غدیر، تداوم بخش جریان حکومت نبوی در مدیریت جامعه اسلامی

پایگاه خبری 598: آنچه در قضیه غدیر خم، قابل توجه است، مسأله امتداد ولایت نبی مکرم اسلام است؛ همانطور که از عبارت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» فهمیده می­شود. قرار است ولایت علی علیه السلام در ادامه پذیرش ولایت نبی اکرم طرح شود. سخن در این است که انقلاب اسلامی ایران با دریافت پیام غدیر، تداوم بخش حکومت نبوی در تاریخ بعد از عصر حضور ائمه علیهم السلام بوده است. شاید این کلام امام خمینی هم که فرمودند ولایت فقیه شعبه ای از ولایت رسول الله است اشاره به جریان ولایت رسول اکرم در این برهه از تاریخ داشته باشد.

    اثبات این مطلب با دقت در چند مقدمه به راحتی قابل توجیه است. به این صورت که اولاً: اعلان ولایت امیرالمؤمنین، تثبیت تداوم تاریخی حضور نبی اکرم در مدیریت جامعه اسلامی است. ثانیاً: انقلاب اسلامی صرفاً با دریافت پیام غدیر از سوی امت اسلامی ایران تحقق یافتنی می­شد. در نتیجه حضور اراده و دخالت نبی اکرم در مدیریت جامعه اسلامی در عصر غیبت با تحقق انقلاب اسلامی، عینیت یافته است.

پیام غدیر : نهاد سازی و نماد سازی پیامبر

در اثبات این ادعا لازم است تا پیام و مضمون غدیر را به درستی دریافت نمود. غدیر به گفته مقام معظم رهبری دارای دو پیام است : یکی اعلان ولایت و حاکمیت دینی و دیگری معرفی امیرالمؤمنین به عنوان نماد این حاکمیت تا اینکه مردم هر عصری از تاریخ با دقت در این نماد به شاخصه و میزان و معیار حاکمیت دینی و ولی دینی رهنمون شوند. به عبارت دیگر نبی اکرم در حادثه غدیر و نیز در مواقع متعددی با معرفی علی علیه السلام به عنوان وصی و جانشین خود دو هدف را دنبال می­نمودند: یکی بیان شاخص و معیار برای کل تاریخ نسبت به حاکمیت دینی؛ و دیگری معرفی شخص امیرالمؤمنین به عنوان نماد این حاکمیت و نماد تمام عیار نسبت به همان شاخص و معیار. به طوری که تنها کسی که ظرفیت هدایت و نماد بودن برای حاکمیت دینی در کل تاریخ را داراست، شخص امیرالمؤمنین است. حضرت علی، سرچشمه حاکمان اسلامی در طول تاریخ است. مقام معظم رهبری در این بخش می­فرمایند :

      "اسلام تا ابدالدهر حكومت خواهد داشت؛ انواع و اقسام آدم­هایى كه صلاحيت­هایى درسطوح مختلف دارند، به حكومت خواهند رسيد. اين، قابل پيش‌بينى بوده از اولِ اسلام. آن كسى كه سرچشمه را بايد به او سپرد تا طول تاريخ اسلام از اين سرچشمه سيراب شود،او بايد كسى باشد در تراز اميرالمؤمنين على‌بن‌ابى‌طالب (عليه‌السّلام)؛ اونمي­تواند يك انسانى معمولى باشد. سرچشمه در اختيار اوست؛ لذاست همه‌ى ائمه‌ى ماعليهم‌السّلام كه خودشان هم صاحب همين منصب بودند -اگر چه فرصت حكومت به آنهاداده نشد- همه به اميرالمؤمنين با چشم عظمت نگاه مي­كردند[1]."

این دو یعنی هم نهاد حاکمیت دینی و هم نماد آن -که قرار است به گستره تاریخ امتداد داشته باشد- از هم غیر قابل تفکیک­اند ؛ یعنی نمی­شد پیامبر اکرم صرفاً به بیان معیار و میزان می­پرداختند و توجهی به نماد نمی­شد و نیز نمی­شد علی علیه السلام را معرفی می­فرمودند در حالی که این معرفی هیچ نسبتی با حاکمیت دینی نمی­داشت. در واقع این دو، ابعاد یک پیام واحدی هستند و علی علیه السلام مظهر شروط ولایت و زعامت مسلمین می­باشد. به بیان دیگر، می­توان گفت که غدیر، هم عملی واقعی است؛ یعنی اعلان ولایت امیرالمؤمنین  و هم عملی است نمادین یعنی بیان شروط هدایت و زعامت امت اسلام.

