آیا اکنون نیز حمایت رهبر انقلاب از دولت "خاص" است؟

رجانیوز ـ محمدمهدی تهرانی: پس از بیانات اخیر مقام معظم رهبری در جمع اعضای هیئت دولت و اشاره ایشان به موفقیت‏ها و نقاط قوت قوه مجریه، دو زاویه نگاه در فضای تحلیلی کشور شکل گرفت. از سویی برخی تأییدات رهبری را به منزله بی‏اشکال بودن دولت و به خطا رفتن منتقدان طی سال‏های اخیر قلمداد کردند  و از سویی نیز برخی تأییدات رهبری را به تأییدات ایشان در دوره دولت‏های گذشته الصاق کردند و هم این تأییدات و هم تأییدات صریح ایشان در دوره دولت نهم را به حساب حمایت همیشگی و طبیعی رهبری از دولت‏ها نوشتند.  حال آنکه هر دو رویکرد تحلیلی برخواسته از تعصبات سیاسی و نادرست بود.

از جریان دوم باید پرسید آیا رهبری همه دولت‏ها را محبوب‏ترین دولت از مشروطه تا به امروز خوانده‏اند؟! و آیا در مورد همه دولت‏ها فرموده‏اند که حمایتشان از آن دولت "خاص" و "گرمتر" از بقیه دولت‏هاست؟! رهبر انقلاب طی این سال‏ها بارها و بارها به سوال نوع حمایت خود از دولت پاسخ دادند و مشخصا درباره تفاوت این حمایت و حمایت از دولت‏های گذشته سخن گفتند؛ این در حالی است که جریان دوم نه تنها هیچ‏گاه جریان سوم تیر، دولت و احمدی‏نژاد را نتوانست باور کند که اکنون نیز حتی در انتشار نقل قول‏های رهبری برخی را بالکل فاکتور می‏گیرد!
 
اما از جریان اول باید پرسید حمایت از کلیت دولت و تقدیر از رویکردهای انقلابی او در حوزه‏هایی نظیر سیاست خارجه که افزایش دشمنی‏های دشمن را نیز در پی داشته است را چرا باید به معنی بی‏عیب و نقص بودن دولت دانست؟! آیا منتقدان، مدعیِ انحراف کامل دولت بودند یا مدعی حضور جریانی خزنده، نفوذی و انحرافی در دولت؟! اگر در دولت هیچ نقصی وجود ندارد، انتقادات فرهنگی رهبر انقلاب از دولت به چه معناست؟ آیا حمایت‏های رهبر انقلاب در دولت نهم با حمایت‏های ایشان از دولت دهم اصلا قابل مقایسه است؟ چه شد که حمایت‏ها کم شد و انذارها بیشتر و بیشتر؟ و آیا هنوز هم حمایت رهبر انقلاب از دولت به آن معنا که پیشتر تأکید داشتند، خاص و ویژه است؟!
 
دلیل تاکیدهای چندین باره رهبر انقلاب بر شاخص‏های گفتمان سوم تیر چیست؟
 
اما برای فهم دقیق‏تر بیانات رهبر انقلاب و درک نگرانی‏های ایشان لازم است موضوع را از ابتدا مورد مداقّه‏ای دوباره قرار داد. سوم تیر اگر رقم خورد حاصل سال‏ها گفتمان‏سازی توسط رهبر انقلاب بود و الا راست‏ها را چه به اصولگرایی! فرسنگ‏ها فاصله بود میان راست‏گرایی که وجود داشت و اصولگرایی که رقم خورد.
 
یا موفقیت یا شهادت!
 
وقتی دولت احمدی‏نژاد زمام امور را در دست گرفت خیلی دلسوزان دعا می‏کردند یا او بتواند به کامل‏ترین وجه بار قوه اجراییه را به دوش بکشد یا اینکه اگر در میان راه ماند و به هر دلیلی دچار لغزش یا کوتاهی شد، خدا سریع به نوعی شهادت را برایش رقم بزند تا کار همان میانه به پایان برسد. استدلال اینان این بود که احمدی‏نژاد اصیل‏ترین شعارهای انقلاب را مطرح کرد و جدی‏ترین حمایت‏های رهبر انقلاب را نیز به همراه داشت. زمین خوردن این شعارها می‏تواند یه ظهور دولتی ضدانقلاب بیانجامد و نسبت به شعارها و اهداف و آرمان‏های انقلابی و اصل انقلابی‏گری بین مردم تردید و بدبینی ایجاد کند.
 
