آمریکا در هندوراس چه می‌کند؟+عکس

ایالات متحده‌ی امریکا در سکوت مطلق حضور نظامی خود در خاک هندوراس را گسترش می‌دهد و گام‌به‌گام در کنار پلیس و ارتش رژیم رئیس‌جمهور پورفیرو لوبو قرار گرفته است و تمامی این کارها به‌نام مبارزه با موادمخدر انجام می‌گیرد. درحقیقت، امریکا از متدها و روش‌هایی در خاک هندوراس برای مبارزه با موادمخدر استفاده می‌کند که پیش‌ازاین در خاک عراق آزمایش شده و حالا در کشوری دیگر نیز عملی می‌شوند. اخیراً سفیر امریکا در این کشور، لیسا کوبیسکه گفت: «ما الان شاهد حضور شانسی تازه هستیم، چون ارتش حضور خود در خاک عراق را تمام کرده. ما با استفاده از بودجه‌هایی که دیگر در خاک عراق مصرف نمی‌شوند، می‌بایست کارهایی موثر در هندوراس انجام دهیم.»

این داستان رسمی است و هیچ‌وقت در رسانه‌های جهان عنوان نمی‌شود که رئیس‌جمهور فعلی در 28 ژوئن 2009 کودتا کرد و رئیس‌جمهور مردمی، مانوئل زِلایا را از کار برکنار کرد. باراک اوباما و وزیر امور خارجه هیلاری کلینتون ابتدا این کودتا به رهبری روبرتو میشه‌لیته را محکوم کردند اما بعد آن را به‌رسمیت شناختند. در انتخاباتی که تمامی نامزدهای مخالف (و همچنین ناظرین بین‌المللی) آن را تحریم کرده بودند، لوبو به قدرت رسید. کشورهای منطقه این انتخابات را قبول نکردند اما امریکا آن را «بازگشت دموکراسی به هندوراس» خواند و گفت این انتخابات «بانی همبستگی در این کشور» خواهد بود. در ماه اکتبر گذشته، همین حرف‌ها در دیدار لوبو از کاخ سفید توسط اوباما و کلینتون دوباره عنوان شدند. 

امروز، تنها مشکل هندوراس را مسئله‌ی موادمخدر عنوان می‌کنند. ظاهراً ما تنها بعد از کودتا متوجه ماجرای موادمخدر در این کشور شده‌ایم، درحالی‌که پیش از کودتا هم باندهای قاچاق مواد و مقامات اداری فاسد در این کشور وجود داشتند. ولی درواقعیت دولت کودتا بود که به این باندها اجازه داد به‌ حداکثر شکل ممکن شکوفا شوند. امروز موادمخدر به زندگی بی‌اهمیت‌ترین مقامات تا مقامات کابینه تاثیر می‌گذارد. امروز مقاماتی منتقد مانند مارلون پاسکوکا از این حرف می‌زنند که قضات جلوی پرونده‌های موادمخدر را می‌گیرند و مقامات قضایی خود کارتل‌های موادمخدر را اداره می‌کنند. الفردو لانداوِرده، عضو سابق کنگره و مقام سابق پلیس می‌گوید از هر ده عضو کنگره‌ی هندوراس، یک نفر رسماً در کار قاچاق موادمخدر مسئولیت دارد.

در کنار حضور علنی کارتل‌ها و باندهای موادمخدر در خیابان‌ها، به گفته‌ی آسیوشیتدپرس امروز هندورس «از خطرناک‌ترین نقاط بر روی کره‌ی زمین شده است.» امریکا عنوان می‌کند پلیس هندوراس را آموزش می‌دهد تا با موادمخدر مقابله کنند اما زِلایا، رئیس‌جمهور برکنار شده‌ی هندوراس به من گفت:‌«پلیس حمل‌ونقل مواد را در دست دارد. اگر شما بودجه به پلیس بدهید، درحقیقت حمل‌ونقل مواد را تقویت کرده‌اید.»

شروع کودتا از کجا بود؟

لوبو در ژانویه‌ی 2010 مقامات نظامی که در کودتا دست داشتند را تبدیل به مقامات ارشد دولت خود کرد. کودتا نقطه‌ِی شروع خشونت بی‌اندازه‌ی مقامات امنیتی هندوراس بود که تا امروز ادامه یافته است. در 22 اکتبر رسوایی‌ها علنی شد، وقتی جلوی چشم پلیس و بدون هیچ عکس‌العملی از پلیس، پسر رئیس بزرگ‌ترین دانشگاه کشور و عضو کمیته‌ی حقیقت‌یاب دولت را همراه با دوست‌اش به قتل رساندند. واقعاً پلیس فقط تماشا کرده و واقعاً هیچ کاری نکرد. قاتل‌ها بی‌هیچ مشکلی فرار کردند. امروز مقامات ارشد پلیس را اعضای جوخه‌های مرگ خیابانی و اعضای کارتل‌های موادمخدر شکل می‌دهند.