        مقام معظم رهبری تقوم و تجلی این دو امر مهم را چنین بیان می­دارند:«در سوره‌ى مبارك مائده قبل از آيه‌ى «اليوم اكملت»، اين آيه‌ى مباركه است: «اليوميئس الّذين كفروا من دينكم فلا تخشوهم و اخشون»؛ امروز روز يأس و نااميدى دشمناناست؛ يعنى معيار مشخص شد، شاخص معلوم شد؛ امت هر وقت بخواهند، هر وقت چشم خود را برحقيقت باز كنند، شاخص را خواهند ديد، معيار را مشاهده خواهند كرد، ترديدى باقىنخواهد ماند. اهميت غدير اين است».^[2]«مسئله‌ى غدير اين است؛ يعنى نشان‌دهنده‌ى جامعيت اسلام و نگاه به آينده و آن چيزىكه در هدايت و زعامت امت اسلامى شرط است»^[3].

« فرمود: «من كنت مولاه فهذا على مولاه، اللّهم والِ من والاه و عاد من عاداه». البتهاين جملات، قبل و بعد هم دارد؛ اما مهم‌ترين قسمتش اين است كه پيامبر در اينجامسأله‌ى ولايت يعنى حاكميت اسلامى را به طور رسمى و صريح مطرح مى‌كند و اميرالمؤمنين را به عنوان شخص، معيّن و مطرح مى‌نمايد. اين را همان‌طور كه لا­بدشنيده‌ايد و من هم عرض كردم، برادران اهل سنّت ما در كتابهاى معتبر نه يكى، نهدوتا؛ در دهها كتاب معتبر نقل كرده‌اند. مرحوم علّامه‌ى امينى اين‌ها را جمع كردهاست، و غير از ايشان هم كتابهاى زيادى در اين خصوص نوشته‌اند. بنابراين، اين روز، اولاًّ روز ولايت است؛ ثانياً روز ولايت اميرالمؤمنين عليه‌الصّلاةوالسّلاماست»^[4].متأسفانه مرحله نخست پیام غدیر در دفاع از غدیر و ولایت مورد غفلت واقع شده است و از اثرات این غفلت دور شدن امت اسلامی از یکدیگر و فراهم شدن زمینه برای برنامه ریزی دشمنان اسلام نسبت به تفرقه افکنی میان مسلمانان می­باشد.

بلوغ ایمانی ملت ایران (اعم از شیعه و سنی ) در دریافت پیام غدیر

اکنون با توجه به پیام غدیر باید از وجدان بشر پرسید که آیا این دو پیام، پس از پایان یافتن خلافت خلیفه سوم و هجوم مردم برای بیعت با حضرت علی به خوبی تلقی شد؟ یا در ایران و با ظهور امام خمینی؛ رهبر کبیر انقلاب اسلامی؟! آیا امیرالمؤمنین به همین مردم زمان خود نفرمود که «دعونی و التمسوا غیری»[5] ؟! و نفرمود که من برای شما وزیر باشم بهتر است از اینکه امیر باشم؟! آیا حضرت تعارف می­فرمودند ؟! آیا این کلمات برای اتمام حجت با مردم است؟! مگر مدیریت و حاکمیت جامعه اسلامی هدف پیامبر از اعلان ولایت حضرت علی نبود؟!به فرموده رهبر انقلاب: «ولايتى كهاز آنِ اميرالمؤمنين عليه‌الصّلاةوالسّلام و منصوب پيغمبر بود ولايت سياسى بود. همان معنايى كه ذات اقدس پروردگار آن را به وسيله‌ى پيغمبر اكرم در اسلام به وجودآورد و جعل كرد و با آن معلوم شد كه اسلام در رديف والاترين احكام و مقرّرات خود،مسأله‌ى حكومت و ولايت و سرپرستىِ امّت را دارد. اگر كسى از اين بُعد به موضوع غديرنگاه كند، بسيارى از اشتباهاتى كه متأسفانه در طول قرنها در اذهان وجود داشته است،بايد براى او زايل شود»^[6].