اگر چه از آغاز دولت دهم برخی شاخصه‏های مثبت در دولت تضعیف شد و دولت از پشتوانه حمایتی رهبری حداقل در آن سطح گذشته به یکباره محروم ماند، اما یک بیان همواره طی این سال‏ها در کلام رهبری در دیدارهایی که با هیئت دولت داشتند، تکرار شد. رهبر انقلاب بارها همان ویژگی‏های دولت نهم را تکرار کردند. فرمودند رجوع مردم به شما به خاطر همان شعارها و همان انقلابی‏گری‏ها بود؛ همان‏ها را حفظ کنید؛ مبادا از آن شعارها تجاوزی صورت بگیرد. این همه در حالی بود که برخی در دولت طرح مسائلی چون مکتب ایران و ایرانی‏گری و کوروش و... را به لزوم جذب حداکثری ارتباط می‏دادند و رویکرد جدیدی را پی گرفته بودند.
 
به عنوان نمونه رهبر انقلاب در سال 90 در دیدار با اعضای هیئت دولت تصریح کردند:«شعارهاى دولت نهم و دهم شعارهائى بود و هست كه اين شعارها براى مردم مؤمن ما جاذبه دارد؛ مثلاً عدالتخواهى، يا استكبارستيزى، يا ساده‌زيستى و مقابله‌ى با منش اشرافيگرى، يا مقابله‌ى با ويژه‌خوارى و سوء استفاده‌ى از ارتباطات در مسائل اقتصادى و غير اقتصادى، يا خدمت‌رسانى صادقانه. و من عرض بكنم، شما هم اين را مي‏دانيد؛ علت اقبال مردم به دولت و به رئيس جمهور - چه در سال 84، چه در سال 88 - اين شعارها بود. يعنى مردم به اين شعارها دلبسته‌اند و نياز به آنها و ضرورت آنها را احساس مي‏كنند. از اين شعارها دست برنداريد. از جمله‌ى اساسى‌ترين شعارها، پايبندى به اصول و ارزشهائى بود كه امام بزرگوار ما اينها را وارد جامعه كرد و مطرح كرد؛ كه اتفاقاً در دنيا هم عامل رشد علاقه‌مندى به انقلاب اسلامى، همين شعارها بود. يعنى بدون اينكه ماها ابزار تبليغاتى‌اى داشته باشيم، يا شيوه‌هاى تبليغاتى كافى را بلد باشيم و به كار بگيريم، عنوان و محبوبيت امام بزرگوار ما در بين ملتها و در سراسر دنيا سارى و جارى شد؛ اين به خاطر همين شعارها و به خاطر همين رويكردها و جهت‏گيرى‌ها بود. خود اين هم كه شما در مقابل قدرت فائقه‌ى ظاهرىِ استكبار - كه امروز مظهرش آمريكا و صهيونيسم بين‌المللى و جهانى است - مى‌ايستيد، ارزش ايجاد ميكند؛ خود اين محبوبيت ايجاد مي‏كند؛ خود اين در دل ملتها اميد به وجود مى‌آورد و پرورش ميدهد؛ اين را نبايد از دست داد. مراقب باشيد در روشها، در اظهارات، در نوع برخورد، در نوع عملكرد، از اين شعارها تجاوزى صورت نگيرد.»
 
مشابه همین بیانات را ایشان هم در سال 88 و هم در سال 89 داشتند. این رویکرد یعنی رویکرد حفظ و تقویت گفتمان و انذار نسبت به هرگونه تجاوز و انحراف نسبت به شعارها و آرمان‏ها در حالی است که می‏توان نگرانی ایشان از ظهور جریان ارتجاعی و بازگشت از راه طی شده را خصوصا در سخنان ایشان طی ماههای اخیر شاهد بود. ایشان در دیدار با مسئولین و در شرایطی که فشارهای اقتصادی ممکن بود برخی را به عقب‏نشینی یا تجدیدنظر در راه طی شده وادار کند، به کسانی اشاره کردند که:«وانمود مي‏كنند كه آرمان‌گرائى با واقع‌بينى نمي‏سازد.» و فرمودند:«اين را ما به شدت رد مي‏كنيم.» رهبر انقلاب تصریح کردند آرمان‏های ما عین واقعیت‏های ما و عین مطالبات مردم است. اگر چه فشارهایی وجود دارد اما کشور در شرایط بدر و خیبر است. ما نسبت به گذشته قوی‏تر شده‏ایم و دشمن ضعیف‏تر و این برهه نیز خواهد گذشت. مسئولین هم به جای دعوا با هم باید با همدلی و وحدت کار را پیش ببرند و موانع را برطرف کنند.
 
