فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکا فاقد وجاهت قانونی است

به گزارش پایگاه خبری 598، رضا صدیقی نماینده مردم تبریز در گفتگو با خبرنگار سراج24،ا اشاره به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های ظالمانه، تصریح کرد: “این اقدام نه‌تنها نقض فاحش توافق بین‌المللی بود، بلکه زمینه بی‌اعتمادی ملموسی را ایجاد کرد.”

به گفته وی، ایران با تکیه بر اصل “اقدام در برابر اقدام” گام‌های اصلاحی در برنامه هسته‌ای برداشت، اما اروپا نتوانست منافع اقتصادی برجام را محقق کند.

وی افزود: “ادامه مذاکرات تنها با لغو تحریم‌ها، جبران خسارات و تضمین عدم تکرار بدعهدی ممکن است.”

مکانیسم ماشه؛ اقدامی غیرقانونی با تبعات گسترده

وی افزود: فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپا، که هدف آن بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت و ایجاد جو روانی منفی است، از نگاه تهران و متحدانش فاقد وجاهت قانونی است.

صدیقی با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، خاطرنشان کرد: “این مکانیسم تنها در صورت نقض تعهدات توسط ایران قابل فعال‌سازی است، در حالی که اروپا خود تعهدات اقتصادی را اجرا نکرده است.” این اقدام نه‌تنها روابط ایران با اروپا را تضعیف کرد بلکه همکاری با روسیه و چین را نیز در آستانه تقویت هر چه بیشتر قرار داده است.

کار کارشناسی مجلس در خصوص مکانیسم ماشه

دبیر کمیسیون مجلس گفت که در واکنش به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، مجلس شورای اسلامی به صورت جدی به بررسی ابعاد حقوقی و بین‌المللی این اقدام پرداخته است.

وی اینگونه تشریح کرد: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جلسات متعددی را با حضور کارشناسان حقوق بین‌الملل و نمایندگان دستگاه‌های دیپلماتیک برگزار کرده است.

او در ادامه تصریح کرد: بر اساس گزارش‌های منتشر شده توسط این کمیسیون، فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی کاملاً فاقد وجاهت قانونی تشخیص داده شده است. نمایندگان مجلس عموماً بر این باورند که این اقدام اروپا نقض صریح قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و توافق برجام محسوب می‌شود.

نماینده مردم تبریز با بیان اینکه نماینده ها معتقدند که اروپا با زیر پا گذاشتن تعهدات خود در قبال برجام، خود را از جایگاه قانونی برای فعال‌سازی چنین مکانیسم‌هایی محروم کرده است، افزود:  مجلس در حال تهیه پیش‌نویس طرح‌هایی برای تقویت موضع ایران در برابر این اقدام است که شامل تصویب قوانین جدید برای مقابله با تحریم‌ها و حمایت از صنایع داخلی می‌شود.

اقدامات ایران برای حفظ منافع ملی در برابر مکانیسم ماشه

صدیقی با تاکید بر اینکه ایران همواره با رویکردی هوشمندانه و دیپلماتیک، گام های مهمی را برای حفظ منافع ملی خود برداشته است گفت: این اقدامات نیازمند حفظ توازن بین موضع قاطع در دفاع از حقوق ملی و انعطاف برای مدیریت تنش‌های بین‌المللی است. 

وی ادامه داد: ایران می‌تواند از طریق مذاکرات چندجانبه با متهدین خود در برجام (چین و روسیه) و همچنین نهادهای بین‌المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بر پایبندی خود به تعهدات بین‌المللی تأکید کند. این رویکرد می‌تواند فشارهای ناشی از مکانیسم ماشه را کاهش دهد و حمایت بین‌المللی را جلب کند. 

وی تقویت اقتصاد داخلی، گسترش روابط تجاری با کشورهای غیرغربی (مانند چین، هند و همسایگان) و سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرنفتی (تنوع‌بخشی به اقتصاد و کاهش اثرات تحریمی) را راهکارهای مقابله با آسیب‌پذیری ایران در برابر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل عنوان کرد.

وی همچنین با تاکید بر تقویت روابط با کشورهای منطقه و ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای برای برون رفت از فشارهای بین‌الملل، گفت: استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌هایی مانند سازمان همکاری شانگهای یا گروه بریکس می‌تواند به کاهش فشار سیاسی و اقتصادی کمک کند.

دبیر کمیسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد که ایران همواره بر این اصل تاکید داشته است که درهای مذاکره را باز نگه می دارد، با این حال، مدافع حقوق ملت است و با حفظ آرامش و پرهیز از اقدامات شتاب‌زده، فضا را برای مذاکرات سازنده باز نگه می دارد و همزمان با تقویت توان داخلی، از منافع ملی خود دفاع می کند.

مراجعه به سازمان‌های بین‌المللی یا اتخاذ رویکردهای جایگزین

صدیقی در مورد اینکه آیا ایران باید به سازمان‌های بین‌المللی مانند شورای امنیت مراجعه کند یا رویکردهای دیگری را در پیش بگیرد بیان داشت: کارشناسان دیدگاه‌های متنوعی ارائه می‌دهند. برخی معتقدند که ایران باید با استفاده از مکانیسم‌های موجود در چارچوب سازمان ملل متحد، به ویژه شورای امنیت، به افشای اقدامات غیرقانونی آمریکا و متحدان اروپایی آن بپردازد. این گروه بر این باورند که چنین اقدامی می‌تواند مشروعیت حقوقی مواضع ایران را تقویت کند.

وی افزود اما در مقابل، برخی دیگر استدلال می‌کنند که با توجه به ساختار قدرت در شورای امنیت و نفوذ آمریکا در سازمان ملل متحد، این راهکار کارآمدی لازم را ندارد. این دسته از کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که ایران باید بر دیپلماسی چندجانبه، تقویت روابط دوجانبه با کشورهای غیرغربی، و ایجاد اتحادهای منطقه‌ای متمرکز شود. به نظر می‌رسد ایران در حال پیگیری ترکیبی از هر دو رویکرد است.

اقدام در برابر اقدام راهکاری استوار

وی با تاکید مجدد بر دیپلماسی فعال شامل حضور فعال در مجامع بین‌المللی، برگزاری گفت‌وگوهای دوجانبه با کشورهای مختلف، و استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای برای انعکاس مواضع ایران خاطرنشان کرد: دیپلماسی ایران بر پایه اصل “اقدام در برابر اقدام” استوار

است، به این معنی که هرگونه تعامل آتی منوط به نشان دادن حسن نیت توسط طرف مقابل خواهد بود.

دیپلماسی بر پایه عزت 

مواضع ایران، با الهام از رهنمودهای رهبری، بر حفظ عزت و منافع ملی استوار است. هرگونه مذاکره آتی باید با هوشیاری کامل و عبرت از گذشته، به گونه‌ای پیش رود که حقوق ملت ایران تضمین شود. در شرایط فعلی، لغو تحریم‌ها پیش‌شرطی غیرقابل چشم‌پوشی است، و دیپلماسی فعال ابزار کلیدی برای عبور از این چالش‌ها خواهد بود.