حال چرا حضرت علی بخواهد بر سر تکلیفش که همه انبیا برای همین امر مهم مبعوث شده اند به دنبال تعارف یا اتمام حجت با مردم باشد؟ اساساً آیا علی بر سر تکلیف خود تعارف می­کند؟! چرا باید حضرت بخواهد اتمام حجت نماید؟! آیا امام خمینی هم در آغاز قیام به دنبال اتمام حجت با مردم برآمد؟! یا دائماً اهل اتمام حجت با طاغوت و طاغوتیان بود؟! مگر امام در اولین خطابه خود نفرمود من توی دهان این دولت می­زنم؟ و نفرمود به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می­کنم؟!

کسانی که برای بیعت با علی آمده بودند با این درک که علی نماد آن حاکمیت اسلامی است، سراغش نیامده بودند. برای این مردم همان وزیر بودن بهتر استو علی آنچه می­گوید به حق استو با حکومت کوتاهش با آیندگان تخاطب می­کند و الگویی برای تاریخ می­شود. حکومت کوتاه علی (ع)، در آن زمان گذرکاه و الگویی است تا عده ای در برهه ای از تاریخ با یک بلوغ فکری و سیاسی عمیق از آن درس و عبرت بگیرند تا به طور عینی حکومت نبوی را تداوم بخشند و در واقع حضور اراده آخرین نبی الهی را که رسالتش جهانی و تاریخی است، تثبیت نمایندو لبیک گویان به دعوت نبوی در روز غدیر همان مردم مسلمان آزاده ایران اسلامی هستند که جریان ولایت الهی نبی اکرم را با تبعیت از ولایت و حاکمیت امیرالمؤمنین در 14 قرن بعد و در قالب استقرار حکومت اسلامی، امتداد بخشیدند.

علی(علیه السلام) نماد وحدت امت اسلام (شیعه و سنی ) وضامن سعادت انسان

با دریافت پیام غدیر، بهترین و بلکه تنها عامل در جهت وحدت بخشی به امت اسلام در مقابل طاغوت و استکبار جهانی، درک حکومت اسلامی و التزام عملی به لوازم این حاکمیت است. حال که مسأله ولایت حضرت علی علیه السلام و اعلان آن تدبیری است الهی و با تبلیغ از سوی پیامبر جهت استدامت حضور ایشان در مدیریت جوامع بشری، باید قبول کرد که درک آن هم در واقع به معنای پذیرش ولایت شخص نبی اکرم می­باشد و پر واضح است کهدر بین امت اسلامی بر سر حاکمیت نبی مکرم اسلام اختلافی وجود نداشته و ندارد.اکنون با توجه به تحقق عینی اراده نبی مکرم اسلام در حاکمیت ولی فقیه در عصر غیبت، تنها طریق تحقق وحدت و همبستگی جامع و متعالی میان امت اسلامی، تبعیت از فرامین و دستورات ولی فقیه است. دشمن قسم خورده اسلام هم این را به خوبی متوجه است که کم رنگ شدن مسأله ولایت فقیه و نظام مبتنی بر ولایت الهی فقیه، می­تواند منجر به اختلاف و تفرق امت اسلام شود. از همین روست که«در سوره‌ى مباركه مائده قبل از آيه‌ى «اليوم اكملت»، اين آيه‌ى مبارك است: «اليوميئس الّذين كفروا من دينكم فلا تخشوهم و اخشون»؛ امروز روز يأس و نااميدى دشمناناست؛»^[7] یأس و نومیدی از تفرق امت اسلامی است که خود جلوه­ای از همان یأس از دینمی­باشد که نظام کفر از آن مأیوس و ناامید است و اساساً یأس از دین امت اسلامی به دلائلی وابسته بوده که یکی از آن ها همین وحدت امت اسلامی است.

[1]. مقام معظم رهبری8/10/1386

[2]. مقام معظم رهبری 15/9/1388

3.مقام معظم رهبری 18/10/1385

4. 4. مقام معظم رهبری 6/1/1379

[5]. نهج­البلاغه، خطبه92

[6].مقام معظم رهبری 18/2/1375

[7] . بیانات مقام معظم رهبری15/9/1388