احساس می‌کنم به گوشی معتاد شده‌ام، چه کار کنم؟

به گزارش پایگاه خبری 598، حجت الاسلام والمسلمین رضا یوسف زاده، کارشناس و مشاور خانواده در پرسش و پاسخی به موضوع «احساس اعتیاد به گوشی و فضای مجازی» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می‌شود.

* پرسش

احساس می‌کنم به گوشی معتاد شده‌ام، چه کار کنم؟

* پاسخ

باید گفت که اعتیاد به گوشی و فضای مجازی واقعیت دارد و تحقیقات علمی نشان داده‌اند که اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و اینترنت می‌تواند همان مشکلات مغزی را ایجاد کند که در اعتیاد به مواد مخدر مانند هروئین مشاهده می‌شود.

پژوهش‌های گسترده‌ای در این زمینه انجام شده و تست‌های بین‌المللی اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی وجود دارد.

همچنین، مراکز ترک اعتیاد رسانه‌ای در دنیا به خصوص در چین، ژاپن و آمریکا فعالیت دارند و مدل‌های درمانی و کمپ‌های مخصوص برای ترک ارائه می‌دهند.

در کتاب DSM که مربوط به اختلالات روانی و اعتیادهای وسواسی است، به این نوع وابستگی‌ها اشاره شده است؛ هرچند هنوز به‌عنوان اختلال رسمی روان‌شناختی ثبت نشده، اما در نسخه‌های آتی ممکن است به‌عنوان یک اختلال روان‌شناختی رسمی وارد شود.

بنابراین، لازم نیست شنونده نگران برچسب‌گذاری باشد. حتی خودم وقتی این مطلب را می‌شنوم، ممکن است کمی ترسیده باشم، اما باید تفاوت بین استفاده زیاد و اعتیاد واقعی را در نظر گرفت.

* تفاوت استفاده زیاد و اعتیاد واقعی

اعتیاد واقعی یعنی مصرف اجبارگونه؛ یعنی فرد نمی‌تواند جلوی استفاده از گوشی را بگیرد و حتی برای دو دقیقه نمی‌تواند آن را کنار بگذارد.

استفاده‌ی زیاد یعنی صرف زمان زیاد روی گوشی، اما قابل مدیریت است و لزوماً به معنای اعتیاد نیست.

بنابراین، نباید به خودمان یا فرزندان‌مان به‌سادگی برچسب «اعتیاد» بزنیم. اعتیاد واقعی اختلالی است که نشانگان مشخصی دارد و اگر آن نشانگان وجود داشته باشد، می‌توان گفت فرد معتاد است.

* علل وابستگی به گوشی و فضای مجازی

الف: پناه بردن به گوشی برای فرار از استرس، خستگی، بیکاری یا حوصله‌سربری.

ب: ترس از جا ماندن: تمایل شدید به چک کردن مداوم اخبار و پست‌ها تا از دست ندهیم.

این یک نوع فوبیا است که ناشی از ترس از عقب ماندن از دیگران است.

جذابیت‌های خود فضای مجازی و مولتی‌فاکتوریال بودن؛ یعنی چندین عامل همزمان فرد را جذب می‌کند.

* راهکارهای کنترل استفاده از گوشی و فضای مجازی

۱. خودآگاهی رسانه‌ای:

فعالیت‌های روزانه خود را یادداشت کنید و بررسی کنید که در کدام اپلیکیشن‌ها بیشترین زمان را صرف می‌کنید.

از ابزارهای سلامت دیجیتال گوشی‌ها استفاده کنید تا زمان مصرف روزانه و میانگین ماهانه را ببینید. این خودآگاهی به کنترل بهتر کمک می‌کند.

۲. قطع اعلان‌ها (Notification)

اعلان‌های غیرضروری را خاموش کنید یا گوشی را روی حالت بی‌صدا قرار دهید تا هر لحظه مجبور به چک کردن آن نباشید.

۳. تعیین ساعات بی‌گوشی

بخشی از روز را بدون گوشی سپری کنید؛ مثلاً یک یا دو ساعت در روز گوشی کنار گذاشته شود.

حتی نیم ساعت تا یک ساعت در حالت هواپیما گذاشتن گوشی می‌تواند ذهن را آرام کند و وابستگی را کاهش دهد.

۴. تعیین محدودیت و مدیریت زمان

استفاده از گوشی را برنامه‌ریزی کنید و طبق زمان‌بندی مشخص به آن مراجعه کنید تا از بی‌برنامگی و سرگرمی بدون هدف جلوگیری شود.

بنابراین اگر مشاهده کردید که حتی با این روش‌ها کنترل سخت است و وابستگی شدید است، این می‌تواند هشدار اولیه از خطر اعتیاد واقعی باشد و نیاز به توجه جدی‌تر دارد.

برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید