جهاد رسانه‌ای ضرورت شرعی و ملی است

به گزارش پایگاه خبری 598، آیت‌الله عباس کعبی در مراسم رونمایی از کتاب «فقه خبر» تألیف حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی محققی که عصر روز شنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۴ در خبرگزاری حوزه برگزا شد ضمن تبریک به نویسنده کتاب و قدردانی از برگزارکنندگان گفت: خوشحالم که در این آیین ارزشمند حضور دارم و از تلاش‌های حجت الاسلام محققی برای تألیف کتابی در زمینه فقه رسانه تقدیر می‌کنم. ایشان در این اثر، گام مهمی در جهت تبیین مبانی فقهی و اخلاقی فعالیت‌های رسانه‌ای برداشته‌اند.

نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به جایگاه رسانه در عصر حاضر افزود: رسانه امروز صرفاً ابزار اطلاع‌رسانی نیست بلکه ابزاری فرهنگی و تمدنی است که در نظام اسلامی باید بر اساس فقه، اخلاق و اصول دینی اداره شود. فقه رسانه، همانند فقه سیاست یا فقه اقتصاد باید قواعد و ضوابط خاص خود را داشته باشد و چارچوب عمل رسانه‌ها را بر پایه عدالت، امانت و رعایت مصالح عمومی مشخص کند.

رسالت رسانه در نظام اسلامی

آیت‌الله کعبی تأکید کرد: رسانه در نظام اسلامی موظف است در انتقال اطلاعات و اخبار، صداقت و امانت را رعایت کند و از انتشار مطالب دروغ، شایعات یا اخبار تهمت‌آمیز بپرهیزد. انتشار هر خبری که موجب فتنه، فساد یا زیان عمومی شود، از نظر شرع حرام است. در مقابل، اطلاع‌رسانی صحیح، شفاف و به‌موقع می‌تواند اعتماد عمومی را تقویت کند و به حفظ مصالح جامعه بینجامد.

اهمیت فقه و اخلاق رسانه‌ای

وی با اشاره به اهمیت فقه و اخلاق رسانه‌ای گفت: رعایت اخلاق دینی، فرهنگی و اجتماعی در رسانه‌ها از ضروریات است. رسانه باید از خشونت، فساد و تحریف دوری کند و در چارچوب آموزه‌های اسلامی حرکت کند. این مسئله نه‌تنها وظیفه مدیران رسانه است، بلکه بر عهده خبرنگاران، سردبیران و همه دست‌اندرکاران عرصه خبر نیز هست.

نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: یکی از مباحث مهم در فقه رسانه، نقش دروازه‌بانی خبر است؛ یعنی مسئولیت کسانی که انتخاب و انتشار خبر را برعهده دارند. آنان باید با رعایت امانت و عدالت، از کارشناسان دینی بهره بگیرند و در انتشار مطالب، به حقوق افراد و حریم خصوصی آنان احترام بگذارند.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: کار ارزشمندی که حجت‌الاسلام محققی در این کتاب انجام داده‌اند، می‌تواند مقدمه‌ای برای شکل‌گیری نظام جامع فقه رسانه باشد. لازم است این مباحث در حوزه‌های علمیه به‌صورت درسی و پژوهشی دنبال شود تا زمینه‌ساز ارتقای دانش رسانه‌ای بر پایه معارف اسلامی گردد.

جایگاه فقه رسانه در تعیین سیاست‌های رسانه‌ای

آیت‌الله کعبی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: رسانه در نظام اسلامی نباید صرفاً وسیله انتشار محتوا باشد بلکه باید بر اساس فقه، اخلاق و اصول شرعی عمل کند و تمام فعالیت‌های آن از تولید تا انتشار محتوا، به‌طور مستمر ارزیابی شود. رعایت حقوق افراد، حفظ حریم خصوصی و جلوگیری از انتشار مطالب تحریک‌آمیز، مخرب یا تحریف‌آمیز، از اصول اساسی فقه رسانه است.

وی ادامه داد: رسانه در چارچوب نظام سیاست‌گذاری به‌ویژه در عرصه فضای مجازی و شبکه‌های دیجیتال باید نظام‌مند عمل کند و با شناسایی و رعایت قوانین و ضوابط، از آسیب‌های احتمالی جلوگیری نماید. توجه به امنیت فضای اطلاعات و تبادل داده‌ها، کنترل محتوای تولیدی و هدایت مخاطب به‌سمت محتوای آموزنده و فرهنگ‌ساز از وظایف مهم رسانه در عصر دیجیتال است.

سیاست‌های رسانه‌ای مبتنی بر فقه با دقت تدوین شود

آیت‌الله کعبی بیان کرد: در شرایط کنونی که هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در رسانه‌ها وارد شده است، لازم است سیاست‌های رسانه‌ای مبتنی بر فقه با دقت تدوین شود و رسانه‌ها از هرگونه انتشار محتوای تحریک‌آمیز، مزاحم یا مغایر با مصالح عمومی پرهیز کنند. هدف اصلی، ایجاد نظام رسانه‌ای است که هم آموزنده باشد و هم فرهنگ‌ساز، بدون اینکه به القای نفرت، خشونت یا فساد دامن بزند.

نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: توجه به این اصول و تدوین سیاست‌های مستند و فقهی برای رسانه می‌تواند به ایجاد فضای رسانه‌ای سالم و امن کمک کند و ظرفیت‌های فرهنگی و آموزشی رسانه‌ها را در خدمت جامعه دینی و اسلامی قرار دهد.

ضرورت جهاد رسانه‌ای

آیت‌الله کعبی در ادامه به بحث جهاد رسانه‌ای اشاره کرد و با بیان این که جهاد تنها امری نظامی نیست و رسانه‌ها همان‌قدر که می‌توانند زمینه‌ساز تهاجم باشند، می‌توانند ابزار جهاد، روشنگری و هدایت نیز باشند، تصریح کرد: ما امروز در مواجهه با دشمن، در میدان رسانه‌ای قرار داریم؛ بنابراین توجه به ابعاد اخلاقی، محدودیت‌ها و ضوابط فقهی در این عرصه الزام‌آور است.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به ضرورت بازتعریف مفهوم جهاد در عصر کنونی ادامه داد: اگر جهاد را تنها به صورت نظامی متمرکز ببینیم از یکی از حیاتی‌ترین عرصه‌ها غافل شده‌ایم. جهاد رسانه‌ای باید گسترش یابد و ابزارهای نوین رسانه‌ای را در قلمرو خود جای دهد تا توان مواجهه با جنگ نرم تقویت شود.

دشمن انسجام و اقتدار ملی را هدف قرار داده است

وی افزود: امروز دشمن از طریق تولید روایت‌های معکوس و تحریف واقعیت‌ها تلاش می‌کند انسجام و اقتدار ملی را هدف قرار دهد. وظیفه ما تبدیل تهدید به فرصت است؛ این امر تنها از طریق برنامه‌ریزی دقیق رسانه‌ای، تولید روایت‌های پیوسته و روشنگری مستمر امکان‌پذیر است.

جنگ امروز فرانو و فناورانه است

آیت‌الله کعبی تأکید کرد: باید ساختارهای فقهی و فرهنگی رسانه‌ای ایجاد شود که بتواند روایت واقع را پشتیبانی و روایت دشمن را خنثی کند. جنگ امروز فرانو و فناورانه است، لذا جهاد رسانه ای باید به‌صورت مستمر و متکی به دانش جریان داشته باشد.

جهاد رسانه‌ای؛ ضرورتی شرعی و ملی

نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان اظهار داشت: مقابله با تحریف، جلوگیری از جعل تصمیمات و پیشگیری از انتشار شایعات نیازمند اقدام فوری و آموزش عمومی است. جهاد رسانه‌ای یک ضرورت شرعی و ملی است و باید آن را به‌عنوان اولویت راهبردی دنبال کرد.