لوبو و دولت او قول اصلاحات دادند اما تا امروز کاری نکردند. آن‌ها بیشتر به پاکسازی مقامات مختلف دولتی، قضایی و پلیس مشغول بودند تا چهره‌های فاسدتر جایگزین شوند. همزمان هرگونه حضور مردمی را سرکوب کرده‌اند، مثلاً در 15 سپتامبر 2010 به دبیرستانی‌هایی که در خیابان صلح‌آمیز حرکت کرده و شعار می‌دادند، گاز اشک‌آور شلیک کرده و آن‌ها را متفرق ساخته بودند. خشونت‌ها در هندوراس تا بدان‌جا رسیده است که در هر 74 دقیقه، میانگین یک مرد، زن یا کودک این کشور به قتل می‌رسند. سازمان ملل می‌گوید این کشور بالاترین نرخ قتل در سرتاسر جهان را دارد. درهمین‌حال امریکا به حضور خود در این کشور دامن می‌زند و این کار را به اسم مبارزه با موادمخدر انجام می‌دهد، یا درحقیقت، هیچ کار خاصی در جهت مبارزه با موادمخدر انجام نمی‌دهد.

جنگ با مواد مخدر یا ...؟

فشار فعالان خارج از کشور هندوراسی عاقبت تاثیر خود را گذاشت و در 28 نوامبر یک عضو دموکرات کنگره نسبت به اتفاقات این کشور و حضور امریکا اعتراض کرد. منتقدین طرفدار لوبو می‌گویند این دولت برای بازسازی خود نیازمند کمک و حضور امریکا در خاک خود است – اما امریکا چگونه حضور خود در این کشور را در این شرایط توجیه می‌کند؟ معاون رئیس‌جمهور جوزف بایدن در 6 مارچ به هندوراس سفر کرده و می‌گوید: «ایالات متحده کاملاً مصمم است تا با دولت هندوراس همکاری کرده و جنگ علیه قاچاق موادمخدر را همراه هم ببریم.»

رییس جمهور برکنار شده و قانونی هندرواس

سفر بایدن در شرایطی انجام شد که در سرتاسر منطقه انتقادها نسبت به سیاست‌های امریکا در مبارزه با موادمخدر گسترش یافته است. رئیس‌جمهور کلمبیا و رئیس‌جمهور گوائانتانامو اعلام کرده‌اند راه‌حل‌های امریکا به نتیجه‌ای نرسیده و خواستار قانونی شدن موادمخدر شده‌اند. امریکا مدت‌هاست هندوراس را معتمدترین همراه خود می‌خواند. درحقیقت هندوراس مرکز فعالیت‌های امریکا در امریکای مرکزی است. سال گذشته این کشور 50 میلیون دلار طبق توافق‌نامه‌ی دو کشور از پنتاگون کمک دریافت کرد، از جمله 24 میلیون دلار برای بازسازی مرکز هوائی سوتو کانو که از سال 1954 به حال خود رها شده بود و این‌روزها فقط مورد استفاده‌ی نیروهای هوایی ارتش امریکاست و از آن برای فعالیت‌های این کشور در امریکای جنوبی و مرکزی استفاده می‌شود. در سال 2011 شصت‌ودو درصد بودجه‌ی وزارت دفاع در امریکای مرکزی، در هندوراس خرج شدند.

هرچند علایق امریکا در هندوراس به معدن‌ و تولید برق نیز می‌رسد و در این زمینه‌ها هم سرمایه‌گذاری‌هایی انجام شده است. شرکت موز دول و چیکیوتا با 11 هزار کارمند، همراه شرکت‌های اتوموبیل‌سازی با 110 هزار کارمند وابسته به امریکایی‌ها هستند. کودتا به دولت هندوراس اجازه داد تا «کودتای دوم» را در زمینه‌های اقتصادی انجام بدهد: این کشور بزرگ‌ترین منطقه‌ی آزاد امریکای مرکزی شده است و سرتاسر کشور در دسترش بیگانگان، مخصوصاً امریکایی‌هاست که بیایند و کشور به یغما ببرند. طبق قوانین جدید، نظام برق و آب و بندرهای کشور خصوصی‌سازی شده‌اند. در سال 2011، کل نظام آموزشی کشور نیز خصوصی اعلام شد.

در سیاست‌های جدید دولت کودتا، اتحادیه‌های کشور تقریباً تمامی نابود شده‌اند. اخیراً قوانین جدیدی با نام «شهرهای نمونه» شکل گرفته‌اند که در آن‌ها هیچ‌کدام از قوانین داخلی هندوراس اجرایی نمی‌شوند و سرمایه‌گذاران آزاد هستند تا جوامع موردنظر خویش را تحت قوانین خود شکل دهند. این برنامه‌ها با استفاده از مشاورانی انجام می‌گیرند که از دوران جورج بوش در هندوراس فعال هستند.

امروز این نظر قویاً دنبال می‌شود که جنگ با موادمخدر برای امریکا درحقیقت دستآویزی است تا حضور نظامی خود در امریکای جنوبی و مرکزی را گسترش دهد و مانع از گسترش موج تغییر در کشورهای این منطقه – حتی اگر شده با استفاده از زور نظامی – باشد. انگار دهه‌ی 1980 دوباره از اول تکرار می‌شود: دولت رونالد ریگان دولت‌های دست راستی را به زور جایگزین جنبش‌های دموکراتیک مردمی در امریکای لاتین می‌کند. آیا واقعاً چنین اتفاقی را دوباره شاهد خواهیم بود؟ هندوراس برای امریکا فقط نقطه‌ای برای شروع یک ماجراجویی جدید خواهد بود.