قم؛ نگهبان فرهنگ پهلوانی و آیین‌های زورخانه‌ای

به گزارش پایگاه خبری 598،  به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی نسیم قم، راحله روشن: قم، شهری که بیش از هر چیز با حوزه‌های علمیه و مراکز دینی شناخته می‌شود در سایه‌سار گنبدهای فیروزه­ای خود، فرهنگی نهان کرده است که کمتر دیده‌شده اما مروج فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی است.

فرهنگی تپنده به نام فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای

ورزشی که ریشه در دل تاریخ دارد و اگرچه شروعش با دوران جوانمردی و پهلوانی اشکانیان و ساسانیان پیوند خورده اما هم­نشینی­اش بافرهنگ و تعالیم اسلامی توانست مفاهیمی مانند عدالت، ایثار و کمک به ضعیفان را باتربیت نامدارانی مانند پوریای ولی به اوج خود رساند.

و این‌گونه بود زورخانه‌ها به‌عنوان مراکز تربیت‌بدنی و اخلاقی رونق گرفت و کارکردش از محلی برای ورزش به مکتبی اخلاقی و مردانگی تبدیل شد و راه به ادبیات و هنر نیز باز کرد و ردپایش را در شاهنامه فردوسی و داستان‌های عامیانه مانند سمک عیار و پوریای ولی تا نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای به یادگار گذاشت.

و باید به‌عنوان نخستین کانون‌های فرهنگی اخلاقی جهان از آن نام برد، کانون‌هایی که جوانان در کنار علمای دینی تبدیل به پهلوانانی مزین به خصلت فتوت و جوانمردی می‌شدند و مفاهیم دینی و اخلاقی را می‌آموختند و این هم‌نشینی ورزش و اخلاق باعث شد شاهد تولد مکتبی اخلاقی انسانی در دل ورزشی باستانی باشیم.

این‌که توجه مردم قم از دوران صفویه و قاجار به این ورزش انسان‌ساز پررنگ شده نیز ریشه در همین کارکرد فرهنگی و اخلاقی آن دارد.

این‌که امروز هنوز این ورزش در قم و در زورخانه‌های مانند زورخانه شهید مطهری با ۱۰۰سال قدمت، زورخانه شهدای قم و زورخانه امام علی(ع) هنوز زنده است و نفس می‌کشد یعنی فراتر از یک ورزش است.

و جایگاه این فرهنگ تا جایی است که در سال ۲۰۱۰، ورزش زورخانه‌ای و آیین پهلوانی توسط یونسکو به‌عنوان میراث معنوی بشریت ثبت شد توانست پا از ایران‌زمین فراتر گذاشته و در کشورهایی مانند آذربایجان، افغانستان و حتی برخی کشورهای اروپایی نیز طرفدارانی پیدا کند.

اما متأسفانه این وزش و مکتب انسان‌ساز در قم به‌عنوان مهد این ورزش دچار چالش‌هایی شده است که نیاز به توجهی ویژه در بخش‌های مختلف مدیریتی دارد.

امروز کمبود حمایت مالی از زورخانه‌های سنتی و نیاز به معرفی بیشتر این ورزش به نسل جوان بسیار احساس می‌شود و نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود.

این‌که با توجه به جایگاه مذهبی و فرهنگی قم، این شهر می‌تواند به قطب اصلی ورزش‌های پهلوانی ایران تبدیل شود مطلبد راه‌اندازی موزه پهلوانی در قم با توجه به سابقه تاریخی این ورزش در این شهر در دستور کار قرار گیرد.

و در کنار آن حوزه علمیه نیز دوباره توجه ویژه خود را به گنجاندن آموزش‌های اخلاقی پهلوانی در مدارس خود داشته و مدیران فرهنگی در کنار معرفی تمام ظرفیت‌های گردشگری قم به معرفی زورخانه‌های این شهر همتی مضاف در پیش گیرد.

و باید با تأسیس آکادمی­های تخصصی پهلوانی و گنجاندن آموزش‌های اخلاق محور در برنامه‌های مدارس به دیده شدن بیشتر این ورزش کمک کرد.

امروز لازم است مدیران فرهنگی ما به این باور برسند ورزش زورخانه‌ای در قم، تنها یک فعالیت بدنی نیست، بلکه مکتبی اخلاقی و دینی است که قرن­هاست در این شهر زنده مانده و حفظ این میراث، نیازمند همت نهادهای فرهنگی و مشارکت گسترده مردم است.

مکتبی که نیاز است در این جنگ هویتی که جهان علیه فرهنگ اصیل و به‌حق ایران‌زمین به راه انداخته دوباره رونق یابد و قم، با پیشینه غنی در ترویج فرهنگ پهلوانی به‌عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی این آیین اصیل ایرانی-اسلامی معرفی شود.

یادمان باشد مکتب زورخانه‌ای فرهنگی برای زندگی شرافتمندانه و مسئولیت پذیرانه در قبال جامعه است که نباید به تاریخ سپرده شود.