گرایش عمومی مردم به انقلابی‏گری است
 
در دیدار اخیر با هیئت دولت هم ایشان بر اهمیت انقلابی‏گری تاکید کردند و حاضرین را برای چندمین بار به این نکته توجه دادند که علت گرایشی که مردم به دولت پیدا کردند، شعار قرار دادن همین ارزش‏ها بوده است. رهبر انقلاب فرمودند:«يك بخش ديگر از اين نقاط قوّتى كه به نظر من روى آن بايد تكيه كرد، مسئله‌‌ى برجسته شدن ارزشهاى انقلاب است. در اين سالهائى كه دولت نهم و دولت دهم بر سر كار بودند تا امروز، گفتمان انقلاب و ارزشهاى‌‌انقلاب و چيزهائى كه امام به آن توصيه مي‏كردند و ما آنها را از انقلاب آموختيم، خوشبختانه كاملاً برجسته شده: مسئله‌‌ى ساده‌‌زيستى مسئولان، استكبارستيزى، افتخار به انقلابيگرى. يك دوره‌‌اى بر ما گذشت كه اسم انقلاب و انقلابيگرى و اينها به انزوا افتاده بود؛ سعى مي‏كردند به عنوان يك ارزش منفى يا ضد ارزش، از اين چيزها ياد كنند؛ مقاله مي‏نوشتند، حرف مي‏زدند، گفته مي‏شد. امروز خوشبختانه اينجور نيست، درست بعكس است؛ گرايش عمومى مردم و مسئولان كشور به حركت انقلابى، جهت‏گيرى انقلابى، ارزش‏هاى انقلابى و مبانى انقلاب است. اين را توجه داشته باشيد كه يكى از عوامل گرايش مردم به دولت، همين‏هاست؛ يعنى مردم به اين ارزشها اهميت مي‏دهند. مسئله‌‌ى دعوت به عدالت، مسئله‌‌ى ساده‌‌زيستى، دور بودن مسئولان از تجمل؛ اينها خيلى چيزهاى مهمى است.»
 
وقتی رهبر انقلاب را در حکم سکاندار کشتی انقلاب و زمینه‏ساز گفتمانی رشد و بالندگی انقلاب بدانیم، حکمت این تاکیدها و سخن گفتن از لزوم ایستادگی و انقلابی‏گری و نیز توجه دادن به دلایل گرایش مردم به دولت مشخص می‏شود. این بدین معناست که همه و به عنوان مثال کاندیداهای ریاست‏جمهوری آینده باید بدانند اگر بخواهند با اتکاء به سیاه‏نمایی عملکرد گذشته دولت راهِ نیمه رفته را بازگردند و انقلاب را به قبل از سوم تیر بازگردانند با دست رد مردم و انقلابیون مواجه خواهند شد. باید بدانند راه ارتجاع بسته است و جریان ارتجاعی اگر بخواهد اصولگرایی را به راست‏گرایی یا هر گفتمان ارتجاعی دیگر بازگرداند، پیشاپیش شکست خورده است.
 
و اما تکلیف دولت و ماجرای انحراف
 
مقام معظم رهبری نه تنها هیچ‏گاه وجود برخی انحرافات در دولت را نفی نکردند، بلکه در دیدار با اعضای سپاه بر وجود اختلاف عقیده بین جریانات انقلابی و برخی ارکان دولت صحه گذاشتند و حتی بر ضرورت تبیین تاکید کردند.  البته این به معنی نفی امتیازات دولت هیچ‏گاه نبوده و نیست. مقام معظم رهبری در موارد متعدد نظیر مکتب ایرانی، دوستی با اسرائیل و... به دولت تذکر دادند در حالی که تا همین امروز مثلا رسانه جریان انحرافی بر استفاده از عبارت "مکتب ایرانی" تاکید دارد.
 
