خداوند چگونه پيامبر(ص) را مخاطب قرار داده است

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، آيت‌الله ضياءآبادي در درس تفسير آيه 61 سوره مباركه «اسراء» با اشاره به ويژگي هاي اخلاقي پيامبر اعظم(ص) به تشريح نحوه مورد خطاب قرار گرفتن حضرت محمد(ص) در قرآن كريم پرداخت.

«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا؛ و هنگامى را كه به فرشتگان گفتيم براى آدم سجده كنيد پس [همه] جز ابليس سجده كردند گفت آيا براى كسى كه از گل آفريدى سجده كنم». (اسراء/ 61)

در قرآن درباره نبوت و رسالت آيات بسياري وجود دارد. آيات 45 تا 47 سوره احزاب خطاب به پيامبر (ص) داريم: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا * وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا * وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيرًا؛ اى پيامبر ما تو را [به سمت] گواه و بشارتگر و هشداردهنده فرستاديم، اي پيامبر اي كسي كه جامه نبوت پوشانده‌ايم ما تو را به عنوان رسول فرستاده‌‌ايم، و مؤمنان را مژده ده كه براى آنان از جانب خدا بخشايشى فراوان خواهد بود».

از جمله امتيازاتي كه راجع به پيامبر(ص) نسبت به ساير انبياء داريم اين است كه خدا در قرآن به اسم هيچ پيامبري را مخاطب قرار نداده اما حضرت محمد(ص) با اسم مورد خطاب قرار گرفته است.

انبياء مخلوق و بنده خداوند هستند حقي كه خداوند بر مخلوقش دارد بيش از حقي است كه پدر به فرزندش دارد. خداوند مي‌فرمايد: با دستم انسان را خلق كرده‌ام. پس ارزش انسان بسيار بالاست.

پيامبر(ص) با اسم مخاطب قرار نگرفته بلكه با عنوان از ايشان ياد شده است. البته اسم پيامبر(ص) صريحا در قرآن وجود دارد قرآن در 4 جا صريحا اسم پيامبر اعظم را آورده است اما مخاطب نيست.

ديگران نمي‌خواستند او را به عنوان رسول قبول كنند اما در قرآن از ايشان به عنوان رسول خدا ياد شده است. در سوره فتح مخاطب نيست بلكه مي‌خواهد ساير افراد جايگاه ايشان را درك كنند. در سوره احزاب هم داريم:«مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا؛ محمد پدر هيچ يك از مردان شما نيست ولى فرستاده خدا و خاتم پيامبران است و خدا همواره بر هر چيزى داناست». در سوره آل‌عمران هم داريم: «وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ؛ و محمد جز فرستاده‏‌اى كه پيش از او [هم] پيامبرانى [آمده و] گذشتند نيست آيا اگر او بميرد يا كشته شود از عقيده خود برمى‏‌گرديد». در سوره «محمد» هم پيامبر (ص) مخاطب نيست با وجود اينكه صريحا اسم ايشان آمده است.

به طور كلي در قرآن جايي كه حضرت محمد(ص) مخاطب قرار گرفته اسم صريح پيامبر(ص) نيامده است و جايي كه مخاطب قرار نگرفته با عنوان مورد خطاب قرار مي‌گيرد.

در آياتي كه ابتداي جلسه گفتيم خداوند 7 صفت براي پيامبر (ص) برشمرده است؛ اول نبي، دوم رسول همه انبياء از آسمان با خبر هستند اما مامور به ابلاغ دستور خدا نيستند اما رسول كسي است كه علاوه بر آگاهي از بالا مامور به انعكاس و ابلاغ است. سوم شاهد بر امت يعني همانطور كه خداوند به همه چيز آگاه است رسول خدا هم به اذن پروردگار به آن‌ها آگاه است چون مي‌خواهد در روز قيامت شهادت دهد چه نياتي افراد دارند؛ امام عصر (عج) هم از اعمال و نيات ما با خبر است.

خداوند در قرآن مي‌فرمايد: به مردم بگو بدانيد كه خداوند پيغمبر (ص) مي‌دانند كه شما چه مي‌كنيد. مومنان يعني امامان (ع) نيز مي‌دانند. پس ما مسئول اعمال و نيات خود خواهيم بود. بالاترين مقام پيامبر (ص) اين است كه آگاهي بخش و آشنا كننده افراد با خداوند است. پيامبر (ص) از همه در بين مردم مقرب‌تر است پس ما هم بايد به دستورات ايشان عمل كنيم تا خداوند را اطاعت كرده باشيم.

خداوند به پيامبر (ص) در سوره شورا خطاب مي‌كند: تو خبر نداشتي قبل از وحي، قرآن و معارف آن چيست. من وحي نازل كردم، ايمان و قرآن را فهميدي. من در جان تو نور قرار دادم.

پيامبر (ص) بالاترين كمال را از وحي دارد. خداوند كمال مطلق است و پيامبر (ص) به اذن پروردگار به كمال رسيده است. پيامبر (ص) سراج مبين است يعني سراسر وجودش نور است و افكار و اعمالش نور است و روشنگري مي‌كند. دشمنان در كمين هستند كه نور ايمان را خاموش كنند. پيامبر (ص) در عين اينكه جهاد مي‌كند بايد مبارزه هم كند.

 دعوت پيامبر(ص) به اسلام تا سه سال مخفيانه بود بعد از آن آيه آمد كه دوران آرامش سپري شده برخيز و قيام كن. پيامبر(ص) 3 سال در مكه گرفتار فشارهاي مشركان بود. يك روز آنقدر به ايشان سنگ زدند كه به خانه رسيد و بيهوش شد.

حضرت خديجه(س) كنارش نشست و سرش را به دامن گرفت و زخم‌ها را بست. پس از اينكه به هوش آمد حضرت خديجه(س) فرمود: خيلي اذيت شديد. پيامبر(ص) در پاسخ فرمودند: نه اينها چيزي نيست در اين مسير همه چيز را به جان مي‌خرم.

ايشان به اهل قريش مي‌فرمود: به خداوند قسم جوري مي‌شويد دوست خواهيد داشت كسي كه دشمن او هستيد. در آيه‌اي از قرآن داريم: رستگاران كساني هستند كه از پيامبر اطاعات مي‌كنند وظيفه شما مسلمانان اين است كه پيامبر(ص) و قرآن را اطاعت كنيد.

خداوند، گناهان ما را بيامرز، فرزندان ما را محب اهل‌بيت (ع) قرار بده نور ايمان بر دلشان بتابان.