ۹۰‌هزار تومان باشد که البته این قیمت برای شهر‌های مختلف و مناطق مختلف شهر تهران متفاوت است.»

تا ماه آینده قیمت گوشت مرغ به نرخ مصوب خواهد رسید
همچنین محمدعلی کمالی، مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی درباره وضعیت بازار مرغ و تداوم گران فروشی این محصول توسط برخی در بازار به «جوان» می‌گوید: «مرغ مورد نیاز کشور تأمین است و کمبودی در این زمینه نداریم، به طوری که مرغ گرم و مرغ منجمد در بازار عرضه می‌شود. میزان جوجه‌ریزی خردادماه امسال در حدی است که با وفور عرضه گوشت مرغ، بازار این محصول تنظیم می‌شود و قیمت‌ها به نرخ مصوب می‌رسد، البته اکنون نیز بخش عمده واحد‌های عرضه گوشت مرغ این محصول را با نرخ‌های مصوب می‌فروشند، اما فراوانی محصول باعث می‌شود آن عده از واحد‌های عرضه که این محصول را با نرخ‌های بالا می‌فروشند نیز به قیمت مصوب برسند.»

وی که علت اصلی گرانی گوشت مرغ را کمبود جوجه یک‌روزه می‌داند، می‌افزاید: «به تازگی قیمت جوجه یک‌روزه به قیمت مصوب خود یعنی بین ۱۵‌هزارو۹۰۰ تومان تا ۱۶‌هزارو۹۰۰ تومان رسیده است، اما باز هم برخی شرکت‌های عرضه‌کننده به دنبال رفتار هیجانی تولیدکنندگان مرغ گوشتی تلاش دارند این محصول را با قیمت‌های بالاتر بفروشند.»
این مقام صنفی بر این باور است که با صدور مجوز واردات حدود ۲۰‌میلیون تخم مرغ نطفه‌دار به طور حتم برای ماه‌های آتی مشکل رفع خواهد شد.

مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ادامه می‌دهد: «قیمت مصوب هر کیلوگرم مرغ زنده جلوی در واحد‌های تولیدی ۵۲‌هزار تومان و گوشت مرغ برای مصرف‌کنندگان ۷۳‌هزار تومان، نرخ مناسبی است و باید تولیدکنندگان و بازار از این قیمت تبعیت کنند.»

کمالی در پایان خاطرنشان می‌کند: «به طور حتم با عرضه گوشت مرغ پرورش یافته خردادماه در بازار قیمت این محصول به زودی به تعادل می‌رسد و امیدواریم شرایط به گونه‌ای باشد که نه تنها مصرف‌کنندگان بلکه تولیدکنندگان ما نیز متضرر نشوند.»

جمع‌بندی
به نظر می‌رسد بازار مرغ متأثر از نبود مدیریت موفق است که باعث نارضایتی مصرف‌کننده و تولیدکننده شده است. از طرفی شبکه توزیع یکی از متغیر‌های مؤثر در گرانی قیمت انواع کالا از جمله گوشت است، بنابراین انتظار می‌رود دولت نظارت بیشتری بر شبکه توزیع داشته باشد.