رهبر انقلاب ضمن این تذکرات مصداقی دو طریق دیگر را نیز در پیش گرفتند. نخستین طریق ارائه راهکارهای جایگزین در حوزه فرهنگ و ارائه دستورالعمل‏های فرهنگی لازم به دولت بود که بنابر بیان رهبر انقلاب تا کنون این دستورات هم مورد توجه لازم قرار نگرفته است. واقعیت این است که احمدی‏نژاد نه تنها نتوانست در کنار سیاست‏خارجه انقلابی و... ورژنی از فرهنگ انقلابی را ارائه کند که اساسا نگاه جبهه‏ای و جنگ نرمی به این حوزه نداشت. نه تنها تاییدی از رهبری نیز در این حوزه در کارنامه خود ثبت نکرده که انذارهای رهبری را نیز در این حوزه دریافت کرده است.
 
نسبت به مسئله فرهنگ نیز طی این سال‏ها هر بار در دیدار با هیئت دولت توسط رهبر انقلاب تذکر داده شده است.
 
در دیدار اخیر با هیئت دولت، رهبر انقلاب فرمودند:«به كارهاى سطحى نبايد اكتفاء كرد. به كارهاى عميق‌‌تر، كارهاى بنيانى‌‌تر، كارهائى كه از يكى‌‌شان دهها كار صادر مي‏شود و نشئت ميگيرد، توجه كنيد. من يك وقتى نسخه‌‌اى از آن كارهاى عميقِ لازم را به آقاى رئيس‌‌جمهور دادم؛ همانها بايد دنبال شود و بايد دنبال مي‏شد. در باب فرهنگ بايد بشدت مراقبت شود كه ما به "فرهنگ مهاجم" كمك نكنيم. فرهنگ مهاجم خطرناك است. اگر ما فرهنگ عمومى كشور و فرهنگى كه نخبگان و مردم و قشرهاى گوناگون را به سمت يك هدفى هدايت ميكند، نتوانيم از آسيب دشمن محفوظ بداريم، كار خيلى مشكل خواهد شد؛ هرچه هم شما تصميم بگيريد، اينها مى‌‌آيند خرابش ميكنند و جور ديگرى منعكس خواهد شد.»
طریق سومی که رهبر انقلاب برگزیدند بسط و گفتمانی مسئله بود. ایشان همان سال 84 دولت را نسبت به وقوع انحراف انذار داده بودند و حتی از لفظ انحراف نیز بهره جسته بودند.  رهبر انقلاب در نماز جمعه سال 88 نیز تصریح کردند:«نكته‌‌‌‌‌ى ديگرى كه فعالان سياسى، مسئولان، صاحبان قدرت، صاحبان مسئوليتهاى گوناگون و متنفذين بشدت بايستى مراقب آن باشند، مسئله‌‌‌‌‌ى انحراف و فسادپذيرى شخصى است... مردم مسئولين را موعظه كنند، نصيحت كنند، خيرخواهى كنند، بنويسند براى آنها، بگويند براى آنها، پيغام بدهند تا مبادا دچار لغزش بشوند. خطرات لغزش مسئولين هم براى نظام، براى كشور و براى مردم بيشتر است. انسان گاهى در بعضى از حرفها، در بعضى از اقدامها و تحركات، اين را احساس مي‏كند؛ نشانه‌‌‌‌‌هاى يك چنين انحرافى را انسان مشاهده مي‏كند. به خدا بايد پناه برد، از خدا بايد كمك خواست.»
 
رهبر انقلاب در سالگرد عروج ملکوتی حضرت امام هم از انحراف و شاخص‏های خط امام گفتند. ایشان تاکید کردند:«تغيير جهتگيرى‌ها تدريجى است، نامحسوس است؛ اينجور نيست كه از اول كار، اين تغيير جهتگيرى با 180 درجه اتفاق بيفتد؛ اول با زاويه‌هاى خيلى كوچكتر، اين تغيير شروع مي‏شود؛ هرچه ادامه پيدا مي‏كند، فاصله‌ى راه اصلى - كه صراط مستقيم است - با اين "انحراف"، روزبه‌روز بيشتر مي‏شود.»
 
