"سیاه نمایی" افتخار نیست!

به گزارش سرویس سواد رسانه پایگاه خبری 598، سیاه‌نمایی یکی از تکنیک‌های عملیات روانی است که در آن تلاش می‌شود تا یک وضعیت، فرد، یا گروه به صورت منفی و تاریک‌تر از واقعیت نشان داده شود. این تکنیک در رسانه‌های مختلف، از جمله رسانه‌های اصلاح‌طلب و همچنین در رسانه‌های وابسته به سایر جریان‌های سیاسی، به کار گرفته می‌شود تا توجه مخاطبان را به مشکلات و معایب یک وضعیت جلب کند و بر احساسات و نگرش‌های آن‌ها تأثیر بگذارد. این تکنیک بر پایه نشان دادن اطلاعات یا وقایع به نحوی منفی و تلخ است.

در روزنامه‌های امروز سه شنبه 22 خردادماه 1403، یکی از تکنیک‌های عملیات روانی مورد بررسی قرار گرفت. جزئیات این بررسی در زیر آمده است.

برای نمونه ما تصویری که در روزنامه اصلاح طلب مردم سالاری منتشر شده است را با تصویری که در روزنامه همشهری منتشر شده است، مورد مقایسه قرار داده‌ایم. نتایج این مقایسه در زیر آمده است:

یکی از آن‌ها تصویری نشان می‌دهد که نشان‌دهنده خوشحالی یک راننده از خودرو جدید و نظم و روتین است (اتومبیل‌های پارک شده)، در حالی که دیگری تصویری را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده فقر، فرسودگی و بی‌توجهی است (اتومبیل خراب). این تفاوت می‌تواند نشان‌دهنده تکنیک‌های مختلف خبرنگاری باشد مانند سیاه نمایی (به انگلیسی “Negativity Bias”)، که در آن رسانه‌ها ممکن است تصمیم بگیرند که رویدادهای منفی را نسبت به رویدادهای مثبت یا خنثی بیشتر برجسته کنند. سیاه‌نمایی به معنای برجسته کردن اخبار منفی یا اتفاقات بد و تلخ است. 

در ادامه برخی دیگر از تکنیک‌های سیاه‌نمایی در برخی از رسانه‌های اصلاح‌طلب را اشاره میکنیم: 

تمرکز بر مشکلات و نارسایی‌ها:

رسانه‌های اصلاح‌طلب ممکن است بر مسائل و مشکلاتی مانند فساد، بیکاری، نقض حقوق بشر، محدودیت‌های اجتماعی و اقتصادی تأکید کنند تا نشان دهند که وضعیت کنونی نامطلوب است و نیاز به تغییرات اساسی دارد.

استفاده از آمار و داده‌ها:

ارائه آمار و داده‌های منفی درباره مسائل مختلف اجتماعی و اقتصادی برای نشان دادن ناکارآمدی سیاست‌ها و عملکرد دولت.

مصاحبه با منتقدان و مخالفان:

مصاحبه و بازتاب نظرات افرادی که منتقد وضعیت موجود هستند و دیدگاه‌های آن‌ها را تقویت می‌کنند.

تحلیل‌های انتقادی:

ارائه تحلیل‌های انتقادی از سیاست‌ها و عملکرد دولت و تأکید بر نقاط ضعف و کمبودهای آن.

نتیجه‌گیری

سیاه‌نمایی، چه در رسانه‌های اصلاح‌طلب و چه در سایر رسانه‌ها، ابزاری قدرتمند برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی است. هدف از این تکنیک‌ها می‌تواند ایجاد فشار برای تغییر سیاست‌ها، جلب حمایت عمومی برای اصلاحات، یا تضعیف اعتماد به دولت یا نهادهای خاص باشد. با این حال، مهم است که مخاطبان با دیدی نقادانه به این نوع اطلاعات نگاه کنند و منابع مختلف اطلاعاتی را بررسی کنند تا به یک تصویر کامل و واقع‌گرایانه از وضعیت برسند.