رهبر انقلاب ادامه دادند:«آن كسانى كه در پى تغيير هويت انقلاب بر مى‌آيند، معمولاً با پرچم رسمى و با تابلو جلو نمى‌آيند؛ آنچنانى حركت نمي‏كنند كه معلوم بشود اينها دارند با اين حركت مخالفت مي‏كنند؛ حتّى گاهى به عنوان طرفدارى از حركت انقلاب، يك اقدامى مي‏كنند، يك اظهارى مي‏كنند، كارى مي‏كنند، زاويه ايجاد مي‏كنند؛ انقلاب از جهت‏گيرى خود بكلى دور مى‌افتد، بركنار مي‏شود.» و ادامه دادند:«براى اينكه اين جهت‏گيرى غلط و اين انحراف اتفاق نيفتد، احتياج به شاخص‏هاى معينى هست. بايد سر راه، شاخص‏هائى وجود داشته باشد. اگر اين شاخص‏ها بود، روشن بود، واضح بود، در معرض ديد مردم بود، انحراف اتفاق نمى‌افتد؛ اگر كسى هم در جهت انحراف كار كند، از نظر توده‌ى مردم شناخته مي‏شود؛ اما اگر شاخصى وجود نداشت، آن وقت خطر جدى خواهد شد.»
 
رهبر انقلاب در تاریخ 14/3/1390 در حرم امام به سه بعد مکتب امام یعنی، عقلانیت، عدالت و معنویت اشاره کردند و فرمودند:«اگر كسى يا جريانى بخواهد به نام عقل‌گرائى، از ارزشهاى اسلامى و انقلابى عدول كند، اين "انحراف" است.» و این در حالی بود که جریان انحرافی با عنوان "مدیریت فرهنگی" عدول از ارزش‏ها را تئوریزه عقلایی می‏کرد.
رهبر انقلاب در دیدار با خبرگان بین انعطاف و انحراف فرق گذاشتند و تصریح کردند:«...البته در اينجا هم خطرى كه وجود دارد - كه بايد از اين خطر برحذر بود - اين است كه ما تصور كنيم اين انعطاف بايستى تحت تأثير فشارهاى بيرونى و تغييرِ در جهت انعطاف به قالبهاى غربى باشد. سر قضيه‌ى قصاص به ما اعتراض ميكنند و فشار مى‌آورند، سر قضيه‌ى ديه به ما فشار مى‌آورند، سر قضاياى گوناگون در مسائل مختلف به ما فشار مى‌آورند؛ لذا ما تسليم شويم؛ انعطاف به اين معنا باشد. نه، اين انحراف است؛ اين انعطاف نيست.»
 
با اتکاء به تلاش‏هایی از این دست بود که ایشان فرمودند:«تا من زنده هستم، تا من مسئوليت دارم، به حول و قوه‌ى الهى نخواهم گذاشت اين حركت عظيم ملت به سوى آرمانها ذره‌اى منحرف شود.»
 
دو خطر جریان ارتجاعی و جریان انحرافی
 
به نظر می‏رسد در پیشبرد خط انقلاب با دو خطر مواجهیم که یکی از ناحیه جریان ارتجاعی و کسانی است که تحت هر عنوان می‏خواهند حرکت عظیم ملت را به قبل از سوم تیر بازگردانند و ارزش‏ها و امتیازات دولت نهم و دهم را به ضدارزش تبدیل کنند و دیگری از ناحیه کسانی که می‏خواهند با موج سواری حرکت عظم ملت به سمت آرمان‏ها را منحرف نمایند.
 
البته به نظر می‏رسد محمود احمدی‏نژاد طی ماههای اخیر تلاش‏هایی برای ایجاد قرابت بیشتر با اصحاب سوم تیر و یاران سابقش کلید زده باشد. او حتی برای یاران سوم تیری‏اش ابراز دلتنگی کرد اما با این همه به نظر می‏رسد جریان سوم تیر به ورژنی جدیدتر و بالاتر از محمود احمدی‏نژاد نیازمند باشد. کسی که امتیازات او را داشته باشد و از نواقصش بی‏بهره باشد.
 
پی نوشت:
 
 
1-  شبکه ایران تیترهای زیر را برای اخبار و مصاحبه‏های خود برگزید:«رهبری حجت را بر مدعیان منحرف بودن دولت تمام کرد»، «حالا پاسختان چیست؛ این دولت منحرف است یا انقلابی؟»، «مقام معظم رهبری حجت را بر سیاسیون تمام کرد / ادعای انحراف دولت، دیگر مشروعیت ندارد»، «فرمایشات اخیر رهبر انقلاب نشان داد منحرف خواندن دولت غیر منصفانه بود»، «امیدواریم بیانات رهبری نقطه پایان پروژه عملیات روانی با اسم رمز جریان انحرافی باشد»، «آنها که دولت را منحرف می خواندند، از گذشته خود اعلام برائت کنند»، «منحرف خواندن دولت خدمتگذار برخلاف ادعای ولایتمداریست»، «کسانی که دولت را منحرف می خوانند در آزمون ولایتمداری مردود شده اند»، «مدعیان ولایتمداری نباید دولت را منحرف بدانند»، «مخالفان دولت عذر به درگاه خداوند آورند»
 
2-  سایت خبری الف ذیل عنوان "چرا رهبری از احمدی نژاد تعریف کردند؟"، نوشت:«شاید عده زیادی از جوانان، سال‏های دور را چندان در خاطر نداشته باشند که صفت‏هایی مثل "رکن رکین نظام" و یا "بازوی توانا" را نیز مقام‏معظم‏رهبری بودند که درباره آیت الله هاشمی، رئیس جمهور دولت‏های پنجم و ششم به کار بردند. و یا همینطور تأکیدات رهبری بر "تدیّن" و "تعبد" رئیس جمهور خاتمی و یا اعلام حمایت صریح از وی در دورانی که خاتمی و یارانش دولت‏های هفتم و هشتم را مدیریت می‏کردند و حتی پس از فتنه تیرماه سال 78 نیز از جمله سایر صحنه‏های مستند شده در تاریخ نظام جمهوری اسلامی ماست.»
 
 
3- دیدار رهبر انقلاب با رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت – 6/6/1390
 
4-  ایشان فرمودند:«جزو راهبردهاى اساسى كار ما از اول، مسئله‌ى تبيين بوده است. تبيين لازم است.» بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران – 13/4/90
 
5- شبکه ایران برای گفتگویش با عبدالرضا داوری این عنوان را برگزید:«نظریه "مکتب ایران" مشایی امنیت آفرین است»
 
 
6-ایشان در اولین دیدار با هیئت دولت تصریح کردند:«من قبل از اين‌كه اين جملات را بخوانم - كه همه‌ى اين جملات را هم از فرمان اميرالمؤمنين به مالك‌اشتر انتخاب كرده‌ام - دو سه نكته‌ى كوتاه را باز تذكراً عرض مى‌كنم: نكته‌ى اول اين‌كه گمان مصونيت از انحراف را مطلقاً در خودمان نبايد راه بدهيم؛ يعنى هيچ‌كس نبايد بگويد وضع ما كه روشن است و مثلاً در خط صحيح و در خط دين و خدا داريم حركت مى‌كنيم و منحرف نمى‌شويم؛ نه، چنين چيزى نيست. امكان لغزش و انحراف از خط مستقيم براى همه هست و همه هم وسيله‌ى اجتناب از اين انحراف را دارند؛ يعنى اين‌طور نيست كه يك سرنوشت قطعى و حتمى وجود داشته باشد تا ما بگوييم هر كس در اين راه حركت مى‌كند، ناگزير بايد لغزش پيدا كند؛ نه، انسان مى‌تواند بدون لغزش و انحراف راه را ادامه دهد. اما مصونيت از انحراف هم تضمينى نيست كه انسان بگويد ما كه ديگر منحرف نمى‌شويم؛ بنابراين خاطر جمع سر را روى بالش نرمى بگذارد و از حال خودش غافل شود. هيچ‌كدام از اين دو طرف قضيه نبايد مورد بى‌توجهى قرار بگيرد.» 17/7/84
 
7-خطبه‌های نماز جمعه‌ی‌ تهران – 20/6/88
8-خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران در حرم امام خمينى (ره) – 14/3/89
9-بيانات در ديدار اعضاى مجلس خبرگان رهبرى‌ - 17/6/90
10-دیدار با مردم فارس – 3/2/90